Þjóðviljinn - 01.03.1987, Síða 10

Huglœkningor
Lœkning að
Árin 1974-1975 gerði
Dr.Erlendur Haraldsson
dósent við sálfræðideild
Háskóla íslands merka
könnun á viðhorfum og
kynnum íslendinga af
dulrænni reynslu, trúarlegum
efnum, miðlum, huglæknum
og spáfólki. í framhaldi af
þessarri könnun ákvað
Erlendur að kanna nánar
reynslufólksaf
huglækningum og nautvið
þaðaðstoðar Arnar
Ólafssonar, sem þá var
stúdent í sálfræði. Sú könnun
var gerð tveimur árum seinna
og niðurstöðurnar sem snúa
að huglækningum eru
umfjöllunarefnið í þessu
viðtaliviðErlend.
„Úrtakið var 900 manns og í
könnunninni kom í ljós að 41%
þeirra höfðu haft einhver kynni
af huglæknum" sagði Erlendur.
„Svipað var að segja um miðils-
fundi og skyggnilýsingarfundi,
um 40% höfðu kynni af slíku.
Um helmingur þessa 900 höfðu
haft einhver kynni af spáfólki.
Yfirgnæfandi meirihluti þeirra
sem höfðu haft kynni af huglækn-
um, um 90%, töldu að það hefði
verið gagnlegt að leita til hug-
lækna. Auðvitað segja þessar
tölur ekkert í reynd um árangur
þessarra lækningaaðferða því
það fór ekki fram nein prófun á
því hvort fólki batnaði eftir þær.
Hér er eingöngu um að ræða mat
fólksins sjálfs.
Aðstoð frá
öðrum heimi
Þegar við sáum að slíkur fjöldi,
40%, höfðu leitað til huglækna,
annað hvort fyrir sjálfa sig eða
aðra, langaði okkur til að gera
sérstaka athugun á kynnum þessa
fólks af svonefndum huglæknum.
Það má flokka huglækna niður
á vissan hátt. í fyrsta lagi eru það
þeir sem telja sig stunda lækning-
ar með fyrirbænum en slíkt er til
dæmis gert í sumum trúflokkum.
Þá er talið að lækningin komi frá
Guði eða Jesú eða öðrum trúar-
Iegum máttarvöldum.
í öðru lagi er til fólk sem reynir
að stunda lækningar með sam-
bandi við annars heims verur. Þar
er starfsemin fólgin í því að hafa
milligöngu milli framliðins fólks
og sjúklings og lækningin er talin
verða fyrir atbeina hins látna.
í þriðja hópnum eru einstakir
menn sem telja sig búa yfir sér-
stökum lækningamætti og geti
læknað fólk með handayfirlagn-
ingum, en sá hópur er víst hver-
fandi lítill.
Hér á landi hafa nokkrir menn
orðið þekktir fyrir að sinna hug-
Iækningum og má þar á meðal
nefna Einar frá Einarsstöðum,
sem nú er nýlátinn, Ólaf
Tryggvason, Ragnhildi Gott-
skálksdóttur og bræðurna Jó-
hann og Guðmund Lárussyni.
Þetta fólk er nú látið.
Þeir bræður Jóhann og Guð-
mundur voru á sínum tíma mjög
umtalaðir því þeir voru kærðir
fyrir lækningar sínar og málið fór
fyrir Hæstarétt þar sem þeir voru
sýknaðir. Það fór töluverð rann-
sókn fram á þessu máli og meðal
annars komu fram gögn frá Birni
Jósefssyni héraðslækni á Húsa-
vík, sem sagði frá tilviki þar sem
sjúklingur tók tímabundnum
framförum eftir lækningatil-
raunir bræðranna, og þótti Birni
þessar framfarir óskýranlegar.
Það er best að geta þess í upp-
hafi að þessi könnun sem við
gerðum var ekki gerð í því skyni
að prófa á einn eða neinn hátt
hvort raunveruleg lækning átti
sér stað.
Það eru til ýmsar tílgátur um
hvers vegna bati á sér stað og það
getur til dæmis komið til greina
að mat sjúklinganna sjálfra á
sjúkdómnum hafi ekki verið rétt.
Það getur líka verið eingöngu um
hugræn áhrif að ræða, fólki finnst
að því líði betur. Mér er einnig
sagt af læknislærðum mönnum að
það sé oft erfitt að segja til um
feril sjúkdóms. Mjög oft er ill-
mögulegt að meta það hvort að
lækning hefur átt sér stað handan
við það sem eðlilegt má teljast og
tæpast á færi annarra en læknis-
lærðra manna svo ekki sé meira
sagt.
Handayfirlagningar
og andalœkningar
í fjórða lagi eru sjúklingar oft á
handan
tíðum í meðferð hjá læknum og
erfitt að segja til um hvað hafði
áhrif til bata. Og svo er ekki hægt
að útiloka það að bati eigi sér stað
af ókunnum ástæðum.
í þessarri seinni könnun tókum
við tali 100 manns sem voru bú-
settir hér á Reykjavíkursvæðinu
og höfðu leitað hjálpar hjá hug-
læknum. Þetta voru 75 konur og
25 karlar. Það virðist reyndar svo
vera að konur leiti öllu meira til
huglækna.
Við spurðum þetta fólk um
hvenær þetta hefði gerst, í hvaða
ástandi sjúklingurinn var, hvort
hann var vinnufær eða ekki, ör-
yrki eða á sjúkrahúsi og svo fram-
vegis, hve lengi veikindi höfðu
staðið, hvers eðlis sjúkdómurinn
var, hvort sjúklingurinn var jafn-
framt í læknismeðferð og hvaða
huglækningaaðferð var notuð,
þ.e. hvort það var handayfirlagn-
ing, fyrirbænir, miðilssamband
eða eitthvað annað.
Við spurðum einnig hve mikla
trú fólkið hafði fyrirfram á ár-
angri af lækningum huglækn-
anna.
Það kom fram að það var ekki
nema í hluta tilvikanna sem menn
sóttu huglækninn heim. Oft voru
honum aðeins borin skilaboð eða
haft samband við hann í síma.
Það skipti oft litlu máli við fyrir-
bænir hvort viðkomandi sjúk-
lingur var viðstaddur eða ekki og
eins var um andalækningarnar.
Þá var talið að verur þær sem áttu
að standa að baki huglækninum
kæmu til sjúklingsins á sinn hátt,
ekki efnislega.
Nálarför á líkaman-
um
54% þeirra sem við töluðum
við töldu að þeir hefðu fengið
hjálp frá framliðnum lækni. 14
þessarra 100 sem talað var við
töldu sig hafa orðið vara við
andalækninn á einhvern hátt,
annað hvort séð hann, fundið
fyrir snertingu eða sterkri nálægð
og í 5 tilvikum töldu menn sig
greina nálarför á líkamanum sem
þeir röktu til andalæknisins.
í 26% tilvika var um fyrirbænir
að ræða. Reyndar má geta þess
að í rúmlega helmingi þeirra til-
fella var um að ræða sambland
bæna og andalækninga, en þó
þannig að bænirnar voru viðhafð-
ar í ríkara mæli.
f 6 tilfellum var notuð handayf-
irlagning og í 15 tilvikum vissu
menn ekki hvaða aðferð var not-
uð.
í 2/3 tilvika var sjúklingur jafn-
framt í læknismeðferð og í 80%
tilvika höfðu sjúklingarnir ein-
hvern tímann leitað læknismeð-
ferðar. Það var algjör undan-
tekning að þeir sem stunduðu
þessar huglækningar reyndu að
hafa einhver áhrif á læknislega
meðferð, þeir skiptu sér ekkert af
henni. Aðeins 8 þessarra sjúkl-
inga skýrðu læknum sínum frá því
að þeir hefðu leitað hjálpar hjá
huglæknum.
Asigkomulag sjúklinganna var
þannig að 45% sinntu daglegum
störfum, 35% voru óstarfhæfir og
20% voru á sjúkrahúsum. í nær
Reynslusaga
Hefði
reynt hvað
sem var
Ásdís Ingólfsdóttin Ég lœknaðist alveg af
slœmu mígreni eftir að hafa leitað hjálpar
hjá enskum huglœkni
„Ég var orðin svo slæm af mígr-
eni að ég hefði reynt hvað sem
var“ sagði Ásdís Ingólfsdóttir í
Hafnarfirði í samtali við Þjóðvilj-
ann, en hún er ein þeirra fjöl-
mörgu íslendinga sem telja sig
hafa fengið lækningu með aðstoð
huglæknis.
Ásdís hafði þjáðst af mígreni í
10 ár og síðustu 5 árin áður en hún
Ieitaði til huglæknisins var hún
orðin mjög slæm. „Ég fékk svo
slæm höfuðverkjarköst að ég
varð að slökkva öll ljós, draga
gluggatjöldin fyrir og leggjast
fyrir með höfuð undir sæng“
sagði hún þegar hún rifjaði upp
fyrir blaðamann sögu sína sem
gerðist fyrir 20 árum.
„Ég gleymi þessu aldrei, þó 20
ár séu nú liðin. Ég var nýbúin að
eiga fimmta barnið mitt og köstin
voru sífellt verri. Ég var alltaf á
verkjalyfjum því það er ekkert
annað gefið við mígreni. Ég var
búin að leita til nokkurra lækna
og sjúkdómsgreining þeirra var
alltaf sú sama en þeir gátu ekkert
gert nema gefa mér verkjalyf.
Átti að hugsa um
vínrautt
Maðurinn minn var á þessum
tíma að vinna hjá Guðmundi Ein-
arssyni, þáverandi formanni Sál-
arrannsóknarfélagsins, og af ein-
hverjum ástæðum barst sjúk-
dómur minn í tal milli þeirra.
Guðmundur lagði til að ég færi á
fund ensks lækningamiðils, sem
hét Hambling, og var staddur hér
á landi á vegum Sálarrannsóknar-
félagsins.
Ég hefði reynt hvað sem var og
fannst þetta ekkert fáranlegra en
hvað annað og var alveg hlutlaus
gagnvart huglækningum. Ég
bjóst ekkert frekar við árangri af
þessu en það sakaði ekkert að
reyna.
Ég fór á þrjá miðilsfundi hjá
Ásdís Ingólfsdóttir: Ég hef ekki fengi
Hambling. Þeir fóru þannig fram
að við sem leituðum aðstoðar, 7-
8 manns í hvert sinn, sátum ásamt
miðlinum í hring við borð og
hann fór svo í trans. Það kom fólk
og talaði í gegnum hann. Þetta
var margt fólk og rödd miðilsins
breyttist í hvert sinn. Það kom
meðal annarra einn kínverji í
gegnum hann, og þá breyttust
áherslurnar og framburðurinn
líka.
Miðillinn sagði mér að hugsa
um ákveðinn lit, vínrautt, á
ákveðnum tíma á kvöldin, þannig
myndi sá sem ætlaði að hjálpa
mér ná sambandi við mig. Eg
gerði þetta á hverju kvöldi en
höfuðverkjarköst í 20 ár. Mynd E.ÓI
varð aldrei vör við neitt, hvorki
nálægð eða snertingu neins.
Hef ekki fengið
köst síðan
Fljótlega fór ég að finna
breytingu á ástandi mínu og eftir
þetta hætti ég alveg að fá köstin
og hef ekki fengið þau síðan.
Eftir þetta gekk ég í Sálarr-
annsóknarfélagið og fór á nokkra
fundi með Hafsteini heitnum
Björnssyni. Ég hef gert mjög lítið
af því síðan að fara á miðilsfundi
en ég er viss um að það er til
eitthvað sem við sjáum ekki. Og
það var aðstoð huglæknisins sem
réði því að ég læknaðist, um það
er ég alveg sannfærð.
Síðar frétti ég að Hambling,
sem nú er látinn, var áður blaða-
maður í Englandi og kynni hans
af huglækningum hófust þannig
að hann fór sem blaðamaður á
miðilsfund í þeim tilgangi að af-
sanna huglækningar. En á fund-
inum féll hann hins vegar sjálfur í
trans og vaknaði ekki upp fyrr en
fundinum var lokið. Þetta varð til
þess að hann fór að kynna sér
málin betur og það endaði með
því að hann var þjálfaður upp
sem miðill og lagði blaðamanns-
starfið endanlega á hilluna til að
sinna huglækningum!“ _vd.
10 SfÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 1. mars 1987