Þjóðviljinn - 12.04.1987, Blaðsíða 7

Ungt fólk sér betur í gegnum moldviðrið, en það þyrfti að láta meira að sér kveða í pólitík.
hugsun var uppi að það væri
vegna þess að sjónarmið kvenna
væru ekki virt og viðurkennd. Ég
gat sjálf tekið undir þetta að vissu
íeyti, en ég skildi það aldrei að
gagnrýnin var hörðust á Alþýðu-
bandalagið, þar sem konur eins
og Adda Bára, Guðrún Helga-
dóttir og Guðrún Ágústsdóttir
höfðu unnið ágætlega vel - og
ekki við þær eða Alþýðubanda-
lagið að sakast ef árangurinn varð
minni en fólk vonaði. Ég skal
viðurkenna að það var freistandi
að taka þátt í þessari vakningu,
þama fór ýmislegt nýtt saman við
mál sem Alþýðubandalagið og
Alþýðubandalagskonur höfðu
beitt sér fyrir, svo ekki þurfti að
stíga yfir pólitískar hindranir.
Konur og vinstrið
Þessu vom allar vinstrikonur
að velta fyrir sér. Og sumar
gengu til liðs við Kvennalista,
aðrar urðu eftir í Alþýðubanda-
laginu og hefur þeim fjölgað síð-
an. Við sem tókum þann kost
sem Alþýðubandalagið er gerð-
um það upp við okkur að það
væri ekki nóg að berjast eingöngu
á forsendum jafnréttisbaráttu
kvenna, heldur þyrfti jafnframt
að berjast fyrir sósíalískum hug-
sjónum um jöfnuð og frelsi í
þjóðfélaginu. Þó svo það kostaði
tvöfalt stríð - gegn aldargömlum
fordómum og þeirri aðstöðu sem
konum er búin og svo gegn öðm
ranglæti. Við töldum heldur ekki
að allar konur hefðu sameigin-
legra hagsmuna að gæta, við vild-
um taka mið af raunverulegri
stéttaskiptingu, eins þótt við viss-
um vel að kvennakúgun fer víða.
Það gat heldur ekki verið mark-
mið í sjálfu sér að fjölga konum á
þingi - ef þær væru svo allar eins
og Ragnhildur Helgadóttir. Við
vildum líka taka skýra vinstriaf-
stöðu til stórmála eins og hersins,
erlendrar fjárfestingar ofl.
Mér finnst svo að raunin hafi
orðið sú, að kvennalistakonur
hafi færst nær þessum sjónarmið-
um okkar en þær vora 1982 og
1983. Það þýðir svo ekki að fram-
tak þeirra hafi verið óþarft, þvert
á móti, það hafði áhrif á alla
flokka og þá líka á Alþýðubanda-
lagið. Mér finnst þær samherjar
okkar, þótt mér svo svíði það að
úr þessum herbúðum kemur við-
leitni til að afgreiða konur sem
starfa í sósíalískri hreyfingu sem
puntudúkkur og viljalaus verk-
færi karla. Mikil öfugmæli
reyndar að láta sér detta annað
eins í hug um konur eins og Svövu
Jakobsdóttur, Öddu Báru, Guð-
rúnu Helgadóttur, Guðrúnu Ág-
ústsdóttur, Kristínu Ólafsdótt-
ur....
Allir kratar,
allir kratar
- Oft heyrir maður fjas í þá
vera að öll séum við orðin sömu
kratarnir og m.a. þess vegna sé
unga fólkið mjög sinnulaust um
stjórnmál. Hvað finnst þér?
Það er að mörgu leyti skiljan-
legt að fólk sé raglað og finnist að
það sé sami rassinn undir öllum
flokkum. Júlíus Sólnes er að eigin
sögn alltof hægrisinnaður til að
rúmast í Sjálfstæðisflokknum.
Hann gerist ein skærast stjama
Borgaraílokksins, sem Þorsteinn
Pálsson segir að sé einskonar
vinstriflokkur. Hvað á fólk að
halda? Það er ekkert skrýtið að
merking hugtaka glutrist niður
þegar menn eru í slíkum blekk-
ingaleik. Og fólk týni áttum um
stundarsakir. En ég held að eng-
inn velkist í vafa um það hvorum
megin Alþýðubandalagið stend-
ur. Menn geta af ýmsum ástæð-
um verið í vafa um aðra flokka,
en Alþýðubandalagið er eini
flokkurinn sem stendur báðum
fótum til vinstri í því pólitíska lit-
rófi - eins þótt innan flokksins sé
„kratískari“ armur og svo róttæk-
ari.
Ég held að unga fólkið sjái í
rauninni betur í gegnum það
moldviðri sem nú þyrlast upp en
aðrir aldurshópar. Éins þótt því
finnist einatt að pólitík yfirhöfuð
sé auvirðileg og leiðinleg. Ungt
fólk veit líka vel af því hvernig
pólitíkin og stjórnkerfið hafa sett
ofan, m.a. í öllum hneykslis-
málum síðastliðinna missera.
Flokkanna munur
En tökum nú dæmi af friðar-
málum og umhverfismálum, sem
eru ungu fólki hugstæðari en flest
önnur. Eru ekki allir flokkar á
sama máli? Segjast þeir ekki allir
vilia frið og verndun umhverfis?
I Dounrey í Skotlandi er verið
að reisa stöð til endurvinnslu á
kjarnorkuúrgangi. Þangað og
þaðan á að flytja flugleiðis og sjó-
leiðis geislavirkan úrgang og
endurunninn og eitt slys gæti far-
ið langt með að eyðileggja fiski-
mið okkar. Hér heima sjá allir,
hvar í flokki sem þeir standa, hve
hættulegt þetta fyrirtæki er. Og
við sjáum að allt í einu eru sjálf-
stæðismenn og framsóknarmenn
famir af stað, kortéri fyrir kosn-
ingar, og segjast vilja auknar
mengunarvarnir, virka umhverf-
isstjórn, og svo íslenskt fram-
kvæði um að stöðva framkvæmd-
ir í Dounrey. Mest eru þetta í
rauninni styttingar og útdrættir á
ítarlegum þingsályktunartil-
lögum og framvörpum sem Al-
þýðubandalagið hefur lagt fram
og legið hafa óafgreidd kannski
frá næstliðnu kjörtímabili. Með
því að skjótast svona inn í einstök
mál er í rauninni verið að slá ryki í
augu fólks með kosningatöfram.
Við sósíalistar leitumst svo við að
skoða hvert mál sem hluta af
heild og út frá nýju verðmæta-
mati. Við lítum svo á að allar auð-
lindir séu sameign mannkynsins.
Höfnum því að skammsýni
stundargróðans eyðileggi þær
með rányrkju eða mengun. Vilj-
um að auðlindir heimsins séu
nýttar á skynsamlegan hátt til
hagsbóta fyrir alla.
I þessu er munurinn fólginn á
okkur og öðram. Það er auðvitað
ágætt þegar þverpólitísk sam-
staða myndast um einstök mál,
hvort sem um umhverfisvernd-
armál er að ræða eins og að ís-
lendingar hafi framkvæði gegn
endurvinnslustöðinni skosku eða
friðarmál eins og það að við séum
öðram þjóðum samferða um að
friðlýsa Norðurlönd fyrir kjam-
orkuvopnum. En við getum
aldrei numið staðar við eitt og eitt
mál, við lítum á málin í stærra
samhengi og út frá allt öðrum for-
sendum.
Sem betur fer sýnist mér að
unga fólkið hugsi ekki lengur í
Moggalínum hvorki um umhverf-
ismál né friðarmál. Það tekur vel
undir okkar málflutning um
þessa hluti og það skiptir miklu
máli fyrir framtíðina. Vandinn er
kannski sá hvernig virkja skal
þetta unga fólk til þátttöku í pól-
itík, það vantar reyndar í alla
flokka ungt fólk sem krefst nýrra
lausna.
Frjálshyggju-
draugurinn
Hitt er svo verra, að svokölluð
frjálshyggja, sem mér finnst ekki
til annars en lyfta undir verstu
lesti manna, sérhyggju og græðgi,
er búin að ná ótrúlega sterkum
tökum á fólki. Sú kenning hefur í
rauninni skerpt andstæður milli
pólitískra afla, en alltof fáir vita
af því og sýna af sér hættulegt
andvaraleysi. Til dæmis tóku fáir
eftir því að í kennaraverkfaliinu
miðju létu menn til sín heyra sem
vildu fá Fjölbrautaskólann í
Breiðholti að láni til að reka þar
einkakennslu. Þeir sögðust ekk-
ert skipta sér af kjaramálum
kennara, þeir væra barasta að
gefa „svar markaðarins við
aukinni eftirspum eftir fræðslu
og menntun“.
Þetta er tímanna tákn. Mér
finnst það heldur engin tilviljun
að verið er að rústa fjárhag Ríkis-
útvarpsins, skáka fóstram út af
dagheimilum Reykjavíkur fyrsta
maí og skjóta því sífellt á frest að
lög um uppbyggingu heilsugæslu-
stöðva gildi í Reykjavík. Þetta er
allt vegna þess að íhaldið hefur
tilbúin frumvörp og tillögur um
að flytja sem mest af þjónustu
dagheimila og heilsugæslukerfis
yfir í einkageirann. Og ég býð
ekki í framhaldið ef hér kemst á
eftir kosningar einlit stjóm
tveggja hægriflokka, með annað-
hvort Steingrím eða Jón Baldvin
til að ýta á eftir. Þá verður heldur
betur sleppt lausum hneigðum
sem við sjáum nú þegar svo mörg
dæmi um.
-áb skráði.
Sunnudagur 12. apríl 1987 , ÞJÓÐVIUINN - SÍÐA 7