Þjóðviljinn - 22.05.1987, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Linnum smáfiskadrápinu
Sjávarútvegur er undirstaða blómstrandi
mannlífs á íslandi og vitaskuld er það í þjóðar-
hag að hann dafni sem best. Eftir nokkurra ára
erfiðleikaskeið í greininni birti til á síðasta ári svo
um munaði, þegarsannkallað góðæri ríkti. Flest
bendir til að yfirstandandi ár kunni að reynast
jafnvel enn betra.
Þannig er (3að mat Þjóðhagsstofnunar miðað
við rekstrarstöðuna í byrjun þessa mánaðar að
hagnaður af botnfiskveiðunum sé nú 8-9 pró-
sent af tekjum, sem er þriðjungi til helmingi
meira en í fyrra. Ágóðinn af botnfiskvinnslunni
er þó öllu meiri, eða 9-10 prósent af tekjum,
sem er allt að fjórðungs aukning frá fyrra ári.
Rekstrarútlit í sjávarútvegi er því harla gott.
Fyrir þjóðina alla er það vissulega fagnaðarefni.
Ýmsar blikur eru þó á lofti í þessari mikilvægu
grein. Margt bendir til að nýting þorskstofnsins
hafi á undanförnum árum verið heldur óskyn-
samleg. Sóknin í þessa takmörkuðu auðlind
hefur verið í þyngsta lagi - ef til vill of þung.
Þetta sést ótvírætt þegar aflatölur eru skoð-
aðar og bornar saman við það sem fiskifræðing-
ar töldu að þorskstofninn bæri. Árið 1984 og
1985 lögðu sérfræðingar Hafrannsóknastofn-
unar til, að leyft yrði að veiða 200 þúsund lestir
af þorski hvort árið um sig. í fyrra átti svo að
heimila veiðar á 300 þúsund lestum.
Lokaniðurstaða veiðanna varð hins vegar allt
önnur. Með sérstökum leyfum sjávarútvegsráð-
herra fór þorskafli síðustu þriggja ára nefnilega
alls 270 þúsund lestir framúr tillögum fiskifræð-
inga.
Þetta er hættuleg þróun, svo ekki sé meira
sagt. Sjórinn hefur einungis takmarkaða fram-
leiðslugetu og menn verða því að blanda hæfi-
legri forsjá við hefðbundið sóknarkapp ís-
lenskra fiskimanna. Hér þarf að fara með stakri
gát og hlusta grannt á það sem okkar ágætu
fiskifræðingar hafa að segja. Þeir tala af mikilli
þekkingu og reynslu.
Svo vill til að þorskárgangarnir frá 1983 og
1984 eru mjög góðir og að öðru jöfnu mætti gera
ráð fyrir, að innan tíðar myndu þeir standa undir
góðum aflabrögðum. En einnig hér eru blikur á
lofti. Við erum farin að stunda umfangsmikið
smáfiskadráp, sem getur sett svart strik í
reikning þessara annars sterku stofna.
Jakob Jakobsson, forstjóri Hafrannsókna-
stofnunarinnar, lýsti yfir við Þjóðviljann fyrir
skömmu að engar líkur væru á því að við feng-
jum aftur stóra vertíðarfiskinn, sem forðum var
uppistaðan í vertíðaraflanum, nema smáfiska-
drápinu linnti.
Gott dæmi um kóðaveiðina er einmitt að finna
í skýrslu Fiskifélags íslands um þyngdardreif-
ingu fiskafla á síðasta ári. Þar kemur í Ijós að í
október og nóvember á síðasta ári náði meðal-
þyngdin á slægðum þorski sem lenti í fyrsta
flokki ekki tveimur kílóum!
Skúli Alexandersson, þingmaður Vestlend-
inga, hefur manna mest vakið athygli á þessari
ósvinnu. í grein sem hann skrifaði fyrir skömmu
bendir hann einmitt á, að fjóra síðustu mánuði
nýliðins árs hafi meðalþyngd á þorskafla togar-
anna verið um og innan við 2 kíló.
En hann bendir líka á, að á einum mánuði
hækkar meðalþyngdin um fjórðung, úr 2 í 2,5
kíló. í framhaldi af því spyr alþingismaðurinn:
„Hvað þá ef skrefið væri stigið svolítið stærra-
þorskinum gefið tækifæri til að vaxa í þriggja
kílóa þunga eða meira? Fyrir útgerð yrði verð-
mæti þess afla mun meira og fyrir fiskvinnslu
myndi vinnast margt með hraðari vinnslu, betri
nýtingu og mikið betri framleiðsluvöru11.
Þetta er auðvitað hárrétt athugun. Það ein-
faldlega margborgar sig að linna kóðadrápinu,
láta fiskinn stækka meira og skila miklu meiri
verðmætum. Með stjórnun sem stuðlar að því
væri hægt að auka afla mun meira, og jafnframt
þau verðmæti sem úr honum má vinna.
Það er ekki nóg að rekstrarstaða veiða og
| vinnslu sé ágæt um þessar mundir. Við þurfum
líka að haga veiðunum þannig að hámarksaf-
rakstur náist.
-ÖS
KLIPPT OG SKORIÐ
Sumarþreyta
í blööum
Hvað sem líður síbyljufréttum
um gagnkvæmar hleranir, kann-
anir og þreifingar stjórnmálafor-
ingja vegna stjórnarmyndunar er
að færast sumarþreyta yfir fjöl-
miðla. En svo nefnum við hér þær
hremmingar, að fjölmiðlafólk
finnur fátt að skrifa um og fer
jafnvel í undirdjúpum vitundar-
innar að efast um að það hafi ein-
hverju hlutverki að gegna í tilve-
runni.
Þessi kreppa brýst svo fram
með ýmsu móti. Og þá einna
helst með því að það er enn frek-
legar en áður undir hæl geðþótt-
ans lagt, hvað verður stórt gert og
hvað smátt í fjölmiðlum.
Listin
að hrífast
Til dæmis mátti sjá í DV fyrir
helgi heilsíðu skýrslu um matar-
hús eitt í Lundúnum sem hafði
upp á amríska kjúklinga að bjóða
og merka hamborgara, en einnig
þungarokk sem hvern mann
mátti æra. Frásögnin var fram
borin af aðdáunarverðri ná-
kvæmni í lýsingum á innrétting-
um, gardínum, lömpum og fram-
reiðslukonum, sem og rómantí-
skri sælu yfir því, að vertshúsið
var um leið rokkminjasafn, sem
sýndi á veggjum ekta gullplötur
með Bítlum og Levigallabuxur af
David Bowie (ef ég man rétt,
blaðið er týnt) og svo stutterma-
bol af öðrum frægðarmanni. Og
verður svosem ekki margt fleira
um þessa skýrslu sagt annað en
að hún minnir á að í dösuðum
heimi er þrátt fyrir allt enn til
hæfileikinn til að fræðast og hríf-
ast af hjartans lyst.
Lyktarleiðari
Tímans
Sumarþreytan sem fyrr var
nefnd brýst líka út í feiknalega
þrútnum hæfileika tii að móðgast
yfir litlu. Um það mátti sjá fróð-
legt dæmi í Tímanum í gær. Rit-
stjórinn hafði rekið augun í það,
að í lýsingu blaðamanns frá Þjóð-
viljanum á miðstjórnarfundi Al-
þýðubandalagsins sem haldinn
var á Varmalandi, var sagt að af
tillögu sem fram kom um tiltekna
tegund fjögurra flokka stjórnar
hefði verið viss „taðlykt" þar sem
samþykkt hennar „hefði verið
ávísun á stjórn með Framsókn".
Og af því ritstjórinn hefur ekki
öðru merkara að sinna þá rýkur-
hann upp eins og stormur í glasi
og skrifar leiðara um að Alþýðu-
bandalagsmenn séu farnir að
flokka stéttir landsins eftir !ykt."
Þeir finni taðlykt af bændum og
fisklykt af sjómönnum og svita-
Iykt af öðru vinnandi fólki. Fyrr
en varir hefur stráksleg samlíking
eins blaðamanns getið af sér
þetta stórfenglega ályktunar-
skrýmsli hér í leiðara Tímans:
„Alþýðubandalagið hefur
hingað til hrósað sér af að vera
flokkur hinna vinnandi stétta, en
nú er svo komið að þeir fyrirlíta
erfiðisfólkið í landinu og finna af
því vonda lykt.“
Það er ekki lengi verið að gifta
hana Möngu.
Þessi indæla sumaruppákoma
minnir Klippara reyndar á gamla
rússneska sögu um pilt og stúlku
sem sinnaðist eitthvað og hann
segir við hana: Þetta er nú ekki
rétt hjá þér.
Jæja, sagði hún, ekki rétt hjá
mér? Þú segir mig þá ljúga, þú
segir að ég sé hraðlygin, að ég
gjammi bara út í loftið, gelti eins
og hundur. Mamma, hann kall-
aði mig tík!
Kosningalykt
En bíðum nú við, ekki er allt
blóðið úr lyktarkúnni enn. í lok
greinarinnar vendir leiðarahöf-
undur sínu kvæði í kross í þeirri
einkennilegu blöndu af hársárri
sjálfsvorkunnsemi og sjálfum-
gleði, sem svo mjög setur svip á
ritstjórnarsíður Tímans. Hann
segir sem svo:
„Vera má að af Framsóknar-
flokknum sé það sem alþýðu-
bandalagsmenn kalla taðlykt og
þeir um það. Alla vega er það
ekki lykt sem framsóknarmenn
skammast sín fyrir frekar en lykt
sem yfirlleitt fylgir störfum strit-
andi alþýðu þessa lands. Vera má
einnig að það hafi einmitt verið
stærsta ástæða þess mikla trausts
sem Framsóknarflokknum var
sýnt í nýafstöðnum kosningum.“
Þetta fór sem sagt betur en á
horfðist. Það er taðlykt af Fram-
sóknarmönnum og það er góð
lykt og boðar kosningasigra en
gikkir í Alþýuðbandalagi, lyktar-
lausir með öllu, mega snapa
gams.
Lykt er góð
Við höfum satt að segja ekki
lesið jafn dramatísk skrif og þessi
um lykt síðan flett var metsölu-
skáldsögu eftir Susskind nokk-
urn, sem heitir „Ilmvatnið".
Henni lýkur á því að mesti lykt-
armeistari heims hefur úðað á sig
svo himneskum ilmi, að þegar
hann kemur til Parísar í hinn
leiða stórborgarfnyk, þá fyllast
þeir sem lyktina finna ofurást á
gestinum - svo heitri ást reyndar,
að þeir ráðast á hann og éta upp
til agna.
En það er önnur saga og kemur
vonandi ekki neitt við Framsókn-
arflokknum.
En áður en skilist er við þetta
merka þema skal það tekið skýrt
fram, að íslenskir sósíalistar hafa
fyrr og síðar verið miklir lyktar-
vinir. Þeir hafa manna mest mært
slorlykt og taðlykt og töðulykt,
þeir hafa fundið lýríska þáttinn í
smurolíulykt hinna vélvæddu
stétta landsins, þeir hafa meira að
segja verið einum of veikir fyrir
áfengisþef, margir hverjir. Og
þeir hafa eins og aðrir þjóðlegir
menn haft miklar mætur á kaffi-
lykt, hvort sem SÍS frændi ber
ábyrgð á henni eða einhverjir
aðrir hugmyndaríkir faktúrus-
krifarar.
áb
þJOÐVILIINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandl: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Ámi Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphéðinsson.
Fréttaatjórl: Lúðvík Geirsson.
Ðlaðamenn: Garðar Guðjónsson, Guðmundur Rúnar Heiðarsson,
Hrafn Jökulsson, Hjörleifur Sveinbjörnsson, IngunnÁsdísardóttir,
Kristín Ólafsdóttir, Kristófer Svavarsson, Logi Beramann Eiðsson
(íþróttir), Magnús H. Gíslason, MörðurÁmason, ÖlafurGíslason,
Ragnar Karisson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, StefánÁsgrímsson.Vil-
borg Davíðsdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrlta- og prófarfcalestur: Elías Mar, Hiidur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlitateiknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garöar Sigvaldason.
Framfcvæmdaatjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrif stof uatjórl: Jóhannes Harðarson.
Skrlfstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Guðbergur Þorvaldsson.
Auglýslngaatjórl: Sigrfður HannaSigurbjörnsdóttir.
Auglýaingar: Baldur Jónasson, Olga Clausen, Guðmunda Kristins-
dóttir.
Símvarala: Katrín Anna Lund, SigrfðurKristjánsdóttir.
Húamóðir: Soffía Björgúlfsdóttir.
Bflstjórl: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbrelðslu-og afgrelðslustjórl: Hörður Oddfríðarson.
Afgrelðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Ipnheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Bjömsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Sfðumúla 6, Reyfcjavfk, sfml 681333.
Auglýslngar: Sfðumúla 6, sfmar 681331 og 681310.
Umbrot og setnlng: Prentsmlðja Þjóðvlljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð f lausaaölu: 55 kr.
Helgarblðð: 60 kr.
Áakrlftarverð á mánuðl: 550 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 22. maí 1987