Þjóðviljinn - 08.07.1987, Side 4

LEHE>ARI
Varadekkiö komið undir!
Sú ríkisstjórn sem nú tekur til starfa hefur
fengiö í heimanmund mesta góðæri í sögu lýö-
veldisins.
Aö vísu saxaðist mjög á heimanfylgjuna með-
an hún var í vörslu Þorsteins Pálssonar, fjár-
málaráðherrans sem verður lengi minnst fyrir
að hafa skilað af sér ríkisfjármálunum með
nokkurra milljarða halla, þegar hann flutti sig um
set úrfjármálaráðuneytinu íforsætisráðuneytið.
Óráðsía síðustu ríkisstjórnar breytir þó ekki
því, að Þorsteinn Pálsson ásamt ráðuneyti sínu
tekur við góðu búi, því veldur gjöfult árferði og
hagstæð viðskiptakjör og dugnaður vinnandi
fólks.
En þrátt fyrir góðærið eru óveðursblikur á
lofti. Léttúðugt líferni í ríkisfjármálum getur ekki
staðið endalaust, og til marks um iðrun og yfir-
bót eru nú hinar svonefndu „fyrstu aðgerðir" í
ríkisfjármálum, sem við fyrstu sýn verka á mann
eins og neyðarráðstafanir í hallæri.
Það er augljóst að þessi ríkisstjórn veit vel
hvar hentugast er að grípa niður þegar auka á
tekjur ríkissjóðs; almenn neysla verður fyrst fyrir
valinu, skattar á matvæli, bíla, tölvur og fleira.
Flestar ríkisstjórnir eiga sér hveitibrauðsdaga
með þjóðinni og njóta þá velviljaðrar eftirvænt-
ingar, en nú þykirflestum sem tilhugalíf þessar-
ar stjórnar hafi verið nokkuð langt og ærsla-
fengið, þannig að nú sé tími til kominn að hætta
öllum galsa og taka við þeirri ábyrgð sem fylgir
búsforráðum á stóru heimili.
Sá samstarfssamningur sem stjórnin hefur
gert með sér og hefur verið birtur, þótt enn sé
unnið að því að snurfusa textann, hefur litla
athygli vakið og þaðan af síður hrifningu.
í þessu plaggi er farið almennum orðum um
ýmiss konar málefni, en vandlega er sneitt hjá
því að lýsa nákvæmlega leiðum að markmið-
um, enda eru markmiðin sjálf þokukennd.
Undirtónninn í plagginu er sá, að stjórnin hafi
áhuga á því að reyna að standa sig vel á sem
flestum sviðum, sem auðvitað er lofsvert en
dálítið óljóst, ekki síst eftir margra vikna stjórn-
arkreppu sem hefur valdið þjóðinni töluverðum
áhyggjum.
Forustumenn A.S.f. og B.S.R.B. hafa nú þeg-
ar varað við afleiðingum hinna svonefndu
„fyrstu aðgerða", og hafa þá sérstaklega átt við
10% söluskatt á matvæli.
Eftir Ásmundi Stefánssyni forseta A.S.Í. er
haft að þetta auki byrðarnar á þeim sem minnst
mega sín í þjóðfélaginu. Kristján Thorlacius for-
maður B.S.R.B. tekur í sama streng og segir, að
það sé engin spurning, að söluskattur á mat-
væli komi verst niður á þeim sem lægst hafa
launin.
Þessar aðgerðir munu að sjálfsögðu hleypa
verðlagi upp, sem aftur kallar á andsvör laun-
þegasamtakanna, þótt sýnt sé að flestir verði
að þola þessar aðgerðir bótalaust til 1. október
n.k.
Eitt er það þó sem athygli vekur í málefna-
samningi stjórnarinnar, en það er hversu stefn-
umál Alþýðuflokksins hafa útvatnast í orða-
flaumnum sem var undanfari þessa samnings.
Hafi einhverjir ímyndað sér, að í Alþýðu-
flokknum væri hugsanlega að finna forustu- og
sameiningarafl íslenskra jafnaðarmanna þá
tekur . þessi stjórnarþátttaka Alþýðuflokks-
manna af öll tvímæli og staðfestir endanlega, að
Alþýðuflokkurinn hefur kjörið sér starfsvettvang
mitt á milli Framsóknar og Sjálfstæðisflokks.
Það er nú komið fram sem spáð var fyrir
síðustu kosningar, að Alþýðuflokkurinn ætlaði
sér ekki metnaðarfyllra hlutskipti í íslenskum
stjórnmálum en að vera til reiðu sem varadekk,
ef það springi á tvíhjóli Sjálfstæðisflokks og
Framsóknar. Og nú er varadekkið komið undir!
- Þráinn
KUPPT OG SKORHD
Herinn og
þögnin
Nýsýnd kvikmynd Siguröar
Snæbergs Jónssonar í sjónvarp-
inu varð ýmsum tilefni margvís-
legrar umþenkingar, og eitt af því
fyrsta sem klippari furðaði sig á
var í rauninni það að tvítugt ríkis-
sjónvarp skyldi ekki fyrir löngu
hafa hunskast sjálft til að búa til
slíka mynd um jafnþungvægt
deilumál og jafnmikinn örlaga-
vald í lífi sjónvarpseigendanna, -
það er að segja þjóðarinnar.
Og um leið fannst manni næst-
um hugrekki af sjónvarpinu að
sýna þessa mynd, enda hefur
Morgunblaðið, hinn sjálfskipaði
ritskoðari sjónvarpsmanna, verið
með hundshaus síðan, sennilega
vegna þess að það gat ekki gert
neinar athugasemdir við efnistök
höfundarins. Meginstefna Morg-
unblaðsins og vandamanna þess
um herinn á Miðnesheiði hefur
nefnilega verið þögnin, og meg-
inframlag þess til skoðanaskipta
um öryggis- og friðarmál hefur
verið að reyna að kæfa alla um-
ræðu í slagorðum og níði.
Mánaðarbið
Það er í samræmi við þessa rit-
stjórnarstefnu að grein sem Vig-
fús Geirdal skrifar í tilefni Stak-
steinagreinar frá 5. júní skuli
loksins birtast nú um helgina, 4.
júlí, mánuði síðar, - þótt Vigfús
sé í grein sinni meðal annars að
svara ásökunum nafnlauss Stak-
steinahöfundar um „þjóðhættu-
legan áróður“ sem gefi vondum
kjarnorkuveldum „átyllu" til að
hafa í frammi ögranir við íslend-
inga.
Vigfús rekur í grein sinni rang-
færslur í Staksteinum um þau
kjarnorkumál sem hér komust
efst á baug árið 1980 og 1984-85,
þegar hermálasérfræðingurinn
William Arkin lagði íslendingum
til mikilvægar upplýsingar um
leyndarmál í Keflavíkurherstöð-
inni.
í fyrra skiptið sýndi Arkin
frammá að í herstöðinni væru
hermenn sem þjálfaðir væru í
notkun kjarnorkuvopna og að
þar væri fyrir hendi aðstaða til að
taka á móti kjarnasprengihleðsl-
um. í árslok ‘84 afhenti Arkin
síðan forsætisráðherra og utan-
ríkisráðherra skjal undirritað af
Ford Bandaríkjaforseta árið
1974, og hafði það að geyma áætl-
un sem meðal annars gerði ráð
fyrir að hingað yrðu fluttar 48
kjarnorkudjúpsprengjur ef hætt-
uástand skapaðist að dómi
Pentagon-manna.
Sprengjur og
sjálfsforræði
Vissulega var í þessari áætlun
gert ráð fyrir „samráði" við
stjórnir íslands og annarra ríkja
þegar kæmi að sjálfum sprengju-
flutningunum, segir Vigfús, en
„meginmálið er: Sameinað her-
ráð Bandaríkjahers hefur árum
saman gert áætlun sem á hverju
ári er undirrituð af prókúruhafa
forsetaembættis Bandaríkjanna,
þar sem áætlað er að flytja kjarn-
orkuvopn til annarra þjóðríkja á
hættutímum. Það alvarlegasta í
þessu máli er síðan að þessi áætl-
un hefur verið gerð algerlega án
vitundar yfirvalda þeirra ríkja
sem hér um ræðir. Það er skýlaust
brot á sjálfsforræði þessara
þjóða.“
Vigfús minnir á að í apríl 1985
gaf þáverandi utanríkisráðherra,
meðal annars vegna umræðna um
skjölin frá Arkin, út yfirlýsingu
um að íslendingar vildu ekki
kjarnorkuvopn á landi sínu og
ekki umferð með þau í lögsögu
sinni. Bandaríkjamenn hafa
aldrei svarað þeirri yfirlýsingu
með öðru en því að ítreka að ekk-
ert sé gefið upp um verustað
bandarískra kjarnorkuvopna, og
jafnframt að Bandankjaher virði
Nató-samning um að kjarnorku-
vopn séu ekki staðsett í neinu að-
ildarlanda án samráðs við ríkis-
stjórn landsins. í þessum svörum
frá Washington segir hinsvegar
ekkert um flutning kjarnorku-
vopna og ekkert um viðdvöl með
kjarnorkuvopn.
Orion-vélarnar
Meðal herbúnaðar á Keflavík-
urflugvelli eru sveitir Orion-
flugvéla, og Vigfús bendir á að
þessar flugvélar séu hluti kjarn-
orkuvígbúnaðar Bandaríkjahers.
Vélarnar eru sérstaklegar búnar
til að bera kjarnorkuvopn, og
mannskapur í vélunum er sér-
þjálfaður til beitingar kjarnorku-
vopna.
Tæknilega eru Orion-vélarnar
þó ekki „staðsettar" á Vellinum.
Þær hafa hér einungis „viðdvöl“,
með þeim hætti að ein flugsveit
tekur við af annarri á hálfs árs
fresti. Þannig mundu hugsanleg
kjarnorkuvopn um borð ekki
stangast á við Nató-samninginn
um staðsetningu.
„Það er í rauninni aukaatriði,“
segir Vigfús „hvort þessar flu-
gvélar flytja með sér kjarnorku-
vopn hingað til lands að staðaldri
eða ekki. Það skiptir máli að
þeim er ætlað að beita kjarnorku-
vopnum komi til átaka og það er
fráleitt að halda því fram að þær
hafi aldrei komið hingað til lands
með kjarnorkuvopn."
Atómstöðin
Stórveldin ráða enn ekki bún-
aði til að telja hvort hjá öðru
kjarnaoddana sjálfa, og því hafa
þau notað um kjarnorkuvopn þá
skilgreiningu að þar sé átt við
vopnakerfi sem geta beitt kjarn-
orkuvopnum. Með þessari skil-
greiningu er herstöðin á Kefla-
víkurflugvelli atómstöð, hvort
sem Orion-vélarnar bera á hverj-
um tíma kjarnaodda eða ekki,
segir Vigfús.
I hugsanlegum átökum risa-
veldanna mundu sovéskir herfor-
ingjar ekki huga að því lengi
hvort vélarnar væru af tilviljun
sprengjulausar, þeir mundu ýta á
hnappinn til vonar og vara.
Orwellskur
tvískinnungur
Að lokum segir Vigfús:
„Sá orwellski tvískinnungur
sem einkennt hefur málflutning
íslenskra ráðamanna um örygg-
ismál okkar íslendinga er hættu-
legur lýðræði okkar og sjálfstæði
(...). Því miður virðast íslenskir
blaðamenn upp til hópa ekki hafa
þann faglega metnað að setja sig
nægilega vel inn í þessi mál til að
veita stjórnmálamönnunum það
aðhald sem Iýðræðinu er
nauðsynlegt. Það er hættulegt
hvernig reynt hefur verið að
drepa niður alla vitræna umræðu
um dvöl erlends herliðs hér á
landi. Vanhæfni þeirra embættis-
manna eða ráðgjafa sem töldu
forsætisráðherra þjóðarinnar trú
um að mannvirkjasjóður NATO
væri einskonar vetrarhjálp sem
gæti útvegað skagfirskum sveita-
mönnum fjármagn til að gera „al-
þjóðaflugvöll“ er hættuleg sjálf-
stæði okkar. Það er sorglegt að
gamla sagan um asnann og gullið
virðist eiga einkar vel við þegar
varnarmál okkar íslendinga eru
annars vegar.“ -m
þlOÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Utgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphéðinsson.
Fróttaatjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Garðar Guöjónsson, Guðmundur Rúnar Heiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjörnsson, IngunnÁsdísardóttir,
Kristín Ólafsdóttir, Kristófer Svavarsson, Logi Bergmann Eiðsson
(íþróttir), Magnús H. Gíslason, MörðurÁrnason, ÓlafurGíslason,
RagnarKarlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Stefán Ásgrímsson, Vil-
borg Davíðsdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrlta- og prófarkalestur: Elías Mar, HildurFinnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útiitateiknarar: Sœvar Guðbjörnsson, GarðarSigvaldason.
Framkvœmda8tjórl: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrif8tofu8tjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Guðbergur Þorvaldsson.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Unnur Ágústdóttir, Olga Clausen, Guðmunda Kristins-
dóttir.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Soffía Björgúlfsdóttir.
Bílstjórl: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbrelðslu-og afgrelðslustjóri: Hörður Oddfríðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Útkeyr8la, afgrelðsla, rltstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavfk, síml 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrotog setning: Prentsmiðja Þjóðvlljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 55 kr.
Helgarblóö:60kr.
Áskrlftarverð á mánuði: 550 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 8. júlí 1987