Þjóðviljinn - 13.09.1987, Blaðsíða 4

Bill Woodrow: „Freisting siðmenningarinnar"
„Hvað hefur það eiginlega að
gera með list að leggja brú yfir
torg?“ spyrfertugurjárnsmiðurá
síðum dagblaðs sem ég keypti,
daginn sem ég kom til Kassel.
Bætir því svo við, járnsmiðurinn,
að hann megi svo sem vera feg-
inn öllu tilstandinu kringum sýn-
inguna. Þaðskapi vinnu. Mikla
vinnu. í heilan mánuð hefur hann
verið að smíða og reisa stiga, út-
sýnispalla og eína heljarins mikla
brú á aðaltorgi Kassel, Königsp-
latz. Allteftirforsögu bandaríska
listamannsins George T rakas.
í leiðsagnarbæklingi sýningar-
innar stendur að Trakas ætli að
gefa fólki kost á að sjá borgarum-
hverfið frá nýju og óvæntu sjón-
arhorni. Hann vilji endurskapa
torgið sem rondell og umbreyta
því um leið í skúlptúr. Listaverk-
ið heitir „Union Place“. - Ég
ímynda mér að hefði járnsmiður-
inn verið spurður hvort þessi
skýring segði honum eitthvað,
hefði hann yppt sterklegum öxl-
um sínum, hrist síðan hausinn.
Kassel státar af fjöllum, hlíð-
um, dalverpum, ánni Fuldu,
feikistórum barokkgarði, höll-
um, safnhúsinu Fridericianum og
Grímsbræðrum. Á fimm ára
fresti breytist þessi friðsæla ætt-
byggð járnsmiðsins, í miðju
Þýskalandi, í Mekka og Jerúsal-
em listheimsins. Fimmhundruð
þúsund kúltúristar frá heims-
hornunum fjórum leggja þá leið
sfna þangað til að sjá mikla sýn-
ingu, sem á að gefa yfirsýn yfir
það markverðasta í samtímalist-
inni. Sýningin heitir Dokumenta
og stendur í hundrað daga, frá
júníbyrjun fram í september.
Hvað er inn? Hvað er út? Hvert
stefnir? Á tímum æstra fjölmiðla
og gráðugra markaðsafla hrem-
ma slíkar spurningar hugann. Til
að fá lausn heldur maður til Kass-
el.
Málverkið
Og hvað skyldi vera að gerast?
Jú, það var reyndar löngu ljóst.
Tryllta málverkið er ekki lengur
hæstmóðins heldur ríkir skúlp-
túrinn ofar hverri kröfu. Þá voru
umhverfisverk áberandi á þessari
Dokumentasýningu, sem er sú
áttunda í röðinni, og vídeólist og
installsjónir og hverskyns
hönnun og arkitektúr. Einnig var
tilraunaleikhúsi og gjörningum
gert hátt undir höfði.
Hvað málverkið snertir þá
mátti líta á verk eftir þekkta mál-
ara einsog Anselm Kiefer, Ger-
hard Richter og Juliao Sarmento
sem halda áfram að þróa sinn
myndheim, sína mýstík, sinn stíl.
Koma ekki lengur á óvart. Helst
var nýnæmi að bókalist Kiefers.
Risastórar bækur hans minna á
eyðimerkur; gulbrúnar og
skrælnaðar.
Það malerí sem kom manni í
opna skjöldu voru smásmugulega
nákvæm en á einhvern hátt ann-
arlega raunsæ verk eftir kanann
Mark Tansey og hollendinginn
Rob Scholte. Eftir Tansey var
rauðbrún mynd sem heitir
„Dómur Parísar II“. Hún sýnir
franskan „salon“ í gömlum stíl
með háum glugga, dyrum og
veggspegli. í gipsskreytingu ofan
við dyrnar er París að fella dóm
sinn. Dómsdagur málaður í loftið
Joseph Beuys: Installasjón.
og út um gluggann sést grilla í
Notre Dame. Frammi fyrir spegl-
inum stendur liðsforingi. Og er
það kannski tímanna tákn að
hann er ekki að spá í Helenu fög-
ru heldur sína eigin spegilmynd.
Scholte málar hins vegar mynd af
barokkborði með gylltum fótum
mjög útflúruðum og marmarap-
lötu. Á þessu borði stendur
innrömmuð pennateikning af
konu í flegnum kjól sem fellur
fram og tilbiður styttur er tróna á
borði ekki ósvipuðu „raunveru-
lega“ borðinu á málverkinu.
Hver eru tengsl listar og veru-
leika? Skyldi vera einhver vottur
af skurðgoðsdýrkun í hinni miklu
vegsömun listarinnar? virðist
þessi mynd Scholtes spyrja. Hún
heitir líka „Fetischismus".
Krókódíll, stóll,
afgangstimbur o.fl.
Við skulum koma að kíkja á
skúlptúrana. Þar er allt miklu
opnara. Efniviðurinn getur verið
hvað sem er og milljón mögu-
leikar til að móta hann. „Freist-
ing siðmenningarinnar" eftir
bretann Bill Woodrow verður
minnisstæð. Þrjár hörpur úr mál-
uðu pjátri. Þær eru með slitna
strengi og standa á gylltum fæti.
Ofan á miðhörpunni fettist krók-
ódíll með kviðinn uppí loft.
Skálar á gólfinu allt í kring og
teygist einsog eldstunga uppúr
hverri þeirra. - Örlögin virðist
ætla englendingum stóran hlut í
hinum tætingslega en oft rómant-
íska nýja skúlptúr. í öðrum sal
verður fyrir manni tröllslegur
stóll sem tékkneska listakonan
Magdalena Jetelova hefur sett
saman úr trjádrumbum. Drumb-
arnir eru metri að þvermáli og
þrjár mannhæðir á lengdina. En
allur þessi mikli styrkleiki verður
hlálegur því stóllinn er svo ólán-
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 13. september 1987
legur í laginu að hann virðist geta
hrunið eða oltið um hvenær sem
er. Þar að auki má nefna skúlptúr
sem þjóðverjinn Nikolas Lang
hefur unnið úr mó. Hann maraði
í hálfu kafi í vatni og var farinn að
safna á sig grænni frumgróður-
slikju.
Annars var aðalsalur Friderici-
anum helgaður Joseph heitnum
Beuys. Þar gaf að líta eitthvert
síðasta verk þessa guðföður vest-
urþýskrar framúrstefnulistar
með flókahattinn. 6 metra há
bronshúðuð gipsstrýta og pallur á
hjólum með exi og blómakassi á
fæti steyptur bronsi. Á gólfinu
umhverfis voru þau 36 frumdýr
sem samkvæmt mýtólógíu Beuys
munu lifa yfirvofandi heimsendi
af. (Sýningargesti ekki innvígð-

Hjálmar
jLý Sveinsson
skrifar
um sýndust þetta vera mannak-
úkar úr steini.) Önnur minnis-
stæð installasjón bar nafnið „am-
ore mio“ gerð af Richard Baquié.
Baquié hlutar gamlan Playmouth
í fjóra parta og lætur vísa í höfu-
ðáttirnar fjórar. Síðan flikkar
hann uppá partana með
póstkortum frá pálmasrönd, ís-
ingarvél, járnsköndli og fleiru.
Þannig meðhöndlaður hættir Pla-
ymouthinn að vera kraftmikið
samgöngutæki á vegum úti og
brunar nú eftir vegum hugans og
kenndanna og kemst hvert sem
er.
Umhverfisverk sýningarinnar
voru á víð og dreif um borgina, en