Þjóðviljinn - 04.11.1987, Blaðsíða 6

VIÐHORF
Er sósíalisminn úrelt fixídea?
Einar Ólafsson skrifar
Mér þykir Þjóðviljinn kynna
stefnu Alþýðubandalagsins furðu
lítið og enn minna fer fyrir um-
ræðum um hana. Þó brá svo við
eftir áfallið í kosningunum í vor
að miklar umræður urðu um
ástæður þess og Þjóðviljinn birti
okkur óflokksbundnum kjósend-
um flokksins útdrætti úr þeim.
Það var engu líkara en flokkur-
inn ætlaði nú virkilega að taka sig
á og þá mátti búast við að umræð-
urnar yrðu enn líflegri þegar liði
að landsfundi, það yrði tekist á
um stefnu og starfshætti flokksins
og kjör nýrra forystumanna
markaðist síðan af þeim átökum.
En þá bara gufuðu þessar um-
ræður upp og eftir stóðu ein-
kennilega naktar vangaveltur um
næsta formann flokksins. Og ég
verð að segja eins og er að mér er
fyrirmunað að sjá hvaða máli
skiptir hvort Olafur Ragnar
Grímsson eða Sigríður Stefáns-
dóttir verði formaður flokksins.
Mín vegna geta þetta verið átök
milli Seltjarnarness og Akur-
eyrar eða milli myndarlegra karla
og myndarlegra kvenna. Það get-
ur varla heitið að þessir tveir
frambjóðendur eða stuðnings-
menn þeirra hafi komið á síður
Þjóðviljans og sagt okkur hverju
kjör þeirra eigi að breyta fyrir
flokkinn og okkur æ færri kjós-
endur hans.
Loks nú síðustu daga ryðjast
menn fram á síður Þjóðviljans'.
Og hvert er þá umræðuefnið? Jú,
hvort hafi verið við hæfi að vera
með einhverja tossalista, eða
hvað það heitir á innanflokks-
máli, við kosningu fulltrúa á
landsfund!
Og þó komu mitt í því fári
vangaveltur um stefnu flokksins.
Laugardaginn 24. október skrifar
ritstjóri Þjóðviljans, Össur
Skarphéðinsson, grein undir
fyrirsögninni: „Pólitísk endur-
nýjun - pólitísk nýsköpun". Þar
segir ritstjórinn að helsti vandi
Alþýðubandalagsins sé „ekki að
velja sér nýjan formann. Hinn
raunverulegi vandi felst í því að
endurskapa flokkinn málefna-
lega. Hann þarfnast einskis jafn
sárt og endurheimt fyrri sér-
stöðu..“ Á eftir þessu orðum má
þá náttúrulega búast við kröfu
um að flokkurinn fari nú enn
frekar að leggja áherslu á sósíal-
íska stefnu og róttæka forystu
fyrir verkalýðshreyfingunni.
En, ónei. „Andstaða við mark-
aðinn og hrá þjóðnýting eru enn
af þorra almennings tengd við
„Hér er komið að
mikilvægu máli:
undanslætti sósíalista
og sósíaldemókrata
um alla Evrópufyrir
hœgri mönnum og
frjálshyggjunni, vax-
andi vantrú sósíalista
á sósíalismanum og
verkalýðsbaráttu. “
svokallaða sósíalíska efnahags-
stefnu,“ segir ritstjórinn og útlist-
ar það nokkuð nánar. Segir svo:
„Þessi viðhorf eru auðvitað úrelt.
En þau hafa aldrei verið rædd til
hlýtar innan flokksins og þannig
formlega lögð til hliðar." Það er
ekki spurt hvort, heldur bara
með óþreyju: hvenær?
Rúmið leyfir ekki langar til-
vitnanir, en það er skemmst frá
að segja að áframhaldandi vanga-
veltur ritstjórans eru í sama dúr.
Ég skil þær svo að í stuttu máli
megi orða þær á þessa leið: Er
ekki réttast að svara kröfum
frjálshyggjunnar um „einkavæð-
ingu“ með því að gangast inn á
einkavæðingu, „taka einhver
vopn úr búri þeirra og slípa svo
til, að unnt sé að nota til hagsbóta
fyrir okkur sjálf. “ Sem betur fer
setur ritstjórinn þetta fram í
spurnarformi.
Hér er komið að mikilvægu
máli: undanslætti sósíalista og
sósíaldemókrata um alla Evrópu
fyrir hægri mönnum og frjáls-
hyggjunni, vaxandi vantrú só-
síalista á sósíalismanum og
verkalýðsbaráttu. Marxismann
má náttúrulega ekki nefna
lengur.
Auðvitað þurfa sósíalistar
stöðugt að ræða afstöðuna til
markaðarins og einkaeignarinnar
en það breytir því ekki að grund-
vallarhugmynd sósíalismans og
takmark hans er að í stað þess að
einkaaðilar eigi fjármagnið eða
ráði því (t.d. í gegnum einka-
banka) og hver og einn verði að
bjarga sér eftir bestu getu á mark-
aðstorginu komin sameign og
sameiginleg ábyrgð gagnvart
þörfum einstaklinganna. Spurn-
ingin er svo hvernig þetta er út-
fært og hvernig við berjumst fyrir
þessu takmarki á umbótaskeiði
baráttunnar. En vangaveltur rit-
stjóra Þjöðviljans eru hvorki
meira né minna en hvort Alþýðu-
bandalagið eigi að halda uppi só-
síalískri stefnu eða einhvers kon-
ar borgaralegu félagshyggju-
frjálslyndi. Eða hvað er sósíal-
ismi eiginlega? Kannski úrelt fixí-
dea?
Ég bíð spenntur eftir við-
brögðum landsfundarfulltrúa.
29. október 1987
Einar Ólafsson er rithöfundur í
Reykjavík.
MINNING
Guðrún Mararét Þorsteinsdóttir
Framnesvegi 10, Keflavík
fœdd 13.8. 1912 - dáin 25.10. 1987
í dag kveðjum við hinstu
kveðju félaga okkar Guðrúnu
Margréti Þorsteinsdóttur.
Hún fæddist á Ekru í Hjalta-
staðaþinghá. Foreldrar hennar
voru Guðfinna Jónsdóttir og Þor-
steinn ísaksson. Einn bróður átti
Margrét, Þorstein, sem býr í
Keflavík, og tvo fósturbræður, þá
Inga Jónsson og Sigurjón Sigur-
jónsson.
Vorið 1924 flutti fjölskyldan til
Seyðisfjarðar, þar sem Margrét
bjó til ársins 1963 er hún flutti til
Keflávíkur.
Á Seyðisfirði vann Margrét
alla almenna verkamannavinnu
svo sem í síldarbræðslu og ann-
arri fiskvinnu.
Sambýlismaður Margrétar var
Haraldur Sveinsson sem lést árið
1970. Margréti varð tveggja
barna auðið, sem bæði dóu korn-
ung. Hjördís sem dó hálfsárs
gömul og drengur sem lést strax
eftir fæðingu.
í Keflavík bjó Margrét alla tíð í
íbúð sinni að Framnesvegi 10.
Fyrst vann hún í fiski og síðan á
Keflavíkurflugvelli.
Þótt Margrét virtist snögg upp
á lagið bjó þó undir lítið eitt
hrjúfu yfirborðinu mikil hjarta-
hlýja og rík réttlætiskennd. Hún
var ákveðin í skoðunum, mikill
verkalýðssinni og alla tíð mál-
svari lítilmagnans, hjarta hennar
sló ailtaf með eigin stétt.
Þó svo að Margrét væri mikill
friðarsinni og herstöðvarand-
stæðingur kom það í hennar hlut
að vinna innan vallargirðingar
mörg seinni ár eins og margur
góður maðurinn á Suðurnesjum
sem ekki átti kost á fjölbreyttum
störfum. En það leyndist engum
að hún hefði valið sér annað starf
hefði þess verið kostur. Hún lét
ekki brauðið loka á sér munnin-
um konan sú.
Þótt Margréti og Haraldi
auðnaðist ekki að sjá börn sín
vaxa úr grasi var heimili þeirra
ávallt griðastaður barna. Börnin í
PÓST- OG
SÍMAMÁLASTOFNUNJN
óskar að ráða starfsfólk til bréfberastarfa. Um er
að ræða heilsdagsstöil og hálfsdagsstörf fyrir
eða eftir hádegi.
Laun eftir starfsaldri fyrir fullt starf með álagi frá
kr. 33.726.00 til kr. 43.916.00.
Upplýsingar á skrifstófu póststofunnar, sími
687010, Armúla 25, 1Ó8 Reykjavík.
Póststofan í Reykjavík
Auglýsið í Þjóðviljanum
fjölskyldunni litu á Möggu sem
bestu frænku, og er söknuðurinn
mikill vegna skyndilegs fráfalls
hennar.
Við félagarnir í Keflavík-
Njarðvík kveðjum Margréti með
þakklæti og virðingu. Hún lét
ekki sitt eftir liggja, hvorki hvað
varðar hugsjónina né ef um fjár-
framlög var að ræða.
Við sendum aðstandendum
öllum okkar innilegustu samúð-
arkveðjur.
Félagarnir
í Alþýðubandalaginu
Kellavík-Njarðvík
Albertína F. Elíasdóttir
fædd 10.12. 1906 - dáin 28.10.1987
Hvað er hel?
öllum líkn, sem lifa vel,
engill, sem til lífsins leiðir,
Ijósmóðir, sem hvílu breiðir.
Sólarbros, er birta él,
heitir hel.
(Matthías Jochumsson)
Á kveðjustundinni viljum við
þakka fyrir öll okkar kynni, sem
voru mjög á aðra lund en
spaugsögurnar alkunnu um erfið
samskipti tengdamæðra og
tengdadætra. Frá upphafi ein-
kenndust þessi kynni af þeirri
gleði og þeim kærleik sem ávallt
fylgdu tengdamóður okkar. Af
gjafmild sinni gaf hún öllum sem
hún kynntist hlutdeild í þessum
eiginleikum sínum. Með lífsvið-
horfi sínu kenndi hún okkur þau
dýrmætu sannindi, að gleðin er
gullinu betri og gimsteinum feg-
urri.
Fátt er ungmennum hollara í
umróti æskuáranna en að eiga
gott samband við eldri ættliði,
sem af umburðarlyndi lífsreynsl-
unnar gefa sér tíma til að hlusta
og skilja. Börnin okkar voru svo
lánsöm að eiga ömmu á Græna-
garði, sem alltaf tók þeim fagn-
andi, hvenær sem þeim datt í hug
að fara inneftir. Og það voru ekki
fáar ferðirnar þeirra inn að
Grænagarði til afa og ömmu, til
ömmu sem hafði svo einstakt lag
á því að létta lundina þegar eitt-
hvað bjátaði á.
Þær voru ómetanlegar börnun-
um okkar, ferðirnar með ömmu
og afa á Sigurvoninni til Hest-
eyrar. Það voru ævintýraferðir
sem þau munu minnast alla tíð.
Þá lærðu þau að höggva í eldinn
og kveikja upp í ofninum, vitja
um silunganetið og fylgjast með
bátnum á legunni. Þar fengu þau
að kynnast náttúrunni, ótrufluð
af skarkala nútímans.
Það var börnunum okkar ávallt
tilhlökkunarefni að heimsækja
ömmu sína. Þá voru gjarnan
dregin fram spil, og þeir voru ófá-
ir Olsenarnir og Mannarnir sem
voru spilaðir við eldhúsborðið á
Grænagarði. Eða þá að lagið var
tekið, eða sagðar sögur, oft frá-
sagnir' frá raunveruleikanum,
sem amma gæddi lífi og lit. Það
voru sögur um líf og leiki fyrri
ára, sem tengja æskuna við liðinn
tíma og flytja þannig íslenska
menningu frá einni kynslóð til
annarrar.
Fyrir allt þetta, og fyrir alla þá
hlýju og umhyggju sem tengda-
móðir okkar umvafði okkur, vilj-
um við þakka með þessum fátæk-
legu orðum. Æviferill hennar er
fögur lífssaga tryggðar, kærleika
og gleði. Við vorum svo lánsamar
að eignast hlutdeild í þeirri sögu.
Albertína Elíasdóttir tengda-
móðir okkar verður lögð til
hinstu hvfldar við fjörðinn sinn,
þar sem fjöllin speglast í logn-
sléttum pollinum. Við biðjum
þess að hún megi hvfla þar í guðs
friði.
Lena og Sigga
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 4. nóvember 1987