Þjóðviljinn - 08.12.1987, Blaðsíða 5

umsjuri
SiguröurÁ.
Friðþjófsson
Kvótamálið
Fiskveiðistefnan hefur mistekist
Fyrsta umrœða umfrumvarp sjávarútvegsráðherra um stjórn fiskveiðanna hófst í efri deild ígœr.
HalldórÁsgrímsson: Lágmark að lögin gildi í4 ár. Danfríður Skarphéðinsdóttir: Hefur ekki tekistað stjórna
fiskveiðunum. Skúli Alexandersson: Hverfumfrá kraftasókninni
Frumvarp nkisstjórnarinnar
um stjórn fiskveiðanna kom til
fyrstu umræðu í efri deild í gær.
Umræðan hófst á því að Skúli Al-
exandersson kvaddi sér hljóðs
um þingsköp og lagði til að mál-
inu yrði frestað þar sem þing-
flokkum hefði ekki gefist tæki-
færi til að fjalla um frumvarpið á
þingflokksfundum.
Eiður Guðnason sagðist undr-
ast þessa ósk Skúla en Júlíus
Sólnes tók undir óskina. Karl
Steinar Guðnason, forseti efri
deildar, sagði að það hefði fengist
samkomulag formanna þing-
flokkanna um að málið væri tekið
strax á dagskrá og að það yrði
tekið fyrir í sjávarútvegsdeild
strax næsta dag, þó umræðu yrði
frestað.
Kvótinn hagkvæmari
en skrapdagar
Halldór Ásgnmsson mælti
fyrir frumvarpinu og benti á að
það væri langt síðan að frum-
drögum að frumvarpinu hefði
verið dreift til þingmanna og að
þingmenn hefðu haft alla mögu-
leika á að tjá sig um málið.
Halldór sagði að kvótakerfið
hefði mikla kosti og að allar út-
tektir bentu til þess að það væri
mun hagkvæmara en skrapdag-
akerfið. Sagði hann að ef skrap-
dagakerfið hefði verið áfram
hefðu komið upp fleiri og erfiðari
vandamál en með kvótakerfinu
og að einstakir landshlutar, eins-
og t.d. Suðurnesin, hefðu farið
verr út úr slíku kerfi en með kvót-
akerfinu. Sagðist hann ekki í vafa
um að núverandi kerfi tryggði
byggð í landinu.
Að lokum sagði sjávarútvegs-
ráðherra að það væri lágmark að
lögin giltu til 4 ára en að í lögun-
um væri bráðabirgðaákvæði sem
geri ráð fyrir því að nefnd verði
skipuð til að hefja endurskoðun á
lögunum og sú nefnd ætti að skila
áliti eigi síðar en haustið 1989.
Byggðarlög selji kvótann
Danfríður Skarphéðinsdóttir
sagði það álitamál hversu mikill
fagnaðarboðskapur fælist í frum-
varpinu. Sagði hún að með kvót-
akerfinu hefði ekki tekist að
stjórna fiskveiðunum, aukning
hefði orðið mikil í flotanum, þó
mest hjá smábátum og sam-
kvæmt frumvarpi sjávarútvegs-
ráðherra væri hægt að versla með
kvótann. Taldi hún nauðsynlegt
að framtíðarstefna í fiskveiðum
byggist á rannsóknum auk þess
sem stefnt yrði að betri meðferð
og nýtingu á fiski, en það hefði að
hluta til batnað eftir tilkomu
kvótakerfisins.
Danfríður kvartaði undan
áhugaleysi fréttamanna á til-
lögum Kvennalistans í fisk-
veiðimálum, en meginatriði
þeirra hugmynda er að 80% af
kvótanum verði skipt milli
byggðarlaga og byggðarlögin
selji síðan rétt til fiskveiða og á
andvirði sölunnar að renna í
rannsóknir, menntun, vöruþró-
un, markaðsrannsókn o.fl. innan
sjávarútvegsins.
Konurnar
studdu kvótafrumvarpið
Skúli Alexandersson tók næst-
ur til máls og talaði það sem eftir
var af þingfundinum. Hann benti
í upphafi máls síns Danfríði á að
Kvennalistinn hefði stutt núver-
andi kvótakerfi þegar það var til
umfjöllunar 1985. Þá sagðist
Skúli undrast þá yfirlýsingu
Danfríðar að aukningin hefði
orðið mest í smábátunum og fór
hann fram á við ráðherra að hann
léti kanna hver þróunin í stækkun
fiskveiðiflotans hefur ■ verið.
Sagði hann að það væri alltaf ver-
ið að lengja og stækka skip en um
það væri lítið talað, hinsvegar
væri stöðugt hamrað á því að trill-
um hefur fjölgað. Þá sagðist Skúli
efast um að meðferð á fiski hefði
batnað, sagði hann að krafta-
sóknin hefði verið nær ó-
takmörkuð og að það hefði kom-
ið fram í lélegri fiski.
Hvað tillögur Kvennalistans
um að byggðalögin seldu veiði-
kvóta varðaði, þá taldi Skúli þær
fráleitar.
Utanríkisviðskipti
Flutningurinn umdeildur
Steingrímur J. Sigfússon gagnrýndi harðlega
frumvörpin. Matthías Bjarnason andvígur.
Kjartan Jóhannsson samþykkir með fyrirvara
Steingrímur J. Sigfússon
gagnrýndi harðlega frumvörp
ríkisstjórnarinnar um að flytja
utanríkisverslun frá viðskipta-
ráðuneyti yfir til utanríkisráðu-
neytis á fundi neðri deildar Al-
þingis i gær og tóku ýmsir undir
þá gagnrýni, jafnt frá stjórnarlið-
um sem og stjórnarandstöðu og
sjálfur viðskiptaráðherra virtist
iítt hrifinn af hugmyndinni þó
hann hafi mælt fyrir frumvörp-
unum.
Frumvörp um útflutningsleyfi
og Útflutningsráð íslands voru til
annarrar umræðu en fjárhags- og
viðskiptanefnd þríklofnaði í af-
stöðu sinni til þessara frumvarpa.
Matthías Bjarnason skilaði sérá-
liti þar sem hann leggst gegn þess-
um breytingum og Kjartan Jó-
hannsson hafði ákveðna fyrirvara
við samþykki sitt. Steingrímur J.
Sigfússon skilaði séráliti þar sem
hann leggur til að þessum frum-
vörpum verði vísað aftur til ríkis-
stjórnarinnar og að hætt verði við
þessar breytingar.
Steingrfmur segir ýmsum
spurningum ósvarað í þessu máli,
t.d. hvernig utanríkisþjónustan
nýtist betur, en ekkert hefur
komið fram um að hún væri van-
nýtt, þá hefðu samtök stærstu út-
flytjenda lýst sig andsnúin þessu
auk þess sem óhagræði fylgi því
að hafa viðskiptamál og pólitíska
stefnumörkun í utanríkismálum í
sama ráðuneyti.
Við afgreiðslu málsins til
þriðju umræðu klofnaði Borgar-
afloickurinn og Aðalheiður
Bjarnfreðsdóttir studdi stjórnar-
liða. _sáf
Alþýðubandalagið leggur til að hlutur smábáta verði óbreyttur I kvótafrumvarpinu frá núverandi lögum.
Slælegur undirbúningur
Skúli fór mörgum orðum um
undirbúning frumvarpsins og vís-
aði til starfsáætlunar ríkisstjórn-
arinnar frá 8. júlí, þar sem segir
að fiskveiðistefnan verði endur-
skoðuð m.a. í því skyni að taka
tillit til byggðarsjónarmiða og þá
hvort rétt sé að binda kvóta við
skip. Samráðsnefndin var hins-
vegar ekki skipuð fyrr en í sept-
ember og lýsti Eiður Guðnason
því þá yfir að það þyrfti einnig að
skipa þingmannanefnd. Sú nefnd
var hinsvegar ekki skipuð fyrr en
2. nóvember og átti Borgara-
flokkurinn ekki fulltrúa í henni.
Skúli benti á að þó að ekki
hefði verið farið af stað með
undirbúning frumvarpsins fyrr en
í september hefði ráðuneytið nýtt
tímann þangað til, til að láta gera
úttekt á þeim þáttum fiskveiði-
stefnunnar sem talið var að hefðu
tekist vel. Hinsvegar var ekki
gerð úttekt á þeim liðum sem
mest hefur verið deilt á einsog
vandræði sem hafa skapast af
flutningi kvóta milli byggðarlaga
og afleiðingu kraftasóknarinnar.
Afleiðing kraftasóknar
Afleiðing kraftasóknarinnar er
að sóknin í þorskstofninn og aðra
fiskstofna hefur verið alltof mikil
þannig að við blasir að það verð-
ur að minnka hana um a.m.k.
10% á næsta ári. „Getur nokkuð
undirstrikað betur að hér hafa átt
sér stað mistök í fiskveiðistjórn-
un?“ sagði Skúli og benti á að
Hafrannsóknastofnun mælti með
því að í ár yrðu 300 þúsund tonn
veidd og tillaga ráðuneytisins
hefði verið 330 þúsund tonn,
hinsvegar benti allt til þess að
niðurstaðan verði um 400 þúsund
tonn. „Þegar þannig fer er ekki
hægt að segja að við búum við
fiskveiðistjórnun. Þá hefur það
gerst að fiskurinn sem veiddur er
minnkar stöðugt þannig að 130
milljón þorskar sem veiddir eru í
ár gefa af sér 380 þúsund tonn en
hefðu gefið af sér 538 þúsund
tonn árið 1955, samkivæmt upp-
lýsingum Jakobs Jakobssonar
fiskifræðings.“
Breytingartillögur AB
Skúli kynnti breytingartillögur
Alþýðubandalagsins, sem voru
lagðar fram á fundinum, sem
hann sagði breyta grundvelli
frumvarpsins þar sem tveimur
þriðju hlutum kvótans er úthlut-
að til byggðarlaga en þriðjungi til
útgerðar. Þá gera tillögur Al-
þýðubandalagsins ráð fyrir því að
óbreytt stefna ríki áfram
gagnvart trillusjómönnum.
Skúli fjallaði einnig um út-
reikninga sem hann hafði beðið
Þjóðhagsstofnun að gera fyrir sig
um afkomu í botnfiskveiðum
miðað við að verðmæti skipa sé
tvöfalt vátryggingaverðmæti
þeirra, einsog nýlegt dæmi um
sölu á Dagstjörnunni frá Suður-
nesjum til Ákureyrar reyndist.
Samkvæmt þeim útreikningum
verður tap á útgerðinni upp á
9,3% í stað hagnaðar upp á
3,5%.
Að lokum sagði Skúli að fisk-
veiðistefnan hefði að meira eða
minna leyti mistekist en það væri
hægt að lagfæra frumvarpið ef
þingheimi væri gefið tækifæri til
þess.
Þegar umræðu var frestað voru
6 á mælendaskrá. -Sáf
DJÓÐVILJINN
blaðið
sem
vitnað
erí
Þriðjudagur 8. desember 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5