Þjóðviljinn - 17.01.1988, Blaðsíða 14

Ævar Örn
PUNKTAR
■o Stormskers
^ stympingar
Sverrir heitir maður, kenndur
við Stormsker. Hann er grann-
holda, mér liggur við að segja
mjór, jafnvel horaður, með milli-
dökkt, liðað hár, missítt eftir árs-
tíðum, lopatjásur í andliti og
gengur gjarnan með skyggnur
fyrir augum, óháð árstíma og
upp-
hafi
Hann hoifði á hund sinn,
reiður, en jafnframt ofurlítið við-
kvœmur og sár. Hann horfði á
hund sinn, viðkvœmur, en jafn-
framt ofurlítið reiður og sár. Hann
horfði á hund sinn, sár, en jafn-
framt ofurlítið reiður og við-
kvœmur.
Pað ætlaði ekki að ganga greitt
að byrj a þessa smásögu. Þetta var
þrettánda smásagan hans, hinar
tólf höfðu allar fengist birtar á
einhverjum vettvangi, og hlotið
hina sæmilegustu dóma. En það
var einsog rithelti hefði hlaupið í
pennann hjá honum. Það var
sama hvar hann bar niður, alls-
staðar, alltaf, mætti honum sama
óyfirstíganlega hindrunin. Byrj-
unin. Hann var búinn að semja
afganginn af sögunni í huganum,
en hann gat með engu móti kom-
ið honum niður á blað fyrr en
hann hafði upphafsorðin á
hreinu.
Hann horfði á hund sinn, með
ofsa í augum, en jafnframt táraðist
hann, því hann var viðkvœmur og
sárhans vardjúpt. Hann varDjúpt
sœrður, og þar sem hann var við-
kvœmur maður táraðist hann, en
horfði jafnframt á hund sinn með
ofsa í augum. Hann var við-
kvcemur og táraðist, en hann
horfði á hund sinn með ofsa í
augum, og hann vardjúpt sœrður.
Þetta gekk ekkert hjá honum.
Sagan var næstum alveg tilbúin í
hausnum á honum. Hún var um
mann og hund uppí sveit. Maður-
inn átti nokkrar kindur og hund-
urinn hafði bitið nýfætt lamb svo
illa, að maðurinn neyddist til að
lóga því. Þemað var leyniþráður-
inn á milli manns og hunds (mað-
urinn átti ekki hest) og margvís-
legar sálarflækjur mannsins er
hann uppgötvaði veiklyndi
hundsins, og baráttu hans við
sjálfan sig í málefnum glæps og
refsingar, mannúðar og ímynd-
aðrar skyldurækni við rollurnar.
Þetta var hugljúf saga, sem lét
engan ósnortinn. Það var hann
viss um. Ef hann bara gæti byrjað
á henni.
Hann horfði á hundkvikindið
brjálaður af reiði, reiddi hamarinn
til höggs og lét vaða í hausinn á
honum.
Of gróft. Og þá væri sagan líka
búin. Ekkert sálarstríð.
Hann horfði á hundinn sinn,
sem hafði þolað með honum súrt
og scett síðastliðin ellefu ár, og
reiðin var smámsaman að víkja
fyrir sorginni, en....
Of væmið. Svona gekk þetta í
sex mánuði. Hann gat ekki byrj-
að. Þá ákvað hann að skrifa frek-
ar um kynlíf sitt og fyrri eigin-
konu sinnar. Það gekk vel, en
það varð svosem engin smásaga.
Það varð eiginlega aldrei nema
örsaga. En hann teygði hana í
þrjú bindi og hætti búskap.
birtustigi. Hann vakti fyrst á sér
athygli fyrir nokkrum árum, er
hann gaf út sjö bækur, innihalds-
lausar, en búnar fagurlega út-
skornum trékápum. Seldi hann
bækur þessar og lagði andvirðið í
flugmiða til Ameríku. Ein bók-
anna sjö dvelur enn í Ameríku,
nánar tiltekið á Museum of Mo-
dern Art, en Sverrir kom heim
aftur. Þar sem hann hefur
löngum talið sig músíkalskan, og
það með nokkrum rétti, sneri
hann sér að tóniistinni nokkru
eftir heimkomuna, og er mér
ekki kunnugt um frekari afrek
hans á bókmenntasviðinu. Hins
vegar hefur hann verið iðinn við
kolann í poppinu. í fyrstu lagði
hann metnað sinn í að gera tónli-
stina eins illa úr garði og mögu-
legt var með lágmarks tækni.
Tókst honum allvel upp í þessum
fyrstu tilraunum, svo vel raunar,
að margir telja tónlist þá, er hann
sendi frá sér á þessum tíma svo
slæma, að hún hljóti að teljast
góð. Hann hefur svo fetað sig
áfram þessa erfiðu leið lélegrar
pródúksjónar og hefur enn sem
komið er ekki villst alvarlega, þó
víða muni litlu. Reyndar hefur
hann verið svo lengi á þessu sama
rölti, að margir eru farnir að und-
rast þrautseigju hans. Sumum er
jafnvel farið að Ieiðast þetta.
Annað, sem einkennt hefur
Sverri í gegnum tíðina, er að hon-
Hans óheilagleiki, Stormsker sjálfur.
um eru afskaplega mislagðar
hendur hvað varðar lagasmíðar.
Þar sem honum hefur tekist best
upp, jaðrar við að hann geri alltof
góð lög, svona miðað við aldur og
fyrri störf. Annars staðar hafa
lögin verið meira í stíl við tækni-
vinnuna. Þá hafa menn ekki verið
á eitt sáttir um ágæti Sverris sem
söngmanns, en hitt er almanna-
rómur að hann hefði vart þótt
mikill bógur á blómaskeiði Mort-
hens eldri. Og loks er að geta
textagerðar Sverris, sem hlotið
hefur almennt hrós áheyrenda
fyrir hispursleysi og heiðarleika.
Hefur þetta tvennt aðallega birst
í hikleysi Sverris við að fjalla um
kynfæri, endaþarm og önnur líf-
færi, sem annars eru afskaplega
afskipt í textum íslenskra dægur-
lagaflytjenda. Þykir þetta mikil
list. Sér í lagi þegar hann tekur sig
til og útskýrir fjálglega fyrir sín-
um fróðleiksfúsa aðdáendaskara,
hvernig þessi líffæri eru brúkuð í
hans heimasveit. Með þessari
listsköpun sinni hefur hann einn-
ig náð langþráðu takmarki, sem
er að fá um sig skrifað í Velvak-
anda, af hneykslaðri húsmóður í
Vesturbænum. Er þetta óneitan-
lega athyglisverður árangur hjá
ekki eldri manni en Sverrir er. Á
nýjustu breiðskífu sinni, sem
reyndar er tvöföld, heldur Sverrir
áfram að þroska listamanninn í
sjálfum sér, með aldeilis ótrú-
legum árangri. Að vísu fjalla
textar hans enn að verulegu leyti
um það sem almenningur geymir
dags daglega í nærbuxum sínum,
en hann lætur ekki þar við sitja,
heldur fikrar sig uppávið, og
endar skýjum ofar. Gamli Guð
fær á baukinn, og ef ég þekki
hann rétt, þá liggur hann nú mátt-
vana og skömmustulegur í fjærsta
horni Himnaríkis af ótta við reiði
og refsingu Stormskersins stór-
kostlega. Eini gallinn við þetta er
sá, að Sverrir nær líklega ekki því
takmarki sínu að hneyksla fleiri
en fyrrnefnda húsmóður í Vest-
urbænum. Og sjarminn er farinn
af útsetningunum, enda ekki það
lélegar lengur að þær komist
hringinn, þ.e.a.s. að þær nái því
að verða góðar. Er talið að of-
hleðsla ráði þar mestu um.
Reyndar eru þarna nokkur lög,
sem ágæt geta talist, og einstaka
vísuorð virka nokkuð vel á fólk í
sæmilegu jafnvægi. Sumir segja
reyndar að þetta tvöfalda albúm
Stormskers sé tímaskekkja og
misheppnaður brandari frá upp-
hafi til enda, en slíkt er auðvitað
sagt af tómri illgirni og öfund í
garð þessa mesta rassborusnill-
ings sem land þetta hefur alið. Ég
held það fari best á því að enda
þessa lítilfjörlegu umfjöllun um
þetta stormdómlega meistara-
verk með orðum meistarans
sjálfs, en hann á það til að rata á
sannleikann, þó hann virðist ekki
alltaf gera sér grein fyrir því. Alt-
ént lætur hann þennan sannleika
ekki aftra sér frá frekari sigrum í
iðrasúpu andans, en, sum sé;
Stormskers stóri sannleikur:
Þörf
„Yrkja kvœði oft ég vil,
en ég er vesœll klunni.
Þjösnast ég við þetta spil
þó ég ekkert kunni.
Ekki get ég glöggleg skil
gert á áráttunni.
Ég nýt þess ekki en neyðist til
að nauðga listgyðjunni.“
Ég leyfi mér reyndar að efast
um sannleiksgildi næstsíðustu lín-
unnar - en ég er líka svo gamal-
dags og fordómafullur...
Hófreyðandí
Bleiku Bastarnir. Mér hefur
skilist að nafnið sé þannig til
komið, svona ef fleiri en ég eru
forvitnir um það atriði, að Björn,
sá er syngur, nú almennt kallaður
Bjössi Basti, var að leita að orði
sem passaði vel við nafn sitt. Átti
sveitin að heita Bjössi og ...? í
þeim tilgangi að finna viðeigandi
orð, fletti Bjössi þessi upp á bé-
inu í orðabók Menningarsjóðs,
og fann þar hið gagnmerka orð
„bastarður“, ft. „bastarðar", ft.
m. greini „bastarðarnir“. Fannst
honum það ágætt orð, en taldi
það eigi að síður þurfa nokkurrar
lagfæringar við. Hann risti það
því á kvið og tók úr því innyflin.
Þá stóð eftir orðið Bastarnir.
Bjössi og Bastarnir. En af ein-
hverjum ástæðum hvarf hann frá
því að hafa nafn sitt í hávegum,
og fer tvennum sögum af ástæð-
unni fyrir því. Ekki verður farið
út í það nánar á þessum vett-
vangi, en þetta endaði sem sagt
með því, að Bjössi og Bastarð-
arnir urðu að Bleiku Böstunum
(Bastarnir um Bastana frá Bö-
stunum til Bastanna). Þessir
sömu Bastar voru svo all áber-
andi í tónlistarLífi landans á síð-
asta ári. Þ»að verður að taka það
fram hér, að stóra L-ið í orðinu
tónlistarlíf hér á undan er ekki,
endurtek, ekki prentvilla. Því
Bastarnir eru ein fárra virkilega
lifandi rokksveita á klakanum í
dag. Og rétt fyrir jólin fjölguðu
þeir sér, blessaðir Bastarnir, og
skilgetin afkvæmi þeirra
streymdu í plötuverslanir, og
nokkur brögð eru að því að þau
hafi lætt sér út á öldur Ijósvakans
í trássi við gildandi hefðir. Ekki
er nema gott eitt um það að segja,
því öll sex lögin á þessari fyrstu
plötu bandsins, sem heitir ein-
faldlega Bleiku Bastamir, eru vel
þess virði að við þeim séu lögð
eins og tvö þrjú eyru eða svo.
Tónlist Bastanna hefur verið
flokkuð á ýmsan hátt, og heillöng
nöfn verið hrærð saman úr ýms-
um styttri nöfnum í þeim tilgangi.
Hins vegar sé ég ekki tilganginn
með slíku, mér sýnist réttast og
best, jafnframt því að vera ein-
faldast, að flokka þetta undir
rokk, og það af kraftmeira tag-
inu. Þétt og góð skífa, sem gefur
fyrirheit um bjarta framtíð Basta
og rokkunnenda almennt. Amen
eftir efninu.
Með bensínið
í botni
Á meðan hraðinn og létt-
leikinn eru höfuðeinkenni fyrr-
nefndra Basta, þá má segja að
krafturinn, hrein og ómenguð
orka, sé aðalsmerki Sogbletta.
Þeir eiga það sameiginlegt með
Böstunum að hafa verið áberandi
í tónlistarlífinu á síðasta ári, og
þeir spila líka rokk. En þarmeð
lýkur samlíkingunni. Á meðan
Bastarnir þjóta áfram líkt og fag-
urbleikur Ferrari, ryðjast Blett-
irnir áfram með þunga og afli
þungavinnuvélar af stærstu gerð.
Það er kannski ekki jafn mjúkur
gangurinn á gömlu díseldræs-
unni, en hún gengur fyrir það og
kemst á áfangastað með aflinu
einu saman. Og víst er að það
vantar ekki hestöflin í rokk Sog-
blettanna. Það vantar reyndar
fjarska fátt. Fágun og fínpússning
eiga ekki heima á þessum bæ.
Slík fyrirbæri í tónlist sem þessari
væru jafn fáránleg og fíkjutré í
flugstöð. Þrjú lög prýða skífuna,
og er ekkert þeirra öðru betra, og
þ.a.l. ekkert öðru vera heldur.
Orð öskursins eru aðallag plöt-
unnar, ágætt lag við sæmilegasta
14 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 17. janúar 1988