Þjóðviljinn - 09.02.1988, Blaðsíða 4

LEIDARI
í kröppum dansi
í síðustu viku svaraði iðnaðarráðherra fyrir-
spurn frá Hjörleifi Guttormssyni alþingismanni
um stöðu ullariðnaðarins. Horfur í þeim efnum
eru mjög dökkar og á síðustu tveimur til þremur
árum hafa 5-600 starfsmenn í ullariðnaði misst
atvinnu sína. Ullariðnaðarfyrirtæki hafa verið
starfrækt víða um land og hafa ekki síst verið
gildur þáttur atvinnulífs á þeim stöðum sem ekki
hafa aðgang að sjó, svo sem á Egilsstöðum, Vík
í Mýrdal, Hvolsvelli og Selfossi.
Þegar ráðherra rakti hvað stjórnvöld hefðu
gert til að styrkja stöðu þessa iðnaðar, kom í Ijós
að þar bar mest á umleitan til sjóða og banka
um að gerð yrði úttekt eða að fram færi skuld-
breyting vanskilaskulda. Mesta athygli vakti að
ráðherann hafði farið þess á leit við sveitarfélög
að þau felldu niður aðstöðugjöld hjá þeim ullar-
fyrirtækjum sem eiga í rekstrarerfiðleikum.
(sjálfu sér er ekkert athugavert við að sveitar-
sjóðir gangi ekki með fullri hörku að innheimtu
gjalda hjá þeim fyrirtækjum sem búa við tíma-
bundna lélega afkomu. Þess verðurað gæta að
ekki sé blóðmjólkuð sú kýr sem getur kannski
síðar meir komist í dágóða nyt. En gæslumenn
sveitarsjóða verða þó að fara að með gát í
þessum efnum því að lögbundnar skyldur
sveitarfélags kosta sitt.
Oft hlýtur líka að vakna sú spurning hvort
óbeinir styrkir við atvinnulífið ættu ekki frekar að
vera í höndum ríkisins en sveitarfélaga. Það er
að minnsta kosti dálítið skrýtið að á sama tíma
og ráðherra beiðist þess að sveitarsjóðir felli
niður aðstöðugjöld á ullariðnaði, þá leggur ríkið
aukin gjöld á þennan atvinnurekstur.
Rétt fyrir síðustu jól fékk ríkisstjórnin því fram-
gengt með lagabreytingu á alþingi að lagður
skyldi 1% launaskattur á fyrirtæki í iðnaði.
Stjórnarandstaðan dró í efa að upp væru komn-
ir þeir tímar að unnt væri að leggja launaskatt á
ullariðnaðinum, en á það var ekki hlustað.
Það er engu líkara en Friðrik Sophusson iðn-
aðarráðherra hafi skyndilega vaknað upp við
vondan draum. Hann sér að íslenskur ullariðn-
aður er í stórkostlegri hættu, m.a. vegna þess
að launaskattur hefur verið lagður á greinina á
vitlausum tíma. Auðvitað hefði ráðherrann get-
að lagt til að ríkisstjórnin viðurkenndi mistök sín
og kippt yrði til baka röngum ákvörðunum um
launaskatt. Þetta gerði ráðherrann ekki en fór
þess í stað bónarleið að félitlum sveitarfélögum
og vildi að þau felldu niður aðstöðugjöld á ullar-
fyrirtæki sem eiga í verulegum rekstrarerfið-
ieikum.
Ugglaust er ágætt að vinstri höndin viti ekki
alltaf hvað sú hægri gerir. En er þetta ekki dálítið
langt gengið í þeim efnum?
Jóhann Hjartarson
Jóhann Hjartarson stórmeistari í skák er
kominn heim eftir frækilegan sigur í einvígi við
sjálfan Viktor Kortsnoj.
í upphafi einvígisins voru þeir fáir sem töldu
líklegt að Jóhann hefði betur. En þegar á leið,
og Jóhann sýndi hvað í honum býr, fjölgaði
mjög þeim sem leyfðu sér að vonast eftir ís-
lenskum sigri og margir voru farnir að líta á það
sem sjálfsagðan hlut að Viktor Kortsnoj, einn af
stigahæstu skákmönnum heimsins, léti í minni
pokann fyrir ungum íslendingi.
Vissulega hlýtur að vera styrkur að því fyrir
skákmann, sem keppir á erlendri grundu, að
vita að þeir, sem bíða heima á (slandi, fylgjast
grannt með keppninni. Það getur vart verið eftir-
sóknarvert hlutskipti fyrir keppnismann að
öllum sé sama hvort hann leggur sig fram eða
ekki og að það snerti fáa hvort honum gengur
vel eða illa. En það þarf sterk bein til að þoia það
álag sem verður þegar heil þjóð er farin að
krefjast þess af skákmönnum sínum að þeim
takist alltaf vel upp, að þeir leiki aldrei af sér og
að þeir sýni bestu skákmönnum veraldar í tvo
neimana.
Þetta var hlutskipti Jóhanns Hjartarsonar í
erfiðu einvígi við Viktor Kortsnoj vestur í Kana-
da.
Þjóðviljinn fagnar sigri Jóhanns og þakkar
honum ógleymanlegar skákir. Þjóðin, sem
fylgdist með stórmeistara sínum við skákborð-
ið, býður hann nú velkominn heim.
ÓP
KUPPT OG SKORID
Ást og hatur
Elska íslendingar Viktor
Kortsjnoj eða hata þeir þann
dyntótta skákmann? Svarið virð-
ist liggja í augum uppi á skrifandi
stundu, en er í rauninni nokkuð á
reiki. Ef Viktor Kortsjnoj á í
höggi við Rússagrýluna sjálfa þá
er hann hetja og vinur vor, Davíð
gegn Golíat, Hrói höttur gegn so-
vésku fógetafóli. En þegar hann
púar reyk í hnakka Jóhanns
Hjartarsonar, þá skal hann hund-
ur heita eða þaðan af verra.
Petta er barasta eitt dæmi af
mörgum um hinar fjölmiðla-
stýrðu geðsveiflur samfélagsins.
Til dæmis voru íslenskir fjölmiðl-
ar ekkert óánægðir með náttúru-
verndarsamtök eins og Greenpe-
ace, meðan þær fréttir bárust af
þeim helstar að þau berðust gegn
því að eitri og óþverra væri kast-
að í sjóinn. Og reyndar er það
svo, að enn í dag finnst jafnvel
hörðustu hvalveiðisinnum ágætt
að einhverjir leggi á sig háska
nokkurn til að vekja athygli á
þeim ósóma og stemma stigu
gegn honum. En svo kom að því
að Greenpeacemenn stigu ofan á
hvalveiðilíkþornið íslenska og þá
vita allir hvernig fer. Upp hefjast
miklar æsingar í fjölmiðlum og
þegar menn hafa spanað hver
annan upp um skeið þá er eins
víst að þeir endi í þeirri ályktun -
eins af dálkahöfundum Tímans
nú um helgina, að líklega séu
Greenpeace „einhver hættuleg-
ustu fasistasamtök nútímans“.
Svíahatrið mikla
Það er annars margt fróðlegt
(yOl/RMt.Li'Í
(disegno di Gourmelin)
við skrif í blöðum um Greenpe-
ace og hval. Til dæmis það, að
það mál verður fyrr en síðar -
eins og öll önnur, til að vekja upp
hið dularfulla hatur á Svíum, sem
aldrei lætur lengi bíða eftir sér í
íslenskum blaðaheimi. Og hefur
nú síðast eignast höfuðból ein-
mitt í því blaði sem áðan var
nefnt, Tímanum. Einn af tals-
mönnum Greenpeacemanna,
sem hafa ill orð - og vitanlega
fordæmanleg - um að rétt sé að
spilla fyrir fisksölu íslendinga
vegna hvalveiða þeirra, er Svíi.
Og þá er ekki að sökum að
spyrja: menn hlaupa strax frá
þeim eðlilega ritdeilumáta að
reyna að kveða þennan mann og
aðra Greenpeacemenn í kútinn
málefnalega, heldur er ein-
hvernvegin farið að blanda
sænsku þjóðinni í málið eins og
hún er löng til. f ritstjórnarpistli í
Tímanum á dögunum máttu,
menn láta sér skiljast að nær væri
Svíum að huga að vafasömum
vopnasölum Bofors-
verksmiðjanna en að leyfa sér þá
ósvífni að hafa meiningar um
hvaladráp íslendinga. Rétt eins
og það liggi ekki í augum uppi að
meðan þúsundir Svía skjóta á
eigin stjórnvöld vegna vopna-
söluhneyksla, þá gera sér sárafáir
af þeim þjóðflokki aðrir en Gre-
enpeacemaðurinn Lagercrants
sér rellu út af hvölum.
Vigdís
eða Sylvía
Þetta eru þó allt saklausir smá-
munir. í þeim Timapistli nú um
helgina, sem áður var vitnað til,
segir á þá leið að ummæli marg-
nefnds sænsks Greenpeace-
manns séu vitanlega ekki annað
en eðlilegt framhald af hinu eilífa
stríði Svía við íslendinga. Dálka-
höfundur segir: „Hver man
ekki eftir því stríði sem braust út í
sænskum fjölmiðlum er vor ást-
sæli forseti sótti þá frændurna
heim fyrir skammri stundu á mæl-
ikvarða eilífðarinnar? (NB takið
eftir hinum harmræna og skáld-
lega þunga í spurningunni - það
er auðsjáanlega ekkert smámál á
ferð - áb) . Þá voru forsíðurnar
fullar af því efni helstu að sanna
með einum eða öðrum hætti að
Silvía væri samt glæsilegri. Hófst
ekki á sama tíma skítugur óh-
róður á hendur íslendingum í
slúðurblöðunum?"
Taktu ekki
andskotann
frá mér
Stundum hefur Klippara fund-
ist að það væri hægt að finna ein-
hverja haldbæra skýringu á Svía-
hatrinu mikla. Til dæmis var það
augljóst hér á árum áður þegar
Morgunblaðið hamaðist gegn
Olof Palme og Söru Lidman, að
þá reyndu menn að hefna þess að
sænskir stjórnmálaforingjar og
menntamenn voru afar óþægir
Bandaríkjamönnum og stríði
þeirra í Vietnam. En Svíafárið er
miklu stærra, lífseigara og óút-
reiknanlegra en svo að slíkar
skýringar dugi. Kannski stafar
það af því að Svíar hafa aldrei
gert okkur neitt svo orð sé á ger-
andi? Þeir voru ekki okkar ný-
lenduherrar eins og Danir, þeir
stóðu ekki í þorskastríðum við
okkur eins og Bretar, þaðan af
síður hafa þeir komið sér upp
herstöðvum hér eins og Amrík-
anar. Það helsta sem þeir hafa
gert á okkar hlut er að eiga aðild
að norrænum verðlaunaveiting-
um til íslendinga sem fram úr
skara í tónlist og skáldskap, og þó
skömm sé frá að segja eru Nóbel-
sverðlaunin alsænskir peningar.
Maður skilur náttúrlega að stoltir
menn íslenskir telja það móðgun
við sig að útlendir menn séu að
„hafa vit fyrir okkur“ með svona
afskiptasemi, en samt, en samt
vantar eitthvað til að við getum
skilið Svíahatrið mikla.
Nema þá að við grípum til
þeirrar sálfræði að hver og einn
verði að eiga sér andskota til aði
hamast á? Mörgum hefur dugað
vel að nota Rússa í þeim tilgangi,
en það er ekki í tísku nú sem
stendur. Og allra síst er það þægi-
legt að gera Rússa að andskotum
í Tímanum, þegar vitað er að
Steingrímur Hermannsson hefur
af óviðjafnanlegri útsjónarsemi
sinni gert Gorbatsjov að sínum
kosningasmala. Og þá er gripið
til Svía heldur en lenda í þeirri
kreppu andlegri að hafa engan
djöful að draga.
ÁB.
þJÓÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýöshreyfingar
Útgefandl: Útgáfufólag Þjóöviljans.
Rltatjórar: Ámi Bergmann, Mörður Árnason, Ottar Proppé.
Fréttaatjórl: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Ingibjörg Hinriksdóttir
(íþr.), Hjörleifur Sveinbjömsson, Kristófer Svavarsson, Magnfríður
Júlíusdóttir, Magnús H. Gíslason, Lilja Gunnarsdóttir, ólafurGíslason,
Ragnar Karisson, Sigurður Á. Friðþjófsson, Stefán Stefánsson (íþr.),
Sævar Guðbjömsson.
Handrlta- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einar ólason, Sigurður MarHalldórsson.
Útlltstelknarar: GarðarSigvaldason, MargrétMagnúsdóttir.
Framkvœmdaatjórl: Hallur Páll Jónsson.
Skrlfstofustjórl: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglýslngastjóri: Siaríður Hanna Sigurbjömsdóttir.
Auglýsingar: Unnur Ágústsdóttir, Olga Clausen, Guðmunda Krist-
insdóttir.
Símavarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbreiðslu- og afgreiðslustjóri: HörðurOddfríðarson.
Utbreiðsla: G. MargrótÓskarsdóttir.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, HrefnaMagnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlafurBjömsson.
Utkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavfk, sími 681333.
Auglýaingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setnlng: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
"Verð (lausasölu: 55 kr.
Helgarblöð:65 kr.
Askriftarverð á mánuðl: 600 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN; Þriftjudagur 9. febrúar 1988