Þjóðviljinn - 06.03.1988, Qupperneq 10

Bjami Thorarensen skáld og einn helsti fulltrúi þjóðernisrómantíkur í sjálfstæð-
isbaráttu fslendinga á 19. öldinni.
„Hið undarlega sambland
af borgaralegri 19. aldar
þjóðernisrómantík og Al-
baníukommúnisma sem
virðist lifa með sumumfé-
lögum Alþýðubandalags-
ins er vísasta leiðin til þess
að gera flokkinn að þeim
sértrúarsöfnuði sem þau
Birna Þórðardóttir og Jón
Torfason virðast hafa svo
mikla þörf fyrir... “
ÓLAFUR
GfSLASON
Enver Hoxha, leiðtogi Albaníu og helsti fulltrúi hreinlífisstefnu og einangrunar-
hyggju í heimshreyfingu kommúnista.
Þann 8. janúar síðastliðinn
skrifaði ég grein hér í biaðið,
þar sem vakin var athygli á
nokkrum spurningum um
utanríkismál, sem Svavar
Gestsson hafði bryddað á í
viðtali við Þjóðviljann fyrirára-
mótin. Setti ég þarfram
nokkraraðkallandi spurning-
ar um utanríkis- og öryggis-
málastefnu Alþýðubanda-
lagsins.
Þótt grein þessi hafi greinilega
valdið nokkrum titringi og við-
brögðum, þá ollu viðbrögð þau
sem fram komu hér í blaðinu mér
nokkrum vonbrigðum, en þó
fyrst og fremst furðu. Því allir
þeir sem töldu sig vera að svara
grein minni Ieiddu meðvitað eða
ómeðvitað hjá sér þær spumingar
sem þar vom lagðar fram, að ég
held á einföldu og ským máli.
Þessar spurningar vörðuðu
brottför Bandaríkjahers frá ís-
landi og úrsögn íslands úr
NATO, eða öllu heldur í hvaða
alþjóðlega samhengi Alþýðu-
bandalagið hugsaði sér þessi
stefnumál, hver væri framtíðar-
sýn þess og hvernig stefna þess
samræmdist nýjum aðstæðum í
samskiptum austurs og vesturs.
Vígbúnaðar-
eftirlitið
og herstöðin
Ég benti á það í grein minni að
þróunin í samskiptum austurs og
vesturs væri á góðri leið með að
gera vígbúnaðareftirlitið að mik-
ilvægari öryggisþætti en sjálf
vopnin og varpaði fram þeirri
spurningu hvort það gæti verið
heppilegt framlag fslands til
friðar og öryggis í heiminum að
allt vígbúnaðareftirlit yrði lagt
niður hér á landi, eða hvort taka
ætti upp samvinnu við aðra aðila
en Bandaríkjamenn um fram-
kvæmd slíks eftirlits.
Hvers vegna hefur enginn af
þeim sem svöruðu tilskrifum
mínum, ekki einu sinni Svavar
Gestsson, treyst sér til þess að
svara þessari spurningu?
Alþýðubandalagið hefur að
minnsta kosti í orði fylgt þeirri
stefnu að Norðurlöndin yrðu lýst
kjamorkuvopnalaust svæði með
samningum sem tryggðir yrðu af
kjarnorkuveldunum og hemað-
arblokkunum báðum. Ljóst er að
slíkt samkomulag verður ekki
gert nema fram fari eftirlit með
framkvæmd þess frá íslandi.
Hver á að framkvæma slíkt eftir-
lit?
Hvernig hugsar Alþýðubanda-
lagið sér að væntanlegu
samkomulagi hemaðarblokk-
anna um takmörkun vígbúnaðar í
Norðurhöfum verði framfylgt?
Er það liður í „víðtækari þátttöku
í að tryggja öryggi og frið“ eins og
Svavar Gestsson orðaði það, að
girða fyrir allt slíkt eftirlit hér á
landi?
Ég held að enginn geti af heil-
indum svarað slíkri spumingu
játandi, og það er með ólíkindum
að innan Alþýðubandalagsins
skuii það vera talið tilefni brigsl-
yrða um svik að vekja athygli á
jafn augljósum vanda sem stafar
einfaldlega af landfræðilegri
stöðu íslands í Norður-Atlants-
hafinu miðju. Ég vil hins vegar
halda því fram að þeir sem halda
fram kröfunni um brottför hers-
ins án þess að svo mikið sem huga
að því hvert framhaldið skuli vera
geri sig seka um annað af tvennu:
hreina glópsku, eða þá að krafan
sé alls ekki meint í alvöru, heldur
sé hún bara upp á punt.
Inf-samning-
urinn og Evrópa
Annað atriði sem ég vakti at-
hygli á í grein minni og hafði
komið fram í viðtalinu við Svavar
Gestsson fyrir áramótin voru þau
breyttu viðhorf sem skapast hafa
með samningum stórveldanna
um eyðingu allra meðaldrægra
kjarnorkuvopna. Þótt Bima
Þórðardóttir virðist ekki hafa
frétt af þessum samningum (sbr.
grein hennar „Er nokkuð nýtt í
NATO?“), þá gerði Svavar
Gestsson sér grein fyrir því að
þessir samningar marka tímamót
í samskiptum austurs og vesturs
og að þeir munu hafa mótandi
áhrif á alla öryggismálaumræðu í
framtíðinni. Þessir samningar,
sagði Svavar, „opna fyrir nýjum
viðhorfum og nýjum mögu-
leikum, einnig fyrir okkur sem
smáþjóð, og geta haft í för með
sér að við þurfum að nálgast Evr-
ópu markvissar en við höfum gert
til þessa. Bæði til þess að koma í
veg fyrir að annað hvort stórveld-
ið gleypi okkur - eða þau bæði I
sameiginlega - og einnig til þess;
að taka þátt í því að styrkja V- j
Evrópu almennt í alþjóðlegu
samhengi.“
Það sem Svavar á væntanlega j
við með þessum orðum er að ör-
yggishagsmunir okkar fari að ein-!
hverju leyti saman með ná-i
grannaþjóðum okkar í V-Evrópu
og þá jafnframt að Inf-samning-
urinn um brottflutning banda-
rísku meðaldrægu eldflauganna
frá Evrópu hafi orðið til þess að í
þrýsta Evrópuþjóðunum frekar
saman í kröfunni um áframhald-,
andi afvopnun og slökun spennu.
Og að Alþýðubandalagið eigi að
taka þátt í því að styrkja þennan
sameiginlega vilja.
Alþjóðahyggja
eða þjóðernis-
hyggja
Með þessu er jafnframt gengið
út frá því að grundvöllur öryggis-
10 SfÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 6. mars 1988
og utanríkisstefnunnar sé alþjóð-
legur en ekki þjóðlegur, og að
þau markmið sem hún beri að
stefna að séu áframhaldandi af-
vopnun og slökun spennu. En
það þýðir jafnframt að sagt yrði
skilið við þá þjóðemisrómantík
sem löngum hefur verið rík í Al-
þýðubandalaginu og rekja má allt
aftur til Bjama Thorarensen og
sjálfstæðisbaráttunnar á 19. öld-
inni. Bjarni Thorarensen taidi ís-
landi best vöm búin í úfnu hafinu
allt í kring og einangmn þess
langt í norðri. Nú emm við í
þjóðbraut vopnanna og þessar
röksemdir duga ekki í öryggis-
málaumræðu 20. aldarinnar.
í grein minni benti ég á að fljótt
á litið virtist það þversögn að ætla
sér að gera það tvennt í einu að
styrkja V-Evrópu í alþjóðlegu
samhengi og um leið að segja
skilið við NATO og girða fyrir
allt vígbúnaðareftirlit í N-
Atlantshafinu. Ekki síst á tímum
þegar loksins virðist vera kominn
samningsgrundvöllur fyrir hem-
aðarblokkirnar um frekari fækk-
un vopna og virkara vígbúnaðar-
eftirlit.
Það kann að vera að þetta sé
ekki þversögn, en hvorki í viðtal-
inu né í síðari skrifum sínum hér í
blaðinu hefur Svavar Gestsson
leyst úr þessari spurningu. Að
vísu sagði Svavar í grein sinni frá
25. janúar að hinar breyttu að-
stæður væra enn frekari röksemd
fyrir réttmæti kröfunnar um úr-
sögn úr NATO, og að hún væri „í
betra samræmi við þróunina en
nokkrar aðrar tillögur sem uppi
eru í alþjóðamálum".
Þessi fullyrðing skýrir sig ekki
sjálf, og sjálfum finnst mér Svav-
ar vera þarna að falla ofan í hug-
myndaheim Bjama Thorarensen
og missa af því meginmarkmiði
sem utanríkisstefnan hlýtur alltaf
að hafa að leiðarljósi: raunvem-
legan árangur í eyðingu vopna og
minnkun spennu. Ég held til
dæmis að tillögur þær sem komið
hafa fram innan NATO og Var-
sjárbandalagsins um eyðingu
allra skammdrægra kjarnorku-
vopna séu í betra samræmi við
þróunina. Eða tillögur um sam-
drátt og jafnvægi í hefðbundnum
herafla í Evrópu. Og það er alls
ekki sjálfgefið að úrsögn íslands
úr NATO við núverandi aðstæð-
ur yrði til þess failin að hrinda
þeim mikilvægu áföngum til
friðvænlegri heims í framkvæmd.
Hins vegar má færa fyrir því sterk
rök að frekari árangur í samning-
um hernaðarblokkanna um af-
vopnun og slökun spennu sé for-
senda þess að hernaðarbandalög-
in verði í framtíðinni úrelt eða
það breytt að við geti tekið nýtt
öryggiskerfi, þar sem hvort
tveggja sé betur tryggt en nú,
fullveldi þjóðanna og samvinna
þeirra á milli. Á grundvelli sam-
eiginlegra öryggishagsmuna.
Það þarf ekki að fjölyrða um
það hér í blaðinu hvemig Banda-
ríkin hafa á undangengnum ára-
tugum notfært sér Atlantshafs-
bandalagið í þeim tilgangi að
kynda undir vígbúnaðarkapp-
hlaúpinu á kostnað Evrópuríkj-
anna. Það hefur gerst í krafti þess
að Evrópa hefur verið sjálfri sér
sundurþykk og í sárum eftir
heimsstyrjöldina síðari. Nú em
teikn á lofti um að þarna sé að
verða á breyting. Ein forsenda
hennar er efling Evrópubanda-
lagsins. Önnur er þau breyttu
viðhorf sem nú eru uppi í Sovét-
ríkjunum og hafa til dæmis gert
Inf-samninginn um eyðingu með-
aldrægu kjamorkuvopnanna
mögulegan. Þriðja og afdrifarík-
asta forsendan er kannski sú að
nú er komin fram ný kynslóð í
álfunni sem er ekki mótuð af
styrjaldarámnum að sama skapi
og sú sem kynti undir kalda strið-
inu. Hvarvetna í álfunni tala
menn nú um nauðsyn samstöðu
og sámvinnu, og þótt forsendurn-
ar séu auðvitað misjafnar, þá
væri það glópska að taka ekki
mið af þessum breyttu viðhorf-
um. í reynd komu þessi breyttu
viðhorf fram á NATO-fundinum
í Briissel í vikunni þar sem Frakk-
ar og V-Þjóðverjar komu í veg
fyrir að NATO hrynti í fram-
kvæmd endurnýjun skamm-
drægu eldflauganna í álfunni, svo
dæmi sé tekið.
Meginatriðið í þessu máli er þó
það, að ef afvopnunarmálin hafa
forgang í utanríkismálaumræð-
unni, þá eigum við að reka herinn
og segja okkur úr NATO þegar
það er tryggt að slíkar aðgerðir
verði til þess að frekari árangur
náist á þeim vettvangi. En verði
ekki fundið samband þar á milji
eigum við að taka þessar kröfur
til endurskoðunar eða endur-
mótunar í ljósi þess yfirlýsta mar-
kmiðs að raunvemleg gagnkvæm
afvopnun og tryggt vígbúnaða-
reftirlit njóti forgangs í utanríkis-
stefnu Alþýðubandalagsins.
NATO-ferðin
til Brussel
Ég þykist vita að þessum skrif-
um mínum muni fylgja enn frek-
ari brigslyrði um svik og að doll-
ararnir frá Menningarstofnun
Bandaríkjanna hafi endanlega
komið mér á mála hjá þeirri
stofnun. Að ég hafi verið heila-
þveginn í NATO-ferðinni til
Brussel. En för mín til Brussel
varð ekki til þess að breyta við-
horfum mínum til þessara mála.
Hins vegar varð ferð mín til þess
til dæmis, að við vitum nú að
NATO hefur það á 10 ára starfs-
áætlun sinni að byggja 5 langd-
rægar ratsjárstöðvar á íslandi.
Og að á vegum Framkvæmda-
sjóðs NATO er nú starfandi
nefnd sem er að vinna að áætlun
um lagningu nýs herflugvallar á
íslandi. Heimsókn mín varð
einnig til þess að það upplýstist
frá trúverðugum heimildum að
íslensk stjómvöld komu í veg
fyrir það að ritstjóri Þjóðviljans
fengi að fylgja öðmm íslenskum
blaðamönnum inn í höfuðstöðvar
NATO fyrir 4 ámm. Og hún varð
einnig til þess að við vitum það nú
að íslenskir fjölmiðlar, þar á
meðai Ríkisútvarpið, þiggja og
hafa þegið peninga frá Menning-
arstofnun Bandaríkjanna í kynn-
isferðum sínum til Brussel gegn-
um árin.
Og svo hefur það einnig komið
í ljós að ferðir þessar virðast
feimnismál fyrir alla fjölmiðla
nema Þjóðviljann.
Albanfu-
kommúnismi og
þjóðernisrómantík
Ef Alþýðubandalagið ætlar að
halda áfram að stinga höfðinu í
sandinn þegar horfast þarf í augu
við raunvemleikann, eða horfa
bara til fortíðarinnar eins og
Bima Þórðardóttir og Jón Torfa-
son og nota ásakanir um svik í
staðinn fyrir rök, þá þykir mér
ljóst að hlutur flokksins í því mik-
ilvæga verkefni að koma á frið-
vænlegri heimi verður vart annað
en hlutur dragbítsins. Með slíku
háttarlagi dæmir flokkurinn sig
úr leik í allri alvarlegri umræðu
um þessi mál. Þar með missir
hann einnig möguleika til að hafa
áhrif á gang þeirra. íslenska
þjóðin er ekki það skyni skroppin
að hún átti sig ekki á því að það er
ekki hægt að loka herstöðinni hér
ef ekki er um leið hugað að því
hvert framhaldið á að vera og
hvemig framkvæma eigi það víg-
búnaðareftirlit sem við emm
nánast dæmd til að taka á okkur
þó ekki væri nema af Iandfræði-
legum ástæðum. Og það undar-
lega sambland af
Albaníu-kommúnisma og borg-
aralegri 19. aldar þjóðernisróm-
antík, sem birst hefur í skrifum
sumra um þessi mál hér á síðum
blaðsins, er ömgglega vísasta
leiðin til þess að gera Alþýðu-
bandalagið að þeim sértrúars-
öfnuði sem þau Birna Þórðar-
dóttir og Jón Torfason virðast
hafa svo ríka þörf fyrir.
Nei, góðir félagar, nú skulum
við hafa umræðuna hreinskilna
og umfram allt málefnalega!
Full lenglna og útvíkkunbeina á sér
oftaststað til20 ára aldurs. Mesta
vaxtarskeið drengja er í kringum
12-14 ára aldurinn og stúlkna um
10-12 ára.

w
s
■ólksem hreyfir sigmikið hefurmeiri
beinmassa á efri árum enþeirsem
hreyfa sig lítið.
Þéttni og bykkt beinaeykst þar til um
fertugsaldur. Mikilvægt erað bein hafi
náð fullum styrk og þroska þegar
úrkölkun ágerist. Einnig verðurað
gæta þess að fá nægilegt kalk úr
fæðunni til að hamla á móti
beingisnun.

VIð eðlllegar aðstæðurgetur
mjólk dregið úr tannskemmd-
um. Hið háa hlutfall kaiks,
fosfórs og magnium er
verndandi fyrir tennurnar.
\
beinabygging verði eðlileg
þarf hlutfall hinna ýmsu steinefna í
fæðunniað vera rétt.
í mjólk eru þessi hlutföll mjög
hagstæð.
Hvernig
ertu inn
við beinið?
Hefurðu hugsað út í þaðað beinin eru kalkbanki
líkamans-banki sem er í stöðugri endumýjun, líka
á fullorðinsárum. Ef líkaminn fær ekki nægilegt kalk
úrfæðunni gengur hann áforða kalkbankans
og úrkölkun beina (beingisnun) á sér stað. Þess
vegna er afar mikilvægt að tryggja sér nægilegt
magn af kalki úr fæðunni alla ævi.
Mjólkog mjólkurvörureru lang mikilvægasti
kalkgjafinn og alhliða næringargildi mjólkurinnar er
með því besta sem við þekkjum.
Kalkþörfin er mismunandi eftir kyni og aldri frá 2-4
mjólkurglös á dag.