Þjóðviljinn - 24.04.1988, Blaðsíða 17

BÓKMENNTIRNAR
ERÍSKA VTIUND
er alltaf í þjónustu stjórnmálanna
eða einhverrar hugmyndafræði
eða þeirrar sýnar sem rithöfund-
urinn eða listamaðurinn hefur á
heiminn. En listin ætti aldrei að
vera í þjónustu ríkisstjórna.
-Hvaða framtíðarsýn hefur þú
fyrir Rómönsku Ameríku?
-Ég vil sjá sameinaða, sjálf-
stæða og lýðræðislega Suður-
Ameríku.
-/ evrópskum skilningi?
-í þeim skilningi að álfan hefði
sameiginlega hagsmuni og sam-
eiginleg viðhorf.
Er það ástœða þess að þú ert nú
að skrifa sögu um Simón Bolivar?
-Ekki get ég sagt það. Ég valdi
mér Bolivar sem viðfangsefni
vegna þess að persónugerð hans
vakti áhuga minn. Enginn veit í
rauninni hvernig hann var, því
hann var umlukinn hetjuljóma.
Ég sé hann eins og mann af kara-
bískum uppruna sem hefur orðið
fyrir áhrifum rómantfsku stefn-
unnar. ímyndaðu þér hvílíkur
sprengjukraftur býr í slíkri
blöndu!
En hugmyndir Bolivars eru
rnjög staðbundnar. Hann ímynd-
aði sér Suður-Ameríku sem sjálf-
stætt og sameinað bandalag,
bandalag sem gæti orðið það
stærsta og valdamesta í heimin-
um. Hann átti sér lýsandi eftirlæt-
isfrasa um þetta. Hann sagði:
„Við erum lítið mannkyn út af
fyrir sig.“ Hann var einstakur
maður, en fékk þó herfilega út-
reið og var á endanum sigraður.
Og hann var sigraður af sömu
öflum og eru virk enn þann dag í
dag - hagsmunum landeigenda-
aðals og staðbundinna íhalds-
samra valdahópa sem halda um
hagsmuni sína og forréttindi. Þeir
sameinuðust gegn honum og
gerðu út af við hann. En draumar
hans eru engu að síður í gildi - að
eignast sameinaða og sjálfstæða
Suður-Ameríku.
Sjáðu til, ég er að leita að öðr-
um orðum. Ég hef raunverulega
andstyggð á tungutaki
stjórnmálanna. Orð eins og „al-
þýða“ (people) hafa til dæmis
misst þýðingu sína. Við verðum
að berjast gegn steinrunnu
tungumáli. Ekki bara meðal
marxista, sem hafa reyndar unnið
dyggilegast að því að steingera
tungumálið, heldur líka á meðal
hinna frjálslyndu. Orðið „lýð-
ræði“ er annað dæmi. Sovétmenn
segjast vera lýðræðislegir,
Bandaríkjamenn segjast vera
lýðræðislegir, E1 Salvador og
Mexíkó gera það líka. Allir sem
geta skipulagt kosningu segjast
vera lýðræðislegir. „Sjálfstæði“
er enn eitt þessara orða. Þessi orð
hafa glatað merkingu sinni. Þau
eru slitin úr öllu sambandi og lýsa
ekki lengur þeim raunveruleika
sem þau eiga að standa fyrir. Ég
er alltaf að leita að orðum sem
eru ekki útþvæld.
Veistu hver hefur verið stærsti
Akkilesarhæll minn í lífinu? Það
er að geta ekki talað ensku
fullkomlega sem annað tungu-
mál. Bara að ég talaði ensku...
-Hefðir þú þá skrifað á ensku?
-Nei, nei. En bestu lesendur
mínir utan Suður-Ameríku eru í
Bandaríkjunum og í bandarísk-
um háskólum. Þar er stór les-
endahópur sem vekur áhuga
minn. En ég gæti aldrei orðið vin-
ur þeirra vegna þess að ég tala
ekki ensku. Eg tala bara frönsku
og ítölsku. Auðvitað er það líka
þeirra feill að tala ekki spönsku.
En ég held að þetta sé mér meira
kappsmál en þeim.
-Hvernig féll þér að skrifa
leikrit? Var það vandkvœðum
bundið?
-Ja, þetta er í rauninni eintal
sem ég skrifaði fyrir argentínsku
leikkonuna Gracielu Duffau.
Það heitir „Ástúðarfull skamm-
arræða yfir sitjandi manni". Bál-
reið kona hellir yfir eiginmann
sinn öllu því sem upp í huga henn-
ar kemur. Það tekur tvær klukku-
stundir. Hann situr í stól og les
dagblað og sýnir engin viðbrögð.
Eintal er í rauninni ekki raun-
verulegt leikrit. Mörg lögmál
leikhússins eiga þar alls ekki við.
-Og hvert er svo nœsta verkefni
þitt við skrifborðið?
-Ég ætla að ljúka við söguna
um Bolivar. Það tekur nokkra
mánuði í viðbót. Svo ætla ég að
skrifa endurminningar mínar.
Venjulega skrifa rithöfundar
æviminningar sínar þegar þeir
eru orðnir það gamlir að þeir
muna ekkert lengur. Ég ætla að
byrja hægt og skrifa og skrifa.
Þetta verða ekki venjulegar
minningar. Að afloknum hverj-
um 400 blaðsíðum mun ég gefa út
bindi og sjá svo til. Þau gætu orð-
ið sex talsins...
Viðtalið er eftir Marlise Simons. ólg.
stytti og sneri úr The New York Times
BookReview.
Sunnudagur 24. april 1988 ÞJÖÐVILJINN - SÍÐA 17