Þjóðviljinn - 25.05.1988, Blaðsíða 5

Ameríkumarkaður
Verðfall á þorskafurðum
Coldwater: Lækkaði verð á,þorskflökum um 8-11% Þýðir 3% tekjusamdrátt hjá frystihúsum.
Iceland Seafood lœkkar einnig verðið. Ástæða verðlækkunarinnar er hörð samkeppni Kanadamanna.
Frá áramótum hefur verð á þorskblokkfallið um 20%
•IUMBO <XX> nUJETS
•Avync} ’suantsaONi
fcdattd . pT«
JUMBO COD FBLLLTs
1IS6S

Nýlega lækkaði Coldwater
dótturfyrirtæki Sölumiðstöðvar
hraðfrystihúsanna verð á þorsk-
flökum á Bandaríkjamarkaði um
20-30 cent pundið sem er um 8-
11% lækkun sem þýðir um 3.%
tekjusamdrátt hjá þeim fjöl-
mörgu frystihúsum landsins sem
selja á Bandaríkjamarkað í gegn-
um SH. í gærmorgun var síðan
samþykkt hjá Icelandic Seafood,
dótturfyrirtæki Sambandsins í
Bandaríkjunum að fylgja í fót-
spor Coldwater og lækka ennig
verð á þorskflökum.
Fyrir þessa verðlækkun voru
þorskflök að jafnaði seld á 2,60
dollara pundið en hefur hrapað
niður í 2,40-2,30 dollara pundið
eftirpakkningum. Það er því ljóst
að tekjutap frystihúsanna
hleypur á hundruðum milljóna
króna ef ekki meir ef verðlækk-
anir halda áfram á næstunni.
Hörð samkeppni
Kanadamanna
Að sögn Friðriks Pálssonar,
forstjóra SH er aðalástæðan fyrir
þessari lækkun á öllum þorsk-
flökum vegna mikillar sam-
keppni á markaðnum og þá sér-
staklega frá Kanadamönnum
sem eiga mikið af fiskbirgðum og
er í mun að koma þeim út. Þá
hefur verð á þorskblokk einnig
verið að lækka að undanförnu og
hefur pundið á blokkinni lækkað
frá áramótum úr 2,05 dollurum
pundið niður í 1,60 dollara.
Þrátt fyrir allar þessar verð-
lækkanir er verðlag á fiskafurð-
um okkar á bandaríska markaðn-
um enn mjög hátt og vonast
menn til að það lækki ekki frá því
sem nú er. Hjá SH neita menn því
alfarið að áróður Grænfriðunga
eigi nokkurn þátt í þessari verð-
lækkun og segja að ástæðurnar
- séu fyrst og fremmst vegna sam-
keppninnar á markaðnum og þá
sér í lagi vegna samkeppni Kan-
adamanna.
Þegar það spurðist út um síð-
ustu helgi að Coldwater Seafood
hefði lækkað verð á þorskflökun-
um brugðust Sambandsmenn ók-
væða við og vildu meina að Cold-
watersmenn hefðu verið einum
of bráðir á sér að ákVeða þessa
lækkun. Aðspurður um þessa
gagnrýni sagði Friðrik að það
væri alltaf álitamál hvenær svona
lækkanir ættu að eiga sér stað og
eðlilegt að menn greini á um
tímasetninguna.
Meira framleitt
á Evrópumarkað
Samkvæmt heimildum Þjóð-
viljans meðal frystihúsamanna
eru þessar verðlækkanir það ný-
komnar að erfitt er að segja til um
hverjar afleiðingarnar verða;
hvort menn minnka framleiðslu
þorskflaka á Bandaríkjamarkað
og snúa sér í æ ríkari mæli en
orðið er fyrir Evrópumarkað.
Það verður ekki ljóst fyrr en í lok
vikunnar eða um næstu mánaða-
mót. Eitt er þó víst að þessar
verðlækkanir á Bandaríkjamark-
aði bæta ekki afkomu hraðfrysti-
húsanna frá því sem nú er og eiga
trúlega eftir að draga dilk á eftir
sér sem rauður þráður í gegnum
allt efnahagskerfið.
Hjá Sjávarafurðadeild Sam-
bandsins hefur framleiðsla þorsk-
flaka á Bandaríkjamarkað
minnkað um 20% frá því sem hún
var hæst en aftur á móti hefur
framleiðsla á þorskafurðum í
heild aukist um 3% á síðasta ári. í
stað þess að framleiða fyrir
Bandaríkjamarkað hafa Sam-
bandsfrystihúsin snúið sér í
auknunt mæli að Evrópumarkaði
þar sem betra verð hefur fengist
fyrir afurðirnar en í Banadaríkj-
unum og má búast við að sú þró-
un haldi áfram ef fer sem horfir.
Þá benda frystihúsamenn einn-
ig á þá staðreynd að þessi árstími
sé allajafna verri en aðrir hvað
varðar verð á sjávarafurðum á
bandaríkjamarkaði. Þá sé fastan
nýbúin hjá þeim sem taka hana
alvarlega með tilheyrandi fisk-
máltíðum og í staðinn vilji
Bandaríkjamenn borða fugla- og
nautakjöt, sem er miklum mun
ódýrara en íslenski fiskurinn.
-grh
A DAGSKRA
Umsjón: Guðmundur Ft. Heiðarsson
7
VIÐHORF
I tilefni leiðtogafundar
Jón Torfason skrifar^J
Um næstu helgi mun Reagan
Bandaríkjaforseti sækja Gorba-
sjov leiðtoga Sovétmanna heim
austur í Moskvu og standa vonir
til að við það tækifæri muni þeir
félagar undirrita einhver plögg
um að fækka kjarnorkuvopnum.
Ætti það, ef satt reynist, að
gleðja heimsbyggðina, að
minnsta kosti almenning.
Til að auðvelda vígbúnaðar-
fræðingum starfa sinn eru kjarn-
orkuvopn flokkuð í ýmsar gerðir.
Er þá miðað við hve langt er hægt
að skjóta þeim, hvað þau eru
áhrifarík og svo framvegis. Verið
er að fækka langdrægum flaugum
og meðaldrægum og rætt er um
að fækka svokölluðum skamm-
drægum kjarnaflaugum. Nú eru
menn í óðaönn að taka niður
kjarnaflaugar í Vestur-Evrópu
sem víghaukarnir töldu bráð-
nauðsynlegar fyrir varnir hins
svokallaða frjálsa heims fyrir
fimm árum. Svona breytast tím-
arnir.
Eitt svæði hefur þó orðið út-
undan í afvopnunarviðræðum
síðustu árin. Það eru höfin.
Raunar virðist leikmanni í víg-
búnaðarfræðum sem ef til vill hafi
lítið verið að gerast undanfarið
annað en það að kjarnorkuvopn-
in hafi verið færð til, af megin-
löndunum og út í höfin, í kafbáta
og ofansjávarherskip. Efa-
semdarmönnum kann því að
þykja að lítill árangur hafi orðið
af öllu friðarhjalinu.
Það sem að norðurslóðum snýr
er mikil hernaðaruppbygging á
eyjum og útnesjum. Það er ekki
aðeins verið að byggja ratsjár-
stöðvar, eldsneytistanka og
stjórnstöðvar hér á landi heldur
líka í Skotlandi og á Grænlandi
og Bandaríkjamenn eru að þreifa
fyrir sér með viðlíkja nytjafyrir-
tæki í Færeyj um og Noregi. Þessu
brambolti fylgja vitanlega auknar
ferðir herskipa í norðanverðu
Atlantshafi. Athafnir Banda-
ríkjamanna á þessu svæði tengj-
ast mikilli árásaráætlun sem beint
„Pótt friðarhreyfingum
hafi tekist að þoka æðstu
mönnum stórveldanna
að samningaborðinu og
þvingaþá til að semja um
nokkrafœkkun kjarn-
orkuvopna á meginlandi
Evrópu þá heldur kjarn-
orkuvígvœðingin óheft
áfram íhöfunum“
er gegn herskipahöfnum Rússa á
Kolaskaga en þeir hafa einnig
margs konar hernaðarbrölt í
frammi í norðurhöfum, hafa m.a.
komið kjarnorkukafbátum fyrir
undir heimskautshafísnum.
Staðan er því sú að þótt friðar-
hreyfingum hafi tekist að þoka
æðstu mönnum stórveldanna að
samningaborðinu og þvinga þá til
að sernja um nokkra fækkun
kjarnorkuvopna á meginlandi
Evrópu þá heldur kjarnorkuvíg-
væðingin óheft áfram í höfunum.
Þetta er mikið alvörumál fyrir all-
ar sjávarþjóðir við norðurhöf,
þar á meðal íslendinga. Ekki þarf
nema tiltölulega lítið slys eða
kjarnorkuóhapp í hafinu til að
kippa grundvellinum undan
heilum byggðarlögum.
Nú hefur alþingi og a.m.k.
tveir utanríkisráðherrar lýst því
yfir að skip með kjarnorkuvopn
innanborðs séu óvelkomin hing-
að. Það getur orðið fyrsta skrefið
að friðlýsingu Norður-Atlants-
hafsins og er afar brýnt að halda
áfram á þeirri braut sem þar með
hefur verið mörkuð.
í tilefni væntanlegs leiðtoga-
fundar efna Samtök herstöðva-
andstæðinga til útifundar í
Reykjavík fimmtudaginn 26.
maí. Þar verður minnt á að ekki
er nóg að semja um að fækka
kjarnorkuvopnum á landi heldur
verði einnig að draga úr kjarn-
orkuvopnabúnaði í höfunum.
Ennfremur verður hnykkt á kröf-
unni um friðlýsingu Norðurhafa.
Jón er íslenskufræðingur og virk-
ur félagi í Samtökum herstöðva-
andstæðinga
Kjarnorkuvígbúnaður á höfunum verður sífellt viðameiri. Myndin sýnir
bandarískan kafbát koma úr kafi nálægt norðurpól.
Miðvikudagur 25. mai 1988 þjóðvILJINN - SÍÐA 5