Þjóðviljinn - 29.11.1988, Blaðsíða 11

MIÐSTJORN AB
Alyktun haustfundar miðstjórnar
Trygga atvinnu og jöfnun lifskjara
Forystusveit Alþýðubandalagsins svarar fyrirspurnum í opnu húsi á miðstjórnarfundinum sl. laugardag. Frá
v.: Steingrímur J. Sigfússon, Svanfríður Jónasdóttir, Ólafur Ragnar Grímsson og Svavar Gestsson.
Mynd - Þóm.
Mikil umskipti hafa o'rðið í ís-
lenskum stjórnmálum. Þegar rík-
isstjórn Þorsteins Pálssonar
hrökklaðist frá hafði stjórnar-
stefna markaðskreddunnar og
hinnar hörðu frjálshyggju beðið
ótvírætt skipbrot.
Viðskilnaðurinn var hörmu-
legur. Útflutningsatvinnuvegirn-
ir voru komnir á heljarþröm þrátt
fyrir tvær gengisfellingar á fyrri-
hluta ársins. Við blasti stöðvun
margra útflutningsfyrirtækja og
stórfellt atvinnuleysi. Ríkissjóð-
ur var rekinn með miklum halla
og raunvextir voru hærri en
nokkru sinni í sögu lýðveldisins.
Erlend skuldasöfnun óx hröðum
skrefum. Nýjar upplýsingar
benda svo til þess að viðskilnað-
urinn hafi verið langtum verri en
ætlað var í fyrstu. Halli ríkissjóðs
er mun meiri og staða atvinnu-
veganna erfiðari en ætlað var við
stjórnarskiptin. Gjaldþrot frjáls-
hyggjunnar liggur nú fyrir og
skapast hefur stórfellt hættu-
ástand í efnahags- og atvinnulífi
íslendinga.
Lítið svigrúm
til umbóta
Það var á margan hátt erfitt
fyrir Alþýðubandalagið að taka
þátt í nýrri ríkisstjórn við þessar
aðstæður. Lítið svigrúm var til að
tryggja við stjórnarskiptin fram-
kvæmd mikilvægra umbótamála.
Samningsréttur verkalýðshreyf-
ingarinnar hafði verið afnuminn
af fyrri ríkisstjórn. Alþýðu-
bandalagið hafði ekki afl til að ná
fram leiðréttingu varðandi þessi
sjálfsögðu mannréttindi við
myndun ríkisstjómarinnar. Al-
þýðubandalagið taldi þó
nauðsynlegt að freista þess að
mynda ríkisstjórn félagshyggju-
afla og hafa áhrif á hvaða leiðir
yrðu farnar til að leysa hin miklu
vandamál íslensks efnahagslífs.
Afleiðing af stjórnarstefnu
undanfarinna ára er gífurleg til-
færsla á fjármagni í þjóðfélaginu,
ekki síst frá frumframleiðslu-
greinum til fjármagnseigenda.
Þessi stefna hefur leitt til þess að
undirstöðuatvinnuvegir lands-
manna og fjölmörg heimili
standa nú frammi fyrir greiðslu-
þroti. Úr þessum vanda verður
ekki bætt nema með því að færa
til baka stórar fjárhæðir ef takast
á að tryggja framleiðslustarf-
semina og fulla atvinnu í byggð-
arlögunum.
Alþýðubandalagið skorast
ekki undan því að taka þátt í rík-
isstjórn þó að aðstæður séu erfið-
ar. Flokkurinn vill leggja sitt af
mörkum til að treysta grundvöll
atvinnulífsins og koma byggðar-
lögunum út úr þeim ógöngum
sem stefna síðustu stjórnar hafði í
för með sér. Flokkurinn telur
brýnt að vernda efnahagslegt
sjálfstæði íslensku þjóðarinnar
sem stjórnleysi fyrri ríkisstjórnar
og erlend skuldasöfnun stefndi í
hættu. íslenskir sósíalistar, jafn-
aðarmenn og félagshyggjufólk,
verða að sýna að þeim er best
treystandi til að stjórna af skyn-
semi og réttsýni, jafnt á erfið-
leikatímum, sem í góðæri. Nú er
tækifæri til þess.
Atvinnulíf iö á
traustan grund-
völl
Það er eitt mikilvægasta verk-
efni Alþýðubandalagsins í núver-
andi ríkisstjórn að framkvæma
efnahags- og atvinnustefnu sem
kemur atvinnulífinu í landinu á
traustan grundvöll. Það verður
ekki gert með kollsteypum í
gengismálum, sem myndu magna
upp verðbólgu í landinu, né held-
ur með einhliða kjaraskerðingu.
Til að skapa atvinnulífinu
traustan grundvöll, bæta kjörin,
stytta vinnutíma og stuðla þar
með varanlega að góðum lífsk-
jörum, verður að gera átak til
hagræðingar og framleiðsiu-
aukningar í atvinnulífinu, samh-
Iiða því sem unnið er að því að
leiðrétta rekstrarskilyrði at-
vinnuveganna. í því sambandi er
mikilvægt að verðbólga og til-
kostnaður, sérstaklega vextir,
náist niður á það stig sem gerist í
nágrannalöndunum.
Röng stjórnarstefna og hag-
stjórn ásamt offjárfestingu og
óráðsíu undanfarinna ára gera
það hins vegar að verkum að ekki
er hægt að halda öllum fyrirtækj-
um gangandi í óbreyttri mynd.
Meginverkefnið er að tryggja at-
vinnu fólksins, hag byggðarlag-
anna og jöfnun lífskjara.
í fyrsta skipti um nokkurt ára-
bil er nú svo komið vegna
óstjórnar undanfarinna missera
að atvinnuleysisvofan bíður við
þröskuldinn. Það hlýtur að vera
forgangsverkefni Alþýðubanda-
lagsins í ríkisstjórn að verja þjóð-
ina fyrir atvinnuleysinu. Aðgerð-
ir til að treysta atvinnu ásamt
jöfnun lífskjara og aðstöðu fólks
verða nú sem áður hornsteinar að
stefnu flokksins í byggða- og
kjaramálum.
Áhersluatriöi Al-
þýöubandalags-
ins
Til að vinna að ofangreindum
makmiðum vill Alþýðubandalag-
ið leggja áherslu á eftirfarandi
atriði.
1. Tryggja verður að nafnvextir
og raunvextir verði lækkaðir
í samræmi við þann árangur
sem þegar hefur náðst í bar-
áttunni gegn verðbólgunni.
Það er ljóst að bankakerfið
sýnir óeðlilega tregðu við
lækkun vaxta. Þess vegna
verða ríkisstjórn og yfir-
stjórn peningamála að stýra
vöxtunum niður.
2. Auka verður hagkvæmni
bankakerfisins og draga úr
vaxtamun þess. Fækka verð-
ur bönkum með víðtækri
sameiningu bankastofnana.
Með því móti mætti létta
miklum kostnaði af atvinnu-
vegum. og heimilum.
3. Taka verður allt lánakerfi
fjárfestingarsjóða til endur-
skoðunar. Þetta kerfi er orð-
ið úrelt enda hefur samspil
bankakerfisins og fjárfest-
ingarlánasjóða oft stuðlað að
offjárfestingu á undanförn- 9.
um árum.
4. Styðja verður við skipulegt
átak í rannsóknar- og þróun-
arstarfsemi í sjávarútvegi og
iðnaði með samvinnu opin-
berra aðila og forráðamanna
fyrirtækjanna. Með tækni-
þróun í fiskiðnaði, efldri
markaðsstarfsemi og vöru-
þróun er unnt að bæta til
muna rekstrarstöðu fyrir-
tækja og auka verðmæti
framleiðslunnar.
5. Vinna þarf skipulega að hag-
ræðingu í öllum greinum at-
vinnulífsins og draga úr til-
kostnaði ekki síst vegna
milliliðastarfsemi. í sjávarút-
vegi þarf að skapa hagkvæm-
ari rekstrareiningar eftir því
sem aðstæður frekast leyfa,
m.a. með samvinnu og sam-
runa fyrirtækja og betri sam-
ræmingu veiða og vinnslu.
Einnig þarf að fara fram fjár-
hagsleg og rekstrarleg endur-
skipulagning fyrirtækja,
m.a. með aðstoð nýstofnaðs
Atvinnutryggingasjóðs út-
flutningsgreina.
Keppa ber að því að
eignarhald á fyrirtækjum
verði sem víðast í höndum
heimamanna.
6. Sávandisemblasirviðmörg-
um sjávarplássum á m.a. ræt-
ur að rekja til vöntunar á hrá-
efni til vinnslu. Sá vandi hef-
ur aukist við útflutning á
óunnum fiski og sölu skipa úr
byggðarlögum. Stefna Al-
þýðubandalagsins um stjórn-
un fiskveiða gerir ráð fyrir
byggðakvóta, þannig að 2/3
veiðiheimilda verði úthlutað
til byggðarlaga. Þessi ákvæði
þyrfti að lögfesta hið fyrsta
og styrkja þannig atvinnu-
grundvöll byggðarlaganna.
7. Markaðshlutdeild innlends
iðnaðar hefur dregist mikið
saman á undanförnum árum
og útflutningsiðnaður á í
miklum rekstrarerfiðleikum.
Gera þarf sérstakt átak til
iðnþróunar og til að verja
þann árangur sem náðst hef-
ur f einstökum greinum m.a.
í framleiðslu á vörum fyrir
sjávarútveg.
8. Mikilvægt er að knýja fram
hagræðingu í innflutnjngs-
verslun til að lækka verð
innfluttra nauðsynjavara. f
því skyni ætti að beita verð-
lagseftirliti á heildsölustigi,
tryggja hagkvæmari magn-
innkaup með útboðum og
styðja innflutning á ópakk-
aðri vöru.
Tryggja verður jöfnuð í ríkis-
búskapnum og afgreiða fjár-
lög með tekjuafgangi.
Þetta er nauðsynlegt til að
draga verulega úr lánsfjáreft-
irspurn ríkisins og stuðla að
varanlegri lækkun raun-
vaxta. Þessu markmiði er
ekki hægt að ná nema að
samtímis séu skorin niður út-
gjöld og skattar hækkaðir.
Tryggja verður að aukin
skattbyrði lendi fyrst og
fremst á þeim sem hafa háar
tekjur og miklar eignir.
10. Sú staða sem nú er uppi knýr
á um að atvinnumál verði
skipulögð á grundvelli svæða
og héraða. í því skyni þarf að
koma upp þróunarstofum í
landshlutunum og auka hag-
ræna og rekstrarlega ráðgjöf.
Það sama á einnig við um fé-
lagslega þjónustu sem ríki og
sveitarfélög hafa veg og
vanda af, með það að mark-
miði að auka fjölbreytni og
nýta betur mannafla og fjár-
festingu.
11. Umleiðogstefnteraðþvíað
efla sveitarfélögin þarf sam-
vinna þeirra að vaxa um fjöl-
mörg verkefni, ekki síst til að
tryggja þjónustu við fámenn
byggðarlög.
Bættar samgöngur eru lyk-
.11 að slíkri þróun. Því þarf að
vinna skipulega að uppbygg-
ingu í samgöngumálum um
land allt á grundvelli lang-
tímaáætlana og með sam-
ræmingu allra þátta sam-
göngumálanna. Miðstjórn
tekur undir samþykkt þing-
flokks Alþýðubandalagsins
frá sl. hausti um nauðsyn á
stórátaki í jarðgangnagerð
og hvetur ráðherra flokksins
til að fylgja þeirri stefnu eftir.
Herlaust og
friðlýst land
Þótt Alþýðubandalagið leggi
nú mikla áherslu á efnahags- og
atvinnumál vegna þeirra miklu
vandamála sem síðasta ríkis-
stjórn skyldi eftir sig eru önnur
baráttumál flokksins ekki síður
mikilvæg. Alþýðubandalagið vill
sérstaklega minna á nokkur
þeirra nú:
Friðar- og afvopnunarbarátta
hefur ætíð verið grundvallarþátt-
ur í þjóðmálastarfi Alþýðu-
bandalagsins. Það er og verður
stefna flokksins að ísland verði
herlaust og friðlýst land utan
hernaðarbandalaga og vinna að
því að hernaðarbandalög verði
lögð niður. Það er lágmarkskrafa
til þeirrar stjórnar félagshyggju
og jafnréttis sem nú situr, að hún
gangi ekki gegn boðskap friðar
og afvopnunar á alþjóðavett-
vangi. Þvert á móti á ríkisstjórnin
að styðja dyggilega friðar- og af-
vopnunarviðleitni í heiminum og
taka þátt í myndun kjarnorku-
vopnalausra svæða í okkar
heimshluta.
Á grundvelli stjórnarsáttmál-
ans mun Alþýðubandalagið
fylgja því fast eftir að engar nýjar
hernaðarframkvæmdir fari af
stað og með öllu er óhugsandi að
byggður verði nýr herflugvöllur.
Alþýðubandalagið er algjörlega
andvígt því að slíkt mannvirki rísi
í þágu vígbúnaðar. Þarfir okkar
íslendinga og almenns farþega-
flugs á okkar svæði getum við
sjálf leyst auðveldlega með ódýr-
um hætti og það ber að gera á
næstu árum.
I mennta- og menningarmálum
er það mikilvægur áfangi að hafa
stöðvað þær tilraunir frjáls-
hyggjuaflanna, sem gerðar hafa
verið á undanförnum árum. Með
tilkomu ráðherra Alþýðubanda-
lagsins í menntamálaráðuneytinu
er nú unnið með listamönnum og
þeim sem starfa í skólunum og
unnið að því að draga úr kreddu-
bundinni miðstýringu í mennta-
og menningarmálum.
Forræði í
stóriðjumálum
I stóriðjumálum hafa sum
þeirra viðhorfa sem Alþýðu-
bandalagið hefur boðað á undan-
förnum árum hlotið almenna
viðurkenningu. Flestir viður-
kenna að stóriðja kemur ekki til
greina án fullnægjandi mengun-
arvarna. Það nýtur einnig víð-
tækrar viðurkenningar að stór-
iðja eigi að greiða eðlilegt rafork-
uverð. Alþýðubandalagið varar
við oftrú varðandi nýja stóriðju-
valkosti. Þeir sem henni eru hald-
nir ættu að láta vítin sér til varn-
aðar verða og minnast allra fjárf-
estingarmistakanna á íslandi. Al-
þýðubandalagið vtsar til sam-
þykktar síðasta landsfundar um
afdráttarlaust forræði íslendinga
sjálfra yfir öllum atvinnurekstri í
landinu. Lágmarkskrafa um raf-
orkuverð frá orkufrekum iðnaði
er að greitt sé framleiðsluk-
ostnaðarverð eins og það er frá
nýjum virkjunum og algjört skil-
yrði er að ýtrustu kröfur um
mengunarvarnir séu uppfylltar.
Fullt tillit verður einnig að taka til
byggðaþróunar þegar ákvarðanir
eru teknar um staðsetningu stór-
ra fyrirtækja á íslenskan mælik-
varða.
Þýðing umhverfismála fer
stöðugt vaxandi og miklu skiptir
að öll stjórnsýsla taki mið af
breyttum viðhorfum á því sviði.
Því telur Alþýðubandalagið að
nú þegar eigi að stofna sérstakt
umhverfisráðuneyti eins og til-
lögur hafa margoft verið gerðar
um á vegum flokksins.
Nýtt landnám
Alþýðubandalagið leggur
þunga áherslu á mikilvægi þess að
stórátak verði gert í gróðurvernd-
armálum. Gæði landsins hafa
rýrnað stórlega frá landnámstíð
og ástandið nálgast víða það sem
verst gerist í löndum Suður-
Evrópu og Afríku. Núlifandi
kynslóðir Islendinga mega ekki
bregðast skyldum sínum við
landið. Alþýðubandalagið býður
því til víðtækrar samvinnu um
stórátak í landvernd og gróður-
vernd. Kjörorð þessarar baráttu
verður: Nýtt landnám. Við heit-
um á alla landsmenn að taka nú
höndum saman um þetta verk-
efni.
(Millifyrirsagnir Þjóðviijans)
Þríðjudagur 29. nóvember 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 11