Þjóðviljinn - 28.04.1989, Blaðsíða 4

Ólafur Ragnar Grímsson er á beininu
Miðstýringin
hjá BHMR
þvælist fyrir
Síðustu vikur hafa verið viðburðarík-
ar á vinnumarkaði, einkum hjá opin-
berum starf smönnum, en á þriðja þús-
und háskólaménntaðir ríkisstarfs-
menn eiga í harðvítugu verkfalli sem
staðið hefur á fjórðu viku. Kjaraátökin
hafa ekki minnst mætt á fjármálaráð-
herra Ólafi Ragnari Grímssyni. Hann
var tekinn á beinið í gær ráðuneytis-
jeppanum, er hann var á leið til við-
ræðufundar við forystumenn Alþýðu-
sambandsins
Ástandið er þegar orðið alvar-
legt á vinnumarkaði og það stefn-
ir í frekari átök. Bera ekki
stjórnvöld ábyrgð á því hvernig
komið er?
- Stjórnvöld bera með
óbeinum hætti vissa ábyrgð. Hins
vegar er ekki hægt að saka þau
um skort á samningsvilja í þeim
viðræðum sem við höfum átt við
BHMR. Við höfum sagt frá upp-
hafi að við þær erfiðu aðstæður
sem eru í okkar þjóðfélagi, þá
væri ekki möguleiki á almennum
og víðtækum kjarabótum fyrir
alla. Þeir sem lægri hafa launin
yrðu að ganga fyrir.
Við skulum ekki gleyma því að
fyrir hálfu ári blasti við atvinnu-
leysi tuttugu þúsund manna. Það
var safnað erlendum skuldum
uppá miljarð ár hvert. Við
iögðum á nýja skatta til að rétta
þetta við og það hefur ætíð legið
fyrir að forgangsverkefni þessar-
ar stjórnar eru að forða atvinnu-
leysi, draga úr erlendum
skuldum, lækka vexti og styrkja
kjörin hægt og bítandi. Það tekur
hins vegar sinn tíma, við leysum
ekki öll þessi vandamál á sex
mánuðum.
Þeir kjarasamningar sem gerð-
ir hafa verið við BSRB, Sókn,
Fóstrufélagið og væntanlega við
Háskólamenn síðar í dag
(fimmtudag), endurspegla og
staðfesta þessa kjarastefnu
stjórnarinnar, sem yfir 30 þúsund
manns hafa þegar lýst stuðningi
við.
En er það þá ekki einkennileg
staða að þeir sem eru á lægstu
laununum, félagar í ASÍ, sitja
eftir með enga kjarasamninga, og
vinnuveitendur segja það alfarið
á ykkar ábyrgð?
- Þetta er þessi venjulega
áróðursplata sem spiluð er í
Garðastrætinu og er í hróplegri
mótsögn við þeirra kröfur. Þetta
er mennirnir sem tala hæst um
frelsi á peningamarkaði, vinnu-
markaði og í hagkerfinu yfir
höfuð. Þá er það auðvitað grund-
vallarlögmál að samningar séu
frjálsir.
Það er hlægilegt að horfa uppá,
hvað þessir menn eru fljótir að
hlaupa undir pilsfald ríkisvald-
sins og setja fram kröfur um ríkis-
forsjá í öðru orðinu og fara síðan í
sparifötin og tala um frelsi hér og
þar þegar það passar. Við viljum
hafa þær leikreglur að samtök
launafólks og þeir sem þar eru,
geri sína kjarasamninga. At-
vinnurekendur eru hins vegar svo
lítilsigldir að þeir hafa ekki dug til
að axla sína ábyrgð í þessum efn-
um.
En hafa þeir ekki stillt ykkur
upp við vegg með því að neita
öllum samningum við verka-
lýðsfélögin?
Nei, þeir eru ekki búnir að því.
Mér skilst að þeir séu allir að vilja
gerðir til að ganga frá samning-
um, enda eru þeir samningar sem
ríkið hefur gert í takt við þá
kjarasamninga sem VSÍ var búið
að gera við iðnaðarmenn og gilda
þar til í haust. Þegar þeir gerðu þá
samninga voru þeir ekki að hrópa
á gengisfellingu og skattalækkan-
ir. ^
Áttu við að Þórarinn V. Þórar-
insson hafi ekkert að sækja til
þín?
Ekki svo neinu nemur, enda
er þetta ekkert annað en leikur
hjá honum til að reyna að beita
launafólki fyrir sig til að ná fram
skattalækkunum fyrir fyrirtækin.
Ekki svo neinu nemur, er það
ekki eitthvað?
- Við höfum alltaf sagt að við
gætum skoðað einstaka þætti, en
ekki eins og þeir hafa talað um,
skattalækkanir taldar í miljörð-
um til að styrkja gróðastöðu
fyrirtækjanna. Við lokuðum
ýmsum götum í skattakerfinu um
síðustu áramót og ætlum ekki að
opna þau aftur. En við erum hins-
vegar tilbúin að liðka fyrir í ýms-
um réttindamálum eins og við
höfum gert í nýgerðum samning-
um.
Þú hafnar þá ekki einhverri
hreyfmgu á genginu?
- Gengið getur auðvitað alltaf
tekið einhverjum breytingum, en
við höfum sagt alveg skýrt, að
það er ekkert tilefni í þessum
kjarasamningum til að fara að
breyta genginu núna, í aprfl eða
maí. Ekkert tilefni.
Þjóna þessar heimsóknir í
stjórnarráðið þá engum tilgangi?
- Þær eru auðvitað gagnlegar
eins og allar viðræður og sjálfsagt
að hafa vinsamleg samskipti og
skoða einhver minniháttar atriði
sem hægt er að geiða úr. En
lausnin felst ekki í því að borga
kjarasamningana með því að
setja halla á ríkissjóð eða stór-
hækka skattaálögur á almenning.
Aftur að kennurunum. Verk-
fall í þrjár vikur, skólastarfíð að
eyðileggjast. Þú ert borinn þung-
um ásökunum fyrir að sýna engan
samningsvilja. Er þetta ekki erfitt
fyrir þig sem formann Alþýðu-
bandalagsins að standa i baráttu
við þetta fólk sem flokkurinn hef-
ur sótt styrk sinn til í stórum
mæli?
Þú nefnir kennarana. Það er
athyglisvert því við erum ekki að
semja við kennara. Við semjum
að vísu við Kennarasamband ís-
lands sem er ekki í verkfalli, en
við erum ekki að semja við Hið
íslenska kennarafélag. Við höf-
um ekki fengið einn einasta við-
ræðufund með samninganefnd
HÍK á undanförnum vikum til að
ræða lausn þeirrar deilu.
Ástæðan er sú að HIK ákvað
að tengjast samfloti BHMR. Það
samflot er byggt upp á þeirri
vinnureglu að það eru engir sér-
samningar, hvorki við kennara,
lögfræðinga, dýralækna eða
aðra.
En þú hafnaðir sjálfur upphaf-
lega slíkum sérviðræðum ekki
satt?
- Það er alrangt. Þvert á móti
óskuðum við hvað eftir annað
eftir slíkum samningum. Ég
mætti á bæði einkafundum og
formlegum fundum þar sem ég
lagði áherslu á að gerðir yrðu sér-
stakir skólasamningar við bæði
kennarasamtökin. Bæði ég og
menntamálaráðherrra lýstum því
yfir hvað eftir annað að við teld-
um það ákjósanlegast í þessari
stöðu að leggja grundvöllinn að
framtíðarþróun kjara kennara og
uppbyggingu skólastarsf í slíkum
samningum. En HÍK ákvað að
fara aðra leið.
Ef ég á að lýsa persónulegri
skoðun minni þá var það óheppi-
legt, vegna þess að þeir útilokuðu
þar með að við gætum tengt inn í
þessa samninga ýmis sérákvæði
um skólastarfið. En það eru eng-
ar sérkröfur á borðinu. HÍK er
ekki með neinar kennarakröfur
og engar skólakröfur á borðinu.
Þeir eru bara aðilar að þessari
markaðslaunakröfu hinna
BHMR-félaganna.
Þú berð sem sagt enga ábyrð á
því hvernig málum er komið?
- Nei, ekki að þessu leyti. Ég
hef hins vegar lýst því yfir að
þetta sé mjög óheppilegt. Þetta
algerlega agaða og miðstýrða
samflot BHMR hefur hingað til
komið í veg fyrir það að samn-
inganefnd ríkisins geti rætt sér-
staklega við samninganefndir
einstakra félaga.
Þú neitar því að hafa lýst því
yfir að það yrðu engir sérsamn-
ingar gerðir?
- Algerlega. Þvert á móti sagði
ég fyrir tveimur mánuðum síðan
að sú leiðrétting sem KÍ fékk,
myndi að sjálfsögðu koma til við-
bótar hjá HÍK í sérstökum sér -
samningi við þá.
Vilt þú að kennarar losi sig út
úr samflotinu?
- Ég set engin slík skilyrði. Við
erum að ræða við BHMR í heild
sinni og þeir hafa valið þessa leið,
þar sem mæta aðeins 3-4 fyrir öll
félögin. Því miður gegna kennar-
ar engu sérstöku hlutverki í þess-
ari samningagerð.
Er það ekki skiljanlegt að fé-
lögin vilji standa saman, ertu að
vísa ábyrgðinni á því hvernig
komið er alfarið á þeirra hendur?
- Nei það er ég ekki að gera,
en ég tel að þessi agaða miðstýra
samningaaðferð þar sem ekki er
hægt að ræða sérmál hverrar
stéttar, hafi þvælst mjög fyrir í
þessum samningum. Ekki er
það bara formið sem tefur, hafið
þið boðið uppá eitthvað annað en
það sem aðrir hafa samið um?
- Það liggur alveg ljóst fyrir að
við munum aldrei getað sam-
þykkt þá kröfu að samningar við
BHMR tryggi þeim á næstu 2-3
árum, 20-30% meiri kauphækk-
un en aðrir í landinu. Það er ekki
hægt þegar við gerum
skammtímasamning við aðra að
afherida BHMR tryggingu fyrir
foréttindum í kjaramálum á
næstu árum. Við erum hins vegar
tilbúin í rammasamning sem get-
ur varðað kjara- og réttindaþró-
un til næstu ára. Þau segjast ekki
taka slíkar yfirlýsingar trúanlegar
í ljósi reynslunnar. Mér finnst
hins vegar að það ætti að vera í
lagi að prófa að minnsta kosti
einu sinni hvort ég og Svavar
Gestsson stöndum við okkar orð.
-Ig-
4 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 28. apríl 1989