Þjóðviljinn - 17.11.1989, Blaðsíða 23

Kaldar kveðjur
til forsetans
f fyrra kvaddi sér hljóðs með
eftirminnilegum hætti ung
bandarísk kona, Tracy Chap-
man. Hún kom á óvart með mjög
persónulegum söng, melódískum
og fallegum lögum og ekki hvað
síst, með pólitískum og meðvit-
uðum textum. Þessi hægláta
blökkukona býr yfir mætti til að
skila til hlustenda gagnrýni á
grimmd nútíma samfélags
Bandaríkjanna, eymd með-
bræðra hennar og systra, sem
sökum hörundslitar dreymir ekki
sömu sykursætu draumana og
sjálfumglaðir upparnir með fag-
urstroknar skjalatöskumar, stút-
fullar af verðbréfum; vandlega
pakkaðir í slétt og felld jakkaföt
og draktir Sævars Karls og Báru-
verslanir þeirra Ameríkumanna.
Tracy Chapman kom eins og
óvæntur straumur frá iðnaðar-
flykkinu Bandaríkjunum, hvorki
vemmilega trúuð né andstyggi-
lega efnishyggjuleg eins og oft vill
bregða við á þeim vestræna bæ. Á
fyrstu plötunni, „Tracy Chap-
man“, var að finna hárbeitta og
næma ádeilu í lögum sem smugu
lymskulega inn í heilann á manni.
Áð heyra bandarískan þegn tala
um byltingu á meðan auðvaldið
fagnaði dauða sósíalismans í
verðbréfahöllum sínum, var eins
og vítamínsprauta í sárleiðan
velferðarkroppinn. Kjör svartra
og almennt þeirra sem verða
undir í stórborgarlífi Bandaríkja
Reagans, geta að sjálfsögðu
aldrei verið skilin til fulls af hvít-
um og velöldum íslendingi. En
Chapman náði að ónáða mann
um stund og fá mann til að reyna
að skilja.
En hér var ekki meiningin að
tala um fyrstu plötu Tracy Chap-
mans. Nú hefur tregafulli trúba-
dorinn gefið út aðra plötu,
„Crossroads“. Gagnrýnendur
hafa ekki verið eins bergnumdir
af henni og fyrstu plötunni og
gagnrýnandi mánaðarritsins „Q“
gengur svo langt að saka Chap-
man um endurtekningu á fyrri
plötu, daufa endurtekningu.
Vissulega eru ekki eins mörg
fljótgrípandi lög á „Crossroads“
og á fyrri plötu. Engu að sfður er
hér á ferðinni mjög vandað efni
eins og áður, bæði tónlistarlega
og textalega. Eina lagið sem
kemst í „grípandi“ flokk fyrri
plötunnar er „Subcity", þar sem
sungið er um lífið í fátækrahverf-
unum sem enginn vilji viður-
kenna að séu til. Eftir lýsingu á
staðháttum biður Chapman síðan
fyrir einlægar kveðjur til forset-
ans úr gettóinu. Eins og áður
dregur Chapman fagmannlega
upp skarpar andstæður lífs þeirra
ríku og hinna fátæku, sem eiga
sér sama forseta sem lætur sér
greinilega mis annt um þegna
sína.
Til að sýna hve mikla áherslu
Chapman leggur á textana, lætur
hún þá fylgja á þýsku, frönsku og
spönsku í textabók. Fyrir þá sem
kunna að meta fallega, vel flutta
tónlist með textum sem skipta
máli, er „Crossroads“ fyllilega
peninganna virði. -hmp
Tracy Chapman.
Djöflamessa í útúrdúr
Ham er hljómsveit sem hefur
unnið hefur sér mjög ákveðinn og
afmarkaðan skika í landi tónlist-
arinnar. Þar trónir hljómsveitin
eins og óþekkur púki með horn
og klaufir, klofna tungu, glóandi
augu og djöfullega raust sem lík-
ist helst hroliköldum ropa úr
neðsta neðra.
Kosmísk augu
Mikil gróska hefur verið í tónl-
istarlífinu undanfarið ár og kem-
ur hún meðal annars fram í þeim
fjölda platna sem koma út fyrir
þessi jól. Meira að segja fyrirbær-
ið HLH-flokkurinn gefur út
plötu, sem bendir til þess að
gröfin sem Bubbi Morthens tók
ýmsu í íslensku tónlistarlífi, hafi
ekki verið nógu djúp. Eitt af
þeim nýju nöfnum sem dúkkað
hafa upp á þessu ári eru „bræð-
urnir“. En á bak við það búa nöfn
þriggja bræðra, þeirra Ólafs, Ág-
ústs og Jóns Ragnarssona.
Þeir hafa nýlega sent frá sér
plötuna, „Kosmísk augu“, sem er
um margt ólík öðrum plötum ís-
lenskum, en það má raunar segja
um ansi margar plötur um þessar
mundir. „Kosmísk augu“ sanna
að þeir bræður geta samið hin
ágætustu lög. Aðeins eitt þeirra
hefur hlotið náð útvarpssnúða,
„Mig dreymdi draum", sem Rún-
ar Þór syngur með Ágústi.
í útsetningum kjósa þeir
bræður af fara leið dulúðarinnar,
eins og nafn plötunnar bendir til.
Lögin hafa yfir sér fjarrænan blæ
og reynt er að skapa einhvers
konar alheimsvídd. Þetta tekst
ágætlega í heildina séð, en fyrir
minn smekk verða þeir of „heil-
agir“ á köflum. í lagi sem heitir
„Óður einsetumannsins“, fær
maður það t.a.m. á tilfinninguna
að hátíð sé gengin í garð og stutt
sé í að taka megi kófsveitt jóla-
lambið úr ofninum.
Bræðurnir
Ólafur, Ágúst og
Jón Ragnars-
synir.
Textarnir, veikasta hlið plöt-
unnar, eiga sitt í þessari furðu-
legu hátíðarstemmningu. Ef
maður hefur áhuga á kærleika í
brjósti mannanna, ætti maður
kannski að taka viljann fyrir
verkið, en það er ekki alltaf hægt
þar sem hugsun textahöfunda
verður allt of oft ruglingsleg og á
köflum algerlega óskiljanleg.
Yrkisefnið er gegnum gang-
andi kærleikurinn, efnið, atómið,
alheimurinn, friðurinn og sann-
Ieikurinn. Ekki vont hráefni í tex-
ta, en þeir bræður ættu að vera
sparari á orð.
En það er ástæða til að nefna
líka það sem vel er gert á „Kosm-
ísk augu“. Undirleikur er allur
hin ágætasti. Þar koma við sögu
bræðurnir sjálfir, Ásgeir Óskars-
son, Birgir J. Birgisson, Kristinn
Svavarsson, Pálmi Sigurhjartar-
son, Sigurgeir Sigmundsson og
Þórður Árnason. Saman myndar
þessi sveit hógværan og vandað-
an undirleik sem síðan er fag-
mannlega blandaður af Gunnari
Smára Helgasyni. -hmp
Á tónleikum er mikill kraftur í
Ham og veltur mikið á hljóð-
blöndun hverju sinni, hvað mikið
gaman maður hefur af hljóm-
sveitinni. Á „Buffalo Virgin",
þeirra fyrstu breiðskífu, sakna ég
þessa krafts vegna þess hvað upp-
takan er lág. Ham dregur ekkert
úr kraftinum sjálf. Tónlistarlega
er sami djöfulmóðurinn á þeim
drengjum. Þeirra aðal er geysi-
þéttur og ákveðinn lemjandi sem
er oft mjög vand með farinn.
Tónlist af þessu tagi er jafnvið-
kvæm og andstæða hennar,
hugljúf og fáguð tónlist. Það þarf
lítið út af að bera til að allt sé
ónýtt. En Ham nær að halda sér
innan réttrar og hárfínnar línu.
Textarnir á plötunni heyrast
auðvitað yfirleitt alls ekki og
sennilega er heldur ekki til þess
ætlast. I staðinn virkar rödd Sig-
urjóns eins og hvert annað hljóð-
færi og er íhugandi fyrir Ham
hvort þeir ættu ekki bara að
sleppa því alveg að hnoða saman
textum en leggja þess í stað ríkari
áherslu á búkhljóð alls konar?
Að vísu má heyra eina og eina
setningu eins og þessa: „Við
erum svín um fengitímann" (hef
vonandi náð þessu rétt). Mjög
viðeigandi setning. Sjálfur hefði
ég ekki getað lýst Ham betur, þó
ekki sé víst að þeir eigi þarna við
sjálfa sig, eingöngu.
Fyrir utan „Voulez Vous“ sem
að sjálfsögðu veldur engum von-
brigðum nema einlægum Abba
OÆGURMAL
Siguijón söngvari Ham. Mynd:
hmp.
aðdáendum, eru nokkur sterk lög
á „Buffalo Virgin“. „Youth“ er
til dæmis mjög gott lag og sömu-
leiðis „Misery“.
Af öðrum hljómsveitarmeð-
limum ólöstuðum, þá er það Sig-
urjón sem setur sterkasta karakt-
ereinkennið á Ham með rudda-
legri og djúpri rödd sinni. Það er
ég hræddur um að organistar
kirkna landsins myndu slá feil-
nótu ef Sigurjón hæfi með þess-
um hætti upp raust sína á miðri
kóræfingu.
Til að meðtaka djöflamessuna
að fullu er algert lágmark að vera
að minnsta kosti búinn að drekka
10 lítra af lútsterku kaffi, eða
innibyrða eitthvað samsvarandi.
Þá ætti Ham að ná að opna hlið
helvítis svo vandlega upp á gátt,
að ekki verður aftur frá vestur-
heimi snúið eftir það. Djöfla-
messa Ham er mikill og skemmti-
legur útúrdúr frá hversdagslegri
HEIMIR MÁR
PÉTURSSON
12.900KRÓNA
SPARNAÐUR!
Við erum fluttir í Skipholt 7.
Af því tilefni bjóðum við í samvinnu við
Bondstec stórkostlegan afslátt á
takmörkuðu magni af einum allra
fullkomnasta og fjölhæfasta
örbylgjuofni sem völ er á.
BT-101
10 orkustig, eldunarprógröm, 28 Iftra
innanmál, 600 vatta eldunarorka, sjálf-
virk affrysting, prógrammaminni,
hitastýrð eldun, barnalæsing, minni
fram í tímann, hitamælir, sjálfvirk upp-
hitun sem heldur matnum á réttu hita-
stigi. Nákvæmur íslenskur leiðbein-
ingabæklingur.
Tilboðsverð aðeins 28.950.
- SKIPHOLT 7 • SÍMI62 25 55 -