Þjóðviljinn - 08.12.1989, Blaðsíða 12

Orð-
snilld
Dags
Glímuskjálfti, ljóð 1958-1988,
geymir allar ljóðabækur Dags
Sigurðarsonar og ljóð sem ekki
hafa birst á bókum. Þegar Dagur
kom fram sem skáld var hann oft
kallaður „hræðilega barnið“ -
„enfant terrible" íslenskra bók-
mennta. Nafngiftina hlaut hann
ekki síst fyrir meitlaðar og ögr-
andi setningar í ljóðum sínum,
eins konar slagorð sem oft minna
á snjallt veggjakrot. Hér eru sýn-
ishom:
Eina rádið tilþessað útrýma
bánkaræníngjum erað útrýma
baunkum
Fimm ára gamallsá ég gegnum
lífslýgina
Gatan varsú jörð sem við erfðum
Þráttfyrirsjúklegan kommún-
isma varhann einstaklíngssál
Þótt undarlegt kunni að virðast
er ég samansaumaðurskyn-
semisdýrkandi og menningar-
postuli
Tímabil hinna gáfuðu einstak-
línga erliðið
Vei þeim sem lendir í klandri og á
ekki hreinar nærbuxur!
efég hataði sjálfan mig
hvernig gæti ég elskað aðra
Öllum leiðast stjúpmæður eins
og nafniðgefurtilkynna
Öllumhafísverri
ertaugahrollurinn
í Austurstræti eftirhádegið
lífsreynslan humm lífsreynslan
(ogþroskinn
ekki má gleyma honum!)
Ástin eralltsem ég á nema bót
fyrirrassinn
Peníngar eru takmörkun þess
sem stöðva skal
Án erílls heima nema fylgjurhafi
Amlóði (ex machina): Það er
eitthvað rotið í skattakerfinu
Raun vísinda:
stofnun háskólans
Traktorakynslóðin erekkiskyggn
á annað en rússagrýlur
Undirritaður, ég
alheimskóngurinn, ég
Slægðir
fiskarfíjúga
Engill, pípuhattur og jarðarber
heitir nýja sagan eftir Ijóðhöf-
undinn og sagnaskáldið Sjón. Þetta
er saga um pilt og stúlku á sólrík-
um stað í fjarlœgu landi þar sem
furðulegir atburðir gerast. Astar-
saga með draugalegu ívafi - eða
hvað finnst ykkur um 19. kaflann
sem fylgir hér á eftir?
Hvinur rýfur kyrrðina. Og
skvamphljóð.
Drengurinn og stúlkan líta
upp.
Skammt út af ströndinni flýtur
dauður makríll andartak áður en
hann sekkur og skilur eftir hring-
laga gárur sem fjara hratt út.
„Þetta var undarlegt!" Segir
hann.
„Af hverju?“ Spyr hún.
„Það var búið að gera að fiskin-
um!“
Þau bíða.
Glitrandi silungur þeytist fram
undan klettabroti innar í víkinni
og svífur í stórum boga og skellur
með skvamphljóði á sjónum og
snýr upp opnum kviðnum og
sekkur.
„Hann var slægður.“
„Og hann flaug!"
Þau hraða sér að klettabrotinu
og beygja sig ósjálfrátt þegar
rauðspretta þýtur gegnum loftið
yfir höfðum þeirra. Glufan milli
brotsins og klettaveggsins er of
þröng til að hægt sé að ganga í
gegnum hana svo þau smeygja
sér úr skóm og sokkum og hann
brettir upp buxnaskálmarnar og
hún heldur uppi kjólfaldinum.
Þau vaða fyrir brotið.
í fjörunni hinum megin stend-
ur lágvaxinn maður í dýrum
mjólkurhvítum kvöldjakka og
piparsvartri skyrtu með stífuðum
kraga og riffluðu brjósti og hné-
síðum karfarauðum sjóskíðabux-
um með berjabláu mynstri og
sítrónugulum strigaskóm upp á
miðja leggi. Hann er krúnurak-
aður fyrir utan einn lokk sem fell-
ur krullaður niður á ennið eins og
úr rjómasprautu og nemur við
egglaga sólgleraugu á miklu nefi
sem hann fitjar upp á um leið og
hann herpir varirnar. Um hálsinn
er velhnýtt hrásilkislaufa. Við
fætur hans er ljós plastbali fullur
af fiskum af ólíklegustu tegund-
um. Fyrir framan hann er voldug
teygjubyssa úr dökkum viði sem
hefur verið stungið ofan í fjöruna
og skorðuð föst með grjóthnull-
ungum.
„Sérðu hver þetta er?“ Mjöll
hnippir í Stein.
Maðurinn tekur ekki eftir þeim
og horfir hugsi ofan í balann.
„Þetta er alla vega líkt hon-
um.“
Maðurinn hallar sér fram og
tekur upp stóra sfld og skoðar í
krók og kring áður en hann kem-
ur henni fyrir í teygjunni. Hann
hinkrar og lítur út á víkina og
kemur auga á drenginn og stúlk-
una og bandar þeim í burtu. Þau
vaða í land og ganga upp í fjöruna
spölkorn frá honum. Hann
strekkir á og skýtur sfldinni og
fylgist einbeittur með henni
þangað til hún sekkur. Þá nuddar
hann saman hreistrugum hönd-
um og lítur í balann.
„Þetta er hann!“ Segir Mjöll.
„Tölum við hann?“ Hún grípur
laust í handlegg Steins.
„Tala þú við hann. Ég kann
ekkert að tala við svona menn.“
Svarar hann og lítur upp eftir
klettinum.
Maðurinn horfir í gegnum
Stein og Mjöll og heldur áfram að
fleygja fiskum út í sjóinn. Para-
dísarfiskur. Áll. Ansjósutorfa.
Heilagfiski. Og ýsa.
„Við hittumst uppi á klettin-
um!“
Mjöll gengur til mannsins.
Maðurinn skeytir ekki um hana.
Steinn fetar einstigið upp klett-
inn.
„Halló!“ Kallar Mjöll til
mannsins sem svarar engu. Hún
gáir að Steini. Hann er næstum
kominn alla leið.
„Ég er að þessu fyrir vin
minn.“ Segir maðurinn allt í einu
við stúlkuna og réttir henni
skötu. „Þú skilur?“ Hann bíður
ekki eftir svari.
Ofan af klettabrúninni fylgist
Steinn með Mjöll hjálpa mannin-
um við að halda skötunni í
teygjunni og svo fer hún sömu
leið og allir hinir.
Dálítil konubók
Kristín Ómarsdóttir vakti at-
hygli þegar hún hlaut verðlaun í
leikritasamkeppni sem Þjóðleik-
húsið efndi til í tilefni af lokum
kvennaáratugar 1985. Þá var hún
aðeins tuttugu og þriggja ára.
Einþáttungurinn hennar,
Draumur á hvolfl, var svo sýndur
á Litla sviðinu 1987 og sama ár
kom fy rsta bókin hennar út, lj óða -
bókin í húsinu okkar er þoka. í
ár koma sögur og bókin heitir í
ferðalagi hjá þér.
Við hringjum í Kristínu svo
snemma morguns að hún er enn-
þá í draumunum.
„Þetta er smásagnasafn með
tengdum sögum,“ segir hún.
„Þær eru ekki um sama fólkið, en
þær eru einhvern veginn skyldar.
Kannski eru þær frænkur."
- Fyrsta sagan er um litla stúlku
sem elst upp hjá sex konum - er
þetta kannski kvennabók?
„Hún er áreiðanlega fyrir
menn líka, en það er satt, þetta er
dálítil konubók. Þó ætlaði ég mér
það ekki. Áður var ég alltaf að
teikna menn og skrifa um þá. í
Draumi á hvolfi eru tveir menn
og ein kona og ljóðabókin var um
bæði kynin jafnt. En allt í einu
var ég farin að teikna konur, ég
skildi það ekki, og smám saman
áttu þær meira í textanum líka.“
Svona koma þær:
Margar konur koma til mín.
Koma til mín. Taka í hönd mína.
Halda með báðum höndum í
hönd mítia. Klappa henni. Horfa
djúpt í augu mín. Tala.
Þegar þœr eru búnar að tala
klappa þœr mér á aðra kinnina.
Vertu sœl vinan. Segja þœr.
Líði þér vel.
Klappa mér á upphandlegginn.
Ég horfi á þœr fara. Ég horfi á
hvernig þœr fara frá mér.
Margar konur drekka með mér
kaffi. Þœr segja mér að fá mér
meiri kökur. Þær horfa á mig
borða. Setja hönd undir kinn,
horfa á mig borða. Hvernig ég
tygg. Ég tygg með lokaðan munn.
Horfi á þœr. Þœr segja að það sé
gott að sjá eplakinnar, eplakinnar
sem borða köku og hrausta
stelpu.
- Er fyrsta sagan, „Margar
konur“, bernskuminning?
„Nei,“ svarar Kristín, „ég var
ekki alin upp hjá sex konum. ^n
það er mikið af konum í minni ætt
og mikið af konum kringum hyert
barn.“
- Er þetta hættuleg bók?
„Ég vona það!“
Kristín Ómarsdóttir: Frændsemi sagnanna óljós. Mynd: Jim Smart.
12 SÍÐA