Þjóðviljinn - 05.10.1990, Qupperneq 19

Þjóðviljinn - 05.10.1990, Qupperneq 19
Spiral Back frá árinu 1929. r A morgun laugardag kl. 16 verður opnuð að Kjarvalsstöðum sýning á ljósmyndum banda- ríska myndasmiðsins Imogen Cunninghams frá árunum 1905-1975. Sýningin er haldin á vegum Menningarstofnunar Bandaríkjanna og Menningarmálanefndar Reykj avíkurborgar. Imogen Cunningham átti sér langan feril sem ljósmyndari, og var enn að á níræðisaldri. Hún lifði flestar mikilvægustu breytingar í sögu bandarískrar ljósmyndunar, og sjálf skapaði hún margar þekktustu ímyndir !í allri ljósmyndasögunni. Ljósmyndir Ótrufluðsýn Imogen Ciminghams Imogen hóf nám í Washing- ton-háskóla árið 1903. Hún valdi efnaífæði sem aðalgrein vegna áhuga síns á ljósmyndun. Fyrstu myndir sínar tók Imogen þremur árum seinna, og var á þeim tíma heldur óalgengt að stúlkur tækju ljósmyndir eða hefðu áhuga á vís- indum og tækni. Lokaritgerð Imogen bar tiltilinn Vísindaleg framþróun ljósmyndunar. Að námi loknu starfaði hún um nokk- urra ára skeið á ljósmyndastofu i Seattle, og naut einnig leiðsagnar Adolfs F. Muhrs. Árið 1909 hlaut hún styrk til að stunda nám við Tækniháskólann i Dresden í Þýskalandi. Þar var efnafræði- deildin í ljósmyndun mjög ffam- arlega, en hún var þá undir for- ystu dr. Roberts Luthers. Imogen lærði einnig listasögu og módel- teikningu í Listaháskólanum í borginni. Þegar námi lauk í Þýskalandi með lokaritgerð um eigin ffamleiðslu platínum- papp- írs fýrir brúna tóna hélt Imogen affur til Seattle þar sem hún opn- aði eigin ljósmyndastofu. Á þriðja áratugnum snerist áhugi hennar að myndun smáat- riða í náttúrunni og að samsettum ljósmyndum og yfirprentunum. Við lok þriðja áratugarins var Jackie, Ijósmynd Imogen Cunninghams frá árinu 1928. Imogen án efa orðin einn fagleg- asti og djarfasti ljósmyndarinn að störfúm á vesturströnd Bandaríkj- anna. Mikla athygli og hneykslun vöktu m.a. nektarmyndir sem hún tók af eiginmanni sinum. Á fjórða áratugnum tók Imogen að sér að taka ljósmyndir fyrir tímaritið Vanity Fair og ferð- aðist oftsinnis til Hollywood i því skyni að festa ffægar stjömur á filmu, en í sinu eðlilega umhverfi og án stjömuljóma. Meðal þeirra sem hún myndaði má nefha Joan Blondell, James Cagney, Spencer Tracy og Cary Grant. Eins og áður sagði var ferill Imogen Cunninghams langur, hún hélt áfram að mynda fram á áttunda áratuginn. Hún lést árið 1976 á 93. aldursári. Sýningin á Kjarvalsstöðum er opin daglega frá kl. 11 til 18, og stendur til 21. október. Veiöitíminn hefst í síðustu viku flutti Leiklistar- deild Hljóðvarps nýtt íslenskt leikrit eftir Þorstein Marelsson. Á þriðjudagskvöld hófst vetrardag- skrá deildarinnar með flutningi fyrsta þáttar af nýju ffamhalds- leikriti eftir Carlos Fuentes og var hann endurtekinn á fimmtudags- eftirmiðdag. En meira fylgir á eft- ir. Hljóðvarpið sinnir leiklistar- flutningi af miklum ágætum. Út- varpsleikritið er enda listform sem naut mikilla vinsælda í land- inu á ámm áður og á sér enn stór- an hóp unnenda sem minnist þess oft með söknuði hversu ótryggur hann er þessarí ágætu grein list- anna. Á þessum vetri hyggur leik- listardeildin á landnám og sækir sömu mið og margir ágætir þýð- endur okkar hafa sótt á í skáld- sagnaþýðingum. Suðuramerísk leikskáld verða fyrirferðarmikil á dagskránni í vetur og er það mik- ill fengur því leikbókmenntir þeirrar álfú hafa lengi verið okkur ókunnugar. Það er nokkuð flókið kerfi leikritaflutnings í hljóðvarpinu. Bamaleikrit verða á dagskrá alla laugardagseftirmiðdaga, og fyrst er ffamhaldsleikrit sem kallast Götuguttar eftir Claudiu Ferman. Höfuð Hydm, fýrmefht fram- haldsleikrit eftir skáldsögu Fuent- es í þýskri leikgerð, er á dagskrá á þriðjudagskvöldum þennan mán- uð. Svokölluð mánaðarleikrit verða tvö í mánuði og er þá átt við stærri leikverk. Þau em á dagskrá á sunnudagseftirmiðdögum og em * endurtekin á laugardags- kvöldum viku síðar. Stefnt er að því að flytja eitt slíkt á mánuði í vetur í beinni út- sendingu, en það hefur ekki tíðk- ast i langan tíma að flytja leikrit beint og aldrei af sviði og með áhorfendum eins og nú er áætlað. Fyrsti beini flutningurinn er áætl- aður þann 16. október og er það verkið Klifur Pési eða Klifúr Pét- ur eftir Antonio Callado. Flutning af sviði og með áhorfendum heyr- um við fyrst í nóvember. Fleiri höfundar em nefndir til en Mexíkaninn, Argentínumaður- inn og Brasilíubúinn hér að ofan. Llosa og Marques em líka nefhd- ir og verður gaman að fýlgjast með verkum þessa fríða flokks á komandi vetri. Það hefur ekki áð- ur tíðkast að einbeita kröftum leiklistardeildar að tilteknum álf- um eða þjóðlöndum og er þessi nýjung spennandi og ánægjuleg. En þá er ekki allt talið. Is- lenskir höfundar verða reglulega á ferðinni í vetur. Kjartan Ragn- arsson, Gunnar Gunnarsson og Steinar Siguijónsson em þegar komnir með verk, og ekki færri en fimm aðrir vinna nú að þróun verka og fmpússningu, en sam- kvæmt nýjum samningum rithöf- unda og útvarpsins gefst höfund- um kostur á að vinna á þann máta fyrir hljóðvarp og skilar það sér vonandi í fleiri tækum leikjum fyrir hljóðnemann. Að auki mun deildin kynna þijú valin verk eftir leikstjóra í hverjum mánuði og gefa áheyr- endum kost á að velja hvert þeirra skuli flutt. Er Þorsteinn Ö. Steph- ensen fremstur í þessum hóp og fýlgir Láms Pálsson á eftir og síð- an yngri menn sem nú em í hópi okkar elstu leikara. Þessi hópur leikstjóra var ráðandi í vinnslu leikrita í hljóðvarpi í nær aldar- íjórðung, en hefur lítið verið fenginn til þeirra starfa um langa hríð. Likast til hafa þeir ekki þótt nógu góðir. En nú á semsagt að leyfa okkur að meta framlag þeirra á ný. Leikur Þorsteins Marelssonar um villur manna á ijúpnaveiðum og fýrsti þátturinn af Höfði Hydm vom gerólíkir í formi og efnistök- um. Þorsteinn er að fást við stutt spennuatriði sem er rammað inn sem draumur sem kann að hafa forspárgildi fýrir væntanlega veiðiferð. Gerendur í leiknum em þrír, tveir menn á gangi og ókunn- ur maður í fjarska sem hugsan- lega er fjandmaður þeirra. Þeir hafa í upphafi andstæða skoðun á veiðinni, en er á líður hverfast pólamir. Sá sem fýrr var andsnú- inn veiðinni verður blóðþyrstur, hinn vill komast lífs af fjallinu. Samtal þeirra var snoturlega sam- ið og af kunnáttu. Prýðilega flutt af Sigurði Karlssyni og Þórami Eyljörð í leikstjóm Ingunnar Ás- dísardóttur. Veikleiki verksins var hversu fátækleg sagan var og fýr- irsegjanleg þegar aðstæður vom Ijósar. Fyrsti þáttur af Höfði Hydru var hinsvegar óhemju flókinn. Sögumaður og aðalpersóna keyra margbreytilega og fjölskrúðuga sögu áffam og með beinum lýs- ingum eða innra tali. Fjöldi per- sóna kemur við sögu og áhorfand- inn á fullt í fangi með að átta sig á þéttum vef verksins. Raddir Sig- urðar Skúlasonar og Amars Jóns- sonar em of keimlíkar og hefði mátt færa Amar í annað hljóðrúm eða stílkenna lestur hans svo sögumaðurinn stæði út úr öðmm röddum. Eftirtektarverður er leik- ur þeirra Guðrúnar Gísladóttur og Sigrúnar Eddu í hlutverkum fyrr- um ástkonu og eiginkonu hag- fræðingsins unga sem er vitandi að verða blóraböggull í pólitísku plotti. Það verður spennandi að fýlgjast með framhaldinu og sýni- lega getum við lært mikið strax af vinnubrögðum í frásögn þessa verks. Föstudagur 5. október 1990 NÝTT HELGARBLAÐ — SÍÐA19

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.