Þjóðviljinn - 19.10.1990, Blaðsíða 10

Tveir menn sitja ábúðarfullir
hvor á móti öðrum við borð með
spilabunka fyrir framan sig og
snýr bakhliðin á spilunum upp.
Eftir langa þögn í djúpri íhugun
og einbeitingu tekur annar þeirra
efsta spilið úr bunkanum - sem
hann hefur ekki séð - snýr því við
og leggur það á borðið. Hinn
hugsar sig vandlega um og gerir
svo slíkt hið sama. Sá sem heíúr
lagt hærra spil á borðið tekur
bæði spilin og leggur þau á hvolfi
á borðið til hliðar við sig. Þannig
er lengi haldið áfram. Ef það
skyldi koma fyrir, að bæði spilin
sem lögð eru á borðið reynast
jafnhá, leggur hvor spilamann-
anna þijú spil á borðið, til hiiðar
við það sem hann hafði lagt í upp-
hafi, og svo eitt spil upp í loft: sá
sem hefur sett hærra spilið tekur
öll spilin tíu sem á borðið eru
komin. Á þennan hátt hleðst
smám saman bunki af spilum fyr-
ir framan hvom spilamanninn um
sig, en sá bunki lækkar hins vegar
sem hann tekur af. Þegar þessi
síðamefndi er þrotinn með öllu,
tekur spilamaðurinn einfaldlega
bunkann sem hafði verið að hlað-
ast upp og heldur ótrauður áfram
með saina hætti. Þetta reynirbæði
á ímyndunarafl, skarpskyggni,
einbeitingarhæfni, þolinmæði og
viljaþrek spilamanna, svo og
hæfileikann til að halda sér vak-
andi. Umhverfis þá er rafmagnað
andrúmsloft og ótrúleg spenna:
það er eins og tíminn standi kyrr,
Chronos sé frosinn fastur, og
klukkustundimar líða hjá í ósýni-
legri halarófu sem enginn verður
var við, jafnvel tugum saman. En
spilamennimir halda áfram þrot-
laust og látlaust í djúpri einbeit-
ingu sinni, og að lokum vinnur sá
sem megnar að ná öllum spilun-
um til sín. Hann uppsker ávöxt
sjálfsagans og viljaþreksins í
kyrrleiks valdi.
En nú steðjar sá vandi að ís-
lendingum, að ekki er vanþörf á
samskonar aga, viljaþreki og ein-
beitingu og spilamennimir búa
yfir, ef þeir eiga að vera færir um
að leysa hann. Sem stendur virð-
ist mjög glæsileg framtíð bíða
Mörlandans: við sjóndeildarhring
hillir sem sé undir heimsmeistara-
keppni í handbolta sem hér verð-
ur haldin með pompi og pragt eft-
ir fáein ár, og til að svo megi
verða á að reisa hátimbraða hand-
boltahöll, eins konar þarakórónu
úr steinsteypu á skerinu. Mun hún
síðan gnæfa um aldur og ævi sem
óbrotlegur minnisvarði um þessa
einstöku og heimsfrægu stund.
En þetta er ekki allt og sumt, því
önnur hilling er hægt og hægt að
koma í ljós við sjóndeildarhring:
eftir nokkur ár verður sem sé
haldin hér önnur heimsmeistara-
keppni, og í þetta skipti í bridds.
Er nú farið að viðra þá hugmynd,
sem hlýtur hvort sem er að liggja
í loftinu, að til þess að sú keppni
geti farið fram með tilskildum
glæsibrag, verði að reisa hátimbr-
aða bridds-höil, eins konar stein-
runna og tvöfalda þarakórónu til
að krýna skerið, sem geti síðan
gnæft &cet., &cet. Reyndar hef
ég heyrt kaldranalegt bergmál af
einhverri geðvonskurödd, sem
benti á að hér suður á Melum
stæði ferköntuð bygging ónotuð,
eins konar eldrauður spilabunki,
og væri upplagt að nýta hana sem
bridds-höll, þar sem enginn virð-
ist hafa hugmynd um hvað við
hana megi gera. En slíkt er hin
mesta fjarstæða: allt mælir nefni-
lega með því, að í þessum eld-
rauða kassa, sem lítur út eins og
rammbyggður kastali með þykka
múrveggi, skotraufar, sýki og
vindubrú, verði sett á stofn fé-
lagsmiðstöð stjómmáiamanna
með allri þeirri þjónustu sem
þurfa þykir: hirðskáldum, félags-
ráðgjöfúm, fréttamönnum, sál-
fræðingum, iðjuþjálfum, ævi-
sagnariturum og slíku. Ef mönn-
um finnst stíllinn ekki gefa nægi-
lega til kynna þennan nýja tilgang
kassans mætti taka af allan vafa
með því að reisa á þakinu risa-
stóra vindhörpu, þá stærstu í
heimi (fyrir heimsmetabók Guin-
ness). Það má heldur ekki minna
vera en þessi íslenska bridds-höll
sé sérhönnuð sem slík, þannig að
íslenskir húsagerðarmeistarar fái
þama verðugt verkefni og höllin
taki sig rétt út við hliðina á hand-
boltahöllinni.
En hvað tekur svo við í land-
inu, þegar heimsmeistaramóti er
lokið í þessum tveimur vinsælu
greinum? Þetta er sá alvarlegi
vandi sem nú steðjar að Islend-
ingum og nauðsynlegt er að hafa
hugvit og skarpskyggni til að
leysa, því hætt er við að mannlíf-
ið verði grámyglulegt á skerinu,
þegar lægðimar ríða á því án af-
láts, hver annarri dýpri og storma-
samari með sínu lárétta regni í
hviðum úr öllum áttum í senn, og
ekki hillir lengur undir neina
heimsmeistaramótshöll við sjón-
deildarhringinn sem hægt væri að
nota til að kasta snöm á og lesa
sig gegnum tilveruna.
Reyndar blasir lausnin við: ef
menn eiga ekki beinlínis að Qúka
út af skerinu í leiðindum með
húsameistara og byggingamenn í
broddi fylkingar verður að finna
einhveija þá grein sem hægt væri
að hafa heimsmeistaramót í, og er
þá ekki um annað að ræða en setj-
ast niður og velta því fyrir sér
hver sú íþrótt er sem best sam-
ræmdist eðlisþáttum landans og
væri drýgst fyrir langa og um-
fangsmikla keppni, sem þyrfti
mikið umstang og húsnæði.
Ef menn hafa nógu skarpa yf-
irsýn jiggur svarið í augum uppi:
hér á Islandi og hvergi nema á Is-
landi væri hægt að halda það sem
Mörlandar virðast raunar hafa
stefnt markvisst að í marga ára-
tugi:
Heimsmeistaramót
í löngu vitleysu.
Hver er sá Islendingur sem
þekkir ekki þetta vinsæla og þjóð-
lega spil, sem er ekki aðeins
þroskandi fyrir andann heldur
virðist í raun og sann vera eins
konar endurspeglun af íslensku
þjóðlífí og menningu um óralangt
skeið? Slíkt heimsmeistaramót,
sem ísland er eins og sérhannað
fyrir, myndi greinilega vera mikil
auglýsing fyrir íslenska menn-
ingu, lyftistöng fyrir landann, eða
mót
eiga Íslendingar ekki marga
meistara í löngu vitleysu og það á
ólíkustu stöðum? Og svo er eitt
ótalið: það liggur í hlutarins eðli
að mótið myndi verða mjög lang-
varandi og þyrftu því erlendir
keppendur, fféttamenn og svo
ekki síst áhorfendur sem kæmu
hvaðanæva úr heiminum að
dveljast lengi á hótelum, gest-
gjöflim, veitingamönnum og
mörgum öðrum til mikilla hags-
bóta. Svo gæti jafnvel farið að á
íslandi yrði e.k. standandi heims-
meistaramót í löngu vitleysu.
Það er því mikil þörf á einu:
að reisa vegleg húsakynni sem
hæfðu þessu móti og allri starf-
seminni sem því fylgdi, og yrði
síðan verðugur minnisvarði
&cet., &cet. Það yrði Höll hinnar
Löngu Vitleysu. Hún yrði eins
konarþrefold steinsteypt þarakór-
óna á skerinu, - eins konar þara-
tíara til að krýna það endanlega.
Og nú ættu húsameistarar
vorir að láta hugarflugið geisa og
hendur standa ffam úr ermum til
að taka við því. Til að koma
mönnum af stað ætla ég að koma
með þá tillögu í upphafi, að Höll
hinnar Löngu Vitleysu verði
hönnuð sem burstabær, en þó
þannig að hver burstin verði eins
og braggi sem snýr gaflinum fram
með öllum tilheyrandi glugga-
búnaði og nákvæma effirlíkingu á
bárujámi í steinsteypu. Myndi
höllin þá vera eins og tákn fyrir
það hvemig íslensk menning hef-
ur fijóvgast fyrir erlend áhrif á
þessari öld. En til að minna á hug-
vit íslenskra húsameistara og
hönnuða yrði sett framan við
höllina tjöm á súlum og bílastæði
undir henni.
Nauðsynlegt er að vel takist.
Menn hafa stundum stungið upp á
því að hallir af þessu tagi yrðu
tvínota, hannaðar fyrir tvenns
konar tilgang, lil að nýta betur
byggingarkostnaðinn, enda eru
þarfir fyrir alls kyns húsnæði
brýnar. En ef menn vildu haga
þessum miklu framkvæmdum
með sama hætti, má lesa það í
blöðum hvaða stofnun í þjóðfé-
laginu er á mestum hrakhólum
vegna þess mikla álags sem á
henni hvílir: Höll hinnar Löngu
Vitleysu mætti nýta undir marg-
háttaða starfsemi Alþingis.
e.m.j.
Kúba
Útgáfustarf-
semi
takmörkuð
vegna
skorts
Pappírsverksmiðjur
lokaðar, aðeins eitt
dagblað leyft. Bókaút-
gáfa stöðvuð
Kúbanska dagblaðið Granma
skýrði frá því um mánaðamótin
síðustu, að það sem af er þessu ári
og á næsta ári yrði Granma eina
dagblaðið á Kúbu, prentað á 8 síð-
um, og að helgarútgáfan verði tak-
mörkuð við 6 blaðsíður og aðeins
dreift i Havanna.
Ástæðan er að sögn blaðsins
rakin til olíukreppunnar, auk þess
sem dagblaðaúgáfa á Kúbu sé að
öllu leyti háð innflutningi ffá Sov-
étríkjunum, sem hafí verið tak-
markaður.
Umræddar ráðstafanir þýða að
tvö kúbönsk dagblöð á landsvísu,
Juventud Rebelde og Trabajador-
es, breytast í vikublöð og dagblað-
ið Bastion verður lagt niður.
Reiknað er með að þessar ráðstaf-
anir muni gilda út árið og allt
næsta ár. Blaðið segir jafnframt að
til þessa ráðs hafi verið gripið til
þess að koma í veg fyrir algjöra
lömun útgáfústarfsemi í landinu.
Blaðið segir jafnffamt að þær
tvær pappírsverksmiðjur, sem
starffæktar séu á Kúbu, séu nú
lamaðar vegna hráefnisskorts, en
hráefni til pappírsgerðar hafi verið
innflutt frá Sovétríkjunum og ríki
algjör óvissa um hráefnisöflun í
ffamtíðinni.
Blaðið segir jafnffamt að 15
héraðsblöð, sem notist við pappírs-
stærð sem hin blöðin geti ekki nýtt,
muni halda áffam útgáfú, en öll
önnur útgáfústarfsemi í landinu
verði stöðvuð.
Blaðið segir að þeir blaðamenn
og prentiðnaðarmenn sem missi at-
vinnu af þessum sökum muni fá
önnur störf í samræmi við þá
stefnu kúbönsku stjómarinnar að
tryggja fúlla atvinnu og halda utan
um fagkunnáttu þegar um tíma-
bundna framleiðslustöðvun er að
ræða.
Ákvarðanir þessar vom teknar
af forystu kommúnistafiokksins í
samráði við stéttarsamtök blaða-
manna, sem lýstu sig „fús að mæta
þessum óhjákvæmilegu aðgerðum
og öðrum sem þjóðin muni neyðast
til að grípa til í ffamtíðinni í anda
æðruleysis og ákveðni í að grípa til
nauðsynlegra aðgerða á hveijum
tíma.“
-ólg/Granma
10 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 19. október 1990