Þjóðviljinn - 26.10.1990, Blaðsíða 20

7 ‘Z— T~ W~ % 3? 2 w $ T~ lö
II 1Z 13 L 1S u 3 ¥ '7 Jg W~ W~ )&
w~ 1 i w 17- / 0 W~ 7- (o 3 V 17 Zo (e> T0— 10
(s> /Ý ? V y- (í> li> 22 2? W~ W 9— 2 9
Ý T~ 7o ¥ Zl 3 2& n W 7 <7
w 3 (p 'lo & ’ v) Yj 2s (p Z 23 ls~ 2e> zs
VF~ T~ /L y i Z7- 3 Z3 21 nn y i UT~
& w~~ * V ' i 5 3 10 ' ¥ i TT~
15 n 23 W~ 22 23 zs 23 V 3Í
w~ xi 1& {? ¥ 22 2S 'i 3 i? i 23
¥ J? /Ý 22 l(s> £T ZT JT~ ¥ Z 23 3 2 2
zz 20 3 J? V 10 l y 17
$ 3 T 2 9 / ■f> 3 u 1 W~ ZS 13 32
AÁBDÐEÉFGHIÍJKLMNOÓP R S TUÚVXY.ÝÞÆÖ
Krossgáta nr. 119
Setjið rétta stafi í reitina hér fyrir neðan. Þeir myndaþá nafn á götu í
Reykjavík. Sendu þetta nafn sem lausn á krossgátunni til Þjóðvilj-
ans, Síðumúla 37, 108 Reykjavík, merkt: „Krossgáta nr. 119".
Skilafrestur er þrjár vikur. Verölaunin verða send til vinningshafa.
75 17 T )0 )5 73 30 b

Lausnarorð á krossgátu nr. 115 var Þjóðbjörg. Dregiö var úr réttum Verðlaun fyrir krossgátu nr. 119
lausnum og upp kom nafn Erlu Ásmundsdóttur, Kringlumýri 10, Ak- ®J!U Sp(|akaplar AB, kennslubok
ureyri. Hún fær senda njósnasöguna Njósnarinn sem kom inn úr Mistinni ao leggja Kapal eftir Þor-
kuldanum eftir John le Carré, sem Almenna bókafélagið gaf út í ár. ^rin Guðmundsson i utgáfu Al-
menna bokafelagsins.
Elísabet Berta
Bjarnadóttir
... pabbi kondu heim
Hvað svo með pabbann? Fyr-
ir þættinum liggur nú langt bréf
uppá þrjár síður, þar sem önnur
kona rekur annan vanda stjúpfor-
eldra, og gagnrýnir mig fyrir skrif
í undanfomum þáttum og telur
þau ekki geta hjálpað konunni
sem bar fram fyrirspumina varð-
andi það hvort skilnaður væri í
aðsigi, þau hjónin væm hætt að
sofa saman, og hún treysti sér
ekki til að fá dóttur eiginmanns
frá fyrra hjónabandi inn á heimil-
ið. Þættinum er naumt skammtað
flotið og get ég engan veginn
leyft mér að birta svona löng bréf,
en læt ritstjóminni eftir að ákveða
hvort þeir birta það annarsstaðar í
blaðinu. Ef af verður mun ég að
sjálfsögðu svara bréfinu eftir
bestu getu. Ég vil ítreka það sem
ég hef áður sagt í þættinum að
fjölskyldur eða einstaklingar sem
lesa þessa þætti og búa við mikla
örvæntingu eða uppgjöf og ná
ekki sambandi við aðra fjöl-
skyldumeðlimi að því marki að
þeir telji það viðunandi, ættu ekki
að bíða eftir því að fá viðunandi
lausn sinha vandamála í þessum
þætti. Þetta er stuttur þáttur og
getur gert sitt gagn með því að
vera fræðandi, hreyft við fólki,
gefið því nýja vídd, reytt það til
reiði útí mig eða gert það fegið og
þannig hvatt það til að leita hjálp-
ar á einkastofúm eða opinbemm
stofnunum sem bjóða einstak-
lingum eða fjölskyldum sérfræði-
aðstoð í formi einstaklingsviðtala
eða fjölskylduviðtala, en ég kem
ekki í staðinn fyrir samskipti og
samninga milli fjölskyldumeð-
lima eða elskenda. Þátturinn er
miklu ffemur viðbót við hræring-
ar og móttökuskilyrðin hjá les-
endum. Þáttunum þessar vikumar
sem ég kalla - Stjúptengsl - er
ekki lokið, þessi þáttur grípur ör-
lítið á hugsanlegum samskipta-
skorti milli makanna annarsvegar
og blóðforeldra stúlkunnar hins
vegar, síðan má velta fyrir sér
viðhorfi foður og hinna systkin-
anna og síðan mun ég fjalla um
samningagerð í nokkrum pistlum.
Hún getur átt við, hvort sem um
blóðforeldra er að ræða, stjúpfor-
eldra eða elskendur.
Sektarkennd
fööur?
Miklu fleiri feður en mæður
sjá á bak bömum sínum við skiln-
að og hafa ekki við þau daglega
umgengni. Hér mun ég ekki fara
nánar útí þá sálma og það er mér
fjarri að halda að ein og sama til-
högun henti öllum í þessum efn-
um. Best væri að blóðforeldrar
kæmust tilfinningalega yfir að-
skilnað sinn að því marki að þau
skildu nauðsyn þess að bömin
hafi gott samband við þau bæði.
En tilfinningahitinn er oft það
mikill í mörg ár eftir skilnaði að
illa gengur að koma fostu formi á
viðveru bamanna með því for-
eldri sem flutti út.
Böm of ábyrg
Oft láta því foreldrar bömin
bera ábyrgð á því, hvemær þau
hafi samband við hitt foreldrið.
Þetta getur valdið mikilli spennu
hjá baminu, það verður óömggt
með hvort það íþyngi foreldrinu
sem það ber ábyrgð á að hafa
samband við og uggandi um að
það særi foreldrið sem það skilur
eftir heima meðan það heimsækir
hitt. Betur reynist að foreldramir
reyni að standa saman um, að það
sé gott fyrir bamið að það heim-
sæki hitt reglulega, það vekur ör-
yggiskennd með baminu að finna
að foreldramir gefa leyfi til að því
finnist þau bæði mikilvæg og
Ragnar Ingi
Aðalsteinsson
Hrynjandi
Hrynjandi má víða sjá og
heyra í náttúrunni. Hrynjandi er
það sem á grísku kallast rhyth-
mos og þýðir reglubundin
hreyfing endurtekin. Sem dæmi
um hrynjandi er nærtækast að
benda á hjartsláttinn.
Hrynjandi ernotuð margvís-
lega í ýmsum greinum listar, s.s.
dansi, tónlist og orðlist.
Hrynjandi tungumálsins
myndast við endurtekningu
áhersluatkvæða. Sú regla er í ís-
lensku að áhersla er alltaf
þyngst á fyrsta atkvæði hvers
orðs. Auk þess er áhersla mis-
þung á orðum eftir merkingu
þeirra og gildi.
Þegar við gemm vísu (eða
yrkjum undir öðmm hefðbundn-
um bragarháttum) skipuleggjum
við hrynjandina þannig að alls
staðar verði jafhlangt bil milli
áhersluatkvæðanna. Við þetta
skapast ákveðinn taktur þegar
vísan er lesin. I rauninni skiptist
vísan í taktbil eins og tónverk. I
hveiju taktbili em tvö atkvæði.
(Þ.e. tveir sérhljóðar. í hveiju
atkvæði er einn sérhljóði.)
Lítum á vísu eftir Öm Am-
arson:
Hávœrt\tal er\heimskra\rök. 0
Hæst í\tómu\bvlur.
Oft er\viss í\sinni\sök ()
sá er\ekkert\skilur.
Þama em taktbilin afmörk-
uð með línum. Tvö atkvæði
(tveir sérhljóðar) em í hveiju
taktbili nema því síðasta í 1. og
3. braglínu. Þar er aðeins eitt.
En ef við hlustum grannt eftir
heymm við að í stað seinna at-
kvæðisins kemur þögn sem hér
er táknuð með sviga.
Þessi taktbil kallast bragliðir
eða kveður.
Þegar við lesum vísuna
leggjum við þyngri áherslu á
fyrra atkvæðið í kveðunni.
Þannig myndast hrynjandin.
Þegar við skiptum visunni í
kveður eins og gert er hér að
ffaman byijum við á því að
draga línuna fyrir ofan fyrstu
kveðuna (fyrstu tvö atkvæðin)
síðan niður og undir næstu
kveðu, þá upp og yfir þá þriðju,
þá niður og undir, o.s.frv. Þessi
skipting er alltaf eins hvað sem
braglínan er löng. Alltaf er byij-
að fyrir ofan (sjá þó siðar um
forlið) og línan síðan dregin til
skiptis undir og yfir.
Aherslumar em stundum
merktar þannig að dregin er bein
lína yfir atkvæðið með þyngri
áhersluna en bogin yfir það
áherslulétta. Lítum á vísu eftir
Braga Bjömsson ffá Surtsstöð-
um:
Fýlcfi grarur, grettífés
gerðist niðurlútur.
eftir sérhvert afrek blés
eins og vembJur hrútur.
Takið eftir því að Bragi not-
ar nær eingöngu tveggja at-
kvæða orð i vísuna.
Hér em eins og fyrr segir tvö
atkvæði í hverri kveðu. Það
kallast tvíliðir. Þegar kveðumar
em þijú atkvæði kallast það þrí-
liðir. Þríliðir em ekki notaðir í
rímnaháttunum utan stundum
slæðast þeir inn á milli tvílið-
anna. Slíkt er ekki til vandræða
ef hóf er á.
Lítum á aðra vísu eftir Öm
Amarson:
Herðir frost og byljablök. Q
Ber m/gj vetur\ráðum.
Ævi\mín er\vöm í\vök. Q
Vökina leggur bráðum.
Nánar verður fjallað um þrí-
liði seinna.
Flestum börnum
finnst gott að sér
sé sinnt vel um
háttatlmann, ef
þau eru vanin á
það, unglingar
eiga oft erfiðara
með að taka við
trúnaðarspjalli
nema á sinum
forsendum.
þurfa ekki sjálft að bera samskipt-
in uppi. Ef til vill er auðveldara
fýrir okkur fúllorðna fólkið að
skilja þetta ef við spólum til baka,
þegar við vomm unglingar að
stíga fyrstu skrefin í myndun ást-
arsambanda og verið var að velkj-
ast með hvor bæri ábyrgð á að
hringja, hvor bæri ábyrgð á að
festa sambandið í sessi, hvort
þetta væri fast samband eða hvað
þetta væri, hvort maður væri að
missa tilfinningar sínar útí loftið
og best væri að byrgja allt með
sér eða hvort einhver móttöku-
skilyrði væm fyrir þeim. Böm og
unglingar bera rniklar og heitar
tilfinningar til foreldra sinna, þótt
stundum verði reiðin sú tilfinning
sem foreldramir sjá mest af.
Orð nauðsynleg
Faðirinn virðist vera undir
miklu álagi ekki síður en stjúp-
móðirin og það virðist ekki vera
haldgóður samningur um hvenær
dóttirin kemur til þeirra. Einnig
gæti verið nauðsynlegt i þessu til-
felli að hjónin ræddu í bróðemi
við blóðmóður stúlkunnar, ef til
vill hjá fagmanneskju ef mikil
reiði er enn milli blóðforeldranna
og hætta er á að allt endi með
skítkasti. Gætu þau gert það á
þeirri forsendu að þau öll þijú eða
fjögur, ef blómóðir er með maka,
reyndu að sameinast um að styðja
við bakið á stúlkunni svo hún
styrktist og reynt að komast að
samkomulagi um það í aðalatrið-
um hvað hver og einn leggur af
mörkum. Við viljum allar og
þurfúm manneskjumar að vera
elskaðar og veita ást, til að standa
í eðlilegu debet og kredit við lífs-
kraftinn sem í okkur býr og vera
sem heilbrigðastar. Hvemig þess-
ar þarfir birtast er svo aftur marg-
breytilegt. (Framhald næst.)
20 SÍÐA — NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 26. október 1990