Þjóðviljinn - 03.11.1990, Síða 8

Fiskiþing
Einn lífeyrissjóð
fyrir alla landsmenn
Hagrœðingarsjóður verði lagður niður og lögin um Verðjöfnunarsjóð sjávarútvegsins verði af-
numin. Ekki tímabœrt að taka endanlega afstöðu til hugmynda sjávarútvegsráðherra um Fisk-
veiðistofnun. Byggðastofnun kanni þjóðhagsleg áhrif kvótalaganna
Fertugasta og níunda Fiski-
þingi lauk í gær, en það hafði
þá staðið yfir frá því á mánu-
dag. AUs sátu þrjátíu og níu
fulltrúar þingið, sem er ólíkt
öðrum þingum aðila í sjávarút-
vegi þar sem á Fiskiþingi sitja
fulltrúar frá öllum hagsmuna-
hópum í greininni.
Helstu mál Fiskiþings að
þessu sinni voru án efa hugmynd-
ir sjávarútvegsráðherra um stofn-
un Fiskveiðistofnunar og framtíð
Fiskifélags íslands, fiskverð, Evr-
ópubandalagið, Aflamiðlun og
um áhrif laganna um stjóm fisk-
veiða sem koma til framkvæmda
um áramótin. En síðast en ekki
síst þær samþykktir þingsins sem
gerðar voru á síðasta degi þess í
gær. Þar var samþykkt tillaga
Fiskideilda í Austfirðingaíjórð-
ungi þar sem því er beint til Fiski-
þings og Alþingis að flýtt verði
fyrirþví eins og hægt er, að stofna
einn lífeyrissjóð fyrir alla lands-
menn. Tillaga þessi var fram
komin vegna þess hve mikill
munur er á Hfeyrisgreiðslum sem
þegnar landsins fá við starfslok.
Þá vakti ekki síður athygli
samþykkt Fiskiþingis á tillögu
Fiskideildar Vestmannaeyja að
afnumin verði lögin um Verð-
jöfhunarsjóð sjávarútvegsins sem
sett voru á síðasta ári. Þess í stað
fái sjávarútvegsfyrirtæki heimild
til stofnunar sveiflujöfnunarsjóðs
innan hvers fyrirtækis.
Ekki síðri var samþykkt
Fiskiþings á ályktun sjávarút-
vegsnefndar þess um Hagræðing-
arsjóð sjávarútvegsins. Þar lýsir
þingið sig algjörlega mótfallið
lögum nr. 40/1990 um sjóðinn og
skorar á alla aðila í sjávarútvegi
að beita sér fyrir því af alefli að
sjóður þessi verði tafarlaust lagð-
ur af.
A þessum síðasta starfsdegi
þingsins var ennfremur samþykkt
að Fiskiþing telur ekki tímabært
að taka endanlega afstöðu til hug-
mynda sjávarútvegsráðherra um
Fiskveiðistofnun.
Þá vakti athygli á þinginu hin
harða gagnrýni sem kom fram á
störf fískimálastjóra, en einstök-
um þingfúlltrúum fannst hann
ekki vera nógu atkvæðamikill í
stuðningi sínum við baráttu hags-
munahópa innan sjávarútvegsins
í dægurmáiaþrasi sínu innbyrðis
og við stjómvöld.
Fiskverð
Það mál sem tók án efa einna
lengstan tíma af störfum þingsins
var umræðan um það hvort Verð-
lagsráð sjávarútvegsins á að
ákveða lágmarksverð á botnfiski
eða hvort gefa á fiskverð frjálst.
Fyrir Fiskiþingi lágu fyrir tillögur
frá Sunnlendingum um að réttast
væri að leggja Verðlagsráðið nið-
ur í núverandi mynd þar sem fisk-
verð væri í raun ffjálst, en aftur á
móti vildu Vestlendingar halda
núverandi fýrirkomulagi
óbreyttu.
Eflir umræður í fiskiðnaðar-
og tækninefnd Fiskiþings mælti
Ólafur Gunnarsson fyrir ályktun
nefndarinnar þess efnis að Fiski-
þing legði til að lágmarksverð
verði áfram ákveðið í Verðlags-
ráði. Þegar tillagan kom til af-
greiðslu á þinginu lagði Reynir
Traustason formaður Skipstjóm-
ar- og stýrimannsfélagsins Bylgj-
unnar á Vestfjörðum og formaður
Farmanna- og fiskimannasam-
bandsins Guðjón A. Kristjánsson
fram tillögu um að botnfiskverð
verði gefið fijálst í Verðlagsráði.
Reynir sagðist hreinlega ekki
skilja tillögu fiskiðnaðar- og
tækninefndar þingsins þar sem
vitað væri að verðlagsráðsverðið
héldi niðri fiskverði til sjómanna
úti á landsbyggðinni á sama tíma
og þeir sem skiptu við fiskmark-
aði byggju við markaðsverð á
fiski. Reynir sagði að menn yrðu
að horfast í augu við þá staðreynd
að fiskverð væri í raun frjálst og
að hver fiskkaupandi greiddi sitt
verð án tillits til þess hvað væri
ákveðið í Verðlagsráði. Undir
þetta sjónarmið tóku meðal ann-
ars Sigurbjöm Svavarsson út-
gerðarstjóri Granda og Sveinn
Hjörtur hagfræðingur Landssam-
bands íslenskra útvegsmanna.
Þessu frelsistali vom ekki all-
ir sammála og til að mynda benti
Skarphéðinn Amason frá Lands-
sambandi smábátaeigenda á þá
staðreynd að þeir hefðu farið
fram á það án árangurs til þessa
að Verðlagsráð ákvæði verð á
grásleppuhrognum, sem í ftjáls-
ræðinu hefði lækkað tífallt ffá því
það var einna hæst. A móti ftjálsu
fiskverði var einnig Jóhann Kr.
Sigurðsson frá Neskaupstað sem
hélt því ffarn að ef þingið sam-
þykkti ályktun um fijálst fiskverð
væri það jafnffamt að samþykkja
ffjálsan fiskútflutning. Jóhann
IG. benti á að hér væri aðeins um
lágamarksverð að ræða og því
væri hveijum og einum fijálst að
bæta ofan á það verð eftir efnum
og ástæðum.
Framsögumaður nefndarinnar
Ólafúr Gunnarsson frá Vestur-
landi benti hins vegar þingfúlltrú-
um á þá staðreynd að það ynnu
fleiri við sjávarútveg en sjómenn
og útvegsmenn. Ólafúr sagði að
Verðjöfnunarsióður
Hefur sannað
gildi sitt
Sjávarutvegsráðherra: Það er
ekki nóg að vera á móti Hagrœð-
ingarsjóði án þess að koma með
aðrar og betri tillögur
Halldór Ásgrímsson
sjávarútvegsráð-
herra segir að Verðjöfn-
unarsjóður sjávarút-
vegsins hafi þegar sann-
að gildi sitt i hækkuðu
verði sjávarafurða og
hann sé algjörlega and-
vígur því að lögin um
hann verði afnumin eins
og Fiskiþing hefur
ályktað.
Ráðherra segir að ef
sjávarútvegurinn ætli
sér að lifa í sambýli við
aðrar atvinnugreinar
verði að vera hægt að
jafna sveiflumar í af-
urðaverði öðru vísi en
með gengisbreytingum.
Varðandi Hagræð-
ingarsjóð sjávarútvegs-
ins, sem Fiskiþing
ályktaði gegn, segir
Halldór að hann hafi
ekki séð aðrar tillögur
frá þessum mætu mönn-
um sem eru á móti
sjóðnum. Markmið
sjóðsins sé m. a. það að
kaupa fiskiskip til úr-
eldingar og aflaheimild-
um þeirra muni síðan
verða dreift til heildar-
innar. Á sama hátt er
sjóðnum ætlað að koma
þeim byggðarlögum til
hjálpar sem verða fyrir
því að missa skip og
kvóta. Halldór segir að
það sé ekkert nema gott
um þá ályktun Fiski-
þings að segja að ekki
sé tímabært að taka end-
anlega afstöðu til hug-
mynda hans um Fisk-
veiðistofhun. Hinsvegar
geti Fiskifélagið ekki
þjónað því hlutverki
sem bíður með vaxandi
stjómsýslu í kvótanum.
Halldór segir að það
Halldór Ásgrímsson
sjávarútvegsráðherra.
Mynd: Kristinn.
þurfi að skilgreina hlut-
verk Fiskifélagsins
uppá nýtt og finnst við-
brögð þess við því vera
heldur rýr.
-grh
þó svo að fiskverð hefði hækkað
að meðaltali um 34% þá hefðu
laun landverkafólks aðeins hækk-
að um 4%-5% í þjóðarsáttinni.
Hann sagði að takmarkið í þess-
um efnum hlyti að vera að jafna
tekjuskiptinguna innan sjávarút-
vegsins, þó svo að sjómenn væm
aldrei ofsælir af launum sínum
frekar en aðrir hópar í þjóðfélag-
inu. Hann taldi það enga lausn að
gefa fiskverð fijálst og ítrekaði
stuðning sinn við tillögu nefndar-
innar.
Stefán Runólfsson frá Suður-
landi tók undir rökstuðning Ólafs
og benti á að í raun byggju á land-
inu tvær þjóðir og spurði hvaða
þjóðarsátt væri það þegar sjó-
menn hefðu fengið 20%-40%
fiskverðshækkun á sama tíma og
landverkafólk hefði fengið nánast
enga hækkun á sínunm launum.
Skrifstofústjóri Landssam-
bands íslenskra útvegsmanna,
Jónas Haraldsson, sagði að auð-
vitað fylgdu því bæði kostir og
gallar að lágmarksverð væri
ákveðið í Verðlagsráði. Hann
minnti þingheim á þá tilraun sem
gerð var um fijálst fiskverð árið
1987. Afleiðing þessa hefði verið
sú að um borð í hveiju skipi hefðu
verið sett á fót lítil Verðlagsráð,
sem hefðu haft afar óheppjlegar
afleiðingar í for með sér. í hita
leiksins sagði Jónas það sína
skoðun að þær hækkanir sem
hefðu orðið á fiskverði vera ótví-
rætt brot á þjóðarsáttinni. Seinna
bar þó Jónas þessa fúllyrðingu
sína til baka.
í umræðunum um fijálst fisk-
verð bar Ólafúr Bjömsson frá
Keflavík fram þá tillögu að unnið
verði að því að allur fiskur færi á
uppboð hvort sem hann færi til
vinnslu eða útflutnings. Þessi til-
laga var felld með fjórtán atkvæð-
um gegn tíu.
Þrátt fyrir hina miklu umræðu
sem varð um tillögu fiskiðnaðar-
og tækninefndar um að lágmarks-
verð verði áfram ákveðið í Verð-
lagsráði, fóm leikar þannig að til-
lagan var samþykkt með miklum
meirihluta, eða tuttugu og ijórum
atkvæðum gegn níu.
Ennfremur var samþykkt
samhljóða ályktun frá Fiskiðnað-
ar- og tækninefnd þingsins um
Aflamiðlun. Þar segir að Fiski-
þing telur nauðsynlegt að hags-
munaaðilar í sjávarútvegi, í sam-
ráði við stjómvöld, standi áfram
að Aflamiðlun, sem hafi stjóm á
útflutningi isfisks.
í umræðu um Aflamiðlun gat
Hjalti Einarsson framkvæmda-
stjóri Sölumiðstöðvar hraðfrysti-
húsanna þess að fiskvinnslunni
fýndist ferskfiskútflutningurinn
vera svo mikill að það lægi við að
vinnslumenn hefðu það á tilfinn-
ingunni að þriðja heimsstyijöldin
væri skollin á. Ástæða þessarar
samlíkingar Hjalta er sú að fersk-
fiskútflutningur var mjög mikill á
árum seinni heimsstyijaldarinnar.
En hann gat þess einnig að innan
fiskvinnslunnar væru uppi þær
raddir að það væri eins gott fýrir
vinnsluna að draga sinn fúlltrúa
út úr stjóm Aflamiðlunar til að
mótmæla ferskfiskútflutningnum
sem þeir telja vera of mikinn.
Bætt afkoma
og þjððarsátt
Af einstökum ályktunum sem
fram komu frá fjárhagsnefnd
Fiskiþings var samþykkt ályktun
um bætta afkomu og þjóðarsátt.
Þar er fagnað þeim árangri sem
náðst hefúr í baráttunni við verð-
bólgu, sem kom í kjölfar kjara-
samninga sem gerðir voru sl. vet-
ur. Minni verðbólga og lækkun
fjármagnskostnaðar sé gífúrlegt
hagsmunamál fýrir sjávarútveg-
inn og þjóðfélagið í heild. Miklar
erlendar verðhækkanir á flestum
sjávarafúrðum hafa þokað sjávar-
útveginum í heild úr langvarandi
taprekstri og lækkun verðbólgu
og vaxta hefúr gert róðurinn létt-
ari. Engu að síður er nauðsynlegt
að benda á að fjárhagur sjávarút-
vegsins er ennþá mjög veikur eft-
ir áfoll síðustu ára og má lítið út
af bera. Fiskiþing skorar á stjóm-
völd í nútíð og framtíð og aðila
vinnumarkaðarins að halda
ótrauðir áffam á sömu braut.
* Fiskiþing telur óhjákvæmi-
legt að sjávarútvegurinn, veiðar
og vinnsla, hafi aðgang að sjóði,
sem geti veitt stuðning við rann-
sóknir og tilraunir sem stuðli að
nýjungum í greininni. Þingið
bendir á að sá vísir að slíkum
sjóði, sem lögum samkvæmt á að
vera í Fiskveiðisjóði Islands, hef-
ur ekki ennþá tekið til starfa og
leggur áherslu á að það verði sem
fýrst.
* Þá mótmælir Fiskiþing öll-
um hugmyndum um aukna skatt-
heimtu í hvaða formi sem er.
Vakin er athygli á því, að að-
stöðugjald er óeðlilegur skattur,
og þungaskattur á flutningabíla
eykur aðstöðumun byggðarlaga.
Þingið Ieggur áherslu á að erlend-
ar olíuverðshækkanir sem hafa
orðið og kunna að verða, leiði
ekki til hlutfallslegra álaga á inn-
lenda kostnaðar- og skattaþætti.
Þá leggur þingið það til að raf-
orkuverð til sjávarútvegsfyrir-
tækja og fiskiskipa verði það
sama um allt land og að rannsak-
að verði hver sé eðlilegur munur á
raforkuverði til fiskiðnaðar ann-
ars vegar og stóriðju hinsvegar,
með tilliti til nýtingartíma, fram-
leiðslu- og flutningskostnaðar.
8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 3. nóvember 1990