Þjóðviljinn - 15.06.1991, Qupperneq 8

Q
ex verkalýðsfélög á
Suðurnesjum hafa gert
samkomulag við Atlantal
hf., þar sem fjallað er um
væntanlegan
kjarasamning milli
aðilanna. Samkomulag
þetta hefur mælst
misjafnlega fyrir og hafa
verkalýðsfélögin orðið
fyrir gagnrýni frá
forystumönnum
Alþýðusambandsins og
V innuveitenda-
sambandsins fyrir að skapa
hér óæskilegt fordæmi.
Karl Steinar Guðnason
formaður Verkalýðs- og
sjómannafélags Kefiavíkur
og nágrennis, sem er
stærst viðkomandi félaga,
er tekinn á beinið vegna
þessa.
A Sveinþór Þórarinsson spyr
Mynd: Kristinn
Fyrirkomulagi kjarasamninga þarf að breyta
Hver er ávinningur verka-
lýðsfélaganna á Suðurnesjum af
samkomulaginu við Atlantal?
- Með samkomulaginu treyst-
um við ramma væntanlegs kjara-
samnings. Það þurfti að gera og þá
einkum til að tryggja að sá þáttur
sé klár þegar ákvörðun verður tek-
in um hvort hér verður álver eða
ekki. Þetta er ekki þýðingarminni
þáttur heldur en orkusamningurinn
við fyrirtækið.
Lá vilji félaganna á Suður-
nesjum til að gera langtíma-
samning fyrir, þegar ákvörðun
var tekin um staðsetningu ál-
versins?
- Við ræddum það mjög ítar-
lega í félögunum. Ut af fyrir sig
var staðsetningin ekkert rædd sér-
staklega, en við töluðum um
hvemig bæri að standa að þessum
málum og ákváðum þá að standa
saman að samningagerðjnni. Það
atriði sem er einstakt á Islandi er
að þrátt fyrir mörg félög og ólíkar
áherlsur verður talið upp úr einum
potti.
Heldur þú að þessi vitneskja
hafi haft endanleg úrslit á stað-
setningu álversins?
- Eg býst við að það hafi skipt
máli. En ég bendi á að þeir á Akur-
eyri höfðu boðið nákvæmlega það
sama.
Hefði ekki verið eðlilegt að
bera svona stefnumarkandi sam-
komulag undir almenna félags-
fundi í viðkomandi félögum?
- Þetta er dálítið einstakt, því
það er enginn farinn að starfa sam-
kvæmt þessum samningi, sem
íjallar um grundvöll vinnubragða
en ekki kaup og kjör. Enginn þeirra
starfsmanna sem þama er um að
ræða er í vinnu hjá fyrirtækinu.
Þess vegna ákváðum við að fara
þessa leið. Fari svo að menn uni
ekki við þessa ábyrgð sem stjóm-
imar hafa tekið á sig þá geta félag-
amir fellt þær. Þessar stjómir hafa
ákveðið að standa og falla með því
sem þær gerðu. Betri aðferð var
ekki til, nema þá með allsherjarat-
kvæðagreiðslu og það er ansi
svifaseint í stóru félagi eins og ég
er formaður fyrir.
Er fyrirmynd að samkomu-
laginu sótt til erlendra stórfyrir-
tækja?
- Nei, en hins vegar er það
mjög algengt í Ameríku og Evr-
ópu, og þar sem verkalýðsfélögin
eru hvað sterkust eins og í Þýska-
landi og á Norðurlöndum að gera
svona langan samning.
Ég vil nota tækifærið og leið-
rétta þann misskilning sem fram
hefur komið í Þjóðviljanum að
verkfallsréttinum hafi verið fómað.
Sá sem gerir tveggja ára samning
er með friðarskyldu í tvö ár. Eins
er það ef maður gerir fimm ára
samning þá hefur maður friðar-
skyldu í fimm ár.
Félagið sem þú ert formaður
fyrir er langstærst þeirra félaga
sem að samkomulaginu standa.
Verður félagið í reynd ekki einr-
átt um samningsgerð, þar sem
telja á upp úr einum potti?
- Nei, það verður það ekki,
enda viljum við ekki vera það. Við
vinnum að þessu saman og viljum
ekki ljúka samningagerð fýrr en
samstaða hefur náðst. Þetta er eins
og gerist í samfloti innan Alþýðu-
sambandsins og Verkamannasam-
bandsins.
Hvernig á að tryggja að það
verði ekki?
- Við höfum gert samkomulag
um þetta atriði og það er því bund-
ið að öll félögin verða að ná sam-
komulagi um samninga.
Örn Friðriksson varaforseti
ASI segir að samkomulagið geti
orðið fordæmi að samningum
við önnur erlend fyrirtæki og
hætta sé á að samningar til svo
langs tíma veiki samtakamátt
hreyfingarinnar. Ertu sammála
þessu?
- Þessu er ég mjög ósammála.
Ég vil minna á að þegar ISAL kom
hingað var svipað samkomulag
gert af Snorra Jónssyni sem síðar
varð_ forseti Alþýðusambandsins
og Óskari Hallgrímssyni. Verka-
lýðshreyfingin á íslandi er þannig
skipulögð að samningsrétturinn er
hjá hveiju einstöku félagi. Alþýðu-
sambandið eða Verkamannasam-
bandið hefur engan samningsrétt.
Það fordæmi sem verður i þessu
samkomulagi verður þá hjá félög-
unum sjálfum. Ég er ekki ósáttur
við að fyrirkomulag samninga á Is-
landi breytist, enda tel ég að þess
þurfi. Við gætum náð betri árangri
með því móti.
Höfðuð þið eitthvert samráð
við Alþýðusambandið eða
Verkamannasambandið, sem þú
ert varaformaður fyrir, við gerð
samkomulagsins?
- Nei, en menn þar vissu af
því, að þetta væri í gangi. Þaðan
kom engin ósk um neitt samráð í
þessu máli. Við teljum okkur alveg
fullfæra um að gera svona sam-
komulag og þurfum ekki ráðgjöf
nema við óskum eftir því sjálfir.
Hefði slíkt samráð ekki verið
eðlilegt, einkum með tilliti til
þess að sum ákvæði þess gilda í
allt að 35 ár?
- Það sem gildir í 35 ár í sam-
komulaginu er fyrirkomulag at-
kvæðagreiðslunnar. Þetta finnst
mér eðlilegt, enda er þessi tími líf-
tími aðalsamningsins við Atlantal.
Gerðuð þið kröfu til þess að
Atlantal yrði ekki í Vinnuveit-
endasambandinu?
- Við gerðum þá kröfu að Atl-
antal færi sjálft með sína samn-
inga. ,
VSI túlkar það þannig að þið
hafið bannað Atlantal að vera í
þeirra félagi. Nú hóta þeir að
taka áratuga samkomulag um
forgangsrétt félaganna til vinnu
til endurskoðunar. Kemur sam-
komulagið ekki til með að valda
ykkur, eða jafnvel heildarsam-
tökunum, erfiðleikum af þessum
sökum?
- Eg get ekki ráðið geðsveifl-
um innan Vinnuveitendasambands-
ins., Hitt er annað að ef skipulag
VSÍ er svo fomeskjulegt, að Atl-
antal getur ekki verið í félagi með
atvinnurekendum ef það fer sjálft
með sína samninga, þá er það bara
þeirra mál.
Vinnuveitendasambandið hefúr
víða um land reynt að bijóta niður
þetta forgangsréttarákvæði. Verka-
lýðshreyfingin hefur hingað til
haldið því uppi. Það kemur mér á
óvart að þeir séu að snúa þessu við
núna. VSÍ hefur ekkert alræðisvald
til að breyta kjarasamningum. Við
munum halda á okkar málum.
Formaður VSÍ, Einar Oddur
Kristjánsson, segir að þið séuð
að mismuna fyrirtækjum með
því að gera betri samninga við
erlent fyrirtæki en þau íslensku
eiga kost á?
- Þessi röksemdarfærsla er ein-
kennileg. Ef hann á við lengd
samningstímans, þá fer hann eftir
aðstöðunni á hverjum tíma, hvem-
ig að því er staðið. Við teljum okk-
ur hafa gert skynsamlega hluti
gagnvart væntanlegu starfsfólki og
fyrirtæki sem verður að fá tryggð-
an frið fyrstu starfsárin, líkt og IS-
AL hafði.
Ég vil benda á það að jafnvel í
byggðarlaginu hans Einars Odds
hefin- ekki verið verkfall í að
minnsta kosti tuttugu ár, þannig er
það viða um landið, svo þeir þurfa
ekkert að kvarta í Vinnuveitenda-
sambandinu.
ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 15. júní 1991
Síða 8