Þjóðviljinn - 12.07.1991, Blaðsíða 4

Victoria Abril f spænsku myndinni Bittu mig, elskaöu mig f leikstjórn Pedros Almodovals. Winona Rider f nýjustu kvikmynd Jarmusch; Leigubflasögur.
Topp 20 árið 2001
Árið 2001 hefur um langt skeið verið tákn framtíðarinnar.
Enda þótt nú séu aðeins 10 ár til þessa dulúðuga ártals, leita
margir þegar til ársins 2001 til að spá um framtíðina. Innan kvik-
myndanna hefur þetta ártal síðan enn sterkari merkingu. Sjö-
unda listformið - kvikmyndalistin - á sér stutta sögu og hefur að-
eins verið stunduð á þessari öld. Eitt af klassískum kvikmynda-
verkum aldarinnar er einmitt framtíðarsýn Stanleys Kubricks,
sem kennt er við þetta ár: „2001, A Space Odysey".
Leikkonan Audie Mc Dowell f kvikmynd Stevens Soderberghs; Kynlff,
lygar og myndbönd.
Mér datt þetta svona í hug
þegar ég sá afmælisútgáfu
ffanska kvikmyndaritsins Cahiers
du cinéma í vor, en þá hélt blaðið
uppá 40 ára afmæli sitt. Þetta blað
hefur alla sína tíð verið á meðal
virtustu tímarita um kvikmyndir.
Það hefur líka haft meiri og
beinni áhrif á kvikmyndasöguna
en flest önnur. Strax á sjötta ára-
tugnum voru starfandi við blaðið
ungir menn og miklir eldhugar á
borð við Frangois Truffaut, Jean-
Luc Goddard, Jacques Rivette og
Eric Rohmer. Þeir létu sér ekki
nægja að skrifa um kvikmyndir,
heldur vildu þeir breyta þeim,
sem þeir og gerðu. Þannig fæddist
ffanska nýbylgjan - la nouvelle
vague - nánast inni á ritstjóm Ca-
hiers du cinéma.
Síðan eru liðin mörg ár og
blaðið hefur átt sín góðu og
slæmu skeið. En í fyrmefndri af-
mælisútgáfu fer blaðið í spariföt-
in og setur upp spekingslegan
spámannssvip. Hveijir verða 20
helstu kvikmyndaleikstjórar
heimsins árið 2001? er spurt.
Auðvitað verður aldrei til eitt rétt
svar við þessari spumingu, en Ca-
hiers du cinéma segist eingöngu
HANOBRAGÐ MEISTARANS
Bakarí
Brauðbergs
Ávallt nýbökuð brauð
-heilnæra og ódýr-
Aðrir útsölustaðir:
Hagkaup-Skeifunni
-Kringlunni
-Hólagarði
Verslunin Vogar,
Kópavogi.
Brauðberg
Lóuhótsr 2-6 stmi 71539
Hraunfaerg 4 simi 77272
fara eftir eigin smekk og ályktun-
um og tekur einnig fram, að auð-
vitað er hætta á að spá kolvitlaust
um gang mála. Það er ekki úr vegi
að líta sem snöggvast á þessa
ffamtíðarmenn, að mati blaðsins.
íslenskir kvikmyndaáhugamenn
eiga jú erfitt með að nálgast Cahi-
ers du cinéma og finnst eflaust
ffóðlegt að fá evrópskan vinkil á
kvikmyndaheiminn. Sérstaklega
þarsem margar mynda þessara
merku manna hafa (nema hvað)
aldrei verið sýndar hér á landi.
Ef við vindum okkur beint í
upptalningu þá hafa Frakkamir
smekk fyrir sex bandarískum
leikstjórum framtíðarinnar: Co-
en- bræður, Tim Burton, Jim
Jarmusch, Spike Lee, Steven So-
derbergh og Gus Van Sant. A eft-
ir Könum koma (vitaskuld)
Frakkar sjálfir með fimm leik-
stjóra: Luc Besson, Eric Barbier,
Leos Carax, Fran^ois Dupeyron
og Patricia Mazuy. Aðrir Evrópu-
búar em Spánveijinn Pedro
Almodóvar, Finninn Aki Kauris-
maki og Júgóslavinn Emir Kust-
urica. Tveir affískir leikstjórar
hljóta náð fyrir augum blaðsins,
Souleymane Cissé og Idrissa Ou-
edraougo, og frá Asíu em Kín-
veijinn Chen Kaige og Vitali
Kanevski ffá Sovétríkjunum. Þá
er þama einn fulltrúi Astralíu,
Jane Campion.
Það er auðvitað hægur vandi
að setja eitthvað útá þennan lista
Cahier du cinéma. Enda er
ómögulegt að setja svona nokkuð
ffam án þess að hægt sé að gera
athugasemdir. En blaðið er alls
ekki að kveða upp einhvem
sleggjudóm, heldur að segja sína
skoðun eða jafnvel ósk á kvik-
myndum framtíðarinnar.
Hvers vegna velur blaðið þá
þessa leikstjóra en ekki einhveija
aðra? Þama em ekki vinsælustu
leikstjórar heims i dag, nema
hvað Tim Burton leikstýrði Bat-
man. Blaðið tekur því nokkuð
djarfa stefhu og gerir nánast ráð
fyrir að steíhubreytingar verði í
kvikmyndaheiminum á þessum
áratug. Það er reyndar ekki ný
spámennska, því kvikmynda-
spekúlantar hafa séð svipuð ein-
kenni í þessum heimi í dag og var
á sjötta áratugnum. Þ.e. ríkjandi
eignaraðild stóm kvikmyndaver-
anna, risavaxnar framleiðslur og
stórstjömur, en að baki þessu öllu
blunda óháðu ffamleiðslumar.
Það er einmitt þetta sem Cahiers
du cinéma ætlar kvikmyndum
framtíðarinnar. Nýja nýbylgju.
Hvenær hún skellur á veit enginn,
en blaðið þykist sjá framtíðina í
þessum áðumefndu mönnum.
En það er varla hægt að nefna
þessa kvikmyndaleikstjóra án
þess að kynna þá frekar. Ef við
byrjum á Bandaríkjamönnunum
þá em þeir allir úr flokki þeirra,
sem kallaðir hafa verið „evrópsk-
ir“. Sér í lagi Spike Lee, Jarmu-
sch, Coen-bræður og Soderbergh,
en Tim Burton er nokkuð sér á
báti (einnig miðað við aðra
Kana). Þá hefur engin mynda Gus
Van Sant verið sýnd á Islandi og
er stórfúrðulegt að ekki hefur enn
verið sýnd „Dmgstore Cowboy“
með Matt Dillon og Kelly Lynch.
Það nýjasta frá þessum mönn-
um kemur vonandi hingað innan
tíðar: „Jungle Fever“ ffá Lee og
Barton Fink eftir Coen-bræður
hafa þegar verið kynntar hér, en
mikil leynd hvílir yfir „Taxi Stori-
es“ frá Jarmusch. Hér er þó um að
ræða nokkrar stuttar sögur, sem
gerast allar í leigubílum stórborg-
anna. M.a. leika Gena Rowlands
og Vinona Ryder í leigubílum
New York og Béatrice Dalle í
París. Soderbergh er enn að klára
Kafka með Jeremy Irons og Ther-
esu Russell, en talsvert er síðan
„Edward Scissorhands“ eftir Tim
Burton var sýnd ytra. Þessi nú-
tíma Frankenstein var eigið hug-
arfóstur Burtons, ólíkt Batman,
en ffamhald hennar er nú í
vinnslu.
Frakkamir hjá blaðinu em
bæði mikið og lítið þekktir. Luc
Besson er kannski kunnastur hér á
landi eftir myndir einsog „Le
grand bleu“ og þó einkum Nikitu
í vetur. í haust verður svo fmm-
sýnd önnur neðarsjávarmynd ffá
kauða og kallast hún „Atlantis“.
Leos Carax var á sínum tíma kall-
aður undrabam áratugarins, enda
var hann aðeins 22 ára þegar hann
gerði „Boy Meets Girl“ árið
1984. Skömmu siðar kom „Mau-
vais sang“, en heil fjögur ár hafa
farið í gerð „Les amants du Pont-
Neuf'. Gerð þeirrar myndar er
hrakfarasaga í heila bók, en af-
raksturinn verður ftumsýndur í
haust. Þar leikur sambýliskona
Carax, Juliette Binoche (Óbæri-
legur léttleiki tilverunnar) aðal-
hlutverk líkt og í „Mauvais sang“.
Aðra Frakka þekkir landinn
trauðla. Einna helst Fran^ois Du-
peyron, sem gerði „Drole d’en-
droit pour une rencontre“ með
stórleikumnum Gérard Depardi-
eu og Catherine Deneuve og nú
síðast „Un coeur qui bat“ sem
tókst mun betur. Olivier Assayas,
Eric Barbier og Patricia Mazuy
em nánast óskrifað blað og hlýtur
einhver krystalskúla að hafa verið
með í ráðum.
Aðra leikstjóra ffá Evrópu
þarf varla að kynna. Pedro Almo-
dóvar blandar saman öllum hugs-
anlegum stefhum í æðisgenginn
spænskan kokteil og við getum
enn séð Bíttu mig í bíó. Aki Kau-
rismaki er ofl líkt við Jarmusch,
en þeir sem sáu finnsku vikuna í
vetur vita hvers vegna. Hinsvegar
hefúr Emir Kusturica því miður
orðið undir í kvikmyndavali bíó-
anna. Héma var jú Pabbi er í við-
skiptaferð á kvikmyndahátíð fyrir
margt löngu, en Tími sígaunanna
er enn betri og verðskuldar fylli-
lega sýningu.
Þurfi kvikmyndir að vera á
engilsaxneskri tungu til að hljóta
sýningu hérlendis ættum við að
geta notið mynda Ástralans Jane
Campion. Hún vakti á sér athygli
með „Sweetie" árið 1989 og síðan
enn ffekar með „An Angel at my
Table“ sl. vetur.
Hinsvegar koma aldrei verk
ffá Asíu eða Afríku, nema kann-
ski á Kvikmyndahátíð, enda þótt
affísk kvikmyndagerð sé í gífúr-
legum uppgangi. Blaðið hefúr
valið vel með Vitali Kanevski, en
í íyrra birtist einstök mynd ffá
honum sem kallast Vertu kyrr,
deyðu og flýðu. Að síðustu er á
listanum Kínverjinn Chen Kaige,
sem átti kvikmyndina „Life on a
String“ í Cannes í vor.
Þeir sem lásu þetta eintak Ca-
hiers du cinéma hafa eflaust sett
útá þennan lista, og mörg önnur
nöfn hafa skotið upp í kollinum.
En þá er kannski tilgangnum náð.
Eða ætlar blaðið kannski að taka
eintak sitt fram eftir áratug og
segja sem svo: Sko við höfðum
rétt fyrir okkur. Sjáum hvað setur.
þóm.
4.SÍÐA — NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 12. júlí 1991