Þjóðviljinn - 12.07.1991, Blaðsíða 5

FÖSTUDAGSFRÉTTIR
Bryndfs Schram utanrfkisráðherrafrú tekur á móti Manfred Wömer, aðalframkvæmdastjóra Nató, aðildarrfkin reglufega og ræðir málin við forystumenn þjóðanna. Hann mun einnig feröast um há-
sem kom hingað til lands I opinbera heimsókn I gær. Wörner mun hitta Jón Baldvin Hannibals- lendi Islands að þessu sinni. Heimsókninni lýkur á sunnudag. Mynd: Jim Smart.
son utanrlkisráðherra og Davlð Oddsson forsætisráðherra, en framkvæmdastjórinn heimsækir
Herskip hafa komið með
kjarnavopn í íslenska lögsögu
Utanrflásráðuneytið sendi frá sér
fréttatilkynningu í gær þar sem
sagt er að íslensk stjórnvöld hafi
ekki ástæðu til þess að ætla annað en
að aðildarrfld Nató hafi virt þá yfir-
lýstu stefnu íslands að kjarnavopn
megi ekki vera staðsett á íslensku yf-
irráðasvæðL Sama gildir um heim-
sóknir herskipa í íslenskar hafnir og
íslenska lögsögu.
Ástæða þess að ráðuneytið sendi
þetta fiá sér er að Stöð 2 staðhæfði í
fréttatuna á miðvikudag að öruggt væri
að bandarísk herskip hefðu komið
hingað í þrigang árin 1975, 1979 og
1983 með kjamavopn innanborðs. Þór
Jónsson, ftéttamaður á Stöð 2, sagði í
samtali við Þjóðviljann í gær að hann
hikaði ekki við að staðhæfa þetta.
Hann benti á reglur og lög sem gilda í
Bandaríkjunum um skip sem geta bor-
ið kjamavopn. En þeim ber að væðast
kjamavopnum séu þau í ákveðinni
fjarlægð frá heimahöfn. Með því að
fýlgjast með ferðum skipanna - og all-
ar upplýsingar um það má fá vegna
upplýsingaskyldu stjómvalda í Banda-
ríkjunum - má nota útilokunaraðferð-
ina til að sýna fram á að skipin beri
kjamavopn. Þór sagðist hafa notað
sömu aðferð og Greenpeace hefur not-
að í Svfþjóð.
Alla tíð hefúr það verið stefna
stjómvalda að kjamavopn megi ekki
geyma á íslensku yfirráðasvæði. Árið
1985 bar Steingrímur J- Sigfusson upp
fyrirspum um það hvort sama ætti við
um hersldp er sigldu í íslenskri lög-
sögu. Geir Hallgrímsson, þáverandi ut-
anríkisraðherra, sagði það felast í
stefnu stjómvalda að herskip sem
hingað kæmu ættu ekki að bera kjama-
vopn.
Steingrimur sagði í samtali við
Þjóðviljann í gær að þetta hefði komist
í heimsfréttimar á sínum tíma og vald-
ið nokkrum úlfaþyt þar sem ljóst þótti
að með þessari yfirlýsingu Geirs og
sérstakri samþykkt síðar væri ísland að
feta sömu leið og Nýja-Sjáland. Þar
var reyndar bandarískum herskipum
meinaður aðgangur sem ekki hefur
gerst hér á iandi. Stjómvöld hafa alla
tíð treyst Nató.
etta er ekki annað en ómenguð
hægristefna og Thatcherismi
einsog hann gerist verstur," sagði
Steingrímur J. Sigfússon, þingmað-
ur Aþýðubandalagsins um þær hug-
myndir ýmissa innan ríkisstjórnar-
innar að leggja á skólaskatt í formi
skólagjalda og aðrar hugmyndir um
niðurskurð í ríkiskerfinu.a
Hann sagði að þessari stefhu væri
verið að lauma að landsmönnum undir
yfirskyni fjárlagavanda. „Það er verið
að slá skjaldborg utan um hálauna-
menn og fjármagnseigendur á sama
tíma og verið er að nota erfiðleika í rík-
isbúskapnum til að mola velferðarkerf-
ið,“ sagði Steingrímur.
Kristfn Ástgeirsdóttir, þingkona
Kvennalistans, var honum sammála
um að með skólaskatti yrði vegið að
jafnrétti til náms í landinu og að vel-
ferðarkerfinu. „Þctta yrði breyting á
stefnu sem hefur ríkt hér síðan lög vom
sett 1907 og síðan Háskóh íslands var
stofnaður 1911,“ sagði Krístin og bætti
við að í þeirri stefhu fælist að skóla-
ganga væri ókeypis á íslandi. Hún
sagði að skólaskatturinn yiði stórt
Steingrímur sagði ártölin sem Stöð
2 hefði bent á i frétt sinni styðja sann-
leiksgildið. Hann sagðist hafa orðið
var við að bandarísk stjómvöld hefðu
farið varlega í sakimar eftir umræðum-
ar í kjölfar yfirlýsingar Geirs. Hann
sagðist til dæmis vita til þess að á
Nató-æfingu stuttu síðar hefðu tvö
skref aftur á bak þar sem homsteinn
okkar velferðarkerfis byggðist meðal
annars á því að reynt hefði verið að
tryggja jafhrétti til náms. „Kvennalist-
inn mun berjast gegn þessu af alefli,"
sagði Kristín og benti á áhyggjur
skólamanna og annarra í löndum eins-
og Bandaríkjunum og Bretlandi þar
sem fólk þarf að greiða fyrir skólavist
sína. í þeim löndum hafa menn miklar
áhyggjur af menntunarstigi þjóða sinna
í heimi harðnandi samkeppni þar sem
menntun skiptir öllu máli.
Skólameistarar í framhaldsskóla-
kerfinu sem Þjóðviljinn ræddi við í gær
vom varfæmir í orðum og töldu ein-
sýnt að skólaskattur, ef af yrði, myndi
draga úr ásókn þeirra efhaminni í skól-
ana. Þess ber að geta að hugmyndirum
skólaskatt hafa ekki verið þróaðar enn-
þá enda eiga ráðuneytin sjálf að koma
með tillögur um niðurskurð, spamað
eða leiðir til að afla sértekna á borð rik-
isstjómarinnar fyrir mánaðamótin.
Ekki náðist í Olaf G. Einarsson
menntamálaraðherra i gær.
Ef nást á einhver veralegur spam-
aður í skólakerfmu með skattlagningu i
bandarísk skip beðið utan 12 mílna
lögsögunnar í stað þess að koma til
hafiiar. Hann taldi þannig ljóst að
skipaferðir með kjamavopn hingað til
lands hefðu lagst af um tíma að
minnsta kosti. Það væri þó ekki ástæða
til annars en að hafa vara á sér. Þór
benti einnig á að ómögulegt væri að
formi skólagjalda, er ljóst að um mikl-
ar upphæðir á hvem nemanda er að
ræða. { framhaldsskólakerfinu er
kostnaður á hvem nemanda um 110-
180 þúsund krónur á ári, lauslega áætl-
að miðað við kostnað ríkisins á fjárlög-
um 1991 og §ölda nemenda í skóla.
Kostnaðurinn er mjög mismunandi eft-
ir skólum. Ef þannig ætti að spara um
10 prósent i framhaldsskólakerfinu
þýddi það mn 15.000 króna skólaskatt
á hvem nemanda. Ef ekki verður Iagð-
ur skólaskattur á nemendur í skyldu-
námi er hinsvegar ljóst að nemendur í
ftamhaldsskólum verða að greiða enn
meira. Þannig gæti skólaskatturinn
numið allt að 30- 40 þúsund krónum á
nemanda á ári. Enn era allar upphæðir
þó getgátur en þessar tölur gefa hug-
mynd um stærðargráðuna.
Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra sagði í samtali við Þjóðviljann f
gær að skýringuna á hinum mikla fjár-
lagavanda nú vreri að finna í því að
hingað til hefðu menn velt vandanum á
undan sér og þannig væri verið að
skattleggja framtíðina. Vandinn er tal-
inn nema um 25 miljörðum króna og á
segja til um hvort frönsk og bresk her-
skip, sem kæmu hingað til lands, bæra
kjamavopn. Lög um upplýsingaskyldu
stjómvalda í þessum löndum ná ekíri til
herskipa og alit i sambandi við þau er
leyndarmál og því getur almenningur
ekki fylgst með þeim líkt og þeim
að ná honum niður á tveimur áram, að
mestu leyti á næsta ári, sagði Friðrik.
Lnn í þetta era teknar tölur um framtíð-
arskuldbindingar ríkissjóðs, sem ekki
hefur tíðkast við fjárlagagerð hingað
til, en Friðrik taldi að þótt notuð væri
fyrri reikniaðferðin myndi talan ekki
lækka um nema sem næmi fimm mil-
jörðum. Hann sagði að hugmyndin um
skólagjöld sérstaklega væri ekki sín
enda ættu raðuneytin að koma með til-
lögur. Hann sagði hinsvegar að það
yrði að velja á milli þess að takast á við
vandann eða ýta honum á undan sér.
Og hann sagði að valið stæði á milli
þess að hækka skatta um meira en sem
næmi öllum beinum sköttum eða að
fara út i kerfisbreytingu. Hugmyndin
er þá að láta þjónustuna kosta eitthvað
eða þá ef menn vilja ekki borga að þá
verði dregið úr þjónustunni í staðinn.
Aðspuiður um það hvort ríkisstjómin
hefði i heild sinni tekið ákvörðun um
að tryggja hag láglaunafólks, sagðist
fjármálaráðherra tala á þeim nótum
innan ríkisstjómarinnar að tryggja ætti
að þessar aðgerðir kæmu ekki verst
niður á þeim efnaminni. -gpm
bandarísku. gpm.
Ekki annað en ómenguð
hægristefna og Thatcherismi
Föstudagur 12. júlí 1991 NÝTT HELGARBLAÐ — SÍÐA 5