Dagblaðið Vísir - DV - 02.05.1996, Síða 15
FIMMTUDAGUR 2. MAÍ 1996
15
Glæpir og
stríðsglæpir
„Hvenær drepur maður mann
og hvenær drepur maður ekki
mann?“ er fræg spurning Jóns
Hreggviðssonar. Þetta vefst enn í
dag fyrir mönnum. Það er til dæm-
is í lagi að drepa menn í Líbanon,
Tsjetsjeníu, Nagorno Karabakh
eða Kúrdahéruðum Tyrklands en
glæpsamlegt að drepa menn í
Bosníu eða Kúrdahéruðum íraks.
StríðsglæpadómstóUinn í Núrn-
berg átti að vera sá grundvöllur
sem alþjóðalög um glæpi gegn
mannkyni áttu að byggjast á til
frambúðar. Reyndin hefur hins
vegar orðið sú hingað til að aðeins
einn stríðsglæpur er skilyrðislaust
glæpur gegn öllu mannkyni: að
drepa gyðinga. Glöggir menn þykj-
ast nú sjá að atburðir á
Balkanskaga séu sambærilegir við
glæpi Þjóðverja fyrrum. Nú skal
leita sökudólga hjá stríðsglæpa-
dómstóli SÞ í Haag.
Leitin að Hitler
Kjallarinn
Gunnar Eyþórsson
blaðamaður
Júgóslavía var búin til. Þessi mál
voru af ásettu ráði aldrei gerð upp
en eldarnir kviknuðu á ný þegar
Króatía ætlaði að innlima
serbnesk héruð 1991.
Ofureinföldun
Hitt er annað mál að ekki er
hægt að hunsa þau glæpaverk sem
framin voru né eyða þeim úr
minni umheimsins. Böðlana sjálfa
ætti að leita uppi og dæma fyrir
tiltekin og vel skilgreind óhæfu-
verk. Ef sú leið er farin aö kenna
leiðtogunum um allt saman er
Tudjman í Króatíu fremstur meðal
jafningja. Það er augljóslega ekki
pólitískt raunhæft að saksækja
hann.
Stríðsglæpadómstólinn í Haag
er pólitískur öryggisventill dug-
lausra leiðtoga Evrópu sem eiga
mesta sök á því hvernig allt þróað-
ist í Bosníu og Króatíu. Mesti
glæpurinn, stríðið sjálft, var ekki
einstaklingsákvörðun, það var
þjóðarvilji bæði meðal Serba og
Króata. Réttarhöld yfir leiðtogum
Serba einna en ekki hinna mundu
aðeins ýfa upp gömul sár og gamla
heift og torvelda sættir til fram-
búðar.
Gunnar Eyþórsson
„Stríðsglæpadómstóllinn í Haag er póli-
tískur öryggisventill duglausra leiðtoga
Evrópu sem eiga mesta sök á því hvernig
allt þróaðist í Bosníu og Króatíu.“
Fyrsti sökudólgurinn var Milos-
evic Serbíuforseti sem átti að taka
við af Saddam Hussein sem Hitler
samtímans. Nú er að renna upp
fyrir mönnum að málið var öðru
vísi vaxið. Serbar og Króatar, sem
voru meirihluti íbúa Bosníu,
höfðu gert uppreisn gegn því að
vera innlimaðir í ríki sem
múslímar stofnuðu einhliða eftir
að Króatar höfðu gert hið sama
með stuðningi verndara sinna í
Þýskalandi. Þar með urðu Kara-
dzic Serbaleiðtogi og Mladic hers-
höfðingi hans ígildi Hitlers. Ein-
falt mál, eða hvað? Það finnst sjón-
varpsáhorfendum á Vesturlönd-
um.
En Mladic og Karadzic eru hetj-
ur í augum landa sinna. Þeir
höfðu það fram að Bosníu hefur í
raun verið skipt. Serbar í Bosníu
munu síðar geta sameinast Serbíu
sjálfri sem var tilgangurinn með
öllu saman. Þetta á sér m.a. rætur
í seinni heimsstyrjöld þar sem
Króatar og múslímar útrýmdu
Serbum skipulega af sínum svæð-
um og drápu um 600 þúsund
þeirra. Serbar hefndu sín síðar.
Títo lét kyrrt liggja þegar ný
Karadzic Serbíuleiðtogi og Mladic hershöfðingi hans ígildi Hitlers. - Einfalt mál eða hvað?
Barnahjartaskurðlækningar heim
Landssamtök hjartasjúklinga
(LHS) voru stofnuð 8. október
1983. Á fyrsta fréttamannafundi
samtakanna var.lýst því mark-
miði að hjartaskurðlækningar
yrðu fluttar hingað heim. Tæp-
um þremur árum síðar voru svo
fyrstu kransæðasjúklingarnir
skornir upp á Landspítalanum.
Strax í upphafi var ákveðið að
afla fjár með sölu barmmerkis og
vinna þannig að þeim markmið-
um sem samtökin höfðu sett sér.
Merkjasalan
í júnímánuði árið 1985 hóf LHS
merkjasölu undir slagorðinu
„Tökum á, tækin vantar“. Til-
gangm-inn var að safna fé til
tækjakaupa á fyrirhugaða hjarta-
skurðstofu á Landspítalanum.
Ennfremur var unnið að því með
ýmsu móti að nýtt hjartaþræð-
ingartæki var keypt til landsins.
Önnur merkjasala fór svo fram
í júní 1986 undir nýju slagorði:
„Ert þú hjartagóður?" í þetta
sinn var söfnunarfénu varið til
tækjakaupa fyrir endurhæfingar-
stöð hjartasjúklinga að Reykja-
lundi. Eftir þetta var merkjasöl-
um í nafni samtakanna haldið
áfram annaðhvert ár með ágæt-
Kjallarinn
Ingólfur Viktorsson
fyrrv. formaður LHS
um árangri. Litla rauða hjartað
var orðið þekkt af góðum verk-
um. Söfnunarfénu var að mestu
varið til tækjakaupa fyrir sjúkra-
hús víðsvegar um landið ásamt
fleiri verkefnum tilheyrandi heil-
brigðisþjónustunni. Til dæmis
studdum við hjúkrunarfræðinga
til farar á fræðsluráðstefnur er-
lendis og Bromton-spítalann í
London til að talsetja á íslensku
fræðslumynd í þágu hjartasjúk-
linga.
Árið 1988 var stór merkjasala
hjá LHS undir slagorðinu „Söfn-
um kröftum“ og gaf hún mjög
góðan árangur. Söfnunarféð rann
allt til endurhæfingarstöðvar
hjarta- og lungnasjúklinga hér í
Reykjavík, sem gengur nú undir
nafninu HL-stöðin. Hún hóf starf-
semi sína 1. apríl 1989 og hefur
síöan verið fullskipuð hjarta- og
lungnaendurhæfingarsjúkling-
um.
Ódýrari aðgerðir hér
Samkvæmt upplýsingum frá
Grétari Ólafssyni, yflrlækni brjóst-
holsskurðdeildar Landspítalans, er í
dag búið að gera á átjánda hundrað
opnar hjartaskurðaðgerðir á deild-
inni. Nú er svo komiö að allar
hjartaskurðaðgerðir á fullorðnum
eru gerðar hér á landi. Vegna fjár-
og tækjaskorts er hins vegar meira
en helmingur aðgerða á börnum
enn gerður erlendis þrátt fyrir að
aðgerðir séu ódýrari hérlendis og
árangur ekkert síðri en hjá öðrum
þjóðum sem við viljum bera okkur
saman við.
„Allar barnahjartaskurðaðgerðir
heim“ er nú eitt af okkar aðalbar-
áttumálum þvi lækna eigum við á
heimsmælikvarða. Dagana 2. til 4.
maí verður sjöunda merkjasala
Landssamtaka hjartasjúklinga und-
ir kjörorðinu „Tökum á, tækin
vantar". Enn sem fyrr er tilgangur
söfnunarinnar að afla f]ár til
brýnna verkefna.
Við heitum á alla þá sem aflögu-
færir eru að láta fé af hendi rakna
og taka vel á móti sölufólki söludag-
ana okkar.
Ingólfur Viktorsson
„Nú er svo komið að allar hjartaskurðað-
gerðir á fullorðnum eru gerðar hér á landi.
Vegna Qár- og tækjaskorts er hins vegar
meira en helmingur aðgerða á börnum enn
gerður erlendis...“
Með og á
móti
Getur Hótel Keflavík átt nafnið
Reykjanesbær?
Réttmætur
eigandi
„Hótelið getur
fengið einkaleyfi
á nafnið eins og
hver annar.
Reykjanesbær var
ekki til þegar hót-
elið sótti um þetta
nafn og er frjálst
að sækja um nafn
sem er ekki í
notkun annars
staðar. Sam-
Steinþór Jónsson,
hótelstjóri Hótel
Keflavíkur.
kvæmt einkalejfastofunni er vörumerk-
ið Reykjanesbær sem ég sótti um núm-
er 42. Þá getur verið um ruglingshættu
að ræða gagnvart bænum þannig að við
urðum að sælýa um einkaleyfi til þess
að það myndi ekki vera ruglingur í
ffamtíðinni á þessum tveimur nöfnum.
Reykjanesbær var ekki skráður fyrr en
10. október samkvæmt lögum og sam-
kvæmt sömu lögum er Hótel Keflavík
réttmætur eigandi nafnsins Reykjanes-
bær og mun nota það í framtíðinni, sem
þýðir það í rauninni að þeir aðilar sem
starfa á sama svæði eða í svipaðri þjón-
ustu geta ekki báðir notað saman nafn
vegna ruglingshættu. Út frá þeim lögum
sem ég hef kynnt mér og athugað þá eru
lögin mjög skjT um það að einkaleyfi
skuli veitt þebn sem sækir um fyrstur
og Reykjanesbær var ekki til þegar ég
sótti um nafnið. Þannig að þetta liggur
nokkuð ljóst fyrir og einkaleyfastofan
hefur staðfest það að mörgu leyti í
bréfaskriftum á milli okkar og þeirra.
Ég get ekki séð það hvaða rök bæjaryf-
irvöld hafi til að hagga þebn úrskurði
að við fáum ekki nafnið. Félagsmála-
ráðuneytið sem staðfestir við bæjaryfir-
völd að þau megi nota-nafiiið Reykja-
nesbær gerir það lika eftir að við sótt-
um um einkaleyfið."
Sveitarfélagið á
nafnið
„Að okkar
mati á sveitarfé-
lagið Reykjanes-
bær nafnið sem
varð til við sam-
einingu Keflavík-
ur, Njarðvíkur og
Hafna. Sú samein-
ing fór frarn 11.
júní 1994 eins og
menn muna. 8.
apríl 1995 fóru
fram kosningar á
nýjan leik um nafn á hinu nýja sveitar-
félagi og fékk þá nafnið Reykjanesbær
flest gild atkvæði. Strax í bebiu fram-
haldi af þeim kosningum samþykkti
bæjarstjóm og sendi félagsmálaráðu-
neytinu ósk um staðfestingu á nafninu
Reykjanesbær. Það gerðist um mánaða-
mótin í byrjun maí 1995. Staðfestingin
barst 26. september 1995 og er birt í B-
hluta Stjómartíðinda sem voru gefin út
28. september 1995. Þar er þetta auglýst
samkvæmt lögum og þar segir að nafn
hins nýja sveitarfélags skal vera
Reykjanesbær og auglýsingin öðlast
þegar gildi og undir það skrifar Páll Pét-
ursson félagsmálaráðherra og Sesselja
Árnadóttir. Ef einhver ber brigður á
það að nafnið sé eign sveitarfélagsins þá
er farið eftir lögum um sveitarstjómir
og nöfn sveitarfélaga. Ef einhver vafi er
á því og ef einhver sækir um einkaleyfi
á þessu sama nafni eftir að þessi stað-
festing hefur borist þá hlýtur það vera
rétt að viðkomandi snúi sér til félags-
málaráðuneytis. Því vai’la fer ráöuneyt-
ið að staðfesta nafn sem einhver annar
á. Við vitum ekki betur í dag en að við
eigum nafnið og við höfum farið eftir
þeim leiðbeiningum og þeim lögum og
reglum sem í landinu gilda um nafngift-
ir sveitarfélaga. Ef Hótel Keflavík eða
einhver annar sækir um einkaleyfi á
nafninu Reykjanesbær þá má vel vera
að hann geti fengið einkaleyfi á því til
þess að reka t.d. ferðaskrifstofu eða hafa
vöruframleiðslu með þeirri nafngifl.
Það er ekki þar með sagt að það útiloki
að sveitarfélagið heiti sama nafni.“
- ÆMK