Dagblaðið Vísir - DV - 24.01.1997, Blaðsíða 11

FÖSTUDAGUR 24. JANÚAR 1997

'intenning
n
Umsjón
Silja AJalsteinsdóttir
Enginn háski
Stundum er haft á orði að ekki
vanti ofbeldið og háskann í
gömlu ævintýrin sem kynslóðir
bama sofnuðu út frá áður en
sjónvarpið tók öll völd á heimil-
unum. Til dæmis getum við lesið
harla svakalega hluti út úr frá-
sögninni í ævintýri H. C. Ander-
sen um Litla Kláus og Stóra
Kláus en þar eins og annars stað-
ar fer allt eftir framsetningu og
áherslum. Og þegar ævintýrið er
orðið að leiksýningu á fjölum
Þjóðleikhússins er sannarlega
enginn háski á ferðum.
Sýningin er létt, litrík og
fjörug. Persónurnar virka stund-
um eins og þær séu fremur af ætt
álfa en manna, svo að jafnvel
Stóri Kláus í öllu sínu veldi verð-
ur merkilega sporléttur á svið-
inu.
Leiklist
Auður Eydal
Einhver kann að sakna meiri
átaka og skarpari skila á milli
góðs og ills í verkinu. En með
þessu móti geta jafhvel yngstu
bömin notið verksins án þess að
verða dauðhrædd við fantinn
hann Stóra Kláus, eins og mig
minnir að hafi gerst hér á árum
áður.
Heiðurinn af fallegu yfirbragði
uppsetningarinnar, þar sem allt
rímar saman, eiga þær Ásdís Þór-
hallsdóttir leikstjóri, Ástrós
Gunnarsdóttir dansahöfundur og
Messíana Tómasdóttir, leikmynd-
ar- og búningahöfundur.
Lögin hans Jóhanns G. Jó-
hannssonar við texta Þórarins
Eldjám era fjörug og falleg, falla
vel að framvindunni og verða
eðlilegur hluti af rennslinu. Það er ástæða til
að hrósa leikhópnum og tónlistarstjóranum
sérstaklega fýrir góða frammistöðu í skemmti-
lega raddsettiun söngatriðunum þó að Öm
Árnason í hlutverki djáknans vekti nú
kannski allra mesta lukku, bæði fyrir leik og
söng.
Mörg atriði voru skemmtilega útfærð. Dans-
ar og hópatriði era hreinasta augnayndi með
öllum fallegu litasamsetningunum hennar
Bergur Þór Ingólfs-
son tekst hér á við að-
alhlutverkið, sjálfan
Litla Kláus, og náði vel
til bamanna í salnum.
Bergur Þór hefur ljóm-
andi sviðsframkomu,
leikur fyrirhafnarlaust
og syngur vel. Hann
sannar hér að mikils
má af honum vænta í
framtíðinni. Sigrún
Edda Bjömsdóttir leik-
ur Lísu konu hans og
getur galdrað sig heila
og óskipta í hlutverk
ævintýrapersóna eins
og ekkert sé.
Bryndís Pétursdóttir
er indæl amma og Örn
Ámason er hreint óborg-
anlegur í hlutverki
djáknans. Jóhann Sig-
urðarson gnæfir mikill á
velli yfir aðra leikendur
í hlutverki Stóra Kláus-
ar. Karlinn sá er mildað-
ur mjög og gerður hlægi-
legur.
Kímnin er reyndar
aldrei langt undan í sýn-
ingunni og útfærsla leik-
myndar og búninga und-
irstrikar það.
Hópur annarra leikara
kemur fram og af þeim
má nefha ágæta takta
Magnúsar Ragnarssonar
og Lilju Guðrúnar Þor-
valdsdóttur í hlutverk-
um bóndans og konu
hans.
Það er sem sagt alveg
óhætt að fara líka með
yngstu börnin á Litla
Kláus og Stóra Kláus.
Þetta er stílhrein og
fjörug sýning og tónlist-
in er alveg sérstaklega
skemmtileg.
Þjóðleikhúsið sýnir á Stóra sviðinu:
Litla Kláus og Stóra Kláus
eftir ævintýri H.C. Andersen
byggt á leikgerð Lisu Tetzner
C-Þýðing: Marta Indriðadóttir
Söngtextar og Ijóð: Þórarinn Eldjárn
Lýsing: Jóhann Bjarni Pálmason
Leikmynd og búningar: Messíana Tómasdóttir
Dansar: Ástrós Gunnarsdóttir
Tónlist: Jóhann G. Jóhannsson
Leikstjóri: Ásdis Þórhallsdóttir
Stóri Kláus gnæfir yfir þann litla en sá litli hefur betur samt. Jóhann Siguröarson og
Bergur Þór Ingólfsson í hlutverkum sínum. DV-mynd Pjetur
Messíönu og gaman er að sjá hvemig leikstjór-
inn vinnur markvisst með látbragð leikaranna.
Stundum er ekki laust við að andi brúðuleik-
húss svifi yfir vötnum i útfærslu á hreyfingum.
Yfirbragð sýningarinnar er bernskt og leikend-
unum tekst mjög vel að skapa ævintýraheim
þar sem enginn er utangátta.
Sýningin rann vel á frumsýningu og allir
héldu sínu striki þrátt fyrir einhverja dynti í
tæknibúnaði fyrir hlé.
Skrapatól í Háskólabíói
Vinsældalisti L.R.
Samkvæmt umbeðnum upplýsingum
frá Leikfélagi Reykjavíkur er vin-
sælasta sýning hjá þeim - og þar með
vinsælasta leiksýning á íslandi, - fyrri
uppfærslan á Fló á
skinni, en hana sáu
tæplega 57 þúsund
manns. Aðrar topp-
sýningar hjá LR eru
Land míns föður,
með um 43 þúsund
áhorfendur, - og
verður þar með lík-
lega vinsælust allra
sýninga á íslensku
leikriti á einu sviði,
- Skjaldhamrar og
Blessað barnalán
með rúnlega 42 þús-
und, Ofvitinn með
rúm 41 þúsund,
Kristnihald undir
jökli með 37 þús. og
Djöflaeyjan með 35
þús.
Á lista LR eru
eingöngu sýningar
af sviði í Reykjavík,
í Iðnó, Austurbæj-
arbíói og Borgarleikhúsi. Farandsýn-
ingar eru ekki taldar með á listanum.
Pilturinn og stúlkan f
Landi mins föður:
Helgi Björnsson og
Sigrún Edda Bjöms-
dóttir.
Rétt verður réttara
Leikfélag íslands brást einnig við
fréttatilkynningu Þjóðleikhússins með
annarri fréttatilkynningu þar sem þeir
leiðrétta „þá rangfærslu" að þeir telji að
Stone Free hafi slegið aðsóknarmet
allra tima hér á landi. „Slíkt er fjar-
stæða,“ segja þeir. „Aðstandendur Leik-
félags íslands hafa aldrei nokkum tím-
ann látið sér detta í hug, sagt né gefið í
skyn að svo sé.“ í auglýsingum sínum
hafa þeir einungis bent á að þeirra sýn-
ing eigi aðsóknarmet árið 1996: „Þeirri
staðreynd fær ekkert breytt, ekki einu
sinni einlægur vilji leikhúsritara Þjóð-
leikhússins. Aösóknarmet allra tíma
hérlendis stendur hins vegar enn óhagg-
að hjá Fló á skinni og líklegt er að svo
verði enn um sinn.“
Sjálfstætt fólk á ensku
Skáldsagan Sjálfstætt fólk eftir Hall-
dór Laxness er að koma út hjá Vintage-
forlaginu í Bandaríkjunum, en það er
hluti af Random House út-
gáfusamsteypunni. Sagan
kom áður út árið 1946 hjá
sama forlagi, þá var hún
bók mánaðarins og seld-
ist í hálfri milljón ein-
taka á hálfum mánuði.
Samningaviðræður
hafa staðið milli Vöku-
Helgafells og banda-
ríska forjagsins í
ár og ber það nú þennan árangur. Bók-
in er í þessari útgáfú 506 bls. og mynd á
bókarkápu er eftir Louisu Matthíasdótt-
ur.
Sem stendur era aðeins þrjár skáld-
sögur Halldórs Laxness fáanlegar á
ensku, auk Sjálfstæðs fólks era það
Kristnihald imdir jökli og Atómstöðin.
Fór að skúra stiga
Sama þýðing er notuð nú og þá, eftir
J. A. Thompson sem kenndi hér við há-
skólann um skeið. Halldór segir svo um
hann i Skáldatíma: „Þegar hann hafði
lokið þýðíngunni eftir átta ár þá var það
fyrsta verk hans að kaupa sér svuntu
skrubbu og skólpfötu og fara að þvo
stigana á hóteli nokkra af
fimta flokki í Lundúna-
borg; þótti honum slíkur
starfi hátíð hjá því að
þýða Halldór Laxness ...
og mátti aldrei framar
bók sjá eftir það.“ Svo
bætir hann við: „Þessi
þróun mannsins kom þó
ekki í veg fyrir það að
þýðing hans á Sjálfstæðu
fólki er með meiri ágæt-
Halldór Laxness. um en flestar þýðíngar
sem gerðar hafa verið á
mínum bókum í nokkru landi og hefur
af dómbærum mönnum í Einglandi ver-
ið talin meðal snildarverka í enskum
þýðíngarbókmentum fyr og síðar.“
verki Brahms var örugglega með því
besta sem heyrst hefur á tónleikum Sin-
fóníunnar í langan tima. Tækni hans er
fullkomin; hver nóta skýr og hin erfið-
ustu stökk upp og niður hljómborðið
nánast feilnótulaus. Þaö er samt ekki
leiknin sem gerir Alexejev að svona
stórbrotnum listamanni heldur hin
djúpa hugsun og skáldskapur sem lyftir
leik hans upp í æðra veldi.
Þó var ekki allt eins og best var á kos-
ið þama um kvöldið. Píanóið í Háskóla-
bíói er óttalegt skrapatól og er hljóm-
ur þess sérlega pínlegur í hinum ljóð-
ræna píanókonsert eftir Brahms. Það
er allt of hvellt og skerandi og langaði
mann oft til að halda fyrir eyrum eða
troða í þau eymatöppum. Vonandi
verður bætt úr þessu fljótlega.
Sinfóníuhljómsveit íslands stóð sig
líka með sóma. Að vísu var hljómur
fiðlanna ekkert alltof snyrtilegur á
efstu tónunum í fyrsta kaflanum í pí- I
anókonsertinum en þá eru líka |
hnökramir upptaldir. Giora Bem-
stein er greinflega góður stjórnandi og
stýrði hljómsveitinni styrkri hendi.
Seinna verkið á efhisskránni var sinfón-
ía nr. 7 (af einhverjum ástæðum stund-
um sögð vera nr. 9) eftir Schubert; flutn-
ingurinn var yfirleitt hinn prýðilegasti.
Þetta er erfið sinfónía; vandinn liggur
m.a. í þvi að láta ljóðrænuna, sem ein-
kennir Schubert, skína í gegnum allt
verkið - líka í krciftmestu köflunum.
Þetta tókst ekki alltaf en margt var þó
afar fallega gert, sérstaklega annar þátt-
urinn sem var hrífandi fagur.
Tónleikar vora með Sinfóníuhljóm-
sveit íslands í gærkvöldi. Á efrisskránni
voru tvö verk eftir tónskáld sem bæði
eiga afmæli á árinu, Jóhannes Brahms,
sem dó fyrir hundrað árum, og Franz
Schubert, sem kom í heiminn fyrir heil-
um tveimur öldum. Einleikari með
hljómsveitinni var rússneski píanósnill-
ingurinn Dmitri Alexejev, en stjórnandi
Giora Bernstein.
Fyrra verkið var píanókonsert nr. 1
opus 15 eftir Brahms. Það er frábær tón-
smíð, fúll af hamslausum tflfinningum,
ljóðrænni fegurð og skáldskap. Einleiks-
hlutverkið er mjög vandasamt; túlkunin
þarf að vera rómantísk en þó um leið út-
hugsuð - píanóleikarinn verður að vera
tilfinningaríkur en samt agaður og var-
ast hvers konar tilfinningasemi. Slíkt er
ekki á allra færi; alltof mikið er tfl af pí-
anóleikurum sem hafa ekki enn áttað sig
Tónlist
Jónas Sen
á að tuttugasta öldin er gengin í garð og
spila með þvílíkri væmni og látum að
maður fer hjá sér. Sem betur fer er
Dmitri Alexejev ekki þannig náungi -
hann er alvöra slaghörpuleikari, ekki
slagherpir. Hver nóta sem hann sló á pí-
anóið á tórileikunum var þrungin dýpt
og innsæi og var helber dásemd að hlýða
á hann. Flutningur hans á þessu stór- Dmitri Alexejev: Alvöru slaghörpuleikari.