Dagblaðið Vísir - DV - 24.01.1997, Qupperneq 12

12
FÖSTUDAGUR 24. JANÚAR 1997
útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
StjórnarformaBur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aöstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiósla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, stmi: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., Helgarblaö 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Ný Lokasenna
íslendingar eru menningarþjóð og hafa löngum haft
gaman af að deila um menningarmál. Sumar menning-
ardeilur hafa jafnvel orðið svo frægar að komast á blað
í sögunni, til dæmis deilur Jónasar Hallgrímssonar og
Sigurðar Breiðíjörð um rímur á öldinni sem leið, deilur
Benedikts Gröndal og Gests Pálssonar um rómantík og
raunsæi undir síðustu aldamót og deilur Sigurðar Nor-
dal og Einars H. Kvaran 1925-27 sem er „einhver glæsi-
legasta andleg glíma sem háð hefur verið á íslandi á
þessari öld,“ að mati Sveins Skorra Höskuldssonar pró-
fessors í nýjum Andvara. Nýjustu deilurnar um menn-
ingarmál eru líka eins og beint út úr bókmenntunum.
í myndarlegri afmælisveislu Leikfélags Reykjavíkur
12. janúar sl. gat aðkomumaður horft og hlýtt á ræðu-
menn og aðeins séð þar vel máli farna fulltrúa annarra
„ríkja“ í ríkinu. Hætt er þó við að gesturinn hefði fljót-
lega orðið var við ólgandi undiröldu, eins og Grímur
Thomsen lýsir í kvæðinu um Goðmund á Glæsivöllum:
En bróðernið er flátt mjög og gamanið er grátt,
í góðsemi vegur þar hver annan.
Ein ræðan vakti sérstaklega hörð viðbrögð fjölmiðla,
enda vék hún að fjölmiðli og fjölmiðlar hafa mestan
áhuga á því sem um þá sjálfa er sagt. Stóryrðin hafa síð-
an gengið á víxl milli höfuðandstæðinganna, Stefáns
Baldurssonar þjóðleikhússtjóra og Jóns Viðars Jónsson-
ar, leikhúsgagnrýnanda Sjónvarpsins, en vissu listrænu
hámarki var náð í Degi-Tímanum á laugardaginn var
þegar gat að líta á einni opnu vammir og skammir leik-
húsfólks um Jón Viðar og svar hans, langt og ítarlegt.
Bæði uppsetning á síðu og tónn minnti á eddukvæðið
Lokasennu, þúsund ára gamalt en þó sem nýtt.
Fyrir þá sem ekki eru nýlesnir í kvæðinu skal það rifj-
að stuttlega upp: Þar segir frá því þegar Ægir bauð ásum
til öldrykkju og allir komu nema Þór, hann var í austur-
vegi. Loki er rekinn úr veislunni en kemur aftur og vill
sættir. Bragi neitar og þó að Óðinn láti að vilja Loka er
skaðinn skeður. Loki byrjar á að brigsla Braga um hug-
leysi, síðan Iðunni um vergirni, Gefjun um hórdóm,
Óðni um hlutdrægni og ergi og svo framvegis, og hefur
mál sitt við hvem og einn með orðunum „Þegi þú...“.
„Hann er fimur að grípa orð manna á lofti,“ segir Einar
Ólafur Sveinsson í íslenskum bókmenntum í fomöld,
„finnur óðara hverjum viðmælanda sínum eitthvað til
háðungar og svívirðingar, hirðir lítt hvort menn leggja
illt til hans eða ekki, tunguskæður og óþveginn, ... ekki
verður séð að það særi hann mikið, þó að aðrir telji
vammir hans, en hann lætur ekki upp á sig standa, og
honum er yndi að bera það á hræsibrekkur, hverjar
gyðjur hann hafi komist yfir.“ Einar Ólafur bendir líka
á að loginn í kvæðinu komi af því að skáldið hafi nautn
af að guðlasta; þar hafi það hitann úr.
Kvæðið endar á því að Þór gengur í salinn og þeir
Loki eigast stuttlega við áður en Loki hörfar fyrir Þór:
en fyrir þér einum
mun eg út ganga,
því að eg veit að þú vegur.
Það er ekki lítils virði að eiga þúsund ára gamlan arf
til að átta sig á nútímanum.
Silja Aðalsteinsdóttir
„Krafan er: slökkviö næturljósin, færiö okkur stjörnurnar aftur!"
Hvað er að
gerast?
.... vitin á manni skinku
Kiallarinn eða hyað það er sem
njanaiimi Danir grundVaiia nt
sitt á. Þetta er þeim
mun sérkennilegra
sem Demir standa um
þessar mundir með
pálmann í höndunum í
efnahagsmálum, at-
vinnuleysi hopar hratt
og hagvöxtur ríkur
upp.
Annað sem vekur at-
hygli er hve lausir
Danir virðast við for-
vitni um umheiminn,
þáð er rétt að blöð og
sjónvarp kinki kolli til
Vesturbakkans, Serba
eða hvað það er sem
baðar út öngum á
„Raflýsingarsukk borganna með
neonljósaskiltum hefur svipt
borgarbúann bróðurpartinum af
stjörnunum, Ijósmóðan sem
liggur yfír þéttbýlissvæðum
þurrkar stjörnuhimininn af sjón-
himnunni
Pétur
Gunnarsson
rithöfundur
Þegar skyggnst er
yfir fréttasviðið
danska vekur at-
hygli hve atvinnulíf-
ið skipar lítiifjörleg-
an sess og efnahags-
mál. íslendingur
hlýtur að spyrja sig
hreinlega hvernig
slikt samfélag fái
staðist, hafandi í
huga allt það rými
sem atvinnuvegimir
krefjast heima,
þ.e.a.s. vitaskuld
sjávarútvegurinn
með sínum botn-
fisksafla, útsjávar-
rækju og uppsjávar-
fiski - alveg sama
hvað, bara það sé
fiskur, má vera
fiskfarmur sem
hefur skutlast af
bílpalli á Skúla-
götunni, „það
var fyrir fisk að
þessi fréttatími
var sagður“. Og
svo náttúrlega
staðsetning nýs
álvers og bilun í
hreinsibúnaði
þessara sem eru
fyrir og nauðsyn
á sveigjanlegum mengunarstöðl-
um til að Island geti orðið útblást-
ursrör hins álvædda heims.
Hjá Dönum
Aftur á móti í Danmörku eftir
mánaðar þaullestur danskra blaða
og fréttagláp, er ég litlu nær um á
hverju þessi þjóð þrífst. Það er
ekki eins og svín séu rýtandi bróð-
urpartinn af kvöldfréttatímanum
eða alltaf sé verið að reka upp í
heimsrásinni hverju sinni. Að
öðru leyti halda þeir sig mestan
part heima. Beina kastljósinu að
eigin ranni. Fyrir vikið er ekki sá
þjóðlifskimi að ekki hafi verið
vandlega sópað og rykglófatestað,
allt er jafnóðum tekið til umfjöli-
unar og krufið til mergjar: ber að
fóðra svani nú þegar vötn eru á is?
Á að stækka Konunglega leikhús-
ið? Þarf að þyngja refsingar við of-
beldi? Debattkvörnin gengur
stöðugt og jafnt og til marks um
hve Danir eru vandlega búnir að
gera hreint fyrir sínum dyrum
þessa dagana er það „ljósmengun
himingeimsins“ sem hæst ber á
blaðsíðum hér í neðra.
Raflýsingarsukk borganna með
neonljósafári og ljósaskiltum hef-
ur svipt borgarbúann bróðurpart-
inum af stjörnunum, ljósmóðan
sem liggur yfir þéttbýlissvæðum
þurrkar stjörnuhimininn af sjón-
himnunni, aðeins allra skærustu
himnakroppar ná að skína í gegn.
Krafan er: slökkvið næturljósin,
færið okkur stjörnumar aftur!
Atvinnulífsumræöan
Trúað gæti ég að einhverjum
þætti þetta þarflaust tal á Fróni.
En ég spyr á móti: þessi eilífa
endalausa atvinnulifsumræða á ís-
landi, ber hún ekki keim af al-
þekktu trixi sem felst í því að forð-
ast að tala um það sem máli skipt-
ir? Svipað og hjón sem eru komin
á það stig að það er stórhættulegt
fyrir þau að talast við og jafngild-
ir því að ferðast með lifandi eld
hringinn í kringum opna bens-
íntunnu. Það ríður á að tala um
eitthvað annað eða láta fjölmiðl-
ana um sprokið eða hreinlega vera
ekki til staðar - vera í vinnunni.
Og þessar endalausu erlendu
fréttir heima, gefur ekki auga leið
hve miklu fyrirhafnarminna það
er að hirða bara aðsendar fréttir
utan úr háloftunum, ekki takmörk
fyrir því sem getur verið að gerast
annars staðar. Á meðan liggur í
þagnargildi það sem máli skiptir
og heitast brennur: lífið sem at-
vinnuvegunum er ætlað að færa
fram, hvernig því er háttað, líðan
fólksins og lífsmöguleikar.
Pétur Gunnarsson
Skoðanir annarra
Þrátt fyrir stóriðjuna
„Ég vil biðja fólk um að láta ekki deigan siga við
uppbyggingu á öðrum atvinnurekstri því álver er
ekki það eina sem unnið hefur verið að í atvinnu-
málum hér á svæðinu.... Ferðaþjónusta hefur einnig
aukist og hvort tveggja, ferðaþjónusta og uppbygg-
ing sumarbústaðasvæða, hefur borið góðan árangur.
Sú uppbygging hefur farið fram þrátt fyrir að stór-
iðja hafi verið rekin á Grundartanga í tæp 20 ár og
ekki hef ég heyrt að stóriðjan hafi að nokkru leyti
staðið í vegi fyrir þeirri uppbyggingu."
Jón Valgarðsson í Mbl. 23. jan.
Óvissa í skattastefnu
„Vandi aðila vinnumarkaðarins er ekki aðeins sá
að ná saman sín á milli heldur sú óvissa sem ríkir í
skattastefhu rikisstjómarinnar. Enginn veit hvernig
tekjuskattar verða hér á landi á þessu og næsta ári
og þar er fjármálaráðherrann sjálfur ekki undanskil-
inn. Hvemig launþegar eiga að ganga frá samning-
um við atvinnurekendur þegar þeir vita ekki hversu
miklum hluta launa sinna þeir fá að halda eftir er í
raun illskiljanlegt. Baráttan snýst ekki um fjárhæð-
ir á launamiða heldur ráðstöfunartekjur í launa-
umslaginu þegar keisarinn hefur tekið sitt.“
Úr Viðskiptablaðinu 22. jan.
Ferðamaður
Ferðamálaráðs
„Dæmigerður ferðamaður Ferðamálaráðs kaupir
dýra ferð til íslands til þess fyrst og fremst að njóta
návistar ósnortinnar náttúru. En flest er gert til að
koma í veg fyrir að gera honum það mögulegt. Ef til
vill mætti bæta einni spumingu í könnun um álit út-
lendinga á ferðamannalandinu: - How do You like
Ferðamálaráð og þau gróðasjónarmið sem það stend-
ur fyrir.“ OÓ í Degi-Tímanum 23. jan.