Dagblaðið Vísir - DV - 24.01.1997, Page 13

FÖSTUDAGUR 24. JANÚAR 1997
13
Höfnum mengandi stóriðju
Iðnaðarráðherra telur sér
sæma að fullyrða, að sú sterka
andstaða, sem myndast hefur
gegn frekari stóriðju á Grundar-
tanga, sé of seint fram komin.
Hann getur ekki afgreitt afstöðu
þeirra, sem málið varðar, út af
borðinu á þennan hátt.
Tillaga Hollustuverndar að
starfsleyfi fyrir álver á Grundar-
tanga hefur vakið hörð viðbrögð,
sem umhverfisráðherra hlýtur að
vega og meta áður en hann af-
greiðir starfsleyfið.
Hagsmunir í húfi
Miklir hagsmunir eru í húfi í
næsta nágrenni iðnaðarsvæðisins
á Grundartanga. Þar eru vatns-
verndarsvæði, veiðivötn og veiði-
ár, sem er hætta búin vegna
mengunar. Þar er vaxandi ferða-
þjónusta og lífræn ræktun, sem á
ekki samleið með mengandi stór-
iðju. 180 þús. tonna álver á
Grundartanga mundi gjörbreyta
möguleikum til annarrar at-
vinnustarfsemi í Hvalfirði. Hörð
andstaða íbúa í nágrenni iðnaðar-
svæðisins vitnar um aukinn
skilning á nauðsyn umhverfis-
verndar og þeim miklu möguleik-
um, sem felast í hreinu umhverfi
og litt snortinni náttúru.
Af gögnum er ljóst, að engin til-
raun hefur verið
gerð til að meta
áhrif stóriðjurekst-
urs á aðra atvinnu-
starfsemi í nær-
liggjandi héruðum,
s.s. lifræna ræktun,
vinnslu matvæla og
ferðaþjónustu. Það
liggur þó i augum
uppi, að jafnvel þótt
hægt væri að leggja
fram sannanir um '"......' .''
skaðlitla mengun hlýtur nálægð
álverksmiðju að hafa neikvæð
áhrif á atvinnurekstur, sem bygg-
ist á hreinu umhverfi. Er eitt-
hvert vit í því að fórna meiri
hagsmunum fyrir minni?
^ÍVRf? ERU NÖ ,
(RrUlR’, S?EFS1rKVÆ9IN?)
70, HÉRNR SJFfftlR
DETTR EKKI, HEYR
IKW m! EF 330 G-ERIR PEÍTR
NOK'K'f?OM SIMNOM
mm
06 tiMli*
UW
HRINGrTOM
RFTOR, PJflMRINN
MNN"
Fundir og áminning - einu tilgreindu úrræöin, segir m.a. í grein Kristínar.
Áminning eina úrræöiö!
Tillaga Hollustuverndar að
starfsleyfi er um margt gagnrýni
verð. Fráleitt er að miða við 180
þús. í stað 60 þús. tonna fram-
leiðslu, þar sem allt er á huldu um
virkjanaframkvæmdir í því sam-
hengi, og margt getur breyst í
„Af gögnum er Ijóst aö engin til-
raun hefur verið gerö til aö meta
áhrif stóriöjureksturs á aöra at-
vinnustarfsemi í nærliggjandi hér-
uöum, s.s. lífræna ræktun, vinnslu
matvæla og feröaþjónustu. “
mengunarvörnum áður en til
stækkunar kæmi. Engin skilyrði
eru sett um útlit og ytra umhverfi
verksmiðjunnar til þess að draga
úr sjónmengun. Gert er ráð fyrir
eftirliti með mengun, en afar
veigalítil úrræði er að fínna, ef eft-
irlit leiðir í ljós áhrif
mengunar umfram
það sem búist er við.
Einu tilgreindu úr-
ræðin eru að halda
fundi, og í greinar-
gerð er talað um
möguleika á áminn-
ingu!
Ekki er gert ráð
fyrir vothreinsun og
viðmiðunarmörk árs-
meðaltals af brenni-
steinstvíoxíði á tonn-
ið af áli er tífalt á við
það sem gildir t.d. í
Noregi. Með vot-
hreinsun væri unnt
að minnka stórlega
mengun lofts af
brennisteinstvíoxíði
og tryggja betri
hreinsun á flúoríði úr kerreyk.
Loks ber að minna á, að íslensk
stjómvöld hafa skuldbundið þjóð-
ina til þess að draga úr losun
koltvíoxíðs út i andrúmsloftið og
leggja þar með sitt af mörkum til
Kjallarinn
Kristín
Halldórsdóttir
þingkona Kvennalistans
þess að hamla gegn
gróðurhúsaáhrifum
lofthjúpsins. Með
aukinni álvinnslu
mun koltvíoxíðmeng-
un aukast vemlega.
Áform um eflingu
skógræktar á næstu
áratugum vega harla
lítið upp á móti
þeirri aukningu. Og
það er engin lausn að
vísa á aðra heppi-
legri staði fyrir ál-
ver. Mengun and-
rúmsloftsins yrði sú
sama, hvar sem það
yrði sett niður.
ímyndin í hættu
Stóriðja hefur af-
drifarík áhrif á land-
nýtingu og annan at-
vinnurekstur. Ef ál-
ver kemur við hlið járn-
blendiverksmiðjunn-
ar verður það hlut-
skipti fjölmargra veg-
farenda að aka fram
hjá a.m.k. tveimur
stóriðjuverum, sem
ásamt stórbrotnum
háspennulínum - allt
að fjórfoldum - hljóta
að spilla ánægjunni af
fjallasýn og fegurð
Hvalfjarðar og ná-
grennis. Það getur
tæpast talist samrým-
anlegt þeirri fmynd
landsins, sem reynt
hefur verið að mark-
aðssetja með tilliti til
ferðaþjónustu og lleiri
atvinnugreina.
Fátt er jafn mikilvægt
...——fyrir þróun mannlífs í
þessu landi og að
halda umhverfinu svo hreinu og
óspilltu sem frekast er unnt. Höfn-
um mengandi stóriðju og horfum
til annarra kosta, sem byggjast á
hreinu og óspilltu umhverfi.
Kristfn Halldórsdóttir
Alver fyrir hvern?
Umræðan um væntanlegt álver
á Grundartanga er nú orðin ansi
fyrirferðcirmikil í fjölmiðlum, eins
og oft vill verða þegar málstaður-
inn er á veikum grunni byggður
með háum gjallanda.
Helstu málsvarar þess að ekki
verði byggt álver á Grundartanga
eru bændur beggja vegna við
Hvalfjörð. Sennilega er þetta fólk
sem telur sig geta framfleytt landi
og lýð með minni tilkostnaði og
minni mengun en einu álveri og
bjargað landi sínu frá hörmungum
gróðureyðingar og fólksflótta frá
byggð sinni og næsta nágrenni.
Hverju er mótmælt?
Þessi vörn er einkum byggð á
tvennu, þ.e.a.s. að gifurlega blóm-
legur landbúnaður sé á svæðinu
og að vatnsból Ak-
umesinga og fleiri
sé í mikilli hættu.
Allt getur þetta
staðist svo langt
sem það nær.
Við sem búum
hér á svæðinu i ná-
lægð Grundar-
tanga og höfum
hlakkað til þess að
sjá atvinnutæki-
færum fjölga, at-
vinnuleysi
minnka, smáiðnaðarfyrirtækjum
vaxa fiskur um hrygg, sjá aftur
byggðar íbúðir og byggðina dafna,
höfum orðið fyrir geysilegum von-
brigðum með málflutning þeirra
sem alltaf eru á móti til þess eins
að vera á móti.
Ekki vegna þess að við viljum
verksmiðju sem spúir og dælir frá
sér eintómum eiturefnum. Það
vill enginn. En sem betur fer eru
til í dag aðferðir til að draga úr
skaðsemi þessara efna og eyða
sumum.
En hverju er þetta fólk oftast á
móti? Er það mengunin? Varla,
því þá hefði það tekið til í sínum
eigin garði fyrir mörgum árum.
Oft eru tveir til þrír bílar við
sveitabýli og annað eins af drátt-
arvélum. Þetta eru tæki sem þarf
að nota við rekstur búsins en eng-
inn talar um að öll þessi tæki
valda mengun. - Auðvitað er það
allt öðruvísi og heilsusamlegra en
heilt álver!
Eða tilbúni áburðurinn? Hon-
um er dreift um öll tún og oft við
bakka laxveiðiánna. - Allt er þetta
í lagi því þetta sést aldrei og renn-
„En hverju er þetta fólk oftast
á móti? Er þaö mengunin?
Varla, því þá heföi þaö tekiö til
í sínum eigin garöi fyrir mörg-
um árum.“
ur svo bara í ámar og/eða út í sjó!
Þess vegna vill þetta fólk betri
mengunarvamir í væntanlegt ál-
ver, svokallaðan vothreinsibúnað.
Þá færi öll helv... mengunin út í
Hvalfjörð og bættist við þá meng-
un sem flestar þjóðir Evrópu ótt-
ast mest í dag - frá tilbúnum
áburði sem rennur út í ár og
vatnsból. Við í þétt-
býlinu skiljum hins
vegar þörfina fyrir
notkun þessa mikla
mengunarvalds og
þess vegna em ennþá
keyptar landbúnað-
arafurðir þar.
Takið til í eigin
garöi
En fýrst ástæðan
getur ekki verið
mengun spyr ein-
hver: Hvað þá?
Sennilega er það
sjónmengunin við
byggingar sem falla
ekki inn í umhverfíð.
Aftur fömm við um
svæðið en þá víðar
og sem betur fer em
á fleiri stöðum en færri sveitabýli
sem eru eigendum sínum til mik-
ils sóma og prýði hvað útlit varð-
ar en á hinum er oft skelfilegt
heim að horfa. Sums staðar á
þeim stöðum sést fólk sem kallar
sig ferðabændur (ótrúlegt!). Ef
þeir bæir, margir hverjir, laða að
þá þurfum við „álverssinnar"
ekki að vera bangnir.
Ég segi því við þetta fólk sem
hefur nú pantað umhverfismat frá
Svíþjóð og auðvitað kemur svarið
eftir pöntun eins og gengur og
kemur nú fyrst fram og í bak
sveitarstjórnarmanna sinna sem
hafa unnið að þessum málum í
fleiri ár á forsendum sem löngu
var búið að kynna fyrir íbúum
svæðanna: Farið heim og takið til
í eigin garði. - Ferðaiðnaðarins
vegna og landbúnaðarins vegna.
Kjallarinn
Kristján Heiðar
Baldursson
húsasmiður
Fleiri stuðnings-
menn en and-
stæöingar
Nýlega fóru þessir
mótmælendur til
Reykjavíkur og mót-
mæltu væntanlegu ál-
veri. Ég gat ekki ann-
að en brosað þegar ég
frétti að um 150
manns hefðu mætt á
staðinn. Hann hefur
ábyggilega orðið
hissa, iðnaðarráð-
herrann, sem hefur
haldið að allir íbúar
þessara svæða væru
á móti. En svo komu
bara nokkrar hræð-
““"“““ ur, megnið börn,
sýndist mér í sjón-
varpinu. Eflaust fagna þau í fyll-
ingu tímans að geta búið í heima-
byggð sinni vegna þess að þar er
álver sem skapar þeim atvinnu.
Ég segi því að lokum við stjóm-
völd og sveitarstjórnarmenn á
þessu svæði næst Grundartanga;
Látið ekki bugast því þið eigið
miklu fleiri stuðningsmenn en
andstæðinga. Það sást best á þess-
ari skipulögðu för mótmælenda á
fund Finns Ingólfssonar. Ég vil
einnig segja við þá álversmenn:
Verið velkomnir á Grundartanga
til að skapa störf fyrir vinnandi
hendur sem þvi miður hafa verið
allt of fáar hringinn í kring um
Hvalfjörð og niður á Akranes. -
Vandamálin eru til þess að leysa
þau.
Kristján Heiðar Baldurs-
Með og
á móti
Engin landkynning af al-
þjóðlegum íþróttaviðburð-
um
HMhafði
lítið að
segja
„Hvað heimsmeistarakeppn-
ina í handbolta 1995 varðar þá
sýnist mér margt benda til að
hún hafi haft lítið að segja til eða
frá um fjölda ferðamanna til
landsins, enda
er handbolti
ekki sérstak-
lega hátt skrif-
aður nema í
tiltölulega
fáum löndum.
Hins vegar tel
ég mér ekki
fært að draga
svo víðtæka
ályktun að
iþróttaviðburð-
ir hafi yfirleitt alls ekkert að
segja. í sambandi við HM 95 kom
talsverður íjöldi blaðamanna til
landsins, langflestir íþróttafrétta-
menn sem einungis fjölluðu um
sjálfa keppnina og einstaka leiki,
en ekkert um land og þjóð. Það
kann að vera að áhrifin af móts-
haldinu heföu orðið meiri ef tek-
ist heföi að fá hingað til lands
fleiri áhorfendur en raunin varð.
Á hinn bóginn er það ljóst að
mjög mikil ferðamennska er
tengd íslensku íþróttahreyfing-
unni, bæði innanlands og utan,
og íþróttastEirf hefur mjög mikið
að segja fyrir ferðaþjónustuna í
landinu. Ég held því að íþrótta-
starf sem tengt er þátttöku al-
mennings en ekki einungis
íþróttastjarna hafi meira gildi
fyrir ferðaþjónustuna en einstak-
ir stórviðburðir."
Ómarktæk
skýrsla
„Ég var áður búinn að sjá
þessa skýrslu og það er fátt um
hana að segja annað en að hún er
afar illa unnin
af hálfu höf-
undar, Franks
Brandsás,
blaðamanns.
Verst er að
engar rann-
sóknir liggja
að baki hinnar
stóru yfirlýs-
ingar um að al-
þjóðlegir
íþróttaviðburð-
ir hafi ekkert að segja. Að vísu
tilgreinir höfundur gistinátta-
fjölda ferðamanna af mismun-
andi þjóðemum fyrir og eftir til-
tekna stórviðburði íþrótta í ýms-
um löndum. Síðan dregur hann
þá ályktun aö hafi gistinátta-
fjöldi ferðamanna ekki aukist
árið eftir sé glapræði að halda
stórviðburði í íþróttum almennt.
Þetta geta tæpast talið
akademisk vinnubrögð en eru
því miður staðreynd. Þess í stað
segir maðurinn að menn eigi að
einbeita sér að viðburðum sem
endurteki sig ár eftir á, eins og
Vasagöngunni í Dölunum Sví-
þjóð. Það er reyndar kostulegt að
helsti heimildamaður blaða-
mannsins er dr. Magnus Bolin,
prófessor við lýðháskólann í Döl-
unum í Svíþjóð, og prófessorinn
segir að skíðagangan hafi komið
Dölunum og borginni Falun, sem
þar, er á heimskortið. Nú viti
menn hvar Falun er en ekki
Gautaborg, Calgary, Lil-
lehammer og fleiri borgir sem
hýst hafa stórviðburði í íþrótt-
um. Þetta er í samræmi við allt
yfírbragð skýrslunnar sem ein-
kennist öðru fremur af skandin-
avískri úkjálkamennsku.“ -SÁ
Hákon Gunnarsson,
framkvæmdastjori
HM 95.