Dagblaðið Vísir - DV - 23.10.1997, Page 10

Dagblaðið Vísir - DV - 23.10.1997, Page 10
10 }enmng FIMMTUDAGUR 23. OKTÓBER 1997 f Frumútgáfa ferðabókar Konrads Maurers kemur út á íslensku: Islandsferð 1858 Kurt Schier prófessor - sannreyndi oró úr góðri bók: Konrad Maurer “ málverkið sem norsku stúdentarnir Leitið og þér munuö finna. Arið 1972 fannst eftir langa eftir- grennslan handrit frá 19. öld í kjallara í húsi einu skammt frá Augsburg í Þýskalandi. Þetta handrit var í augum húseiganda bara „eitthvað drasl frá honum afa“ en í augum okkar sem búum á íslandi er þetta eitthvert merkasta heimilda- rit sem fundist hef- ur um mannlíf og kjör á landinu um miðja síðustu öld. Handritið hefur nú verið gefið út á vegum Ferðafélags íslands í bókinni Konrad Maurer - Is- landsferð 1858, og sá sem fann það og hef- ur manna mest rannsakað ævi og störf þessa merka vísindamanns, Kurt Schier, fyrrum pró- fessor við háskól- ann í Munchen, kom hingað til lands til að taka á móti bókinni út úr prentverk- inu. „Konrad Maurer er mönnum mun hugstæðari hér á landi en í Þýskalandi á okkar dögum,“ seg- ir Kurt Schier um þennan landa sinn sem dó um áttrætt árið 1902. „En hann var þekktur maður á sinni tíð, manna lærðastur í réttarsögu Norður- landa og skrifaði um það merk rit. Hann var hóg- vær maður; aðalstitilinn sem hann hlaut notaði hann aldrei og neitaði mannvirðingum eins og rektorsembætti. Hann varð prófessor 24 ára, þvert gegn vilja sínum. Hann viidi frekar stunda fræðistörf en kenna, en þó komu stúd- entar til hans víðs vegar að, bæði frá Þýska- landi og erlendis frá.“ íslandsvinur - En hvað er svona merkilegt við ferðabókina hans? „Hún er gerólík öðrum ferðabókum frá íslandi á 18. og 19. öld,“ fullyrðir Kurt Schier. „Meginmunurinn var því að þakka að hann skildi og tal- t aði íslensku, ólíkt öðrum ferða- “ mönnum sem hingað komu. i Hann gerþekkti íslenskt réttar- 4 kerfi á miðöldum og hafði gefið út íslenskt fornrit í Kaupmannahöfn til að æfa sig í íslensku áður en hann kom hingað. Maurer þekkti líka baráttu Jóns Sigurðssonar fyrir réttindum íslendinga því Jón sendi honum skrif sín gegn Dönum til yfirlestrar. Hann rann- sakaði röksemdir Jóns fræðilega og komst að því að þær væru réttmætar og skrifaði um það -Xu»' , / DV-mynd E.ÓI. ,etu mala af honum- þekkta grein í Augsburger Allgemeine Zeitung. Það var fyrsta greinin sem birtist utan Danmerk- ur og íslands um sjálfstæðisbaráttu íslendinga og var þýdd í Ný félagsrit 1857.“ Dýrgripur í skókassa Ferðasögu Konrads Maurers er hvergi getið í ^ ritaskrá hans en hann nefnir hana i bréfi til Jóns Sigurðssonar og eftir að Kurt Schier las það bréf unni hann sér ekki hvíldar fyrr en hann fann hana. Honum er minnisstæður sá dagur. Meðal ótal margra sem ég hafði haft samband við var sonarsonur Maurers sem einnig heitir Kon- rad Maurer, og hann hafði ekki gefið mér mikla von; ætlaði samt að skoða þetta dót í kjallaranum þeg- ar hann hefði tíma. Svo kom einn dag smápakki með póst- inum sem ég hafði engan tíma til að opna fyrr en að loknum vinnudegi. í honum var skó- kassi, krossbundinn. Venjulegur skókassi! Efst voru nokkur bréf, siðan fyrirlestrahandrit - og loks ferðasagan! Það var stórkostlegt að sjá hana loksins. Letrið á henni var svo örsmátt að það var varla læsilegt með berum aug- um, en eftir nokkrar upp- skriftir, fyrst í höndum og síðan á tölvu, er hún komin út í vand- aðri íslenskri þýð- ingu Baldurs Haf- staðs. Þýskir út- gefendur höfðu ekki áhuga á henni, en það er aldrei að vita hvað þeir segja núna þegar þeir sjá hvað hún er glæsileg í ís- lensku útgáfunni. En það skemmtilega fyrir íslenska nú- tímalesendur er frásögnin sjálf. Enginn var vel- komnari til ís- lands en Konrad Maurer á þessum tíma, hann talaði við alla, gisti ekki í kirkjum eða tjöldum heldur inni í bæjum hjá fólki; hann var fullur af velvilja en líka gagnrýninn. Hans ís- landslýsing er einstæð. Svo má ekki gleyma því að hann ýtti úr vör út- gáfu á íslenskum þjóðsögum og ævintýrum. í dag- bók hans má sjá að hann hitti Jón Árnason snemma í ferðinni og hvatti hann til að halda áfram að safna sögum og safnaði sjálfur á ferða- lagi sinu. Þegar ekkert gekk svo hjá Jóni að koma safni sínu út útvegaði Konrad Maurer útgefanda í Þýskalandi. Þess vegna eru fyrstu íslensku þjóð- sagnabindin tvö, þessir makalausu dýrgripir, gefnir út í Þýskalandi 1862 og ’64. Konrad Maurer kom aldrei framar til íslands en skrifaði um íslensk efni og hélt sambandi við íslendinga allt til dauöadags." Skemmtilegar tilviljanir hafa haldið áfram að einkenna undirbúninginn að útgáfunni, því dag- bók Konrads Maurers úr íslandsferðinni fannst líka fyrir skömmu. Loks fann Kurt Schier blaða- úrklippu í handritasafni hans um að norskir stúdentar Maurers hefðu látið mála af honum mynd fyrir röskum hundrað árum. Það málverk fannst eftir nokkra leit í Háskólanum í Ósló i vor sem leið og prýðir nú ferðabók hans. Kurt Schier ætlar ekki að sleppa hendinni af Konrad Maurer þótt ferðabókin sé komin út - enda er maðurinn orðinn honum kær. Hann ætl- ar að skrifa ævisögu hans fyrir háskólann þeirra beggja í Munchen og svo dreymir hann um að gefa út stórmerkileg bréfaskipti þeirra Jóns Sig- urðssonar forseta auk bréfaskipta við Jón Árna- son og Guðbrand Vigfússon. En þó að gaman verði að lesa þau er ferðabókin langforvitnileg- asta plaggið fyrir almenna íslenska lesendur. Og hún er komin út. Um helgina, frá því annað kvöld og langt fram á sunnu- dag, verður haldið í Reyk- holti í Borgarfirði umfangs- mesta og fjölmennasta lands- mót íslenskra kvennakóra til þessa, á vegum Freyjukórsins í Borgarfirði. Þetta er þriðja landsmót kvennakóra; hin fyrri voru haldin á vegum Lissýjarkórsins í Þingeyjar- sýslu 1992 og Kvennakórs Reykjavíkur 1995. Mikil gróska er í kvennakórum landsins og undirtektir hafa verið frábærar. Sjö kórar hafa boðað þátttöku sína og reiknað er með um 300 þátt- takendum. Kórarnir koma til mótsins annað kvöld og byrja þá þeg- ar að æfa lög sem sungin verða sameiginlega. Æfing- arnar standa meira og minna alla helgina en á laugardag- inn kl. 16 verða tónleikar opnir almenningi. Einnig er helgistund kl. 14 á sunnudag- inn fyrir alla. Lögin sem kórarnir flytja Konur syngja Hluti af Freyjukórnum á æfingu. Mynd: Flosi Ólafsson eru af ýmsu tagi: íslensk ætt- jarðarlög, sálmar, dúett úr Stabat mater dolorosa eftir Pergolesi, Ave Maria eftir Brahms og Laudate pueri Dominum eftir Mendelssohn- Bartholdy. Eitt verk verður frumflutt. Freyjumar fengu ungt tónskáld, Hildigunni Rúnarsdóttur, til að semja lag fyrir sig sem þær tileinka landsmótinu. Lagið er við ljóðið Aðeins eitt blóm eftir Þuríði Guðmundsdóttur frá Sámsstöðum í Hvítársíðu, en hún fékk ljóðaverðlaun Guð- mundar Böðvarssonar þegar þau voru veitt í annað sinn nú í haust. Kóramir sem taka þátt í landsmótinu að þessu sinni em, auk gestgjafanna, Freyjukórsins: Kvennakór- inn Lissý, Kvennakórinn Ljósbrá, Kvennakór Hafnar- fjarðar, Kvennakór Siglu- fjarðar, Kvennakór Suður- nesja og Kvennakórinn Ymur. Ragnheiöur Jónsdóttir. íslenskar sjónvarps- myndir til Prix Niki Prix Niki verðlaunin vom stofnuð 1988 til að stuðla að breyttri imynd kvenna í sjón- varpi. Þau verða næst veitt í Þessalóniku í Grikklandi - sem er menningarborg Evrópu í ár - um mánaðamótin næstu. Tvær sjón- varpsmyndir frá íslandi eru til- nefndar til verð- launanna í ár. Draumur um draurn, mynd Ást- hildar Kjartans- dóttur leikstjóra og Dagnýjar Kristjánsdóttur handritshöfundar um Ragnheiði Jónsdóttur rithöfund, er til- nefnd til verðlauna í skáldskap- arflokknum. Músin Marta, mynd Egils Eðvarðssonar leik- stjóra og Jennu Jensdóttur handritshöfundar um kynni Tomma litla af músinni Mörtu, er tilnefnd til verðlauna í flokki bamamynda. Söngvaverðlaun Islenska hljómsveitin JJ Soul Band hlaut í sumar fyrstu verðlaun í flokknum rythma- blues/jazz í bandarísku keppn- inni USA Song Writing Competit- ion fyrir lag sitt „City Life“. Alls em veitt verð- laun í fjór- um flokk- um, auk aðalverð- launa. Mörg hundruð lög eru send inn í keppnina árlega og fóru verðlaunalögin undir eins í spilun á Internet útvarpsstöðv- um, enda er keppnin haldin að undirlagi félagsskaparins Amer- ican Songwriters Network. Lagið „City Life“ kemur út á samnefndum geisladiski JJ Soul Band upp úr miðjum nóv- ember. Húsfreyjan komin út Forsíðuviðtal haustblaðs Húsfreyjunnar er við Sigur- veigu Jónsdóttur leikkonu sem margir tengja umsvifalaust við Karólínu spákonu í Djöflaeyj- unni - en Sigurveig lék Kar- ólínu bæði á sviði og í bió. Hún segir þar undan og ofan af ævi sinni í hreinskilnu og skemmti- legu spjalli. Meðal annars efnis má nefna fallega frásögn Össurar Skarp- héðinssonar af Birtunni í lífi sínu, dótturinni frá Kolumbíu. Svo veitir Húsfreyjan afar óvenjulegar ráðleggingar í sam- bandi við matarboð. í greininni Stjörnu-^ speki og mat- arlyst er sem sé farið yfir stjömumerkin og skýrt frá því hvað fólki í hinum ýmsu merkjum lík- ar að borða og hvernig það vill hafa matinn framreiddan. Ekki er þó sagt frá þvi hvað maður ger- ir ef maður fær fleiri en einn gest og í ólíkum stjörnumerkj- um. Til dæmis gæti verið afar óþægilegt að bjóða tvíbura og ljóni saman í mat... Ritstjórar Húsfreyjunnar em Inger Anna Aikman og Margrét Blöndal. Umsjón Silja Aðalsteinsdóttir

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.