Dagblaðið Vísir - DV - 06.12.1997, Blaðsíða 11

Dagblaðið Vísir - DV - 06.12.1997, Blaðsíða 11
LAUGARDAGUR 6. DESEMBER 1997 11 Reiðin sem beinist gegn gjafakvótum núverandi fiskveiðikerfis fer vaxandi. Þeir hafa alið af sér fyrstu milijarðamæringa íslandssögunn- ar, og nú þegar eru sumir kvótakóngamir famir að leysa til sín verðmætin sem þeir fengu úthlutað ókeypis frá ríkinu. Á meðan stjómmálamenn líða það að kvótakóngarnir breyta verðmætum almennings 1 lúxusjeppa og steinsteypu reykvískra verslunarhalla verður aldrei sátt um kerfið. Þetta er nú loksins að renna upp fyrir mönnum. Yfirlýsingamar í kjölfar fundar Verslunarráðs á dögunum sýna að andstaðan við gmndvallarregluna sem felst í veiðileyfagjaldi fer stöðugt minnkandi. Þolir útgerðin gjaldtöku? Því er jafhan haldið fram af andstæðingum veiðileyfagjalds að útgerðarfyrirtækin stæðu ekki undir slíkri gjaldtöku. Andspænis þeim rökum standa menn hins vegar frammi fyrir eftirfarandi staðreyndum: í fyrsta lagi hafa útgerðarfyrirtæki átt viðskipti með kvóta svo milljörðum nemur á síðastliðnum ámm. Fyrirtækin hafa einfaldlega greitt fyrir kvótann það verð sem markaðurinn hefur myndað. Hefur það leitt til hrans þeirra? Síður en svo. Hagur sjávarútvegsins hefur þvert á móti vænkast á síðustu ámm. I öðru lagi komast nýir útgerðarmenn ekki inn í kerfið nema greiða fyrir kvótann fullt markaðsverð. Verðið sem þeir greiða er auðvitað ekkert annað en ígildi veiðileyfagjalds. En þeir kaupa ekki af ríkinu, heldur öðrum útgerðarmönnum. Hið himinhrópandi ranglæti kerfisins birtist i því að gjaldið rennrn’ í vasa þeirra sem fengu kvótann ókeypis. Halldór Ásgrímsson tók dæmi af Útgerðarfélagi Akureyrar til að sýna fram á vonsku veiðileyfagjalds. Hann benti á að gjald sem samtals næmi 2 milljörðum myndi leiða til þess að ÚA þyrfti að greiða tæpar 70 milljónir. Hvemig er hægt að réttlæta það, spurði ráðherrann, þegar haft er í huga að ÚA er þegar rekið með tapi? Fyrir skömmu seldi Landsbankinn hins vegar 1500 tonna þorskheimildir og fékk fyrir einn milijarð króna. Hver keypti? Það var Útgerðarfélag Akureyringa! Hvernig á almenningur að trúa því að fyrirtæki sem kaupir nýjan kvóta fyrir einn milljarð hafi ekki efni á að greiða 60 milljónir í veiðileyfagjald?! Rök af þessu tagi em einfaldlega ekki skotheld. Andstæðingum veiðileyfagjalds hefur því síður en svo tekist að sýna fram á að útgerðin standi ekki undir gjaldtöku. í kjölfarið tók Kristján Ragnarsson þá skynsamlegu ákvörðun að lýsa yfir að sjávarútvegurinn gæti að sönnu sætt sig við auðlindagjald, svo fremi svipað gjald væri lagt á greinar eins og orkuvinnslu. Skondnasta vendingin í viðburða- ríkri viku var þó þegar svamasti andstæðingur veiðileyfagjalds, Þorsteinn Pálsson, sneri við blaðinu og tók línuna hráa frá félaga Davíð. Milljarður Verslunarráðsins varð þvi til þess að for- sætisráðherra, sjávarútvegs- ráðherra og formaður LÍÚ hafa nú talað með þeim hætti, að enginn þeirra getur úr þessu lagst af grundvallarástæðum gegn auð- lindagjaldi. Stjórnlist sóknarinnar Það væri glapræði af fylgismönnum gjaldsins að ljá máls á því að festa veiðileyfagjald í námunda við milljarð Verslunarráðs. Þeir sem líta á veiðileyfagjald sem réttlætismál komast í mótsögn við sjálfa sig ef þeir fallast á það. Þeir væru engu nær raunvemlegu réttlæti. Þjóðin mun einfaldlega lita á það sem léttvægt lausnargjald og upplifa enn ein svikin af hálfu stjómmálamanna. í dag er stöðu stofnanna. Á næstu áratugum mun fiskveiðiarðurinn því tvímælalaust halda áfram að aukast. Það kemur fyllilega til umræðu að veita sjávarútveginum langan aðlögunartíma, jafnvel tíu til fimmtán ár. En upphæð veiðileyfagjaldsins á að tengjast rekstrarafkomu greinarinar en ekki ákveðinni tölu. Stjómlistin hlýtur að markast af því en ekki milljarði Verslunarráðs, sem ráðherramir hafa í raun gert aö fyrsta samningstilboði í nýrri stöðu. Fylgismenn gjaldsins eiga líka að taka yfirlýsingu Kristjáns um almennt auðlindagjald tveim höndum. Hann hefur fullkomlega rétt fyrir sér. Umræðan um auðlindagjald hefur of lengi dvalið við sjávarútveginn einan. Af þeirra hálfu væri því skynsamlegt að rífa umræðuna úr núverandi fari og beita sérfyrir rökræðu um hvemig hægt er að hrinda almennu auðlindagjaldi í framkvæmd. Auðlindagjald Á næstunni skapast sérstakt tilefni til þess þegar samningurinn um evrópska efnahagssvæðið afléttir núverandi einokun á orkuframleiðslu og allir þegnar svæðisins fá sama rétt til að reisa og reka orkuvirki. Eina skynsama leiðin til að úthluta takmörkuðiun réttindum til orkuvinnslu hlýtur að felast í útboði, og þar með gjaldtöku fyrir séu vonum seinna að skilja að veiðileyfagjald er forsenda sáttar um núverandi stjórnkerfi fiskveiða hefur umtalsverður meirihluti þjóðarinnar um talsvert skeið verið fylgjandi gjaldinu. í skoðanakönnun sem Stöð 2 stóð fyrir í júlí reyndust 60,6% þeirra sem tóku afstöðu vera mjög eða frekar hlynntir gjaldinu. Aðeins 20,3% voru frekar eða mjög andvíg því. En 19% tóku ekki afstöðu. Sérlega eftirtektarverð er sú staðreynd að mikill meirihluti sjálfstæðismanna eða 61,2% reyndist fylgjandi veiðileyfagjaldi og næstum helmingur framsóknarmanna eða 46,4%. Af þeim sem kváðust styðja sameinaðan lista jafnaðarmanna vom 69,6% með veiðileyfagjaldi. Þetta var mjög svipuð niðurstaða og kom fram í könnun Félagsvísindastofnunar í febrúar. Herfræði varnarinnar Andstæðingar veiðileyfagjalds em að skilja að kerfið mun ekki standast vaxandi mótspymu og hafa loks gripið til annarra vama en þefrra sem felast í því að þverneita gjaldtöku. Það má greina tvo strauma í herfræði vamarinnar. Hinn fyrri tók að birtast eftir að Samtök um þjóðareign voru stofnuð og fylktu liði um landið. I kjölfarið hafa bæði Halldór Ásgrímsson og Þorsteinn Pálsson reifað eða tekið undir eftirfarandi fiórar hugmyndir sem allar miða að þvl að sníða Össur Skarpháðinsson ritstjóri þannig að kaup á þeim verði ekki hægt að nota til að minnka skattstofn og þar með skattgreiðslur. í fiórða lagi hafa svo báðir tekið undir, mismikið að vísu, að veiðiheimildir i norsk- íslenska síldarstofninn verði seldar. Hinn straumurinn kom fram með gjaldtöku Því má svo bæta við að margir hagfræðingar hafa bent á að yrði sú leið farin að bjóða upp veiðileyfi myndi það fækka illa reknum fyrirtækjum en Qölga hinum vel reknu. Arðurinn af fiskveiðum myndi aukast að sama skapi og þar með burðir greinarinnar til að standa undir drjúgu gjaldi. Þó ráðherrar og forkólfar LÍÚ af þá agnúa kerfisins sem sætt hafa harðastri gagnrýni: í fyrsta lagi hafa þeir lagt til að framsal innan kvótakerfisins verði takmarkað. í öðm lagi að bundið verði í lög sérstakt þak á kvótaeign, þannig að fyrirtæki megi ekki eiga nema ákveðið hlutfall heildarkvóta fyrir hverja tegund. í þriðja lagi hafa þeir boðað breytingar á skattalegri meðferð varanlegra aflaheimilda, þegar Verslunarráð birti skýrslu sem staðfesti að auðlindagjald væri réttlætanlegt og lagði efnislega til að það yrði fest við einn milljarð. Forsætisráðherra greip milljarðinn á lofti og kvað upp úr með að fyrst menn væra farnir að tala um svo lágar upphæðir væri allt í lagi að tala um veiðileyfagjald! Af sjálfu leiðir þá, að hann er ekki lengur á móti því af grundvallarástæðum. sigurinn mn grundvallaratriðið að vinnast. í því ljósi skiptir langmestu máli að vinna úr stöðunni með þeim hætti að hagur þjóðarinnar, sem felst í sanngjömu gjaldi sem varið yrði til að lækka skatta almennings, verði ekki borinn fyrir borð í hvatvísri þörf til að ljúka langvinnu stríði. Kvótakerfið hefur þegar sýnt að það leiðir til aukinnar hagræðingar og bættrar nýtingu auðlinda í formi jarðvarma og fallvatna. Fylgjendur veiðileyfagjalds eiga því að taka upp baráttu fyrir almennu auðlindagjaldi, ekki síst vegna þess að um leið yrði fullnægt þeirri forsendu sem formaður LÍÚ hefur sett fyrir samþykki við veiðileyfagjaldi.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.