Dagblaðið Vísir - DV - 06.01.1999, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 6. JANÚAR 1999
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON OG ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 11,105 RVÍK,
SlMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Fljótt fennir í sporín
Svavar Gestsson, fyrrum formaður Alþýðubanda-
lagsins og ráðherra, hefur ákveðið að hætta í pólitík.
Það var skynsamleg ákvörðun. Ekkert er nöturlegra
fyrir gamla refi í stjómmálum en að missa stjóm á eig-
in tilveru - verða leiksoppar duttlunga og tilviljana. í
því umróti sem vinstri menn ganga nú í gegnum er fátt
líklegra en að sósíalisti af gamla skólanum verði með-
al fyrstu fómarlambanna.
Hvort Svavar haslar sér, einn og óstuddur, völl á nýj-
um vettvangi fjarri stjórnmálum á eftir að koma í ljós.
Hafi hann staðist freistingu samtryggingar íslenskra
stjómmálamanna, sem staðið hefur óhögguð í áratugi,
er hann maður að meiri.
Svavar verður í ágætum hópi fýrrum stjórnmála-
manna á komandi vori. Margir tóku, líkt og Svavar,
ákvörðun um sín eigin örlög, enda sumum tryggðar
góðar stöður. Aðrir bíða dóms kjósenda í komandi
kosningum.
Fáir þeirra manna sem annaðhvort hafa ákveðið
sjálfir að hætta í stjórnmálum eða verða til þess neydd-
ir þegar talið er upp úr kjörkössunum hafa markað
djúp spor í stjórnmálasögu þjóðarinnar og í þau spor
mun fenna fremur fljótt. Það er helst að manna verði
minnst fyrir að flytja ríkisstofnanir milli hreppa, þvert
á lög sem er einfaldlega breytt eftir að dómur fellur.
Nokkurra verður minnst fýrir að hafa lengt í henging-
aról íslenskra bænda á kostnað neytenda.
Það á eftir að koma í ljós hvort og þá hvaða áhrif
ákvörðun Svavars Gestssonar hefur á framboð sam-
fylkingarinnar í Reykjavík. Hún opnar óhjákvæmilega
leið fýrir nýja frambjóðendur sem af einhverjum
ástæðum vilja hasla sér völl í pólitík. Hún gerir sam-
fýlkingunni kleift að setja upp nýrra og ferskara andlit
en áður.
Vandinn í íslenskum stjórnmálum er sá að erfitt er
að átta sig á því fyrir hvað þeir einstaklingar standa
sem sækjast eftir frama og stuðningi kjósenda. Þetta
hefur orðið til þess að lítill munur verður á stjórnmála-
flokkunum í hugum kjósenda, enda stjórnmálamenn-
imir flestir búnir að gleyma sínum helstu baráttumál-
um. Það er helst að stjórnmálamenn hengi sig á sértæk
mál sem skipta þegar upp er staðið litlu en eiga það eitt
sammerkt að vera á kostnað almennings.
Prófkjör sjálfstæðismanna á Reykjanesi á liðnu ári
leiddi þetta berlega í ljós. Þar var ekki tekist á um hug-
myndir heldur tvöföldun Reykjanesbrautar. Og ekki
skyldu menn halda að fýlgismenn Sjálfstæðisflokksins
á Suðurlandi velji á milli frambjóðenda vegna þess að
hugmyndafræði þeirra liggi fyrir. í komandi prófkjöri
Framsóknarflokksins í Reykjavík verður það ekki hug-
myndafræði frambjóðenda sem skiptir máli. Hið sama
má segja um væntanlegt prófkjör samfylkingarinnar,
hvemig sem því verður annars háttað.
Staðreyndin er sú að hugmyndafræði og skýrar hug-
sjónir skipta æ minna máli í íslenskum stjórnmálum.
Áferð frambjóðenda skiptir meiru - hvort þeir em
„fjölmiðlavænir“ eða ekki ræður úrslitum. Þeir sem
hafa skoðanir og heilsteyptar hugmyndir eru álitnir
sérlundaðir og skrýtnir. Einföld og skiljanleg dægur-
mál, sem auðvelt er að matreiða í ljósvakamiðlum, og
þekkilegt yfirbragð er lausnarorð umbúðastjórnmál-
anna. Þannig eru íslensk stjórnmál að hrærast saman
í einn graut, í sömu skálinni.
Óli Bjöm Kárason

1 1 H 1

Hmmt
„Stór hluti fíkniefna sem flutt eru til landsins kemur frá Evrópu, fyrst og fremst með farþegum sem fara um
Keflavíkurflugvöll." - Ráðamenn funda um Schengen-málið.
Fíkniefnavandinn
vex með Schengen
líklegum áhrifum
Schengen-aðildar á ólög-
legan innflutning fíkni-
efha til landsins. Þessa
tillögu endurfluttum við
Kristín Ástgeirsdóttir í
byrjun þings í haust og
er hún nú í höndum
allsherjamefndar. Afar
brýnt er að slík úttekt
liggi fyrir áður en
stjómvöld leita staðfest-
ingar þingsins á aðild ís-
lands að Schengen-kerf-
inu og til þess er enn
ráðrúm. Reynsla frá
öðrum Norðurlöndum
hvetur til slíkrar úttekt-
ar, en aðstæður íslend-
inga til að fylgjast með
ferðum manna til og frá
„Það þarfað auðvelda þeim sem
glíma við sölumenn dauðans
störfín. Afnám vegabréfaeftir-
lits gagnvart hluta umheimsins
er hégóminn einber í saman-
burði við þann vágest sem hér
um ræðir.“
Kjallarinn
Hjörleifur
Guttormsson
alþingismaður
í desembermán-
uði slðastliðnum
tókst löggæslu og
tollvörðum hér
heima og erlendis
að hafa upp á
óvenju miklu
magni flkniefna
sem smygla átti til
landsins. í DV hirt-
ist 28. desember
ágætur leiðari þar
sem hvatt var til
árvekni og að beitt
verði öllum tiltæk-
um ráðum til að
hafa hendur i hári
fíkniefnasmyglara
og burðardýra
þeirra. Þetta þjóðfé-
lagsböl kostar okk-
ur mikla fjármuni
en fyrst og fremst
færir það okkur
óhamingju, heilsu-
brest og dauða,“
segir fréttastjóri
blaðsins.
Ekkert er ofmælt
í þessari ritstjórn-
argrein. Hitt er dap-
urlegra að íslensk
stjómvöld em nú á
fullri ferð með að
innleiða hér kerfi, sem margt
bendir til að gera muni það erfið-
ara en nú er að hafa hendur í hári
þeirra sem reyna að smygla fikni-
efnum til landsins. Ég á hér við af-
nám vegabréfaeftirlits til megin-
lands Vestur-Evrópu samkvæmt
svonefndu Schengen-fyrirkomu-
lagi, sem samið hefur verið um að
ísland gerist aöili að. Eftir er að
leggja viðkomandi samning fyrir
Alþingi og án samþykkis þingsins
verður hann ekki staðfestur.
Ótrúlegt andvaraleysi
Á síðasta þingi flutti ég tillögu
um að gerð verði sérstök úttekt á
landinu eru líka um margt einstak-
ar að óbreyttum reglum.
Sú sérstaða glatast verði íslend-
ingar hluti af Schengen-svæðinu.
Þá verður ekki lengur heimilt að
hafa neitt vegabréfaeftirlit með
fólki sem ferðast til og frá landinu
frá allri Vestur-Evrópu utan Bret-
landseyja, írlands og Sviss. Sam-
kvæmt Schengen-reglum er ekki
einu sinni heimilt að taka
stikkprufur í vegabréfaeftirliti.
Stór hluti af gagnaöflun toll-
varða á Keflavíkurflugvelli er nú i
gegnum vegabréfaeftirlit sem þar
fer fram. Sú skipan sem hér á að
innleiða er altækari og víðfeðmari
en tíðkast hefur um afnám vega-
bréfaeftirlits milli Norðurland-
anna og því ekki sambærileg. Það
væri ótrúlegt andvaraleysi af Al-
þingi að fjalla um aðild íslands að
Schengen án þess að gerð hafi ver-
ið rækileg og hlutlaus úttekt á
áhrifum hennar á eftirlit með
ólöglegum innflutningi, sérstak-
lega að því er fíkniefni varðar.
Löggæsluyfirvöld hafa
áhyggjur
Mér er kunnugt um að lög-
gæsluyfirvöld og tolleftirlit hafa
áhyggjur af þeirri stöðu sem upp
kann aö koma við Schengen-aðild.
Þessum aðilum er hins vegar ekki
ætlað neitt frumkvæði í umfjöllun
um málið. Þeim mun brýnna er að
allir hlutaðeigandi, ráðuneyti, lög-
gæsla, tolleftirlit og samtök sem
berjast gegn fikniefnum, fari sam-
eiginlega yfir stöðuna og skili Al-
þingi áliti hið fyrsta, áður en
Schengen-aðild kemur þar form-
lega á dagskrá.
Stór hluti fikniefna sem flutt
eru til landsins kemur frá Evr-
ópu, fyrst og fremst með farþeg-
um sem fara um Keflavíkurflug-
völl. Tollyfirvöldum verður með
Schengen-aðild gert langtum erf-
iöara en áður að fylgjast með
ferðum manna til og frá megin-
landinu. Hert eftirlit á ytri landa-
mærum svæðisins vegur þar eng-
an veginn upp á móti. Því verður
ekki trúað að íslendingar vilji að
þarflausu innleiða sér skipan sem
torveldað geti baráttuna gegn inn-
flutningi fikniefna.
Árvekni þeirra sem berjast gegn
þessum vágesti hefur sannað gildi
sitt. Það þarf að auðvelda þeim
sem glíma við sölumenn dauðans
störfin. Afnám vegabréfaeftirlits
gagnvart hluta umheimsins er hé-
góminn einber í samanburði viö
þann vágest sem hér um ræðir.
Hjörleifur Guttormsson
Skoðanir annarra
Störf sjómanna
„Veiðireynsla á skip væri engin ef sjómanna nyti
ekki við ... Það er ljóst að vegna dugnaðar og atorku
sjómanna eru fjárfestingar og veiðitækni útgerðar-
innar nú mikils virði. Störf sjómanna hafa skapað
þá veiðireynslu sem lögð er til grundvallar við út-
hlutun aflahlutdeildar til útgerðarinnar. Ekki verð-
ur því sagt að það hafi verið „leitast við að gæta rétt-
lætis“ við úthlutun aflahlutdeilda. Kvótakerfið hefur
þannig ekki tryggt öllum sanngjarna hlutdeild í ís-
lenskum sjávarútvegi."
Guðmundur Hallvarðsson í Mbl. 5. jan.
Farsímar og höfuðverkur
„Þegar er hafið eins konar áróðursstríð milli vís-
indamanna, sem telja að líkur bendi til að farsím-
arnir séu skaðlegir heilsu þeirra sem þá nota. Fjár-
sterkir framleiðendur og símafélög beita sinum sér-
fræðingum fyrir sig til að sanna hið gagnstæða... Nú
eru að koma fram á sjónarsviöið einstaklingar, sem
líkur benda til að orðið hafi fyrir heilsutjóni af völd-
um mikillar notkunar farsíma ... Örbylgjur og geisl-
un eiga greiðan aðgang að heilanum úr farsímum
sem haldið er nánast upp að honum. Þótt ekki hafi
tekist að sanna á óyggjandi hátt, að símar þessir geti
valdið heilaskaða benda rannsóknir til að langvar-
andi höfuðverkur og annars konar óþægindi geta
stafað af óhóflegri notkun farsíma."
Oddur Ólafsson í Degi 5. janúar.
Ómarktæk bókmenntaverðlaun
„Þegar haft er í huga að obbinn af þeim bókum
sem lagðar eru fram til verðlaunanna eru fyrst að
koma úr prentsmiðjunni í lok október má ljóst vera
að dómnefhdarmenn geta einungis lagt afar yfir-
borðslegt mat á verkin (sem voru síðast ríflega 40
talsins í flokki fagurbókmennta). Vinnubrögð sem
þessi gera það að verkum að íslensku bókmennta-
verðlaunin eru ekki marktæk. Ættu íslenskir útgef-
endur að hafa hugrekki og metnað til að lagfæra
þessa augljósu galla á framkvæmd verðlaunanna.“
Þröstur Helgason í Mbl. 5. jan.