Dagblaðið Vísir - DV - 26.01.1999, Qupperneq 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 26. JANÚAR 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoöarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar flölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuöi 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og I gagnabönkum án endurgjalds.
Ekki er sopið kálið í ausu Kára
Pyrrhus kóngur í Epírus komst að raun um, að kálið
er ekki sopið, þótt í ausuna sé komið. Hann vann hverja
orrustuna á fætur annarri, en tapaði samt stríðinu.
Hvenær sem hann hafði sigur, mögnuðu Rómverjar gegn
honum nýja herflokka og ný vandræði.
Sigur bandaríska fyrirtækisins deCode Genetics á ís-
lendingum er ekki fyllilega í höfn, þótt stjórnarmeiri-
hluti SjáifstæðisfLokks og Framsóknarflokks hafi á Al-
þingi knúið í gegn lög um einkarétt fyrirtækisins á
fjölvíðum gagnagrunni heilbrigðismála.
Stofnað hefur verið félag til að kynna þjóðinni, hvern-
ig menn geti á einfaldan hátt komið í veg fyrir, að nafn
þeirra og kennitala komist inn í fjölvíðan gagnagrunn
Stóra bróður í Delaware og til að fylgjast með aðgerðum
Landlæknis til að virða vilja þessa fólks.
Undirróður af þessu tagi fær stöðuga næringu frá um-
ræðunni úti í heimi, sem haldið hefur áfram, þótt mál-
inu sé formlega lokið hér á landi. Eitt mesta áfall gagna-
grunnsmanna er grein í New York Times eftir fremsta
erfðafræðing heims, Lewontin í Harvard.
Það verður hvellur í Harvard og vísindaheiminum al-
mennt, þegar búið er að þýða á ensku, að forstjóri
deCode Genetics telur Lewontin vera þekktan öfgamann
og strengbrúðu íslenzks fræðimanns. Hætt er við, að
þetta magni enn frekari vandræði úti í heimi.
Gagnagrunnur deCode Genetics er orðinn að meiri
háttar umræðuefni í ýmsum þekktustu prentfjölmiðlum
heims, New York Times og Washington Post, Le Monde
og The New Yorker, Newsweek og Guardian. Að meðal-
tali er umræðan gagnagrunninum stórlega í óhag.
Hvorki umræðan í heild né grein Lewontins sérstak-
lega er móðgun við íslendinga, þótt Kári Stefánsson haldi
slíku fram. Móðgunin er eldri og felst í samþykkt gagna-
grunnslaganna á Alþingi. Öll umræðan síðan í útlöndum
er ekki annað en eftirmáli við móðgunina.
Á liðnu hausti risu vonir um, að sættir mundu takast
í gagnagrunnsmálinu um brottfall sérleyfis og aukna per-
sónuvemd. En deCode Genetics og umboðsmenn þess í
landsstjóminni vildu, þegar á reyndi, ekki sætta sig við
annað en fullan sigur í frumvarpsbardaganum.
Þegar valtað er yfir andstæðinga eins og gert hefur
verið í gagnagrunnsmálinu hér á landi, er ekki auðvelt
að meta, hvort sigurinn er varanlegur eða aðeins stund-
arfriður. Eftir sigra í orrustum í Heraclea og Asculum
varð Pyrrhus að bíða lægri hlut í Beneventum.
DeCode Genetics hefði grætt mikið á að fara með lönd-
um í málinu, fallast á tilgangsleysi sérleyfisins og sam-
þykkja harðari persónuvemd. En forstjórinn vildi ekki
annað en fullan sigur og þarf því að sæta linnulausri
andstöðu þeirra, sem hann valtaði yfir.
Það em fleiri seigir en Rómverjar. Svo er um þá, sem
standa í Mannvernd að baki Sigmundi Guðbjarnasyni,
fyrrum háskólarektor. Svo er einnig um þá, sem standa
í Harvard að baki Lewontin erfðafræðingi. Svo er einnig
um stóru alvörufj ölmiðlana úti í heimi.
Það er hægt að hafa ráðamenn íslands og meirihluta
íslendinga að fífli. Það er hægt að halda fram hverju sem
er í deilum innan okkar vasaútgáfu af þjóðfélagi
foringjadýrkunar. En það er ekki hægt að hafa alla
íslendinga að fifLi og enn síður frjálsa umheiminn.
Forstjóri deCode Genetics í Delaware þarf sífellt að ná
vopnum sínum og á af ýmsum slíkum ástæðum erfitt
með að súpa kálið, sem komið er í ausu hans.
Jónas Kristjánsson
„Flokksböndin hindra menn ekki lengur í að vinna að sameiginlegum hugsjónum," segir hér í greininni. -
Nokkrir frambjóðendur samfylkingarinnar samankomnir á Hótel Borg.
Sóknarfæri
sameiningar
áður en endanlegu
marki er náð. í kjöifar
sameiginlegs framboðs
er óhjákvæmilegt að ný
og breið hreyfing sem
hefur jafnaðarstefnuna
að leiðarljósi spretti
fram. Næsta ár, sem er
ár hinna miklu tíma-
móta þegar aldir og ár-
þúsund skiptast, er kjör-
ið til að setja þá hreyf-
ingu á stofh með form-
legum hætti.
Samhliða verða liðs-
menn hins nýja stjórn-
málaafls að leggja sig
alla fram um að vinna
því brautargengi meðal
þjóðarinnar. Lokaáfang-
anum er ekki náð fyrr
en það hefur náð nægi-
legum styrk og tiltrú
„Sameinað framboð Kvenna-
lista, Alþýðufíokks og Alþýðu-
bandalags með liðstyrk ótal
munaðarlausra vinstri manna er
orðið að veruleika. Flokksböndin
hindra menn ekki lengur í að
vinna að sameiginiegum hug-
sjónum.“
Kjallarinn
Össur
Skarphéðinsson
sækist eftir að leiða
lista samfylkingarinnar í
Reykjavík
Um áratugi hefur
vinstri vængurinn
verið tættur af
sundurlyndi. A-
flokkamir, sem í
raun vinna í þágu
sömu hugsjóna,
hafa stundum stað-
ið gráir fyrir jám-
um andspænis hvor
öðram. Jafnaðar-
menn allra flokka
sem tilheyra þeirri
kynslóð sem komst
til pólitísks þroska
um miðjan áttunda
áratuginn hafa átt
sér þann draum að
búa til eina öfluga
og sameinaða hreyf-
ingu úr vinstri
vængnum.
Ég er sjálfur hluti
af þessari kynslóð.
Þessi draumur hef-
ur verið hluti af
mínu pólitíska
farteski frá því ég
stálpaðist. Nú virð-
ist ekkert geta kom-
ið í veg fyrir að
hann rætist.
Ný landsstjórn
Við sem höfum í
meira en áratug
unnið markvisst að
því að A-flokkarnir græfu
stríðsöxina og tækju upp sam-
vinnu höfum ástæðu til að gleðj-
ast. Sameinað framboð Kvenna-
lista, Alþýðuflokks og Alþýðu-
bandalags með liðstyrk ótal mun-
aðarlausra vinstri manna er orðið
að veruleika. Flokksböndin hindra
menn ekki lengur i að vinna að
sameiginlegum hugsjónum.
Sameinað framboð er hins vegar
aðeins áfangi, en ekki lokatakmark.
Tveimur öðrum áfóngum er ólokið
meðal þjóðarinnar til að fara með
forystu í ríkisstjórn. Þá fyrst, þegar
sjónarmið nútímalegrar jafnaðar-
stefnu setja mark sitt á landsstjóm-
ina, er sigurinn unninn.
Mikil sóknarfæri
Lýðræöið er styrkast þegar út-
breidd sjónarmið hafa öfluga tals-
menn og öflugan bakhjarl. Sjónar-
mið jafnaöarstefnunnar njóta
fjöldafylgis á íslandi en skipting
vinstri vængsins í tvenn og jafnvel
þrenn samtök hefur hindrað þau í
að móta samfélagið í samræmi við
það.
Þetta er ástæðan fyrir því
hörkulega stjórnarfari sem farið
er að setja mark sitt á ísland, þar
sem einn flokkur og jafnvel einn
maður fer sínu fram án tillits til
óska fjöldans. Þessvegna fá sæ-
greifarnir að valsa óáreittir með
sameign þjóðarinnar, þessvegna
em Reykvíkingar útilokaðir frá
umráðum yfir hálendinu og þess-
vegna fá gælufyrirtæki útdeilt
einkarétti á silfurdiski.
Sameinuð fjöldahreyfing með
jafnaðarstefnuna að leiðarljósi
mun breyta þessu. Hún er nauð-
synleg til að vængstýfa þá óheilla-
þróun í stjómmálunum, þar sem
lýðræöið er skmmskælt og vilji
þjóðarinnar í mikilvægum málum
er hundsaður.
Prófkjörið
Sameinað framboð á miklu
meiri möguleika en má í fljótu
bragði lesa úr skoðanakönnun-
um. Erfiðleikamir frá í haust em
aö baki. Þeir sem hafa dregið sig
í hóp hinna óráðnu, og ekki gefið
sig upp á flokka, eru líklegir til
að koma á nýjan leik til liðs við
sameiningarsinna. Stjómarflokk-
amir hafa hins vegar ekki á nein
ný mið að sækja.
Til að efla trú fólks á hið nýja
stjómmálaafl er nauðsynlegt að
framboðslistinn hér í höfuðborg-
inni verði sem öflugastur.
Besta leiðin til að tryggja það er
að sem flestir komi að því að velja
hann. Víðtæk þátttaka í prófkjör-
inu á laugardaginn kemur, 30. jan-
úar, mun í senn tryggja farsælustu
niðurstöðuna á vali frambjóðenda,
og sýna fram á styrk hinnar nýju
hreyfingar. - Láttu ekki þitt eftir
liggja!
Össur Skarphéðinsson
Skoðanir annarra
Mismunun í sparnaðarformum
„Sú var tíðin, að ekki var lögð eins mikil áherzla
á jafnræði á öllum sviðum eins og nú. En tímamir
hafa breytzt. Jafnræðiskrafan er nú svo sterk, að það
má spyrja, hvort mismunun af þessu tagi myndi
standast fyrir dómstólum...Það gildir einu, hvort um
er að ræða skattlagningu fjármagnstekna eða
greiðslu örorkubóta. Það á ekki að gera upp á milli
spamaðarforma. Öryrki, sem á sparnað í peninga-
legum eignum á ekki frekar að þurfa að sæta skerð-
ingu bóta en sá öryrki sem geymir spamað sinn í
fasteign."
Úr forystugrein Mbl. 23. jan.
Þjóðarsátt og launahækkanir
„Hætt er við að þjóðarsáttir láglaunafólksins á ís-
landi fæm fyrir lítið ef það notaði sömu aðferðir til
að knýja fram betri kjör ef ASÍ og VSf tækju upp
svipuð vinnubrögð og þeir sem ákvarða lífsgæði
kjaraaðalsins. Alþingismenn hafa neitað að taka við
launahækkunum Kjaradóms, vegna þess að þeim
fannst þær pólitískt rangar. Eitthvað er til í því, en
hins vegar hefur aldrei nokkur þingmaður mjamtað
kjafti þegar sá dómur er að ausa fé og fríðindum til
aðalsins í þeim mæli að út yfir tekur fyrir allt vel-
sæmi. Ekki vegna þess að þessar upphæðir séu svo
óskaplega háar, heldur hins, hvaö öðrum er naumt
skammtað og hve illa ríkiö er rekið.
Oddur Ólafsson í Degi 23. jan.
„Hvaö rétt og hvaö rangt?“
„Á furðuskömmum tíma hafa ýmsar greinar raun-
vísinda og læknisfræði, sem fjalla um erfðir og frjó-
semi, vakið athygli fólks. Þetta birtist meðal annars í
orðaforðanum, orð eins og „klónun“ er skyndilega
komið á hvers manns varir. Rannsóknir á ýmsum
sviðum þessara vísindagreina virðast nú vera að
skila árangri í stórum stíl...Byltingum af þessu tagi
fylgir óvissa og spurningar vakna, meöal annars sið-
ferðislegs eðlis...Engan þarf því aö undra að spuming-
ar vakni: Hvað er rétt og hvað er rangt? Veldur mað-
urinn þekkingu sinni? Hvemig getur hann haldið svo
á málum að ný þekking geri ekki út af við hann?“
Gunnar Kristjánsson í Lesbók Mbl. 23. jan.