Dagblaðið Vísir - DV - 04.06.1999, Qupperneq 15

FÖSTUDAGUR 4. JÚNÍ 1999
15
Valdafíkn og
helmingaskipti
Heilar þrjár vikur
fóru í umræður um
myndun nýrrar ríkis-
stjómar sem er þó að-
eins beint framhald
af ríkisstjóm siðustu
ára. Það á að vanda
sem lengi á að standa,
sögðu leiðtogarnir
með yfirlætislegu
brosi þegar fjölmiðlar
inntu þá eftir ástæð-
um þessa seinlætis.
Öðravísi var þó að
verki staðið þegar
sömu flokkar mynd-
uðu stjórn á ör-
skömmum tíma fyrir
fjórum árum. Var í þá
daga ekki ætlunin að
tjalda til lengri tíma?
Kjallarinn
Kristín
Halldórsdóttir
fyrrv. þingkona
stjóm era annars veg-
ar.
Málið er allt í senn
hiægilegt og grafalvar-
legt og það Verður fró-
legt að sjá hvemig
heilli tylft ráðherra
verður troðið á þröngt
setinn bekkinn í Al-
þingi. Skyldi skrifstofu-
stjóra Alþingis ekki
hafa dottið í hug að
setja ráðherrana bara
upp á áhorfendapalla?
Þá yrði loksins sæmi-
lega rúmt um bara
þingmenn í salnum.
Davíð yfir
.... Alþingi?!
En nú er stólaleikur-
inn á enda - í bili. Og
allt gamla liðið situr áfram nema
Halldór Blöndal sem verður forseti
þingsins samkvæmt ákvörðun Sjálf-
stæðisflokksins! Er sú ráðstöfún í
samræmi við afstöðu foringjans til
Alþingis sem í hans augum er undir
hann sett. Og þannig urðu til sæti
fyrir þrjá nýja úr Sjátfstæðisflokkn-
um, Áma, Sólveigu og Sturlu. - Létt
verk hjá Davíð sem hefur fóst tök á
sínu liði, enda auðveldara fyrir þing-
menn hans að sætta sig við að vera
bara þingmenn þar sem þeir era svo
margir í þeirri súpunni.
Fyrir Halldór var þetta erfíðara.
„Þessi seinagangur viö stjórnarmyndun
stafaði ekki af vönduðum vinnubrögðum
viö málefnavinnu þótt eitthvaö hafí
þurft aö hræra i loforöasúpu Framsókn-
ar heldur er hann fyrst og fremst til
marks um hrokafulla framkomu þessara
fíokka sem telja sig eina réttborna til aö
stjórna landinu...“
Helmingurinn ráðherrar og hinn
helmingurinn úti í kuldanum. Æ,æ!
Kalt er við kórbak. Enda leynir sér
ekki að tiflaga formannsins lagðist
misjafhlega vel í mannskapinn.
Hann varð að lofa því að gera breyt-
ingar síðar á kjörtimabilinu til að
koma fleirum að. Guðni og Siv mega
núna. Valgerður síðar. Slæmt að geta
ekki bara breikkað forsetastólinn í
Alþingi og troðið Blöndal og Páli Pét-
urssyni báðum í harrn!
Stólaleikur hinn nýi
Allt í einu rifjaðist.upp fyrir mér
samkvæmisleikur frá því í gamla
daga. Hann hét
einmitt stólaleikur
og við krakkamir
lékum hann á af-
mælum og jólum.
Stólum var raðað í
hring, einum færri
en þátttakendur
sem gengu innan
hringsins meðan
leikinn var lagstúf-
ur. Allt í einu hætti
lagið og þá flýttu sér
allir að setjast. Einn
varð náttúrlega úr leik þar sem stól-
amir vora ekki nógu margir og nú
var þeim fækkað um einn og þannig
koll af kolli þar til aðeins einn var
eftir. Þannig lékum við okkur þá og
þannig leika sumir sér enn. Stóla-
leikur hinn nýi er bara aðeins öðru-
visi. Þar bæta þeir við stólum eftir
þörfúm.
Kristín Halldórsdóttir
Hrokafull framkoma
Þessi seinagangur við stjómar-
myndun stafaði ekki af vönduðum
vinnubrögðum við málefnavinnu
þótt eitthvað hafi þurft að hræra í
loforðasúpu Framsóknar heldur er
hann fyrst og fremst til marks um
hrokafúila framkomu þessara flokka
sem telja sig eina réttboma til að
stjóma landinu og leyfðu sér að taka
allan þennan tima til þess að þjarka
um ráðherrastðla sín á milli og við
valdafíkna flokksmenn sína. Þar
geisaði ráðherrasóttin eins og farald-
ur og virtist flest annað ráða en hæfi-
leikar og þekking á málefnum þegar
tekist var á um réttinn til ráðherra-
dóms.
Svo hart var slegist um ráðherra-
embættin að leiðtogamir sáu ekki
annað ráð vænna en að fjölga þeim
um tvö með tilheyrandi aukakostn-
aði fyrir þjóðina. Og í stjómarsam-
staríi er vandlega gætt helminga-
skipta öfugt við það sem gildir í Al-
þingi þar sem öllu er skipt í hlutfalli •
við kjörfylgi nema ræðutíma. Þar
eiga smáir sem stórir þingflokkar
sama rétt. Það hefúr reyndar lengi
farið í taugamar á stærri flokkunum
og einkum þó Framsókn sem skortir
hins vegar ekki kröfuhörkuna fyrir
sig og sína þegar verkaskipti í ríkis- „Slæmt að geta ekki bara breikkað forsetastólinn í Alþingi og troðið Blöndal og Páli Péturssyni báðum í hann!“
Breytt tungumalakennsla
Enskan er netmálið í Vesturálfu
og hún skapar sér æ meiri sess sem
helsta samskiptatungumálið í Évr-
ópu. Stórar þjóðir á borð við Þýska-
land hafa uppgötvað að enskan
þrengir sér æ meir inn í þeirra dag-
lega líf. Fyrst og fremst með auglýs-
ingum í sjónvarpi en líka með ensk-
um barnamyndum og tölvuleikjum.
„I gegnum tölvuleiki læra börn aö
enskan er á stundum mikilvægari
tengiliður en móðurmálið. Síðan
kemur teikning og leit á vefnum
og fyrr en varir er barnið farið að
læra enskuna heima í stofu áður
en nokkur skóli kemur þar nærri.“
Þjóðveijar vita líka að góð tungu-
málakunnátta stuðlar að friði í Evr-
ópu.
Nú siðast í Eurovision-keppninni
hefur enskan enn aukið hróður sinn
og ljóst er að hún verður það mál
sem smáu þjóðirnnar ná saman um.
Sjálfsagt hefði verið að viðurkenna
mátt enskunnar miklu fyrr og að
kenna bömum hana strax í sjö ára
bekk í stað tíunda bekkjar.
Ungviðið finnur
hvað verða vill.
í gegnum tölvuleiki læra börn
að enskan er á stundum mikilvæg-
ari tengiliður en móðurmálið. Síð-
an kemur teikning og leit á vefn-
um og fyrr en varir er barnið far-
ið að læra enskuna heima í stofu
áður en nokkur skóli kemur þar
nærri. Hér á landi
læra bömin að
lesa og reikna einu
eða tveimur áram
seinna en jafiialdr-
ar þeirra í Asíu.
Enskan er fyrst
kennd á tíunda
ári, þegar mörg
.börn hafa umgeng-
ist tölvur í fimm
ár. Nýlega var gef-
in út sú skóla-
stefna að enskan
skyldi tekin fram yfir dönskuna
sem annað mál í skólakerfinu.
Microsoft hefur einnig lofað að
láta þýða stýrikerfi á íslensku.
Hvort tveggja er bót á máli en ekki
fullnægjandi.
íslenski skólinn
ósveigjanlegur
Islendingar eru þrjóskari en
sauðkindin þegar kemur að breyt-
ingum í skólamálum.
Danskan var mikil-
vægari þegar sigling-
ar með M/S Gullfossi
voru nær eina leiðin
til að komast til út-
landa. Síðan era liðn-
ir Sórir áratugir.
Stóri bróðir sem ræð-
ur ferðinni í íslensk-
um skólamálum er
íhaldssamur og
ósveigjanlegur. Bjart-
ur í Sumarhúsum
vildi ekki nýmeti af
heiðinni. Innmatur-
inn var honum allt í
sárri fátækt sinni.
Danir hafa gert vel
í að mennta íslenska
námsmenn á síðari ———
skólastigum og íslend-
ingar hafa átt ánægjuleg viðskipti
við þá. En báðar þjóðimar hafa
sótt á önnur mið. Danska kon-
ungsríkið hefúr sótt til austurs og
danskir iðnaðar- og kaupsýslu-
menn efla viðskipti sín tU allra
átta. Þeir nota nú enskuna að
mestum hluta í viðskiptum, svo
betra er fyrir íslendinga að hafa
góða enskukunnáttu í samskiptum
sínum við Norðurlandaþjóðir en
lélega skandinavísku.
Kjallarinn
Sigurður
Antonsson
framkvæmdastjóri
Mfs:Spænskan fyrir
sumarleyfið
Afleitt er að horfa
upp á að íslendingar,
sem nú hafa sótt
einna mest til Spánar
í sumarleyfum í nær
25 ár, kunni ekki
meira í spænsku en
raun ber vitni.
Spænska er valfag í
menntaskóla en ætti
i raun að vera kennd
strax í barnaskóla.
Hún nær til yfir 400
miljóna manna.
Spænskan er auð-
skildari á Ítalíu en
franskan og svo
mætti lengi telja.
Ekki er vafi á að efla
mætti viðskipti við
Spán og bæta úr samgöngum sjó-
leiðina ef heildsalar lærðu að tala
spænsku. Vöraval og verðlag er
gott á Spáni og því er Spánn að
verða fyrir marga íslendinga eins
og Flórída er sumarland fyrir
Kanadamenn og íbúa Norður-Am-
eriku.
Sigurður Antonsson
Með og
á móti
Skaðabótakröfur VSÍ
Vinnuvoitendasamband íslands hefur
ákveöið að fara í skaöabótamál á hend-
ur verkalýösfélaginu Baldrí og Verka-
lýösfélagi Álftfiröinga og 7 félagsmönn-
um þessara félaga sem hindruöu af-
greiöslu þríggja vestfirskra fiskiskipa í
höfnum utan Vestfjaröa í verkfalli í maí
1997. Skiptar skoöanir eru um róttmæti
þessa málareksturs.
Skýrar reglur
nauðsynlegar
„Ég held að
það hljóti allir
að vera bæði
undrandi og
þreyttir á þess-
um eilífu deil-
um um það
hvað sé löglegt
að gera í
vinnudeilu og
hvað ekki.
Þess vegna
ættu allir að
vera ánægðir með að slikai' deil-
ur séu bornar undir dómstóla
svo reglumar liggi skýrár fyrir
næst þegar meini kunna að lenda
í vinnudeilum af þessum toga.
Það er meginatriði málsins. En
það er líka mikilvægt að þeir
sem vinna tjón með ólögmætum
hætti í •vinnudeilum eigi ekki að
sitja við annað borð en aðrir sem
vinna slíkt tjón utan vinnu-
deilna. Þeir sem verða fyrir slíku
tjóni eiga ekkert frekar að bera
kostnaðinn þó að verkfall hafi
verið heldur en vera myndi við
aðrar aðstæður. Því snýst þetta
líka um það hver eigi að bera
tjón af .ólögmætum aðgerðum í
vinnudeilum. Er það tjónþolinn
eða sá sem tjóninu veldur?"
Óeðlilegar að-
gerðir vinnu-
veitenda
„Fyrst og
fremst er það
ljóst að verka-
lýðsfélögin og
vinnuveitenda-
félögin hafa
þann rétt að
stöðva vinnu
þegar þau ann-
aðhvort vilja
ekki selja eða
kaupa vinnuna
á því verði sem
boðið er þegar samningar eru
lausir. Það er enginn ágreining-
ur um það xnilli þessara aðila að
verkfóll og verkbönn era lögleg. í
umræddu verkfalli var um skip
að ræða og ,vinnuveitendur sáu
að þeir gátu siglt til Hafnarfjarð-
ar tii að losna undan áhrifum
verkfallsins. Ef í ljós kemur að
þetta hafi verið íöglegt þá stönd-
um við frammi fyrir því að verk-
fóll fiskverkunarfólks á Vest-
ijörðum gera ekki annað en að
létta launabyrðinni af vinnuveit-
endum á meðan á verkfalli stend-
ur og eru því nánast ekkert vopn
fyrir verkafólk í slíkum deilum.
Því era vinnuveitendur þarna að
beita aðferðum sem verkafólk
gæti ekki beitt ef um verkbann
hefði verið að ræða og því ljóst
að aðgerðimar geta ekki verið
eðlilegar og löglegar."
-KJA
Þórarínn V. Þórar-
insson, fram-
kvæmdastjórí VSÍ.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekiö við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu. DV áskilur
sér rétt til að birta aðsent efni á
stafrænu formi og í gagnabönk-
um.
Netfang ritstjómar er:
dvritst@ff.is