Dagblaðið Vísir - DV - 25.06.1999, Blaðsíða 10
10
FÖSTUDAGUR 25. JÚNÍ 1999
Spurmngin
Ferðu oft í kirkju?
Kolbrún Bjarnadóttir, á skrif-
stofu lögreglustjóra: Nei, bara á
jólunum.
Ásdis Dögg Ómarsdóttir, á skrif-
stofu lögreglustjóra: Nei, ég hef
ekki farið síðan ég fermdist.
Sóveig Unnur Ragnarsdóttir, á
skrifstofu lögreglustjóra: Nei, ég
hef farið einu sinni síðan að ég
fermdist.
Sigrún Konráðsdóttir, á skrif-
stofu lögreglustjóra: Nei, kannski
svona tvisvar á ári.
Cecilia Þórðardóttir, á skrifstofu
lögreglustjóra: Nei, svona einu
sinni á ári.
Brynhildur Guðmundsdóttir, á
skrifstofu lögreglustjóra: Nei,
svona einu sinni til tvisvar á ári.
Lesendur
Er Björn hræddur við
að sýna veiku hliðina?
Schindlers List, stórvirki segir bréfritari, en gagnrýnanda fannst myndin
ekki merkileg.
Ásbjörg Magnúsdóttir skrifar
þættinum:
Ég las heimskulega gagnrýni
Björns Æ. Norðfjörðs í Helgarblaði
DV þar sem hann fjallaöi um mynd-
ir Stevens Spielbergs og verð ég að
segja að maðurinn veit ekkert um
hvað hann er að skrifa. Hann ræddi
meðal annars stórmyndir eins og
Schindlers List og Saving Private
Ryan og verð ég að segja að mér brá
að sjá hvernig honum tókst að
hræra í myndunum og misskilja
nánast ALLT í sambandi við þær.
Schindlers List segir hann lang-
dregna og að hún veki lítil viðbrögð
hjá sér. Ég bara spyr: Hvernig mað-
ur ertu, Björn? Hvemig manneskja
getur horft á myndina án þess að
hún hafi gifurleg áhrif, nema
kannski að Björn sé svona rosalega
hræddur við að sýna veiku hliðina
á sér.
Það er ekki nóg að reyna að slá
ryki í augu fólks með því að vera
töff og kúl, sjokkera liðið. Þama
sannast aðeins að Björn veit sáralit-
ið um kvikmyndir.
Mesta bull sem ég hef vitað er
þegar Björn segir myndina dæmi-
gerða bandaríska hetjusögu. Mynd-
in er jú hetjusaga en eðlilegt fólk
hlýtur að sjá muninn á þessu meist-
araverki og til dæmis Armageddon!
Það sem Björn augljóslega sér
ekki er að myndin er einstaklega
raunveruleg og það sannast á um-
mælum hermanna um allan heim
sem segja að það eina sem vanti í
myndina sé blóðlyktin á vígvellin-
um.
Hvemig fær hann út að Banda-
ríkjamenn hafi verið „góðir
mömmustrákar" og Þjóðverjar
„hreinræktuð illmenni"? Ég gat
ekki séð annað en allir þessir menn
hafi verið að sinna skyldum sínum,
Bandarikjamenn drápu Þjóðverja
óhikað, og öfugt.
Björn misskilur rammafrásögn
myndarinnar. Við vomm ekki að
fylgjast með frásögn James Ryans.
Þvert á móti. Við sáum aðeins
James sem gamlan mann votta virð-
ingu minningu mannsins sem hann
á líf sitt að launa. Myndatakan var
snilldarleg og engu hlíft. Maður
fékk að sjá hversu hræðilegt þetta
var, hvernig þessir ungu menn
reyndu að friða samviskuna og
sætta sig við þessar hörmulegu að-
stæður. Saving Private Ryan er án
efa besta stríðsmynd allra tíma og
þeir sem segja annað vita ekki bet-
ur. Birni ráðlegg ég að finna sér
annað til dundurs en skrifa um
kvikmyndir.
Hroki Stuðmanna
GM lét í sér heyra:
Ég hef lengi verið mikill aðdáandi
Stuðmanna og varð því himinlifandi
þegar ég frétti af fyrirhuguðum
dansleikjum þeirra í Sjallanum á
Akureyri. En mikil voru vonbrigðin
með frammistöðuna og virðist mér
sem Stuðmenn ættu að horfast í
augu staðreyndir - þeir hafa ekkert
leyfi til að koma fram við ballgesti
af þeim hroka sem þeir gerðu. Hrok-
inn fólst fyrst og fremst í því að eft-
ir að hafa greitt svimandi háa upp-
hæð í aðgangseyri, eða 1800 krónur,
Stuðmenn brugðust ballgestum í
höfuðstað Norðurlands að sögn
bréfritara.
máttu ballgestir bíða og bíða eftir
því að goðin stigju á stokk. Þegar
Stuðmenn mættu á svæðið var spil-
að i dágóða stund en síðan tekin
ákaflega löng pása þar sem diskótek-
ið var látið ganga. Þegar því lauk
bjuggust flestir við að nú tækju
Stuðmenn lagið á ný en þvi var ekki
að heilsa. Þá birtust á sviðinu tveir
óþekktir félagar Stuðmanna með
skemmtara og frömdu þeir miður
skemmtilegar listir. En sveitavarg-
urinn fyrir norðan átti sjálfsagt að
standa á öndinni yfir athæfmu!
Kyrrð, fegurð og ást
- verður ekki metið til fjár
Lesandi, sem því miður gleymdi
að geta nafns, sendi ágætar hug-
leiðingar:
Það felst í auðhyggju nútímans að
leggja tölu- eða peningamat á öll
lífsgæði, hvort sem það eru góðar
samgöngur, gott loft eða fagurt
landslag. Það felst líka í þessari
hyggju eða lífsskoðun að þau gæði
sem ekki verða beint metin til fjár
séu minna virði en þau sem hægt er
að mæla í fjárhæðum og að eðlilegt
sé aö þau víki þegar fjárhagslegir
hagsmunir eru í húfi. í þessu felst
þó sú þversögn að um leið og við
metum gæði til fjár gerum við ráð
fyrir því að hægt sé að hafa af þeim
fjárhagslegan ábata en það getur
þýtt að raska þurfi forsendum
þeirra á einhvern hátt til að auka
ábatann, því fjármagnið heimtar
ávöxtun.
Gildismat hefur alltaf þvælst fyr-
ir mér og vakið ótal spumingar,
sem sumum er hugsanlegt að svara,
öðrum ekki og við sumum spum-
ingunum geta verið fleiri en eitt
svar. Kymð er t.a.m. eitt af hinum
óhlutstæðu gildum öræfanna. Um
leið og við bætum aðgengi að öræf-
unum minnkum við kyrrðina. Ef
við ætlum að meta öræfakyrrð til
Qár hljótum við að miða við ein-
hvern staðal. Ef við aukum umferð
minnkum við kymðina og þar með
verðgildi öræfanna. Ef við minnk-
um umferð aukum við kymðina en
um leið fækkum við þeim sem fá
notið hennar og þá vaknar spurn-
ingin hvort við erum að auka eða
minnka verðið á öræfunum. Út frá
hverju á að meta gildi ósnortinna
öræfa?
Fyrir tveim árum eða svo las ég
grein í vísindatímaritinu Nature
eftir 13 höfunda þar sem þeir
reyndu að verðleggja vistkerfi jarð-
arinnar í Bandaríkjadölum og þá
þjónustu sem þau veita okkur
mönnunum. Þeir reyndu að verð-
meta hlutstæð lífsgæði, svo sem
vatnsorku og afrakstur jarðar en
einnig óhlutstæð, svo sem hreint
vatn og hreint loft ásamt ósnortinni
náttúru með jöklum og eyðimörk-
um. Meginniðurstöður þeima voru
að ekki væri til mælitækni til að
meta þessi gæði til fjár og því hlytu
allar niðurstöður að orka tvímælis,
en tilraun til slíks mats virðist eðli-
leg á tímum takmarkalausrar auð-
hyggju. Matið verður þó alltaf af-
stætt og gefur tilefni til efasemda og
hártogana. Þetta gildir jafnt innan
fjölskyldunnar, innan þjóðfélagsins
og í ríki náttúrunnar. Fegurð verð-
ur aldrei metin til fjár vegna þess
að fegurðarmatið býr í huga þess
sem nýtur fegurðarinnar og sýn
okkar á fegurðina er einstaklings-
bundin. Ást verður heldur aldrei
metin til fjár vegna þess að gildi ást-
arinnar er huglægt og bundið þeim
sem elskar eða er elskaður. Því er
líkt farið um náttúruna. Það sem
gefur henni gildi getur verið mis-
munandi eftir því hvaða mæli-
kvarðar eru notaðir og hver metur
náttúrugildin.
Gildismat bóndans, gildismat
ferðamannsins að ekki sé talað um
gildismat stóriðjuhöldsins, fara
sjaldnast saman. Svo tengjast hags-
munir gildismatinu. Þeir hagsmun-
ir geta verið bæði stað og tíma-
bundnir (dæmi: álver í Reyðarfirði).
Spurningin er hverra hagsmuna ber
fyrst að gæta og hagsmunum hvers
skal fyrst fórnað, þegar huglægum
gildum er raskað. Ef notaðir eru
eingöngu fjárhagslegir mælikvarðar
hljóta þeir oftast að vera stað- og
tímabundnir. Fjármagnið leitar
ávöxtunar, sem mestrar og sem
fyrst. Fjármagnssjónarmið eru í eðli
sinu skammtímasjónarmið og mega
ekki ein ráða ferðinni við mat á
huglægum gildum. Þegar meta á
hvort huglægum gildum skuli fóm-
að ber fyrst að líta til þess hvort þau
eru afturkræf eða ekki.
Ef við sökkvum Eyjabökkum í
miðlunarlón sökkvum við með þeim
gildum sem eru óafturkræf um ald-
ur og ævi. Sama gildir ef við þurrk-
um Dettifoss. Höfum við leyfi til
taka á okkur þá ábyrgð gagnvart
komandi kynslóðum sem kynnu að
hafa annað gildismat? Eða treystum
við því að gildi, sem þegar hefur
verið fómað, séu þeim kynslóðum
einskis virði sem aldrei hafa notið
öræfakyrrðar, eða horft á Dettifoss
byltast í gljúfrum.
DV
Áfram, kettir
Ingunn skrifar:
Mig langar til að leggja nokkur
orð í belg um kattamálið eða katta-
fárið eins og það var kallað í DV 21.
júni. í frétt í blaðinu kemur fram
að Ingibjörg Sólrún og hennar fólk
hefur látið sér detta í hug að tak-
marka kattaeign landsmanna og er
stefnt að því að banna fólki með
lagasetningu að eiga fleiri en tvo
ketti eldri en þriggja mánaða.
Hvemig má þetta vera? Hvernig
er hægt að vera að setja reglur um
annað eins á meöan ástandið er
eins og það er í skólamálum, svo
dæmi sé tekið? Kennarar segja upp
í stórum stíl og engin lausn í sjón-
máli en á meðan sitja borgaryfir-
völd á rökstólum um það hvernig
hægt sé að klekkja á kattaeigend-
um og leggja drög, í mörgum liðum,
að lagasetningu um takmörkun á
kattaeign. Er þetta eðlileg for-
gangsröð? Væri ekki meira vit að
fara vinna eitthvað í því sem
skiptir máli og hætta að hrella
fólk, og ketti, að óþörfu?
Hlaðið undir
landsbyggðina
Ólöf Sig. skrifar:
Vandræði Rauðsíðu hafa verið
til umflöllunar undanfarið og hef-
ur mikið verið talað um að eitt-
hvað þyrfti að gera til að koma fyr-
irtækinu tO bjargar. Þetta hefur
farið mjög í taugarnar á mér, því
mér leiðist hvemig hlaðið er undir
fyrirtæki á landsbyggðinni, um-
fram önnur fyrirtæki í landinu. Af
hverju mega þessi fyrirtæki úti á
landi ekki fara á hausinn ef þau
bera sig ekki? Af hverju lúta þau
öðrum lögmálum en önnur fyrir-
tæki í landinu? Eru þau bara djók
og dundur? Sumarbústaðahobbí?
Ábending til stjómenda fyrir-
tækja á höfuðborgarsvæðinu sem
eru um það bil að fara á hausinn:
Hættið að hagræða og spara í
rekstrinum. Það er óþarfa puð til
einskis. Pakkið draslinu saman og
flytjið fyrirtækið út á land. Krefjist
síðan úrlausnar og peningaaðstoð-
ar. Það er úrræði sem blífur.
Daöur við
bíleigendur
Strætisvagnafarþegi skrifar:
Undarleg er sú ráðstöfun borg-
arinnar að bjóða bíleigendum
ókeypis ferðir frá Háskólalóð og
niður í bæ. Bilastæðaskortur í
miðborginni er löngu kunnur og
þess vegna verður bileigendum
boðið að leggja bílum sinum við
Háskólann. Það er svo sem góðra
gjalda vert en hvers vegna eiga
þeir að fá ókeypis flutning í mið-
bæinn, á sama tíma og SVR hyggst
hækka fargjöld fyrir þá sem nauð-
synlega þurfa á strætisvögnum að
halda? Það eiga ekki allir bil og
því miðm- hefur þjónustu SVR far-
ið mjög aftur síðustu misseri. Illa
farnast Reykjavíkurlistanum í
þessum málum og stórfurðulegt að
slíkur flokkur skuli ekki hafa á
stefnuskrá sinni að bæta almenn-
ingssamgöngur og fækka einkabíl-
um, þótt ekki væri nema út frá
umhverfissjónarmiðum.
Nei, allt er gert til að létta und-
ir með blessuðum bíleigendunum.
Þetta daður við bíleigendur er
hins vegar með öllu óþolandi.
Hvers vegna geta þeir ekki borgað
fyrir sig eins og aðrir? Þetta er
kolröng stefna og ég hvet Reykja-
víkurlistann til að snúa hið
snarasta frá villu síns vegar. Það
er ekki of seint.