Dagblaðið Vísir - DV - 13.08.1999, Blaðsíða 12

12
FÖSTUDAGUR 13. ÁGÚST 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aöstoöarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 11, 105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Rlmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverö 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Nátttrölli blæðir
Kjörstaða framkvæmdastjóra fyrirtækis er að geta sent
út reikning fyrir þjónustu, hvort sem þjónustan er nýtt
eða ekki - reikningurinn er gerður óháð því hvort óskað
hafi verið sérstaklega eftir að viðskiptin ættu sér stað.
Fyrir fram mætti ætla að fremur auðvelt sé að reka slíkt
fyrirtæki með þokkalegum árangri, jafnvel glæsilegum.
Keppinautar sem þurfa að fá viðskiptavini sína til að
kaupa sambærilega þjónustu ættu ekki mikla möguleika.
Raunar teldu flestir það hreint fjárhagslegt glapræði að
leggja út í samkeppni við fyrirtæki sem getur hagað inn-
heimtu reikninga með nokkurs konar lögregluaðgerðum.
Viðskiptablaðið greindi frá því síðastliðinn miðvikudag
að Ríkisútvarpið hefði verið rekið með 345 milljóna króna
tapi á liðnu ári og þar af varð 52 milljóna tap af reglulegri
starfsemi.
í öllum eðlilegum fyrirtækjum væri tekið af fullri hörku
á málum. Leitað væri leiða til að lækka rekstrarkostnað,
samhliða því sem möguleikar á auknum tekjum væru
kannaðir. En Ríkisútvarpið er ekki eðlilegt fyrirtæki sem
starfar á samkeppnismarkaði á jafnréttisgrunni. Þess
vegna leita forráðamenn fyrirtækisins annarra skýringa
en hjá þeim sjálfum, líkt og þeir séu yfir það hafnir að beita
vinnubrögðum og aga sem tíðkast í rekstri fyrirtækja.
Tvær af hverjum þremur krónum sem Ríkisútvarpið hef-
ur í tekjur koma af lögskipuðum afnotagjöldum sem lands-
menn verða að greiða hvort sem þeim likar það betur eða
verr - óháð því hvort þeir horfa eða hlusta á rikisfjölmiðl-
ana. Forráðamenn Ríkisútvarpsins kvarta ekki yfir því að
hafa afnotagjöldin heldur að þau hafi ekki hækkað í takt
við laun landsmanna. Þeir finna einnig að því að þrengt
hafi verið að fyrirtækinu með þvi að fækka tekjustofnum.
Og í stað þess að varpa fram nýjum hugmyndum og leita að-
ferða við að leysa vandann sendir útvarpsstjóri löggjafan-
um dulbúna hótun: „Ef Alþingi er ekki reiðubúið að skil-
greina hlutverk Ríkisútvarpsins upp á nýtt eða treysta hin
fjárhagslegu skilyrði til reksturs þess eins og hann er nú í
megindráttum mun eitthvað undan láta fljótlega. Stytting
dagskrár og kerfisbundin fækkun starfsmanna því samfara
eru þá nærtækust úrræði að grípa til og þau sem skila
marktækustum árangri til lækkunar útgjalda.“
Vandi Ríkisútvarpsins liggur ekki í því að tekjustofnum
hafi verið fækkað og að afnotagjöld hafi ekki hækkað í
samræmi við almennar launahækkanir. Erfitt er að trúa
því að fyrirtækið sé svo vel rekið að ekki megi ná fram
hagkvæmari rekstri án þess að skerða þjónustu. Vandi
Ríkisútvarpsins mun ekki leysast þó Alþingi skilgreini
hlutverk þess upp á nýtt heldur með þvi að gera eignar-
hald þess skýrt - verði ekki lengur fé án hirðis.
Sigurður B. Stefánsson, framkvæmdastjóri Verðbréfa-
markaðar íslandsbanka, gerði þetta eignarhald fyrirtækja
að umtalsefhi í erindi á Viðskiptaþingi íslands á síðasta
ári. Þar vitnaði Sigurður til skýrslu frá McKinsey Global
Institute um framleiðni fjármagns en þar segir: „Mikil-
vægasta skýringin á því hvers vegna framkvæmdastjórar
taka eitthvað annað fram yfir að auka framleiðni í rekstri
er hver á fyrirtækin. Eignarhald er líka mikilvægasta
skýringin á því hvers vegna óskilvirk fyrirtæki leggja
ekki upp laupana og hverfa þannig að önnur og betri geti
yfirtekið reksturinn.“
Forráðamenn Ríkisútvarpsins ættu að leggja til við Al-
þingi að almenningi verði gefinn kostur á að eignast bein-
an hlut í fyrirtækinu sem fengi siðan að þróast og þroskast
með eðlilegum hætti. Annars mun nátttröllinu halda
áfram að blæða. xv „...
Oli Bjorn Karason
Eitthvað töldu menn þetta málum blandað. - Hrossabændur höfðu upplýst í fjölmiðlum að góður reiðhestur færi
gjarnan fyrir 400 þúsund krónur og meðalhestar fyrir 200 þúsund. Kynbótahestar fyrir enn meira.
Efnahagsundrin
íslenski hesturinn
Kjallarinn
- og íslenskir ráöamenn
Heildarútflutningsverð-
mæti var 870 milljónir
króna. Meðalverð
hrossanna hlaut þá að
vera um 80 þúsund
krónur. Sala hrossa
innanlands var ekki
rædd, en hún er auðvit-
að umtalsverð.
Eitthvað töldu menn
þetta málum blandið.
Hrossabændur höfðu
upplýst í fjölmiðlum að
góður reiðhestur færi
gjaman fyrir 400 þús-
und krónur og meðal-
hestar fyrir 200 þús-
und. Verð fyrir kyn-
bótahesta gat farið í 5
milljónir að þeirra eig-
in sögn. En þetta voru
Guðrún
Helgadóttir
fyrrv. þingmaður
„Ekkert veit ég hvort menn hafa
fengið bakreikninga. En grunur
er um stórfelld skattsvik í þess-
ari atvinnugrein og samvinnu
milli kaupenda og seljenda um
fölsun viðskiptaskjala. Sami
grunur virðist uppi í Þýskalandi
ogviðar.u
Ekki er það nema
ánægjulegt að for-
setinn okkar og ráð-
herrar noti sumar-
fríið sitt til að
sækja heimsmeist-
aramót hrossa í út-
löndum, ef það er
alveg tryggt að það
er ekki á kostnað
okkar skattborgara.
En það hlýtur ríkis-
stjómin að tryggja,
því að opinberar er-
indisferðir verður
ríkisstjómin að
samþykkja. Ef ég
man rétt.
En stundum efast
ég um minni mitt,
og þá er gott að geta
flett upp í vef Al-
þingis. Einmitt það
gerði ég þegar ég
heyrði um stríðs-
rekstur landbúnað-
arráðherra við þýsk
tollayfirvöld vegna
sölu íslenskra
hrossa.
Skatttekjur af
hrossasölu?
Hinn 6. febrúar
1995 lagði ég fram
fyrirspurn á Al-
þingi um útflutning hrossa og
hverjar skatttekjur væm af þess-
ari atvinnugrein, en umræða hafði
verið um að 11 milljarðar skiluðu
sér ekki úr atvinnulífinu í ríkis-
kassann. Fjármálaráðherra upp-
lýsti um tölu seldra hrossa sem
vom sem hér segir:
1990: 1667 hross fyrir 153 millj.,
1991: 1864 hross fyrir 167,5 mÚlj.,
1992: 1995 hross fyrir 170 millj.,
1993: 2449 hross fyrir 177 millj.,
1994: 2700 hross fyrir 205 millj.
þær upplýsingar sem Friðrik
Sophusson fjármálaráðherra
hafði. Hann gat hins vegar ekki
upplýst um tekjur ríkisins £if söl-
unni, og vísaði til framtala hrossa-
bænda.
Grunur um skattsvik
Þá sté í pontu Guðni Ágústsson
þingmaður og sagði skattkerfið
vera „eins og gatasigti" og krafðist
úrbóta. Hann lagði áherslu á að
allir greiddu sinn skerf til samfé-
lagsins, en taldi þó rétt að ræða
við Evrópusambandið um niður-
fellingu á tollum af sölu íslenska
hestsins og geröi lítið með að ís-
lendingar eru ekki í því góða sam-
bandi. Eitthvað hefur enda staðið í
stjómvöldum að ræða það mál!
í blaðaskrifum eftir þessa um-
ræðu kom í ljós að skattrann-
sóknastjóri hafði haft grunsemdir
um misræmi milli raunveralegs
verðs útfluttra hrossa og framtal-
ins og beðið um allar skýrslur um
útflutning hrossa hjá Búnaðarfé-
lagi íslands. Ekkert veit ég hvort
menn hafa fengið bakreikninga.
En granur er um stórfelld skatt-
svik í þessari atvinnugrein og
samvinnu milli kaupenda og selj-
enda um fölsun viðskiptaskjala.
Sami grunur virðist uppi í Þýska-
landi og víðar.
Þýsk yfirvöld líta sjálfsagt skatta-
lög lands síns alvarlegum augum,
eins og þingmaðurinn Guðni
Ágústsson „gatasigtið" sitt i um-
ræðunni á þingi forðum, og dirfðust
að ræða við íslenska seljendur þeg-
ar auðvelt var að ná til þeirra.
Forsetinn í málið |
En Guðni Ágústsson landbúnað-
cirráðherra var búinn að gleyma
gatasigtinu og varð stórmóðgaður
fyrir hönd íslenska hestsins, sem
er uppranalegt dýr. Svoleiðis dýr
eru dýr og það kemur engum við.
Halldór Ásgrímsson skilur þetta
ekki og er ekki viss um hvort rík-
isstjómin fordæmir framkomu
þýsku tollaraddanna í Kreuth.
Við verðum líklega að setja for-
setann í þetta. Hann skilur þetta.
íslenski hesturinn er efna-
hagsundur. Svo sannarlega. Með
exem eða ekki. - Það sem við vor-
um heppin að þeir vora þarna for-
setinn og ráðherrann.
Guðrún Helgadóttir
Skoðanir annarra
Margmiðlun - netmiölun
„Reynslan sýnir, að nýir miðlar bætast við þá sem
fyrir era en koma ekki í stað þeirra... Fyrsta kynslóð
gagnvirkninnar er að vaxa úr grasi, kynslóð sem er
vön því að vera virkur þátttakandi þegar hún notar
tölvur til leikja eða netvöfrunar. Mögulega mun
þessi kynslóð hafa annað viöhorf til milliliða á borð
við fréttastofur, sjónvarps- og blaðamenn; ef til vill
mun hún hafa minni áhuga og minna traust á þeim
og kjósa frekar aö leita sér upplýsinga og frétta án
þeirra hjálpar, að velja sjálf og hafna.“
Úr forystugrein Mbl. Nýir fjölmiðlar, 12. ágúst.
Andspænis sigurverki alheims
„íslendingar vora í hópi þeirra fjölmörgu sem
gátu farið út úr húsi og fylgst með sólmyrkvanum í
gær... Að horfa á mikilfenglegt sjónarspil himin-
tungla ætti að minna alla á örsmæð okkar í alheim-
inum - ekki bara íslensku þjóðarinnar heldur jarð-
arinnar í heild sinni. Og um leið að gera öllum ljóst
hversu hjákátlegt það er af manninum að líta á sig
sem herra veraldarinnar og æðsta stig sköpunarinn-
ar. Andspænis sigurverki alheimsins verður ófúll-
komleiki mannsins nefnilega yfirþyrmandi og enda-
lausar deilur þeirra grátbroslegar."
Elías Snæland Jónsson í forystugrein
Dags 12. ágúst.
Er fiskvinnsla atvinnugrein?
Bolfiskvinnsla hefur tapað milljörðum árum sam-
an. Ekki hefur verið farið eins hroðalega með neina
atvinnugrein hérlendis og bolfiskvinnslu í landi.
Ekki er hægt að reka slíka vinnslu með hagnaði
nema fá hráefni undir markaösverði. Fiskvinnsla
hefur streymt út á sjó. Þar er skattaafsláttur af laun-
um og ekki þ£uf að vigta hráefni inn í vinnsluna....
Ef fiskvinnsla er atvinnugrein, ætti hún þá ekki að
hafa einhvem kvóta? Stöðugleiki myndi þá frekar
skapast í sjávarþorpum landsins. Sé fiskvinnsla hins
vegar ekki atvinnugrein væri gott að fá það skriflegt
svo fólk sé ekki með falsvonir."
Kristinn Pétursson í grein sinni í Mbl. 12. águst.