Dagblaðið Vísir - DV - 27.08.1999, Blaðsíða 13

FÖSTUDAGUR 27. ÁGÚST 1999
13
Bandaríkjamenn og
Bretar eru komnir í
þrot gagnvart Saddam
Hussein. Stefnan er
gjaldþrota. Viðskipta-
bannið sem sett var í
múgæsingunni sem
fylgdi hernaðinum
gegn írak með því að
búa til skrattann sjálf-
an úr Saddam er ekki
aðeins glæpsamlegt
gagnvart almenningi í
landinu, það er til-
gangslaust. Almenn-
ingur í írak kennir
ekki Saddam um neyð-
ina sem þar ríkir og
barnadauðann, sem
UNICEF segir að hafi
margfaldast vegna
hruns heilbrigðiskerfísins, heldur
Bandaríkjunum. Bandaríkjamönn-
um hefur tekist að gera þetta fólk,
sem áður fyrr var einna vestræn-
ast í hugsunarhætti allra
arabaríkja, að hatursmönnum sín-
um. í ofanálag hafa
Bandaríkjamenn síð-
ustu ár haldið uppi á
eigin vegum hernaði
gegn svokölluðum
flugbannssvæðum í
Norður- og Suður-
írak sem sett voru
einhliða án nokkurs
umboðs SÞ.
Á þessu ári hafa
bandarískar flugvél-
ar gert loftárásir á
íraka 115 sinnum.
Þessi hemaður fer
hljótt, en er miklu
víðtækari en menn
almennt gera sér
grein fyrir. Þetta er
lögleysa að alþjóða-
lögum og í óþökk SÞ.
Stefnubreytingar er
þörf, alþjóðasamfé-
lagsins, og ekki síst
Bandarikjanna
sjálfra vegna.
Saddam blífur
Allt þvaðrið um
gjöreyðingarvopn
íraka er skýrt dæmi
um það sem
Kjallarinn
Churchill kallaði
einu sinni „resoluta
lying by honourable
men“. Þessi draugur
var vakinn upp til
að réttlæta þá óopin-
beru stefnu Bush
forseta að írak losn-
aði ekki úr einangr-
un meðan Saddam
væri við völd. Sann-
leikurinn er sá að
vopnaleitinni var í
raun og veru lokið
þegar árið 1993. Síð-
an þá hafa engin
efnavopn fundist, og
sýklavopn hafa
aldrei fundist, þrátt
fyrir mkila og há-
vaðasama leit. Því
er haldið fram að þau séu bara svo
vel falin, Saddam feli þetta undir
rúmi í höllum sínum.
Ef sýklavopn finnast ekki er það
bara sönnun fyrir góðum felustöð-
um. Með þessu má blekkja fáfróð-
Gunnar
Eyþórsson
blaðamaður
an almúgann. Vitaskuld er þetta
aðeins yfirskin. Bandaríska þjóð-
in, eftir alla móðursýkina sem
Bush spanaði upp, hefur aldrei
sætt sig við að Saddam skuli ekki
hafa gefist upp, og Clinton þorir
ekki að hvika frá þeirri stefnu sem
Bush knúði fram í Öryggisráðinu,
„Nú eru teikn á lofti um að Banda-
ríkjamenn séu að hverfa frá kröf■
unni um fall Saddams og séu að
undirbúa raunhæfar tillögur í sam-
ráði við Breta um afnám viðskipta-
bannsins, sem Öryggisráðið fær til
meðferðar í næsta mánuði. “
með stuðningi Breta, sem eru höf-
undar allra landamæra á þessum
slóðum. Nú eru teikn á lofti um að
Bandaríkjamenn séu að hverfa frá
kröfunni um fall Saddams og séu
„Á þessu ári hafa bandarískar flugvélar gert loftárásir á íraka 115 sinnum. Þessi hernaður fer hljótt en
er miklu víðtækari en menn almennt gera sér grein fyrir.“
að undirbúa raunhæfar tillögur í
samráði við Breta um afnám við-
skiptabannsins, sem Öryggisráðið
fær til meðferðar í næsta mánuði.
Vopnaeftirlit
Þar er gert ráð fyrir að við-
skiptabannið verði afnumið í fjóra
____________x mánðuði til
reynslu, gegn
því að írakar
fallist á áfram-
haldandi vopna-
eftirlit. Ef svo
reynist verður
framlengt um
fjóra mánuði í
senn. Vopnaeft-
irlitið yrði á aflt
öðrum forsend-
um en var. Þetta
gefur fyrirheit
um hvort tveggja, að þrengingum
almennings í írak linni og Banda-
ríkjamenn og Bretar geti bjargað
andlitinu.
Það er forsmán að fara í „mann-
úðarstríð“ á Balkan-
skaga á sama tima og
lífið er kramið úr
varnarlausu fólki í
írak af pólitískum
ástæðum heima fyrir.
Stefna Bandaríkjanna
gagnvart afvopnunar-
málum, gegn út-
breiðslu kjarnavopna,
gagnvart svokölluð-
um útlagaríkjum,
mannúðaríhlutunum,
gagnvart hlutverki SÞ
og Öryggisráðsins, og
er nátengd stefnuleys-
inu í írak. Stefnu-
breyting myndi líka
minnka klofninginn í
Öryggisráðinu og
gera utanríkisstefhu
Bandaríkjanna í heild
trúverðugri. Það er
ekki aðeins mannúð-
ar- og réttlætismál að
aflétta þvingununum
gegn almenningi í
írak, það er líka hags-
munamál Bandaríkja-
manna í víðara sam-
hengi.
Gunnar Eyþórsson
Stefnubreyting í írak
Er barist gegn framförum?
Það er mikill skaphiti í mörgum
þeirra sem beijast gegn virkjunum
og stóriðju. Það er oft erfitt að bæla
tilfinningar eða komast hjá því að
þær rugli fólk í ríminu. Það hefur
verið fróðlegt að fylgjast með um-
ræðunum um virkjanirnar og fyr-
irhugaðar stóriðjuframkvæmdir.
Flestir þeirra sem hafa rætt málin
hafa aldrei stigið fæti sínum á um-
rædd svæði og vita því lítið um
hverju verður fórnað undir vatn
nema af myndum sjónvarps.
Öll umræðan snýst um ímynd-
aðar niðurstöður og hefur snúist
upp í múgsefjun.
Þótt fólk hafi
þyrpst á þessar
slóðir í kjölfar hat-
rammrar umræðu
þá hafa flestir verið
búnir að gera sér
skoðanir fyrirfram.
Margar spumingar
vakna. Þurfum við
raunverulega á nýj-
um atvinnumögu-
leikum að halda?
Eða erum við að fóma náttúruauð-
lindum okkur til skaða?
Margir á villigötum
Það hvarflar að mörgum að
skapheit umræðan snúist ekki
lengur um nauðsyn og framfarir
eða hvað sé þjóðfélagslega hag-
kvæmt. Fólk er ráðvillt í afstöðu
sinni og margir á villigötum. Fólk-
inu fjöigar og ljóst er að auka þarf
fjölbreytni í atvinnulífinu. Að öðr-
um kosti má reikna með að þeim
flölgi sem leita atvinnu og afkomu
erlendis. Það má öllum vera ljóst
að sjávarútvegurinn mun ekki
brauðfæða nýja kynslóð. Nýir at-
vinnumöguleikar þurfa að koma til
og auka þarf fjölbreytnina í at-
vinnulifinu. Nauðsynlegt er því að
nýta nýjar auðlindir.
í allri umræðunni hvarflar að
undirrituðum hvort sagan sé að
endurtaka sig þegar litið er til
þeirrar skaphitaumræðu sem varð
1905 þegar mótmælt var ritsíma-
málinu eins og það var nefnt. Hálft
þriðja hundrað bænda úr fimm
sýslum frá Markarfljóti og vestur
til Hítarár á Mýrum komu ríðandi
með tvo til reiðar til Reykjavíkur
til að mótmæla. Mótmælin voru
svo mögnuð að bændur fóru ríð-
andi frá hálfslegnum túnum til að
fordæma lagningu símans. Form-
legur mótmælafundur var haldinn
í troðfullri Bárubúð til að sýna
andstöðu sína. Þar
voru ályktanir sam-
þykktar. Símamálið
yfirgnæfði aðrar deil-
ur og hreppapólitík
hvarf í skuggann.
Menn voru hræddir
við byltingarkenndar
framfarir í takt við
nýja tíma. Það eru
margar hliðar á stóru
máli.
Framfarir hafi
forgang
Ekki skal neinu
slegið fóstu um að ein
lausn sé algóð um-
fram aðra. En það er
ekki úr vegi að íhuga
hvar við stöndum í af-
stöðu okkar gagnvart nauðsynleg-
um framfórum. Auðvitað þarf
hverju sinni að meta og vega
hverju þarf að fóma til að þörfum
sé fullnægt í nauðsynlegum
ákvörðunum. En það er fráleitt að
láta tilfinningahitann einan ráða
ferðinni þegar miklar fram-
kvæmdir eru í húfi. Til að mæta
brýnum þörfum framtíðarinnar
verður að stuðla að framföram.
Við hlæjum að frumhlaupi for-
veranna sem mótmæltu nauðsyn-
legum framfórum sem fólust í að
símavæða landið á sínum tíma.
Það má vafalaust deila um hvort
við stöndum í sömu sporum í dag
þegar við mótmælum virkjunum
og stóriðju. Það verð-
ur hver að hugsa
málið fyrir sig. En
framfarir verða að
hafa sinn gang áður
en krepputimar ríða
yfir.
Þrætur koma
að gagni
En kannski er þessi
blóðheita umræða
um hálendið aðeins
einn anginn af flóð-
bylgju mótmæla sem
rísa í hvert sinn sem
ákvörðun er tekin
um framkvæmdir og
framtak. Mótmæli
risu út af húsbygg-
ingu við Laugaveg-
inn, mótmælt er byggingarfram-
kvæmdum í Laugardal og um
framtíð flugvallarins í Vatnsmýr-
inni er alveg upplagt að deila. Þær
deilur kunna að endast okkur að
minnsta kosti fram yfir áramót.
Það er varla lagður vegarspotti
svo að ekki sé hreyft mótmælum.
Það er ljóst að við þurfum að
eiga okkur þrætumál. Þau koma
blóðinu á hreyfingu og koma í veg
fyrir doða og sinnuleysi. Þrætur
koma að sama gagni og æsingur-
inn á íþróttakappleikjum. Þá er
hægt að æpa sig hásan sem ekki er
mögulegt í tilbreytingaleysi hvers-
dagsleikans.
Jón Kr. Gunnarsson
„Það er Ijóst að við þurfum að
eiga okkur þrætumál. Þau koma
blóðinu á hreyfingu og koma í veg
fyrir doða og sinnuleysi. Þrætur
koma að sama gagni og æsingur-
inn á íþróttakappleikjum. “
Kjallarinn
Jón Kr.
Gunnarsson
rithöfundur
Með og
á móti
Slasaðir sendir á HM?
Frammistaða íslensku keppendanna á
Heimsmeistaramótinu í frjálsum íþrótt-
um í Sevilla á Spáni hefur valdið von-
brigðum „íslensku þjóðarsálarinnar"
sem alltaf krefst toppárangurs síns
fólks. Það hefur valdið taugatitringi að
allir íslensku keppendurnir, fjórir tals-
ins, hafa átt í meiðslum að undan-
förnu og þegar árangur þeirra i Sevilla
varð ekki betri en raun bar vitni urðu
þær raddir háværar sem sögðu að um
helbera sóun fjármuna væri að ræða
að senda fólkið á Heimssmeistaramót-
ið, meitt eða veikt, eða hvort tveggja.
En skoðanir eru skiptar um þetta mál
eins og við er að búast.
Tómt rugl
„Að senda sjúklinga og fólk sem
á i alvarlegum meiðslum á mót
eins og þetta er auðvitað algjör-
lega út í hött, það er einfaldlega
tómt rugl og peningasóun. í þessu
tilfelli var verr farið en heima set-
Sverrír Leósson,
útgeröarmaður á
Akureyrí.
ið. Skattgreiðendur sem vissulega
greiða hluta
þess kostnaðar
sem að þessu
hlýst hljóta að
gera þær kröfur
að með pening-
ana sem eru til
ráðstöfunar, og
eins og fyrri
daginn eru
reyndar skornir
við nögl, sé vel
með farið. Við
gerum þær raunhæfu kröfur til
okkar fremsta íþróttafólks sem
hefur verið búin sú fjárhagslega
aðstaða að geta stundað sína
vinnu áhyggjulaust, að það skili
árangri. Ef meiðsli eða veikindi
koma í veg fyrir það á bara að
taka því en ekki að leggja út í bar-
áttuna sem er vonlaus fyrir fram.
Með slíku atferli tapar okkar
besta íþróttafólk tiltrú, því gamla
ólympíuhugsjónin „að vera með“
er ekki lengur til staðar. Nú krefj-
ast menn árangurs og allt snýst
þetta jú um peninga.
Þeir sem standa að baki íþrótta-
fólkinu eiga hins vegar sökina í
þessu máli. Það er þeirra að axla
ábyrgðina og njóta ávaxtanna þeg-
ar vel gengur en sú ákvörðun
þeirra að senda meitt og veikt fólk
á einn helsta iþróttaviðburð
heimsins er því miður ekkert ann-
að en rugl.“
Út í hött
„Rökin fyrir því að senda ekki
okkar þesta frjálsíþróttafólk á
þetta mót eru ansi langsótt. Ég get
sérstaklega talað um Jón Arnar
Magnússon sem óneitanlega er
einn af toppmönnunum i heimin-
um og hann átti fullt erindi á
þetta mót. Hann
var heill heilsu
fyrir mótið,
meiðsli höfðu
vissulega trufl-
að hann á und-
irbúningstíma-
bilinu en hann
var kominn í
lag. Það er út í
hött að segja að
hann hafi ekki
átt erindi hing-
að til Sevilla en
veikindi sem hann lenti í hér á
mótsstað og meiðsli í kjölfarið
ollu því að svo fór sem fór.
Mér finnst það undarlegt við-
horf ef menn halda því fram að
hann hafi ekki átt erindi hingað,
til að keppa við þá bestu í heimin-
um, jafningja sina. Eftir meiðsla-
tímabil var hann búinn að ná sér
og átti hingaö fullt erindi. Mér
finnst það reyndar sorglegra en
tárum taki ef íslenska þjóðin er
ekki tilbúin að standa við bakið á
honum þegar hann fær mótbyr, á
sama hátt og þegar hann hefur
sannað sig sem einn besti íþrótta-
maður heimsins í sinni grein.
Þjóðin á að njóta þess að eiga
íþróttafólk í fremstu röð og styðja
þá, líka þegar á móti blæs.“ -gk
Gísli Sigurösson,
þjálfari Jóns Arnars
Magnússonar tug*
þrautarmanns.