Dagblaðið Vísir - DV - 27.08.1999, Side 11

Ein af fjölmörgum merkilegum myndum á Kvikmyndahátíðinni er n sem er eftir ungan Ameríkana,
Darren Aronofsky. Hann skrifar bæði handritið og leikstýrir. Myndin hefur fengið frábærar móttökur
hvert sem hún hefur farið og hlotið ótal verðlaun og viðurkenningar, þ.á m. fékk Aronofsky
leikstjóraverðlaunin á Sundance-kvikmyndahátíðinni. Það leikur enginn vafi á því að hann á eftir að
láta meira að sér kveða. Fókus spjallaði við kauða.

Darren Aronofsky mætir galvaskur á Kvikmyndahátíðina og skýrir vonandi nánar frá leyndardómum k.
„Þetta er öðruvisi mynd en geng-
ur og gerist. Við flokkum hana sem
vísindaskáldsögu-spennumynd.
Hún fjallar um stærðfræðing, Max
Cohen, sem hefur gefið hinar stöðl-
uðu reglur upp á bátinn og ætlar
sér að fmna töfraformúluna sem
stjórnar verðbréfamarkaðnum í
New York. Þessi töfraformúla sem
hann leitar að stjómar jafnt verð-
bréfamarkaðnum sem og öllu öðru
í kringum hann, í henni er m.a.
lausn k.“
Ofsóttur af nördum
Ertu stœröfrœöisnillingur sjálfur?
„Nei, það er ég ekki. Enda er ég
ekki að biðja fólk að fara í bíó með
vasareikni. Ég hef meiri áhuga á
dulrænum eiginleikum stærðfræð-
innar. Fólk hefur alla tið verið að
leita að guði með hjálp talna. Það er
skotpaliurinn minn.“
Hafa einhverjir stœröfrœöisnilling-
ar haft samband við þig og rœtt
töfraformúluna við þig?
„Síðan myndin kom út hafa þó
nokkrir Max Cohenar haft samband
við mig og talað um mynstrin á
verðbréfamarkaðnum. Það eru
margir sem lifa og hrærast í stærð-
fræðiheiminum aðdáendur myndar-
innar. Sumum finnst ég hafa ein-
faldað málið en við vorum auðvitað
að gera mynd fyrir stóran áhorf-
endahóp. Við reyndum hins vegar
að góma flækjuna í hinu óendanlega
og varpa henni upp á tjaldið. Þá hafa
einnig sumir haldið því fram að ég
hafi stolið þeirra hugmyndum en
hugmyndin að myndinni kemur
auðvitað úr mörgum áttum. Þegar
öllu er á botninn hvolft þá er allt út
í klikkuðu liði sem gerir klikkaða
hluti.“
Mamma smurði
Hvaö kostaöi myndin?
„Hún kostaði 60.000 dollara
(4.404.000 krónur).“
Þaó er svona álíka og ódýrustu ís-
lensku myndirnar kosta, ef ekki minna.
„Já, það var ekki mikið til stað-
ar. Ég og allir sem unnu að mynd-
inni fórum til vina okkar og báðum
þá um 100 doflara. Loforðið var að
ef aflt gengi að óskum myndu þeir
síðan fá 150 til baka.“
Ertu búinn að borga öllum til
baka?
„Hverjum einum og einasta, þeir
voru 600.“
Svo sá mamma þín um veiting-
arnar á tökustaó.
„Já. Ég vildi skapa þægilega
stemningu (og átti enga peninga)
þannig að mamma, sem býr til
bestu hnetusmjörs- og sultusamlok-
ur í heimi, sá um veitingarnar og
að veita mér móðurást."
Hvað er Guð?
í Good Will Hunting lék Matt
Damon stœröfrœöisnilling. Teluróu
hann líkjast Max Cohen á einhvern
hátt?
„Ég held að Matt Damon hefði
getað verið hvað sem er í þeirri
mynd. Það var ekkert mikflvægt að
hann var stærðfræðisnillingur,
bara að hann var snillingur. Mín
mynd fjaflar um hugmyndir meðan
hin, eins og flestar Hollywood-
myndir, fjallar um strák og stelpu
sem verða skotin og allt endar vel.
Meginuppistaðan í k eru spurning-
ar eins og: Af hverju erum við hér?
Hver erum við? Hvað er Guð? Hvar
er Guð? Þetta er öðruvísi mynd.
Ben Affleck og Liv Tyler kyssast
ekki í endann.“
Þaö hefur veriö sagt aó margt í
myndinni líkist forneskjulegri fram-
tíöartœkni Terry Gilliams i Brazil.
Er eitthvaö til í því?
„Terry Gilliam hefur haft mikil
áhrif á mig og mikið af tækninni í
myndinni er hálf-fomeskjuleg. Að-
alhetjan byggir sér ofurtölvu úr
alls kyns rusli sem hann sankar að
sér í íbúðinni sinni. Þetta líkist
gerð fyrstu Machintosh og IBM
tölvanna. Þannig tókum við gamla
tækni yfir í vísindaskáldskap.
Áhrifin sem urðu þess valdandi
komu án efa frá Gilliam."
Útkoma n
„Annars hlakka ég mjög tfl að
koma loksins til íslands. Ég á fullt
af íslenskum vinum. Einar Snorri
og Eiður Snorri lánuðu mér t.d.
sleða sem þeir hönnuðu fyrir
myndavél, „The Snorri Cam“. Hún
kom sér vel.“
Bjóstu viö því aö k yröi vinsœl,
hvaö þá aó þú myndir hreppa leik-
stjórnarverölaunin á Sundance?
„Nei, aldrei. Ég er furðu lostinn
yflr því að myndin skuli vera að
fara til íslands, um alla Evrópu og
til Japan. Þegar við vorum að
gera hana settumst við oft niður á
bar og ræddum hvernig færi í
versta fafli ef enginn vildi dreifa
henni. Við fórum jdlr það hvern-
ig við gætum aflað peninga til að
borga fjárfestunum og fleira. Síð-
an töluðum við líka um hvemig
gæt' farið í besta falli og það er
engin spurning að það er útkoma
jc.“
-hvs
Emir Kusturica er fjölhæfur maður. Þekktastur er hann sem
kvikmyndagerðarmaður en hann spilar líka fótbolta og er
rytmagítarleikari í No Smoking Band. íslendingar fá að
njóta allra hæfileika hans á næstu dögum.
Blanda af auði, bónd
sjúktirr
Emir Kusturica er aðalgestur
Kvikmyndahátíðar. Hann hefur gert
sex myndir í fullri lengd og fengið
heilan helling af alls konar verðlaun-
um. Hann er t.d. eini leikstjórinn
sem hefur fengið tvo Guflpálma á
Cannes. Fyrst fyrir „Þegar pabbi var
að heiman í viðskiptaerindum", sem
gerð var 1984, og svo fyrir „Neðan-
jarðar" árið 1995. Nýjasta myndin er
„Svartur köttur, hvítur köttur" sem
þykir frábær, rosalega fyndin með
ýktum karakterleikurum sem Emir
fann m.a. meðal sígauna í sveitunum
utan við Belgrad.
Leikstjóranum hefur verið lýst
sem fúlskeggjuðum skógarbirni,
serbneskum Fidel Castro: blöndu af
guði, bónda, heimspekingi og geð-
sjúklingi. Hann er 45 ára og er frá
gömlu Júgóslavíu, afkvæmi múslíma
og Serba, en þó finnur hann mestan
samhljóm með sígaununum.
„Þeir eru mest fyrirlitnir allra á
jörðinni," segir hann, „en um leið
frjálsasta fólkið. Þeir eru jafnt hatað-
ir af öllum en þeir hafa enga fordóma
sjálfir. Þeir skýra bömin sín bæði
eftir kommúnistum og bandarískum
forsetum. Þeir gætu verið beint úr
miðöldum en ganga samt með far-
síma.“
Beitt árás á Milosevic
Emir er umdeildur maður, ekki síst
í heimalandinu. Smnir telja hann
strengjabrúðu í höndum Milosevic
en Emir hefur samt slegið aðstoðar-
mann Milosevic í gólfið og skorað á
annan í einvígi. Þetta var 1993 og sá
sem Emir skoraði á var Vojislav Ses-
elj, sem á nú sæti í ríkisstjóm Milo-
sevics. Vojislav tók ekki tilboðinu af
því hann vildi ekki „liggja undir ásök-
unum um að hafa drepið listamann".
Sjálfur hefur Emir þetta að segja:
„Ég er ekki að segja að ég sé snilling-
ur en „Neðanjarðar" var beittasta
árásin sem gerð hefur verið á Milo-
sevic. Myndin er um mann sem lokar
vini sína ofan í kjallara í 40 ár og tel-
ur öllum trú um að stríðið standi enn
yfir. Hann notar alla en samt finnst
öllum hann vera ffábær náungi. Og
þetta var sýnt í öllum bíóum í
Serbíu."
Albanar og Serbar til
Bahamaeyja
Emir er hræddur um að lok
Júgóslavíumálsins geti orðið
slæm: „Eins og Bismark sagði þá
svíkja ítalir alltaf og Rússar koma
alltaf of seint. Fyrir mér er Rúss-
land núna eins og betlari. í einni
hendi eru gjöreyðingarvopn en
betliskál í í hinni. Það þarf ekki
mikið til að þetta fari aflt saman til
fjandans."
Leikstjórinn heldur áfram og tal-
ar nú um nýlegt sprengjuregn
Nató á Serbíu: „Fyrir afla þessa
milljarða sem Nató hefur notað í
stríðsreksturinn hefði verið hægt
að fljúga með afla Albana og Serba
í Kosovo til Bahamaeyja, þar sem
þeir hefðu getað hlustað á raggea,
sungið, drukkið, riðiö og verið
glaðir. Hægt hefði verið að endur-
reisa efnahaginn og atvinnuvegina
og fólk hefði fallist í faðma og
kysst hvað annað.“
Framleiðsla á skít
Næsta mynd Emirs verður „Hvita
hótelið“, sem gerð er eftir handriti
Dennis Potter. Emir hefur þó oft
hótað að hætta kvikmyndagerð og
segir: „Þegar ég er hálfnaður með
hverja mynd, hugsa ég alltaf: „Þetta
er síðasta myndin mín.“ Sjáði bara
alla hina leikstjórana: 95% af þeim
sem komnir eru á minn aldur fara
að framleiða skít. Langflestir - nema
kannski menn eins og, ja segjum
bara Kubrick - gefast upp og hugsa:
Hverjum er ekki sama? Þeir fara að
fá meiri áhuga á Rolex-úrum,
skreyttum með demöntum. Ég vil
ekki lenda í því fari.“
27. ágúst 1999 f ÓkUS
11