Dagblaðið Vísir - DV - 27.08.1999, Blaðsíða 18

V
T
Bergman
bíói
Persona. Liv Ullman og Bibi Ander-
son.
í Bæjarbíói í Hafnarflrði ætlar
Kvikmyndasafn íslands að sýna
þrjár kvikmyndir eftir Ingmar
Bergman á kvikmyndahátíð. Fýrir
valinu hafa orðið Persona (1966),
Viskningar och rop (1972) og
Fanny och Alexander (1982).
Persona
Tvímælalaust eitt af helstu
meistaraverkum Bergmans.
Ullman er leikkona sem af ókunn-
um ástæðum hættir að tala og er
send í meðferð hjá geðlækni. Þar
er henni sinnt af hjúkrunarkonu
sem leikin er af Andersson. Með
snilldarlegri notkun ljóss og
skugga draga Bergman og töku-
maður hans Sven Nykvist fram
líkindin milli kvennanna tveggja
og toga þannig áhorfandann inn í
sálarstúdíu sem virðist vera
meira um hjúkrunarkonuna en
sjúklinginn. Andersson hellir úr
sálarkirnunni yfir hina þöglu
Ullman og smám saman virðist
sem henni sé svipað farið og hinni
sjúku um leið og hún tekur að líkj-
ast henni æ meir. Skotið af andlit-
um þeirra sameinuðum undir lok
myndarinnar er eitt af eftirminni-
legustu sýnum kvikmyndasögunn-
ar.
Viskningar och rop
Hvísl og hróp er afskaplega orð-
mörg og þungbúin en um leið
ótrúlega seiðandi og einstaklega
vel smíðuð. Hún fjallar um þrjár
systur og ráðskonu þeirra. Ein
systirin er að deyja úr krabba-
meini og sagan gerist á síðustu
dögunum. Bergman stillir konun-
um fjórum upp sem eins konar
mannkyns-líkingu; sýnir fram á
hvernig við bregðumst við ótta,
dauðanum og vitjunum þess Guðs
sem virðist fremur vera hefni-
gjarn en fullur góðvildar. Það er
til marks um áhrifamátt þessarar
myndar að þrátt fyrir dapurlegt
viðfangsefnið er hún ein af mest
sóttu myndum Bergmans. Nykvist
hlaut óskarsverðlaunin fyrir kvik-
myndatökuna.
Fanny och Alexander
Magnum opus Bergmans og
hans síðasta bíómynd (nema hann
kjósi að skipta um skoðun). Hér
segir af samnefndum systkinum
og fjölskyldu þeirra. Þegar leik-
hússtjórinn faðir þeirra deyr sér
móðirin þann kost vænstan að
flýja í kaldan náðarfaðm biskups
nokkurs og giftast honum. Fjöl-
skyldan flytur úr fjörlegum heimi
leikhússins í strangan aga á bisk-
upssetrinu þar sem bíða systkin-
anna breyttir tímar. í þessu meist-
arastykki tekst Bergman ekki að-
eins að lýsa lífinu í sænskum smá-
bæ í byrjun aldarinnar heldur
einnig að setja fram máttuga
gagnrýni á trúarlegt ofstæki. Um
leið er myndin, ólíkt mörgum öðr-
um myndum Bergmans, full af
fjöri, gáska og ómótstæðilegum
töfrum.

•
• Tango gerist í Bueons Aires í
• Argentínu og segir frá krossferð
• leikstjórans Mario Suarez til að
• gera kvikmynd um tangóinn. Hann
er einmana eftir að eiginkona
„ hans, ein leikkvennanna í kvik-
• mynd hans, hefur yfirgefið hann.
• Auk þess á hann í vandræðum með
• að ná utan um mynd sína, skapa
heild sem hann sættir sig við um
leið og dansarar og tónlistarmenn
• fá að njóta sín. Einn helsti fjár-
• festirinn í myndinni er Angelo
• Larroca, harðsvíraður bisnessmað-
• ur sem einnig getur verið mjög
hættulegur. Unnusta hans, hin
unga og fagra Elena, er einn
dansaranna í mynd Marios og
hann gerir sér grein fyrir því að
það geti skapað hættuástand kom-
ist Angelo að því að hann er orðinn
ástfanginn af Elenu. Vandræði
Mario aukast enn þegar hann kem-
ur með þá hugmynd að fjalla í
tangómyndinni um pólitíska spill-
ingu í Argentinu.
Carlos Saura er einn þekktasti
leikstjóri Spánverja og hefur hann
á löngum ferli gert margar úrvals-
myndir, skemmst er að minnast
Taxi sem sýnd var hér á landi í
fyrra. Það er athyglisvert hve
margar kvikmyndir Carlos Saura
hafa ratað í kvikmyndahús hér á
Kvikmyndir spænska leikstjórans Carlos Saura
hafa oft verið sýndar á Kvikmyndahátíð í
Reykjavík. Tango er nýjasta kvikmynd hans og
óður hans til hins vinsæla dans.
landi þegar miðað er við hve fáar
evrópskar kvikmyndir fást sýndar
hér. Dansinn er Saura mjög hug-
leikinn og má nefna Carmen (1983)
og Flamenco (1995) auk Tango þar
sem mikið er dansað.
Tango hefur farið sigurför um
heiminn og var hún meðal annars
tilnefnd til óskarsverðlauna sem
besta erlenda myndin, einnig var
hún tilnefnd til Golden Globe verð-
launanna, í Cannes fékk Vittorio
Storaro verðlaun fyrir kvikmynda-
töku og þá hefur hún verið verð-
launuð fyrir hljóð, tónlist og klipp-
ingu.
Glæsilegar tangósveiflur má sjá í Tango.

Slam. Saul Williams í hlutverki Ray Joshua.
Slam lýsir veröld hinna
fátæku í svertingja-
hverfum sem Spike
Lee hefur áður gert að
viðfangsefni.
Slam gerist í Bandaríkjunum,
nánar tiltekið í Washington, og hef-
ur myndin vakið mikla athygli og
fengið viðurkenningar á kvikmynda-
hátíðum víða um heim. Meðal ann-
ars fékk hún svokölluð Golden
Camera verðlaun á kvikmyndahátíð-
inni í Cannes í fyrra, var tilnefnd til
Indepentent Spirit verðlaunanna og
þá fékk hún gullverðlaunin á Sund-
ance kvikmyndahátíðinni og slík
verðlaun hafa alltaf verið vísir á gott
brautargengi. í Slam segir frá ung-
um svörtum manni, Ray Joshua,
sem býr á Washington-svæðinu í
bæjarhlúta sem nefndur er Dodge
City. í þessum borgarhluta hafa ráð-
ið ríkjum glæpagengi sem heyja mis-
kunnarlaust stríð sín á milli. Dag
einn er Ray handtekinn þegar fikni-
efnasali er skotinn meðan hann er
að ræða við Ray. Þótt Ray haldi sak-
m
Slam
- Bandaríkin 1998
Leikstjóri: Marc Levin.
Handrlt: Marc Levin, Ric
hard Stratton og fleiri.
Kvikmyndataka: Mark Benjamin.
Kllpplng: Emir Lewis.
Tónlist: Dj Spooky.
Lelkarar: Saul Williams.
Sonja Sohn, Bonz
Malone, Lawrence Wil-
son og Beau
Sia.
leysi sínu fram hefur það ekkert að
segja og honum er stungið í fangelsi.
í fangelsinu eru tvö gengi sem berj-
ast um yfirráðin, Thug Life og
Union, og bæði hafa hug á að fá Ray
Joshua í sínar raðir.
Leikstjóri Slam, Marc Levin,
kom fyrst fram á sjónarsviðið með
kvikmynd sína Blowback. Hann
fylgdi henni eftir með The Last
Party og Slam í fyrra og þá fóru
hlutirnar að ganga hjá honum og á
þessu ári hefur hann leikstýrt
tveimur kvikmyndum, White Boys
og Thug Life in D.C.
Aðalstöðin
Þegar móðir Josue er myrt missir drengurinn
áttir og ráfar heimilislaus í stórborginni Rio de
Janeiro í leit að einhverjum sem getur vísað
Af og til koma kvikmyndir fram
á sjónarsviðið sem heilla áhorfend-
ur um allan heim, slík kvikmynd
er brasilíska kvikmyndin Central
Station, sem sýnd var fyrst utan
heimalandsins á Sundance-kvik-
myndhátíðinni og féllu hátíðargest-
ir fyrir myndinni. Á sýningum
mátti heyra klapp og grát í senn.
Mánuði síðar var hún sýnd á kvik-
myndahátíðinni í Berlín og var val-
in besta kvikmyndin á hátíðinni og
fékk Gullbjörnin og Femanda
Montenegro var valin besta
leikkonan. Þá var hún tilnefnd
í vor til óskarsverðlauan sem
besta erlenda kvikmyndin og
Montenegro tilnefnd sem besta
leikkona í aðalhlutverki.
Central Station gerist í Rio
de Janeiro og segir frá ungum
dreng sem verður fyrir því !
áfalli að móðir hans er myrt
fyrir framan jámbrautarstöð í
miðborginni. Drengurinn, sem
þekkir ekki til stórborgarinn-
ar, ráfar um í leit að einhverj-
um sem getur vísað honum til
föður sins. Drengurinn hittir
fyrir konu sem hefur orðið
undir í lífinu. í fyrstu stendur
hugur hennar til að græða á
barninu en drengurinn vekur upp
kenndir hjá henni sem hún hafði
ekki fundið fyrir lengi og hún
ákveður að fylgja honum til norð-
urhluta Brasilíu þar sem faðir
hans býr. Saman leggja þau land
undir fót á vit ævintýranna sem
verður fyrir konuna leit að sjálfri
sér.
Leikstjóri Central Station, Walt-
er Salles, skrifaði sjálfur uppkast
að sögunni og segist hafa verið um
það bil hálfan dag að því. Hann
fékk síðan tvo unga rithöfunda til
að taka við uppkastinu og búa til
handrit. Eins og oft vill verða þeg-
ar lítil börn gegna veigamiklu hlut-
verki í kvikmynd þá reynist mjög
erfitt að finna rétta barnið og Sal-
les fékk smjörþefmn af þvi: „Við
töluðum við og prufuðum 1500
drengi og vorum nánast komnir að
tökudegi þegar rigningardag einn
lá leið mín á lítinn flugvöll,
þar kom að mér drengur sem
var skóburstari á flugvellin-
um. Hann hafði ekkert haft að
gera og spurði mig hvort ég
gæti lánað sér fyrir samloku,
hann sagðist myndi borga mér
strax og ég kæmi aftur um
kvöldið. Það var ekki bara að
mér likaði andlit drengsins
heldur hafði hann virðuleika
og kom mjög vel fyrir. Ég fann
strax að það var eitthvað sér-
stakt við þennan dreng. Ég
spurði hann hvort hann vildi
koma í prufu fyrir hlutverk í
kvikmynd; „Ég hef aldrei séð
kvikmynd og aldrei farið í
bíó,“ var svarið. Ég sagði hon-
um að það skipti engu máli. Þá
Central Station.
unga drengsins.
Vinicius de Oliveira í hlutverki
honum til föður síns.
spurði hann mig hvort hann mætti
koma með vini sína með sér. Ég
sagði honum að það væri aðeins
um eitt hlutverk að ræða. Þá kom
svarið sem gerði það að verkum að
ég nánast réð hann á staðnum: „Ég
vil bara að þeir eigi sömu mögu-
leika og ég.“ Ég átti ekki eftir að
sjá eftir að ráða hann. Vincius, sem
var á tíunda ári þegar hann lék í
myndinni hafði áhrif á okkur öll,
það má segja að hann hafi haft þá
reynslu sem með þurfti en einnig
sakleysi barns.“
Central Station
(Central do Brasil)
- Brasilía 1998

Lelkstjórl: Walter Salles.
Handrit: Joao Emanuel Car-
neiro og Marcus Bernstein.
Kvikmyndataka: Walter Carvalho,
Klipplng: Isabelle Rathery og
Felipe Lacerda.
Tónllst: Antonio Pinto.
Lelkarar: Fern-
anda Montenegro, Vin-
icius de Oliveira og Marilia Péra.
f Ó k U S 27. ágúst 1999