Dagblaðið Vísir - DV - 07.09.1999, Blaðsíða 13

ÞRIÐJUDAGUR 7. SEPTEMBER 1999
13
Verndun og
uppbygging
Fátt er meira rætt
um þessar mundir en
Eyjabakka og áform
um stóriðju á Austur-
landi. Er það vel að
þjóðin skuli vera að
vakna til vitundar
um náttúru landsins
sem er mikilfengleg
og engu öðru lík. í
umræðunni er einnig
verndun svæða í
Reykjavík og það
heitasta í þeim efn-
um er fyrirhugaðar
framkvæmdir í Laug-
ardal.
Margt hefur verið
vel gert í málum sem
lúta að vemdun gam-
alla bygginga víða á
landinu og hver gæti í dag hugsað
sér miðbæ Reykjavíkur án gömlu
húsanna, sem mörg hver hafa ver-
ið endurbætt á afar smekklegan
hátt.
En betur má ef duga skal. í
Reykjavík eru staðir sem mættu
vera betur auðkenndir en þeir eru.
Hvergi er að finna bendingu um
þá merkilegu byggingu sem gamla
sundlaugin í Laugardal var né
Víkurkirkju sem er talið að hafi
staðið á horni Aðalstrætis og
Kirkjustrætis, svo eitthvað sé
nefnt. Sama má segja um staðinn
þar sem Holdsveikraspítalinn var
reistur árið 1898.
Kjallarinn
Gunnhildur
Hrólfsdóttir
rithöfundur
gera Vestmannaeyja-
bæ eins og hann leit
út í janúar 1973 með-
an horfin hús og
landslag eru enn til í
hugum fólks.
Gosminjasafn
Slíkri framkvæmd
þyrfti að ætla gott
rými. Stór bygging,
skemma eða skáli
myndi henta vel sem
rammi utan um
Gosminjasafn. Vel
væri við hæfi að stað-
setja slíka byggingu
uppi á nýja hrauninu
á eynni með útsýni
yfir bæinn.
“í miðri byggingunni
yrði líkan af þeim hluta Heimaeyj-
ar sem fór undir hraun og byggðin
eins og hún leit út á þeim tíma.
Húsin yrðu í nákvæmum stærðar-
hlutfóllum og útlit þeirra og um-
gjörð eins og þann 23. janúar 1973.
í hliðarsölum væru í tölvutæku
formi upplýsingar um einstaka
þætti mannlífsins í bænum, ljós-
myndir af horfnum húsum og jafn-
vel íbúum þeirra. Lífæð eyjanna,
lagning vatnsleiðslunnar, þyrfti
„Það er því tímabært að endur-
gera Vestmannaeyjabæ eins og
hann leit út íjanúar 1973 meðan
horfín hús og landslag eru enn til
í hugum fólks.u
einnig að sýna í máli og myndum.
Þar væri einnig sýnd framvinda
gossins með Ijósabúnaði á korti og
kvikmyndir mætti sýna á ákveðn-
um tímum. Safn verkfæra og
áhalda, dælubúnaður sem notaður
var við sjókælingu hraunsins
þyrfti sinn sérstaka sess. Frásagn-
ir af dugnaði og fórnfýsi þeirra
sem lögðu á sig hættu og erflði í
von um að bjarga verðmætum
þyrftu að vera aðgengilegar á
mörgum tungumálum. Atvinnu-
háttum í plássinu fyrr og nú mætti
------------l einnig gera skil
og mikilvægi
hafnar og hafnar-
mannvirkja. Því
miður voru flest
hús sem stóðu út
úr hraunkantin-
um brotin niður
og fjarlægð. Hús-
in voru fyrri íbú-
um sársaukafull
minning um horfinn tíma og
einnig voru þau slysagildrur.
Gosminjasafn yrði minnisvarði
um einstaka atburði í sögu lands
og þjóðar.
Gunnhildur Hrólfsdóttir
Sum vandamál menningar eru í
slikri blindu, að samtímamenning
á afskaplega erfitt með að skilja
vitleysuna. Sú var tíðin að reynt
var að byggja turn til himins til
þess að ná til Guðs. Enn erum við
að. Frá því að Galileo sagði okkur
að við gætum lýst náttúrunni með
stærðfræði, þá hefur okkur farið
fram á því sviði. Samt eru bygg-
ingaeiningar stærðfræðinnar ekki
merkari en múrsteinar Babels-
turnsins. alveg eins og sá turn
hrundi þegar undirstöður þoldu
ekki meiri hleðslu, þá er takmark-
að hversu lýsandi stærðfræðikerfi
getur verið i náttúrulýsingu.
Þetta er vegna tveggja aðalat-
riða. Hið fyrra er að ekki er hægt
að búa til stærðfræðikerfi, sem
inniheldur öll stærðfræðikerfi.
Hið siðara er að ekkert stærð-
fræðikerfi getur átt niðurstöður
eða lausnir, sem ganga gegn for-
sendum þess.
Takmarkandi forsendur
Þegar við skýrgreinum náttúru-
lega hegðun og setjum upp lögmál
um það, þá virkar það lögmál eins
og takmarkandi forsenda á stærð-
fræðikerfið sem notað er. Undir-
staðan til lýsingar er semsé tak-
mörkuð við þá takmarkandi for-
sendu. Alveg eins og múrsteinn
hefm- í sjálfu sér takmarkaða getu
til að bera háar
byggingar, þá
takmarkast lýs-
ingin við for-
senduna. En
vandinn eykst
verulega,. þegar
við búum til jafh-
gildislýsingu á
milli mismun-
andi lýsingaraðferða. Við höfum
búið til kerfi, þar sem eðlisfræði-
legum atriðum er hægt að lýsa í
frumforsendum tíma, lengdar,
massa og rafhleðslu. Þetta kerfi er
mjög öflugt lýsingarkerfi og án
þess hefði ekki verið hægt að ná
jafnlangt tæknilega og við höfum
„Alveg eins og þeir sem byggðu
Babelsturninn áttu ekki stál til að
byggja hærra, þá er byggingar-
geta lýsingarkerfa einnig tak-
mörkuð.u
Með og
á móti
Er mikil nýliðun þorsks
kvótakerfinu að þakka?
Hafrannsóknastofnun kynnti í síðustu
viku niðurstöður úr seiðaleiðangri þar
sem fram kemur að mæling sýnir
metnýliðun af þorski. Komist seiðin af
ef miðað er við 18 prósenta afföll má
reikna með að veiðistofn þorsks fari
yfir 3 milljónir tonna og geta íslend-
ingar reiknað meö að veiða 750 þús-
und tonn af þorski eftir 3 ár. Menn
greinir á um það hvort þessi niður-
staða sé kvótakerfinu að þakka eða
góðum skilyrðum, svo sem hlýjum sjó
við landið.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því aö ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu. DV áskilur
sér rétt til að birta aðsent efni á
stafrænu formi og í gagnabönk-
um.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@ff.is
Vegur
þyngst
„Seiðavísitala nytjafiska hér
við land hefur farið hækkandi
undangengin 3 ár en mældist þó
langhæst í síðasta leiðangri Haf-
rannsókna-
stofnunarinnar.
Ástæður þess
að allt bendir
nú til þess að
þorskstofninn
sé að rétta úr
kútnum og að
við munum á
fyrstu árum
nwifil LdAIUII, IW
næstu aldar ma&ur Vólstjórafó-
auka verulega la8« ísiands.
veiðar úr stofn-
inum eru vafalítið fleiri en ein og
að minu mati þessar: Með tilkomu
kvótakerfisins hefur okkur tekist
að halda okkur í öllum aðalatrið-
um við sett mörk varðandi heild-
arveiðina sem tryggt hefur vöxt
og viðgang hrygningarstofnsins; í
öðru lagi hefur náðst samstaða,
meöal sjómanna og útgerðar-
manna, um aö stöðva veiðar á
helstu hrygningarslóð þorsksins á
meðan klak stendur yfir, í allt að
þrjár vikur á ári; og i þriöja lagi
hefur árferðið i sjónum á þessu
tímabili verið mjög hagstætt. Að
mínu mati vegur engu að síður
þáttur fiskveiðistjómunarinnar
þyngst í þessu máli.“
Hálfsann-
leikur
Krístinn Pétursson,
fiskverkandi á
Bakkafírði.
„Það fyrsta sem mér dettur í
hug er að þetta er auðvitað fyrst
og fremst Guði almáttugum að
þakka, eins og flestar sviptingar í
náttúrunni. í
öðru lagi er
þetta enginn ár-
angur því i 6 ár
frá 1992 og til og
með 1996 fengu
fiskifræðingar
hámarksárang-
ur í seiðataln-
ingu i Barents-
hafinu. Fram
kom að meira
væri um seiði
en nokkru sinni fyrr hafði sést.
Nú er staðan sú að þorskstofninn
í Barentshafi er hruninn. Því spyr
ég: Var það árangur?
Það er hugdetta út í loftið, eins
og svo margt annaö hjá fiskifræð-
ingum Hafrannsóknastofnunar.
Þeir reyna að tína til alls kyns
röksemdir til að styðja þetta veika
reiknimódel sem þeir nota. Þeir
nota hálfsannleika og mikið af
honum til að rökstyðja sín sjónar-
mið. Menn geta síðan velt fyrir
sér hversu góður rökstuðningur
er fólginn í hálfsannleika." -rt
Stærðfræðilegur Babelsturn
Gosið í Vestmannaeyjum
Nú em liöin næstum 30 ár frá
gosinu í Vestmannaeyjum, þeim
einstaka atburði í íslandssögunni
er eldgos hófst í byggð og þúsund-
ir manna misstu heimili og at-
vinnu og vora á einni nóttu flutt-
ar í ofboði „upp á land“. Nóttin sú
gleymist seint þeim sem hana
lifðu.
En tíminn líður og úr grasi er
vaxin kynslóð sem ekki hefur hug-
mynd um það hvemig kaupstaður-
inn á Heimaey leit út fyrir gos.
Gott dæmi um það er litla stúlkan
sem spurði mömmu sína hvort
hún hefði líka verið til í
Tyrkjaráninu fyrst hún hefði upp-
lifað eldgosið.
Það er því tímabært að endur-
Nú eru liðin næstum 30 ár frá gosinu í Vestmannaeyjum, þeim einstaka atburði i íslandssögunni, er eldgos hófst
f byggð og þúsundir manna misstu heimili og atvinnu og voru á einni nóttu fluttar í ofboði „upp á land“, segir
Gunnhildur m.a. í grein sinni.
náð. í þessu sam-
bandi, þá hugsum við
okkur að sé það ekki
rétt í einhverjum at-
riðum, þá sé það
rangt. Þetta er alls
ekki tilfellið, lýsing-
argetan er takmörk-
uð, en kerfíð er ekki
rangt.
í þessu hættir okk-
ur til að ragla saman
sönnun með tilraun
og sönnun hvort lýs-
ingarkerfið sé rétt.
Þetta er ekki svona.
Þegar unnið er innan
lýsingarkerfisins. þá
er það klassi allra
klassa, einstakar til-
raunir eru undir-
klassar þar af. En
klassi allra klassa er ekki undir-
klassi af sjálfum sér. Þess vegna er
einstökum tilraunum lýst á for-
sendum kerfisins og það eru því
ekki til tilraunaniðurstöður sem
segja að kerfið sé rangt.
Skoðun lýsingarkerfa
Alveg eins og þeir sem byggðu
Babelstuminn áttu ekki stál til að
byggja hærra, þá er
byggingargeta lýsing-
arkerfa einnig tak-
mörkuð. En við reikn-
um ekki múrsteina-
virki á forsendum
stálsins og ekki stál-
virki á forsendum
múrsteins. Eiginleik-
ar byggingarefnisins
ráða. Vandi menning-
arinnar er sá, að nú-
verandi lýsingarkerfi
bera ekki þá tækni-
menningu, sem við
efnahagslega stefnum
að. Við þurfum því
bæði betri lýsingar-
kerfi og uppfmning-
ar, sem geta fleytt
menningunni áfram.
Vinna við þau getur
ekki farið fram á forsendum nú-
verandi lýsingarkerfis og nýtt lýs-
ingarkerfi verður að gagnrýnast af
eigin forsögnum og getur ekki
gagnrýnst á forsendum eldra og
siður lýsandi lýsingarkerfis. Alveg
eins og við gagnrýnum ekki nú-
verandi kerfi með lofti, jörð, eldi
og vatni.
Þorsteinn Hákonarson
Kjallarinn
Þorsteinn
Hákonarson
framkvæmdastjóri