Dagblaðið Vísir - DV - 28.10.1999, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 28. OKTÓBER 1999
15
Hagsýni einbúans
Sífellt fleiri kjósa sér þann
lífsmáta að halda einir heimili til
frambúðar eða til styttri tíma. Öðr-
um hrýs hins vegar hugur við til-
hugsunina um að búa einir og öll-
um þeim byrðum og skyldum sem
einbýlinu fylgja. Víst er að í flestum
tilfellum er íslenskt samfélag frekar
sniðið að þörfum kjarnafjölskyld-
unnar heldur en einbúans. Það er
því mikill misskilningur að þeir
sem búi einir hafi alltaf meiri fjár-
ráð en þeir sem búa með öðrum og
eiga e.t.v. böm því þótt einbúinn
þurfi bara að sjá fyrir sjálfum sér og
sleppi við að greiða leikskólagjöld,
háa matarreikninga og allskyns út-
gjöld sem fylgja fjölskyldunni kem-
ur ýmislegt í staðinn sem hann þarf
að greiða. Það er nefnilega alveg
jafn dýrt fyrir einbúann að koma
sér upp húsnæði, kaupa bíl og
greiða fasta reikninga, eins og af-
notagjöld og áskrift að dagblöðum
og kjarnafjölskylduna. Munurinn er
þó sá að einbúinn þarf að greiða
fyrir þessa hluti einn
en fjöl-
skyldan hefur í flestum tilfellum
tekjur frá fleiri en einum til að
reiða sig á.
Fjármálin skipulögð
Jafnvel þótt fjárhagurinn sé ekki
svo slæmur að nauðsynlegt sé að
lifa eftir nákvæmri
fjárhagsáætlun
alla daga er
sniðugt
halda nákvæmt bókhald, t .d. í einn
mánuð, til þess að sjá í hvað pening-
arnir fara. Það getur nefnilega kom-
ið þér óþægilega á óvart hvað ýmis
lítilfjörleg atriði, s.s. leigubílar,
skyndibitar eða bíóferðir, kosta þeg-
ar saman kemur. Ef til vill þarftu
ekki að breyta neinu í heimilishaldi
þínu en e.t.v. sérðu að þú gætir
sparað t.d. með þvi að smyrja nesti
með í vinnuna, taka strætó eða
leigja þér frekar spólu í stað þess
að fara í bíó.
Skoðaðu líka vel öll gjöld sem
bankinn þinn leggur á þig,
s.s. útskriftargjöld, gjald
fyrir notkun hraðbanka og
gjöld fyrir debetkorta-
notkun. Ef til vill getur
þú minnkað þessi gjöld,
t.d. með því að grennsl-
| ast fyrir um hvaða banki
leggur á lægstu gjöldin
og t.d. með því að taka
meira út af debetkortinu í
einni færslu í stað þess
að nota það í tvær
minni færslur.

WfSgiggií
Borgaðu
strax
leggðu
Þeir sem
búa einir þurfa að
miklu leyti að borga sömu
reikninga og þeir sem eru í einhvers
konar sambúð. Þess vegna er mikilvægt fyr-
ir einbúann að sýna hagsýni í fjármálum.
Borgaðu
reikningana,
s.s.greiðslu-
kortareikning-
inn, rafmagns-
reikninginn,
símareikning-
inn o.s.frv. strax
og þú færð útborg-
að. Annars gætir
þú „óvart“ eytt pen-
ingunum í eitthvað
annað. Þar með ertu
kominn í vítahring
dráttarvaxta og van-
skilagjalda.
Reyndu einnig að leggja
fyrir þótt ekki sé nema lít-
inn hluta launa þinna í
upphafl mánaðarins. Þú get-
ur alltaf gengið í þennan sjóð
þegar líður á mánuðinn ef
harðnar á dalnum. Kosturinn
við að leggja fyrir er sá að sú
upphæð vill „gleymast" í amstri
hversdagsins þegar hún er ekki
lengur í veskinu. Hins vegar
manstu alveg örugglega eftir henni
aftur ef þú þarft á henni að halda td
sérstakra nota.
Það getur líka verið skynsamlegt
að láta bankann draga ákveðna upp-
hæð af laununum mánaðarlega td að
leggja inn á sérstakan reikning. Skoð-
aðu bara vel hvaða banki býður bestu
kjörin í þessum efnum.
Þá er bara að hefjast handa við
skipulagningu fjármálanna. Það er
aldrei að vita nema það leynist falið
fé í fjármálum heimdisins.
Stórinnkaup fyrir lítið
heimili
Jafnvel þótt þú búir einn getur ver-
ið hagstætt að kaupa stórar pakkn-
ingar af vörum sem hægt er að
geyma. Kauptu stóra pakka af morg-
unkomi, kexi, eldhúspappír, sjampói
og öðru slíku því yfirleitt borgar þú
hlutfadslega minna fyrir stærri
pakkningamar.
Þeir sem eiga bd ættu að kaupa
mikið inn í matvöruversluninni einu
sinni í viku eða svo í stað þess að
kaupa inn á hverjum degi. Það „slæð-
ist“ nefndega margt í innkaupakörf-
una sem ekki átti að fara í hana ef
keypt er inn á hveijum degi. Auk
þess sparar það bensín að fara ekki í
innkaupaleiðangur á hverjum degi.
Einnig er gott ráð að búa til inn-
kaupalista áður en þú ferð að versla -
og halda sig við hann. Listinn kemur
í veg fyrir að þú kaupir eitthvað í
hugsunarleysi og senndega kemur
hann líka I veg yfir að þú kaupir mik-
ið af óhodustu sem ekki lítur vel út á
listanum. Mundu líka að það er óráð-
legt að fara svangur að kaupa í mat-
inn.
Matseld einbúans
Þótt þú búir einn getur verið hag-
kvæmt að eiga góðan frysti og fyUa
hann af mat sem geymist vel, t.d.
brauði, kjöti og fiski. Það getur nefni-
lega verið freistandi að sleppa því að
elda ef isskápurinn er tómur og þá er
skyndibitinn eða örbylgjumaturinn
ekki langt undan. Slikir réttir era
hins vegar yfirleitt mun dýrari en
heimatdbúinn matur.
Ef þér leiðist að elda á hverju
kvöldi er ráð að kaupa t.d. mikið af
hakki eða fiski og búa td talsvert
magn af aUskyns réttum, t.d. fiski-
bollum og kjötboUum, skipta þeim
niður í hæfilega skammta fyrir einn
og frysta tU þess að nota síðar. Þá er
auðvelt að grípa rétta magnið úr
frystinum og fljótlegt að hita upp
ódýra og heimatUbúna máltíð.
Hagkvæmt er að taka með sér nesti
í vinnuna, t.d. grófar samlokur með
áleggi, jógúrt eða ávexti í stað þess að
stökkva út í sjoppu eftir skyndibita.
Þú sparar bæði stórar upphæðir á
þessu og auk þess er líklegt að þér
líði betur líkamlega og línurnar verði
fallegri.
AUs kyns brauðmeti er stór hluti
af mataræði íslendinga nú td dags.
Þar er íslenski einbúinn engin und-
antekning og líklegt er að þeir sem
búi einir borða jafnvel meira brauð
en gengur og gerist, fái sér t.d. sam-
loku í kvöldmat í stað ýsu með kart-
öflum. Það getur því verið hagkvæmt
að baka brauðin sjálfur, annað hvort
á gamla mátann í ofni, eða í brauð-
bakstursvél. Vélin kostar sitt en hún
er fljót að borga sig upp þar sem mik-
ið er borðað af brauði.
Samnýting er hagkvæm
Jafnvel þótt þú búir einn kemur
það ekki í veg fyrir að þú getir
samnýtt ýmsa hluti með vinum eða
ættingjum. Hvernig væri td dæmis
að þú og vinnufélagar þinir skiptist á
að aka td vinnu í stað þess að aUir
aki einir í sínum bílum á sama
vinnustað. Slíkur ferðamáti, sem
bæði er hagkvæmur og umhverfis-
vænn, er aUs ekki nógu algengur hér-
lendis þótt hann hafi fest rætur er-
lendis.
Einnig er sniðugt að hringa í Gulu
línuna eða önnur upplýsingafyrir-
tæki þegar þig vantar einhvem hlut
sem þú ert ekki alveg viss hvar fæst
í stað þess að eyða dýru bensíni í að
fara á miUi staða í leit að hlutnum.
Stundum koma svoköUuðu „2 fyrir
1 tdboð" frá hinum ýmsu fyrirtækj-
um þar sem þú kaupir einn hlut og
færð annan frían með. Ef þú býrð
einn hefur þú kannski ekkert með
tvo eins geisladiska að gera eða tvær
pitsur. Þá getur verið sniðugt að fá
vin eða kunningja sem býr einn td að
taka þátt i tdboðinu og deda kostnað-
inum með þér.
Ef þú hefur aukaherbergi í íbúð-
inni gætir þú líka t.d. leigt það út og
þar með lækkað reikningana. Það er
því hægt að samnýta ýmsa hluti og
lifa hagsýnu lifi þótt þú búir einn ef
hagsýnin og hugmyndaflugið eru td
staðar.
-GLM
Hollráð fyrir heimilið
Ef þig vantar trekt, t.d. vegna
tómstundaiðju, er óþarfi að stökkva
út í búð og kaupa eina slíka. Ráð er
að skera stút af plastbrúsa og nota
hann sem trekt. Hinn hluta brúsans
má nota undir eitt eða annað, s.s.
nagla eða skrúfur.
Flísalagt borð
Er borðplatan orðin sködduð og
óásjáleg? Taktu nákvæmt mál af
henni og kauptu leirflísar td að
lima á hana. Þegar flísamar hafa
verið límdar á stærstan hluta borðs-
ins kaupir þú lista úr málmi eða
góðum viði og klæðir brúnir borðs-
ins með honum. Leirflísarnar þola
flest og því þarf ekki lengur að hafa
áhyggjur af glasaförum eða sígar-
ettublettum.
Jógúrtþeyta
Ef ætlunin er að þeyta rjóma en
þeytirjómi er ekki til á heimdinu er
ráð að blanda saman 1/2 lítra af
jógúrt, 3 eggjahvítum og 150 g af
strásykri. Þeytið eggjahvíturnar
uns þær verða stinnar, hlandið
sykrinum saman viö og síðan
jógúrtinu. Blandan bragðast vel, t.d.
með blönduðum ávöxtum.
Rjómi til reiðu
Óþarfi er aö henda femu með af-
gangsrjóma. Betra er að heda hon-
um í ísmolapoka og setja síðan í
frysti. Þá áttu adtaf rjómamola td-
búinn t.d. í sósu og súpur.
Ruslapokar
Sjálfsagt er að nota plastpoka
undir úrgang sem bleyta er í. Ann-
an eldhúsúrgang má setja í poka úr
dagblöðum.
Þá er dag-
blaðið brot-
ið saman
og límt síð-
an með
ódýru lím-
bandi á langhliðinni og annarri
skammhliðinni. Gott er að útbúa
nokkra poka af þessu tagi í einu td
þess að eiga þá tdtæka þegar á þarf
að halda.
ís í mjólkurfernum
Ef ís er búinn til i heimahúsum
er tdvalið að nota tómar mjólkur-
fernur undir hann. ísblöndunni er
hedt í hreina fernu og síðan er
henni stungið í frystinn. Fernan er
síðan skorin utan af ísnum áður en
hann er borinn á borð.
Þurrmjólk í bakstur
Ef mjólkina vantar má auðveld-
lega nota þurrmjólk og vatn í stað-
inn í baksturinn. Þá er mjólkurduft-
inu blandað saman við mjölið.
Of mikið salt
Ef götin á saltbauknum eru í
stærra lagi má setja hrísgrjón í
baukinn með saltinu. Þá sleppir
baukurinn ekki jafn miklu salti í
hvert skipti og saltið hleypur ekki
saman vegna raka.
-GLM
HEILSUDRYKKUR MEÐ ÁVAXTABRAGÐI