Dagblaðið Vísir - DV - 07.12.1999, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 7. DESEMBER 1999
útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
A&stoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
VTsir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og f gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Við bíðum eftir aðhaldinu
Efnahags- og framfarastofnunin OECD spáir 5,2%
verðbólgu á íslandi á næsta ári, meira en þrefaldri verð-
bólgu ríkja Evrópusambandsins, þar sem spáð er um
1,5% verðbólgu á næsta ári. Meðan verðbólga lækkar í
nágrannalöndunum hækkar hún hér á landi.
í fyrra vorum við á svipuðu róli og aðrar þjóðir Vest-
ur-Evrópu með rúmlega 2% verðbólgu og höföum þá bú-
ið við langvinnt góðæri lágrar verðbólgu. í ár hafa leiðir
skilið. Evran var tekin upp á meginlandinu og skilaði sér
þar í strangari stjórn efnahags- og íjármála.
Við tókum hins vegar strikið upp á við, sumpart vegna
ofhitnunar í gufukötlum efnahagslífsins, sumpart vegna
gjafmildi stjómvalda gagnvart kjósendum og starfsfólki á
kosningaári og sumpart vegna aukinnar fákeppni í verzl-
un, svo sem forsætisráðherra hefur bent á.
Stjórnvöld hafi takmarkaða möguleika á að ráða við
suma þætti verðbólgunnar. Keppinautar hafa uppgötvað
þægindin af auknum samráðum og minnkandi sam-
keppni. Með samruna fyrirtækja hefur samkeppni verið
breytt í fákeppni og fákeppni breytt í fáokun.
Verðbólga mun enn aukast, ef bankar sameinast og
breyta fákeppni sinni í fáokun. Þetta væri þolanlegt, ef
erlendir bankar tækju upp þráðinn með útibúum hér á
landi, en því miður virðist ísland ekki áhugaverður
markaður á þessu sviði fremur en ýmsum öðrum.
Stjórnvöld geta reynt að opna hagkerfið betur og laða
hingað erlenda keppinauta á ýmsum sviðum, í bankavið-
skiptum, tryggingum, olíuverzlun, flugi og á öðrum þeim
sviðum, þar sem 80% markaðarins eru í höndum örfárra
fyrirtækja, sem kunna að sameinast þá og þegar.
Stjórnvöld hafa takmarkaða möguleika á að ráða við
almenna kjarasamninga, þótt þau geti sjálfum sér kennt
um að hafa gefið tóninn með gífurlegum hækkunum til
stjórnmála- og embættismanna ríkisins og nokkrum
hækkunum til sumra hópa ríkisstarfsmanna.
Stjórnvöld geta samt haft óbein áhrif með því að haga
málum á þann hátt, að samtök launafólks sjái hag í að
fara með löndum í kröfum. Það gerist til dæmis með því
að sýna fram á trúverðugar aðgerðir á öðrum sviðum til
að koma verðbólgunni niður í evrópska staðla.
Efnahags- og framfarastofnunin hvetur til meira að-
halds stjórnvalda í rikisíjármálum. Slíkt aðhald felst
ekki í að selja ríkiseignir til að halda uppi óbreyttum
dampi á ríkisútgjöldum. Fjárlagafrumvarp ríkisstjórnar-
innar bendir því miður til freistinga af slíku tagi.
Ríkisvaldið þarf í stóru og smáu að hafa mikið hóf á
fjárfestingum sínum á næsta ári. Mest munar um að
hætta við ýmsar stórframkvæmdir ríkisins og að hleypa
ekki heldur Fljótsdalsvirkjun í gang, því að hún ein er
ávísun á hrikalega spennu í efnahagslífinu.
Beina þarf athyglinni frá atvinnuþróun, sem felur í sér
gífurlegan fjárfestingarkostnað af hverju atvinnutæki-
færi, og að atvinnuþróun, sem felur í sér lágan fjárfest-
ingarkostnað af hverju atvinnutækifæri. Falla ber frá ál-
iðjudraumum og efla heldur þekkingariðnað.
Verkefnið er ekki lítið. Koma þarf verðbólgunni úr
hinum spáðu 5,2% niður í þau 1,5%, sem spáð er í Vest-
ur-Evrópu almennt. Við megum ekki missa af jafnvæg-
inu, sem felst í að búa við svipaða festu í fjármálum og
efhahagsmálum og aðrar þjóðir Vesturlanda.
Brýnt er, að ríkisstjómin fari sem allra fyrst að láta í
sér heyra um, hvaða leiðir hún hyggst fara til að tryggja
sömu festu hér á landi og í viðskiptalöndum okkar.
Jónas Kristjánsson
■ - *\
.
Grænir dalir eru freistandi, hvort heldur þa& eru ísfenskir fjalladalir - eða grænir Bandaríkjadalir.
Grænir dalir
Nú er umræðan um
Eyjabakkalón, Fljóts-
dalsvirkjun og álver
við Reyðarfjörð búin
að taka á sig allar
hugsanlegar myndir -
nema hina einu réttu.
Ráðamenn þjóðar-
innar hafa farið eins
og kettir kringum heit-
an graut, hvar sem
þeir hafa nálægt um-
ræðunni komið. Þeir
hafa að vísu haldið því
fram að við verðum að
virkja til að bjarga
landsbyggðinni, að ef
við virkjum ekki,
muni Landsvirkjun
rúinera þjóðina með
skaðabótakröfum. Og
þó hagfræðingar hafl
sýnt með óyggjandi
hætti að Fljótsdals-
virkjun verði ein sú
óhagkvæmasta fjár-
festing sem homo sapi-
ens hefur hugkvæmst,
ætla okkar heittelsk-
uðu yfirboðarar að
halda sínu striki. í
ranni ráðamenna þyk-
ir ekki hæfa að svara
fullyrðingum sem —-
ganga í berhögg við þeirra ramma
ráðabrugg. Stærðfræðingum ríkis-
báknsins er einfaldlega meinaö að
svara fullyrðingum hagfræðinga,
jafnvel þó þar á bæ megi finna fólk
sem þiggur laun fyrir að svara ut-
anaðkomandi aðdróttunum.
Andstæðingar virkjunar segja
margt, en lítið mark er á þeim tek-
ið. Þeir sem vilja að fram fari mat
á umhverfisáhrifum vegna virkj-
unar í Fljótsdal, tala fyrir daufum
eyrum þegar eyru þingmanna eru
annars vegar. Umhverfissjónar-
mið eru einhvern veginn ekki á
dagskrá, ekki einu sinni í um-
hverfisráðuneytinu.
Árþúsund fólksins vill að
náttúran njóti vafans
Norðmenn sem dregnir eru inn
Kjallarinn
Kristján
Hreinsson
skáld
í umræðuna virðast
ekki vita i hvom fót-
inn stíga skal, og
hafa af þeim sökum
ýmist ákveðið að
stíga i hvorugan eða
báða. Norðmennirn-
ir ætla að vísu ekki
að leggja fé í vænt-
anlegt álver, en eru
samt sem áður það
afl sem knýr ís-
lenska þingmenn til
athafna. Ef þeir
norsku segja að tím-
inn sé naumur, þá
er tíminn naumur,
jafnvel þó þjóðin viti
að ekkert liggur á.
Og þó þessi þjóð sjái
á dagatalinu að ný
„Málið snýst ekki um syfjaða
grálúðu eða frussandi freðýsu;
skoffín eða fínngálkn. Umræðan
snýst ekki um stolt eða stífni;
menn eða málefni. Og hvorki
snýst hún um réttlæti né rök-
hugsun.“
öld er í þann mund að ganga í garð
- að árþúsund fólksins sem vill að
náttúran njóti vafans er að hefjast,
en öld skammsýni og hugsunar
skjótfengins gróða er á enda, þá
bendir flest til að steingeld og
gamaldags gróðahyggja ætli hér aö
bera sigur úr býtum.
Máliö snýst aöeins um eitt
Það eina sem ekki hefur komið
fram, er það sem öllu máli skiptir,
og það er ekki velvilji ráðamanna
til að bjarga byggðum landsins
með því að hefta flóttamanna-
straum til höfuðstaðarins. Það er
ekki viðleitni ráðamanna til að
auka velmegun í landinu, þvi
uppistöðulón og álver gera fleiri
sár en þeim tekst að græða. Ein-
hver kann að halda að hér snúist
allt um það að aumkunarverðir
framsóknarmenn séu að reyna að
halda sætum sínum á þingi, með
því að neita að hlýða kalli timans
og þykjast yfir það hafnir að taka
sönsum. En umræðan snýst ekki
um Halldór, Guðna, Finn eða Siv,
ærufórn þeirra er hvort eð er
einskis virði. Málið snýst ekki um
syfjaða grálúðu eða frussandi freð-
ýsu; skoffin eöa finngálkn. Um-
ræðan snýst ekki um stolt eða
stífni; menn eða málefni. Og
hvorki snýst hún um réttlæti né
rökhugsun. Og þá má nú reikna
með að margur haldi að sviðsetn-
ing á átökum milli höfuðborgar og
landsbyggðar sé þungamiðja um-
ræðnanna - að allt snúist þetta
um, að nú sé kominn tími til að
efna loforö - að nú eigi að láta þá
sem haldið hafa uppi sukkinu í
Reykjavík fá eitthvað fyrir sinn
snúð. En svo er nú aldeilis
ekki. Hjá þeim sem völdin hafa
snýst þetta mál hvorki um land
né þjóð, það snýst hvorki um
Landsvirkjun né Norsk Hydro,
það snýst hvorki um mat á um-
hverfisáhrifum né tímahrak,
það snýst hvorki um náttúru-
vernd né eyðingu ósnortins
lands. Mál þetta snýst um eitt,
og þetta eitt kallast peningar.
Það snýst um að færa peninga
fjöldans á fárra hendur. Málið
snýst um þetta, þetta eitt og ekkert
annað. Peningar skattgreiðenda
skulu komast í vasa fárra útval-
inna einkavina þeirra sem með
völdin fara, hvort sem þjóðinni
líkar það eður ei.
Hvers konar dali snýst
máliö um?
Snúist málið um græna dali, þá
snýst það um græna bandaríkja-
dali. Og ef landsmenn þrá að vafra
áfram um i myrkrinu og trúa því
að mál þetta snúist um eitthvað
annað en peninga, þá verður eng-
in virkjun svo stór og orkurík að
afl hennar nægi til að íslensk þjóð
geti kveikt á perunni.
Kristján Hreinsson
Skoðanir annarra
Flugeldakaup
„Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra hafði á því
orð á dögunum að kaup íslendinga á flugeldum héldu
við bamaþrælkun í þeim ríkjum þriðja heimsins þar
sem flugeldamir eru framleiddir. Hann benti ennfrem-
ur á að árlega spryngju slíkar flugeldaverksmiöjur í
loft upp og mörg barnanna ýmist týndu lífi eða hlytu
örkuml af. Nú er ekki að efa að Halldór byggir þessi
orð sín á staðreyndum en i hugum einhverra leikur ef-
laust á því vafi hvemig skuli bregðast við þessum tíð-
indum. Fyrir velflesta era aðeins tvær leiðir færar,
annars vegar að hætta að kaupa flugelda og hins veg-
ar að kaupa þá og halda áramót meö púðri og prakt.“
Vef-Þjóðviljinn 2. des.
Skynsamleg tillaga
„Kolbrún Halldórsdóttir, þingmaður Vinstri grænna,
hefur lagt til í umhverfisnefnd Alþingis að haldinn
verði sameiginlegur fundur iðnaðar- og umhverfis-
nefnda Alþingis og óskað eftir því, að fulltrúar Norsk
Hydro komi á þann fund. Þetta er skynsamleg tillaga. í
ljósi þess, að Alþingi hefur raunverulega ákveðið að
taka í sínar hendur mat á því hver niðurstaðan verði
varðandi Fljótsdalsvirkjun er eðlilegt að Alþingi eigi
bein og milliliðalaus samskipti við fulltrúa Norsk Hydro
og alþingismenn fái tækifæri til að spyrja þá beint um
afstöðu þeirra til byggingar álvers á Reyðarfirði....“
Úr forystugreinun Mbl. 5. des.
Dýr kvöldverður
„Borgarstjórinn ákvað nefnilega líka að hæfileg
verðlaun fyrir aðhaldið, væm að bjóða 10 starfsmönn-
um, sem valdir verða af félagsmálastjóra Reykjavíkur,
til áramótafagnaðar ásamt mökum í Perlunni. Það er
ekki nema von að Ingu finnist ekki vera rétti tíminn
til skattalækkana en auðvitað sjálfsagður tími til
skattahækkana þegar hún stendur fyrir annarri eins
vitleysu. Eins og alþjóð veit kostar kvöldverður á þess-
um merku tímamótum um það bil 25.000,00 kr. fyrir
manninn og það þarf engan sérfræðing til að sjá að
þetta eina kvöld mun kosta skattborgara á bilinu
700.000 til 900.000 krónur.“
Frelsi.is 3. desember