Dagblaðið Vísir - DV - 19.02.2000, Qupperneq 11

]D' V LAUGARDAGUR 19. FEBRÚAR 2000
11
Sjálfstæðisflokkurinn hefur alla
tíð lagt gríðarlega áherslu á öflugt
starf ungs fólks en um leið gefið
því nauðsynlegt svigrúm til orðs
og æðis. Myndast hefur jarðvegur
fyrir nýjar og róttækar hugmynd-
ir í þjóðfélagsmálum. Þannig hafa
ungir sjálfstæðismenn oft verið
hörðustu gagnrýnendur flokksins
og forystumanna hans, einmitt
eins og ungliðahreyfingar stjóm-
málaflokka eiga að vera. Stjóm-
málaflokkur sem leggur rækt við
ungt fólk þarf ekki að óttast að
verða pólitísk nátttröll.
Samfylkingin
Björgvin G. Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri þingflokks Samfylk-
ingarinnar, virðist gera sér grein
fyrir mikilvægi ungliðahreyfmgar
en í kjallaragrein hér í DV síðast-
liðinn miðvikudag kemur fram að
á næstunni verði slík hreyfing
stofnuð innan Samfylkingarinnar.
í þeim hrunadansi sem Samfylk-
ingin hefur stigið undanfarna
mánuði hefur lítið farið fyrir
formlegum samtökum ungs fólks
innan hennar.
Forráðamenn Samfylkingarinn-
ar hafa verið uppteknir í vand-
ræðagangi líðandi stundar og ekki
Fyrir tæpum aldarfjóröungi þóttu
hugmyndir ungra sjálfstæðis-
manna um aukið efnahagslegt
frelsi og minni umsvif ríkisins
mjög róttækar. Þessar hugmyndir,
sem kynntar voru undir heitinu
Bákniö burt, njóta nú almenns
stuðnings; aðeins fáeinar pólitísk-
ar eftirlegukindur gera við þær
ágreining.
Fyrir réttum aldarfjórðungi var
hið stjómmálalega andrúm ekki
hliðhollt hugmyndum af þessu
tagi. Ungt fólk hneigðist til vinstri-
mennsku en dropinn holar stein-
inn. Þeir sem fremstir fóru í flokki
ungra sjálfstæðismanna á þessum
tíma eru eða hafa á síðustu árum
verið í forystusveit flokksins. Á
áttunda áratugnum voru þeir ung-
ir, róttækir og harðir gagnrýnend-
ur Sjálfstæðisflokksins.
Friðrik Sophusson, fyrrum
varaformaður Sjálfstæðisflokksins
og formaður SUS 1973 til 1977, var
einn þeirra sem hart deildu á for-
ystu flokksins. Áriö 1979, þegar
Sjálfstæðisflokkurinn fagnaði 50
ára afmæli og einn mesti kosn-
ingaósigur flokksins var að baki,
skrifaði Friðrik grein í bókina
Uppreisn frjálshyggjunnar og
sagði meðal annars: „Það hefur
verið veikleiki Sjálfstæðis-
flokksins að halla sér fremur að
embættismannakerfinu, þegar
hann er í stjórn, en að vinna að
heilbrigðri stefnumörkun innan
flokksins. Árangur Sjálfstæðis-
flokksins í framtíðinni veltur m.a.
á því, að hann verði hreyfing fólks
úr öllum stéttum í landinu, en
ekki stofnun, sem sækir allt vit
sitt til embættismanna, sem eru
umfram allt sérfræðingar í að
halda völdum og lifa af stjórnar-
skipti."
„Kjaftæði"
Þessi gagnrýni Friðriks er í takt
við skoðanir annars ungs manns
sem skrifaði um Sjálfstæðisflokk-
inn í umræddri bók: „Þess verður
krafist, að forystumenn okkar
verði meiri stjómmálamenn og
minni embættismenn en þeir hafa
verið.“ Hér, eins og endranær,
mælir Davíð Oddsson, núverandi
formaður Sjálfstæðisflokksins og
forsætisráðherra, tæpitungulaust.
Og hann bætti við: „Við verðum
að skilja, að kenningin um, að
Sjálfstæðisflokkurinn verði að
sitja í stjórn, hvað sem tautar og
raular, er kjaftæði."
Þorsteinn Pálsson, fyrrverandi
formaður Sjálfstæðisflokksins og
nánari athugunar á öðrum
ákvörðunum, sem flóknari eru.“
Sannleikurinn er sá, að ríkis-
stjórninni entist ekki kjörtímabil-
ið til þeirrar nánari athugunar á
flóknari efnahagsaðgerðum, sem
öllum var ljóst að fram þurfti að
fara. Afleiðing þessa undirbún-
ingsleysis varð, að efnahagsstjórn-
in þessi fjögur ár var reist á emb-
ættislegum grundvelli, en ekki
stj órnmálalegum. “
Án málamiðlana
Um leið og það hlýtur að vera
erfitt fyrir forystumenn stjórn-
málaflokka að þola ungliðum að
setja fram jafnharkalega gagnrýni
og Davíð, Friðrik og Þorsteinn
settu fram er hún vitni um innri
styrk flokks að standa ekki aðeins
ósundraður heldur einnig sterkari
á eftir. Hlutverk ungliðahreyflng-
ar er einmitt gagnrýnið aðhald að
forystunni um leið og tryggt er að
farvegur sé til fyrir nýjar hug-
myndir.
Það er verulegt áhyggjuefni fyr-
ir stjórnmálaflokkana ef ungt fólk
verður fráhverft stjórnmálaþátt-
töku - verður áhugalítið um
stefnu og strauma í stjórnmálum.
Slik þróun ber dauðann einn í sér.
gefnu að hagvöxtur verði svipaður
á næstu árum og undanfarin ár og
að viðunandi verð fáist fyrir þrjú
stór ríkisfyrirtæki, Búnaðar-
banka, Landsbanka og Landssím-
ann. Ekki er hins vegar víst að það
sé eftirsóknarvert í sjálfu sér að
allar skuldir rikisins séu greiddar
að fullu - skuldlaus rikissjóöur er
engin trygging fyrir því aö vel sé
farið með sameiginlega fjármuni.
Mörg rök er hægt að færa fyrir því
að skynsamlegt sé að skuldsetja
rikissjóð vegna arðbærra fjárfest-
inga. Þetta á ekki síst við um fjár-
festingar sem standa undir sér
með beinum hætti. En það eru
einnig rök fyrir þvi að ríkissjóður
stofni til skulda, einmitt til að
fresta skattlagningu þangað til
þeir sem fjárfestingarinnar njóta
byrja að greiða skatta. Fjárfesting
og tilheyrandi skuldir vegna
menntakerfisins eru dæmi um
þetta.
Þó ekki sé hér tekiö undir hug-
myndir ungra sjálfstæðismanna
eru þær allrar athygli verðar og
gott innlegg í pólitiska umræðu.
En fyrst og fremst eru þær dæmi
um það hvernig ungliðahreyfing
stjórnmálaflokks á stöðugt að leita
nýrra leiða og hugmynda til að
halda hinum eldri við efnið.
Ungliðar og
Stjórnmálaflokkar sem horfa til
framtíðar þurfa að leggja rækt við
ungt fólk, laða það til sín og sann-
færa um ágæti þess að taka þátt i
pólitísku starfl og mótun stjóm-
málaflokks. Takist stjórnmála-
flokkum að byggja upp öfluga
starfsemi ungs fólks er staða
þeirra sterkari í nútíð og framtíð.
Andstæðingar Sjálfstæðisflokks-
ins hafa átt erfitt með að skilja
þann kraft sem býr í þessum
stærsta stjórnmálaflokki landsins.
Og fyrir marga hefur reynst úti-
lokað að flnna skýringar á ástæð-
um þess hve Sjálfstæðisflokknum
vegnar yfirleitt vel - „stærð“
flokksins veldur þeim sem ekki
skilja heilabrotum og áhyggjum.
Eins og svo oft þegar fræðimenn
eða sjálfskipaðir stjórnmála-
skýrendur leita logandi ljósi að
flóknum og viðamiklum skýring-
um er leyndardómur Sjálfstæðis-
flokksins fremur einfaldur.
haft tima til að líta til framtíðar og
huga að skipulegu starfi þeirra
sem yngri eru. Ef til vill er of
djúpt tekið í árinni að halda því
fram að það skipti litlu fyrir fram-
tíð Samfylkingarinnar þó að takist
að kjósa henni formann á formleg-
um stofnfundi (hvenær svo sem
það verður) ef það gleymist að
mynda vettvang fyrir ungt fólk.
En flokkur sem hefur ekki öfluga
hreyfingu ungs fólks innan sinna
raða verður í besta falli steingeld-
ur, hugmyndalaus og leiðinlegur.
Ungt fólk sem telur sig eiga sam-
leið með Samfylkingunni mun
leita annað.
Veikleiki
Því hefur stundum verið haldið
fram að Samband ungra sjálfstæð-
ismanna (SUS) sé samviska flokks-
ins og ýmislegt í sögunni rennir
stoðum undir þessa fullyrðingu.
stjórnmálaflokkar
Laugardagspistill
Óli Björn Kárason
rítstjórí
ráðherra, var ekki myrkur i máli
þegar hann fjallaði um ríkisstjórn
Sjálfstæðisflokks og Framsóknar-
flokks 1974 til 1978 i margnefndri
bók. Sjálfstæðisflokkurinn hafði
lofað festu i stjórn efnahagsmála
eftir þriggja ára setu vinstristjórn-
ar en Þorsteinn skrifaði:
„Vonbrigðin hlutu þvi að verða
mun meiri en ella, þegar á daginn
kom, að flokkurinn hafði ekki
búið sig undir það verkefni, sem
ríkisstjórninni var ætlað. Þetta
undirbúningsleysi kom þegar
fram í stefnuyfirlýsingu ríkis-
stjómarinnar, sem birt var í lok
ágúst 1974. Um efnahagsmálin var
hún að mestu marklaus. Hún var
fleytifull af óljósum ákvæðum um
ýmis verkefni, sem stjómin ætlaði
að láta til sin taka. Þar sagöi m.a.:
„Samkomulag er um að fram-
kvæma þegar í stað þær ráðstafan-
ir, sem ekki þola bið, en tekinn
verði nokkurra vikna tími til
Einmitt þess vegna er gleðilegt
þegar ungt fólk kemur fram með
nýjar hugmyndir. Það er því
áhugavert að fylgjast með þjóð-
félagsumræðu ungs fólks sem tek-
ið hefur Netið í sína þjónustu:
Gróska.is, Múrinn.is, Frelsi.is og
Vefþjóðviljinn. Þar fer fólk sem
segir skoðanir sínar umbúðalaust
og án málamiðlana þeirra sem
eldri eru.
Skuldlaust Island
Ungir sjálfstæðismenn kynntu i
vikunni hugmyndir sínar um
skuldlaust ísland fyrir lok kjör-
tímabils ríkisstjórnarinnar. Með
því að stöðva útgjaldaaukningu
ríkisins og selja ríkisfyrirtæki er
þetta markmið raunhæft að mati
forráðamanna SUS.
Við fyrstu sýn virðast þessar
hugmyndir ungra sjálfstæðis-
manna vera raunhæfar, að því