Dagblaðið Vísir - DV - 23.10.2000, Side 17

16
DV
MÁNUDAGUR 23. OKTÓBER 2000
MÁNUDAGUR 23. OKTÓBER 2000
_____&
Skoðun
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf.
Stjórnarforma&ur og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aóstoóarritstjóri: Jónas Haraidsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift:
Þverholtl 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
Grœn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Rltsfjórn: dvritst@ff.is - Auglýslngar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiðlun hf.
Filmu- og plötugeró: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverö á mánuöi 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblaö 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiöir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eöa fyrir myndbirtingar af þeim.
Enn ein gíslatákan
Félag framhaldsskólakennara hefur samþykkt aö boða
til verkfalls 7. nóvember næstkomandi náist ekki samn-
ingar við ríkisvaldið um verulegar kjarabætur. Af þátt-
töku í atkvæðagreiðslu um boðun verkfalls má vera ljóst
að gríðarleg óánægja er meðal kennara um kaup og kjör -
þeir eru tilbúnir rétt einu sinni til átaka. Fómarlömbin,
eins og venjulega, verða nemendur sem geta litla björg sér
veitt.
Nokkrar starfsstéttir búa við þær einstöku aðstæður að
njóta sérstakrar verndar samkvæmt lögum. Flestar þess-
ara stétta hafa farið fram með ofbeldi til að ná fram sínu
i harðri kjarabaráttu. Kverkatak þessara stétta hefur ver-
ið slíkt að viðsemjendur hafa mátt sín lítils, enda saklaus-
ir gíslar teknir - gíslar sem eiga litla eða enga möguleika
á að verja hendur sínar.
Hugsanlegt verkfall framhaldsskólakennara nú ætti að
hvetja kennara og yfirvöld menntamála, að ekki sé talað
um nemendur og foreldra, til að leita nýrra leiða í kjara-
málum. Formaður Félags framhaldsskólakennara hefur
bent á þá staðreynd í fjölmiðlum að kennarar eigi aðra
möguleika á vinnumarkaði en að stimda kennslu - þeir
eru vel menntaðir og búa yfir sérþekkingu sem er eftirsótt
á vinnumarkaði. Þessi staðreynd ætti að auðvelda kenn-
urum að ná því fram sem þeir sækjast eftir, en aðferðin
sem á að beita - verkfallsvopnið - er röng.
Verslunarmannafélag Reykjavíkur hefur verið í farar-
broddi samtaka launamanna við að innleiða nýja aðferða-
fræði í samningum um kaup og kjör. Kennarar gætu lært
ýmislegt af verslunarmönnum. Leiða má rök að því að
með aukinni samkeppni um vinnuafl kennara sé hags-
munum þeirra best borgiö með því að taka upp eins kon-
ar markaðslaunakerfi og persónubundna samninga. Um
leið ættu kennarar að taka höndum saman við mennta-
málaráðherra og innleiða raunverulega samkeppni innan
menntakerfisins.
Samkeppnisleysi er ein helsta skýring á slökum kjörum
kennara og hefur leitt þá á villigötur í baráttu fyrir bætt-
um kjörum. Geld kjarabarátta mun aldrei verða árangurs-
rík til lengdar.
Mikilvægt er að friður ríki í skólum landsins, en þann
frið er ekki hægt að kaupa á hvaða verði sem er.
Þyngri dómar
DV greindi frá því á laugardag að dómsmálaráðherra
stefndi að því að hækka refsiramma í fikniefnamálum.
Markmiðið er að hægt verði að dæma brotamenn í lengra
en 10 ára fangelsi, sem er hámarksrefsing fyrir fikniefna-
brot.
Líklegt er að Sólveig Pétursdóttir dómsmálaráðherra
leggi frumvarp þessa efnis fram á yfirstandandi þingi og
ætti að fá greiða og fljóta afgreiðslu. Þegar þróunin í fikni-
efnamálum er höfð í huga verður ekki öðru trúað en að
þingmenn snúi bökum saman í þessu máli, en á undan-
fömum mánuðum hefur hvert fikniefnamálið af öðru
komið upp, hvert öðru umfangsmeira. Mikilvægt er að
löggjafinn sendi sölumönnum dauðans skýr skilaboð um
að íslendingar séu tilbúnir að verjast. Dómstólar hafa þeg-
ar sýnt ákveðið frumkvæði í þeim efnum, en löggjafinn
hefur ekki fylgt þeirri þróun eftir.
Óli Björn Kárason
Þorskurinn étur laxinn
í sumar, áriö 2000, var víöa
nánast enginn lax í veiðiám.
Svo langt gekk þetta aö oft
var alveg ördeyöa. Laxinn
var horfinn aö mestu í bili.
Ýmsar skýringar hafa komið
fram á þessu ástandi. Hér
verður rætt um þá tilgátu að
þorskurinn éti laxinn og þess
vegna sé mjög lítil laxveiði í
mörgum ám þetta árið.
Söluhagnaður kvóta
til útlanda ________
Ekkert hefur gengið eins af
þorskinum dauðum og gjafakvótinn.
Hann hefur safnast á hendur stórtog-
ara sem kaupa upp rétt smábáta til
fiskveiða. Síðan ætla útgerðir stór-
togaranna að græða mikið með því að
láta stærri og stærri skip draga enn
stærri botnvörpur á mikilli ferö um
veiðislóðina. En málið er ekki svona
einfalt og öruggt.
Það er létt verk að láta ríkisstjóm af-
henda sér fyrir ekki neitt gjafakvóta
sem selja má svo í mörgum tiifellum
skattfrjálst fyrir hundruð eða þúsundir
milljóna. Svo er hagnaðurinn oft flutt-
ur úr landi og þar er líka skattasmuga,
sem sleppir peningunum burt héðan
Lúðvík
Gizurarson
hæstaréttarlögmaöur
skattfrjálst. Þá situr útgerðin
eftir með erlendar skuldir
sem hún tók á sig til að borga
út kvótamenn sem fengu sinn
kvóta gefins. Dálaglegur
skattur það á útgerðina okk-
ar og þjóðina alla. Þetta geng-
ur ailt í bili og menn verða
sumir ríkir á öllu saman. En
það er verra með þorskinn.
Þorskur uppi í fjöru
Þorskurinn hefur ekki ver-
ið talinn vitur. Talað er um
að þessi og hinn sé heimskur
eins og þorskur. En líklega er þetta
ekki rétt. Menn tala í vaxandi mæli um
að þorskurinn hafi orðið vit á því að
koma sér upp í harðaland. Þá er hann
að forðast stórtogara og gjafakvóta-
menn sem draga risabotnvörpur sínar
utar. Svo er allur botngróður horfinn
þar sem stórtogarinn og risavarpan
hafa farið um. Þorskurinn vill gróinn
botn og fer því nær landi.
Menn segia sögur af þorski alveg
uppi í fjöru. Hann veiðist jafnvel orðið
í hrognkelsanet, sem var óheyrt áður,
enda slík net á grunnsævi nálægt
landi. Sem þorskur uppi í landsteinum
veröur hann að fá sina fæðu og þá er
„Menn segja sögur af þorski alveg uppi í fjöru. Hann
veiðist jafnvel orðið í hrognkelsanet, sem var óheyrt
áður, enda slík net á grunnsœvi nálœgt landi. Sem
þorskur uppi í landsteinum verður hann að fá sína
fœðu ..." - Þorskur í hrognkelsaafla.
komið að laxinum og laxveiðum.
Þorskur étur laxaseiði
Fleiri og fleiri eru að komast á þá
skoðun að stór hluti niðurgönguseiða
hjá laxi sé étinn af þorski sem er í stór-
um torfum við árósana á flótta undan
stórtogurum og gjafakvótamönnum.
Mislitur mosi
Hvað í ósköpunum er þetta eigin-
lega? spurði hinn nýkomni gestur og
veifaði höndum til að benda á
grængráa hraunbreiðuna sem lá í
kringum okkur eins og teppi. Það var
vorlegur suddi í lofti og því sást lítið
annað en þessi náttúrulegi teppisbútur
sem gekk svona fram af manninum.
Þetta mun vera gamalt og mosavax-
ið hraun svaraði ég og reyndi að láta
andúðina i rödd hans ekki hafa áhrif á
mig. Yndislegt hraun með gjótum og
sprungum, fléttum og berjum. Ég leit á
hann. Hann var með opinn munninn,
kjaftstopp eins og sagt er. Það glaðnaði
yfir honum. Þetta finnst mér ekki fal-
legt, sagði hann loksins, en þetta er
stórmerkilegt. Ég hef aldrei séð neitt
þessu likt áður.
Þetta var upphafið á nokkurra daga
heimsókn vinar mins, Amerikumanns-
ins. Ég var strax farin að reyna að bera
í bætifláka fyrir land og þjóð. Alla vik-
una átti ég eftir að mæta hans furðu-
legu athugasemdum. Hann nálgaðist
landið og samfélagið á gagnrýnni og
hreinlega neikvæðari hátt en mig hefði
nokkum tíma getað órað fyrir.
Hrjóstrugt mannlíf
Tveimur dögum síðar spurði hann
mig til dæmis með þessari andúðar-
blönduðu furðu í röddinni hvort ég
ætlaði virkilega að eyða ævinni hér. I
„Reykjavik gœti Ukst hinum skemmtilegu höfuðborg-
um í kringum okkur mun meira. Ég þrái að heyra
minnst fimm tungumál þegar ég fer á kaffihús, upplifa
hinar mismunandi áherslur manna í klœðáburði eftir
kynþáttum og kynnast og tengjast fólki sem á rœtur er
ná út fyrir þetta litla sker. “
Með og á móti
þessu litla, einlita samfélagi
þar sem allt virtist steypt í
sama mót. Fólkið, húsin, auð-
vitað tungan og til að undir-
strika hrjóstrugt mannlífið
þá var náttúran svo nakin að
helst líktist eyðimörk.
Kannski er ég reyndar eitt-
hvað farin að ýkja orðalagið
þar sem maðurinn var í yfir
meðallagi kurteis í fasi, þó
skoðanir hans væru svona
erfiðar. En þetta var í öllu
falli merkingin og svona lifir
þetta í minningunni.
Sumt af því sem hann benti á og
spurði um ýtti óþægilega við mér, því
hvað sem öðru líður þá er gests augað
oft glöggt. Eitt af þvi sem honum
næpuhvítum fannst greinilega nánast
óþægilegt hér var það hve fólk var
áberandi allt af sama bergi brotið. Dá-
lítið eins og menn hefðu gengið inn í
verndað þorp. Svona lifandi sýnishorn
af því hvernig hlutimir voru áður en
maðurinn tók upp á því að kanna önn-
ur samfélög.
Ég benti honum á að þetta stæði til
bóta því hingað leituðu (reyndar bara
örfáir) flóttamenn frá okkar stríðs-
hrjáða umheimi. Það væri því eitthvað
aö gerast á þessu sviði. Ég er ekki frá
því að augnaráð hans hafi verið litað
vorkunn þegar hann leit á mig.
Bænheyrð á Þingvöllum
Þetta mál kom upp hvað eftir annað
en í eitt skiptið var ég bænheyrð með
þeim hætti að aldrei mun gleymast.
Við höfðum ásamt félögum farið í hinn
hefðbundna Þingvallabíltúr og sátum á
þessum líka sólríka vordegi fyrir fram-
an Valhöll harðlokaða og borðuðum
nestið okkar. Þegar hér var komið
sögu var vinskapur okkar nokkuð far-
Sigfríöur
Björnsdóttir
tónlistarkermari
inn að kólna því sannur ís-
lendingur á bágt með að þola
þá sem ekki eru yfir sig
hrifnir af öllu sem íslenskt
er. Hrekkur þá ekki upp úr
vininum fáviskuleg töl-
fræðispuming. Hvað ætli við
þyrftum að sitja hérna lengi
áður en við sæjum litaðan
mann?
Ég fékk þennan venjulega
hnút í magann og það sauð í
heilabúinu, svo ákaft var
leitað að snjöllu svari. En þá
gerðist það! Fyrir homið
gekk fjögurra manna fjölskylda og
dekkra skinn en þeirra finnst vart í
heimi hér. Hann leit spyrjandi á mig
og ég reyndi af öllum mætti að láta
sem ekkert væri. Hann skyldi ekki sjá
á mér hversu óvenjuleg þessi sjón í
raun var. Þegar svo við bættist að fólk-
ið talaði íslensku sín á milli og við
börnin þá var sem allur vindur væri
úr fyrmm vini mínum. Hann færði lit-
arhaft meirihluta íslendinga ekki aftur
í tal.
Síðan er rétt rúmur áratugur. En
síðan ég sá málið út frá sjónarhorni
þessa vinar míns hefur mér æ síðan
þótt eitthvað stórlega vanta í íslenskt
samfélag. Reykjavík gæti líkst hinum
skemmtilegu höfuðborgum í kringum
okkur mun meira. Ég þrái að heyra
minnst fimm tungumál þegar ég fer á
kaffihús, upplifa hinar mismunandi
áherslur manna í klæðaburði eftir
kynþáttum og kynnast og tengjast fólki
sem á rætur er ná út fyrir þetta litla
sker. Finna fjölbreyttan ilm framandi
rétta fyrir framan veitingahúsin og sjá
og heyra hluti á menningarsviðinu
sem sprottnir eru upp úr fjölbreyttari
blöndu áhrifa en nú er algengast.
Sigfríður Bjömsdóttir
[ að leyfa NATO að œfa íBláfiöllum?
NATO hefur tryggt frið Tilgangslaus tímaskekkja
NATO hefur
. verið einn af
S| hornsteinum lýð-
ræðis í Evrópu og
íslendingar geta verið stoltir
af þátttöku sinni í NATO og
eiga að taka fullan þátt í að-
gerðum og æfingum banda-
lagsins svo sem unnt er. Með
heræfingum á borð við Norð-
ur-Víking kynnast hersveitir
NATO íslenskum aðstæðum
og verða þannig betur undir-
Magnús Þór
Gylfason
framkvæmdastjóri
SUS og stjórnar-
maöur í Varöbergi
búnar að veija land og þjóð komi til þjóða.
átaka eða stefni í háska. Þótt við lif-
um nú á miklum friðartím-
um geta heimsmálin breyst
skjótt og staða íslands þar
með. Á sama tíma og Austur-
Evrópuríkjum þykir eftir-
sóknarvert að taka þátt í
störfum NATO með beinni
aðild eða í gegnum Félags-
skap í þágu friðar til að efla
lýðræði og öryggi í álfunni er
alltaf jafn undarlegt að heyra
vinstri menn mæla gegn
þessu friðarafli vestrænna
Alþjóðleg þróun
| hefur orðið þannig
síðustu árin að það
P er enginn tilgang-
ur meö þessum æfingum, hafi
hann nokkurn tíma verið. ís-
land ætti að skipa sér í
fremstu röð þeirra sem stuðla
að friði í heiminum, enda í
einstæðri aðstöðu til að vera
boðberi friöar í heiminum
sem eitt af fáum herlausum__________
löndum. Það er algjör tíma-
skekkja að þegar kalda stríðinu er
loksins lokið skuli vera hér endalaus-
Kolbeinn
Óttarsson
Proppé
sagnfræöingur
ar æfingar gegn innrás óskil-
greinds óvinar, en síðast voru
það einhverjir brjálaðir um-
hverfisverndarsinnar. Hvaða
rugl er þetta? Það er forkast-
anlegt ef Reykjavíkurborg ætl-
ar að nota fólkvanginn í Blá-
fjöllum, sem er útivistarsvæði
höfuðborgarinnar, sem vett-
vang herleikja. Þar sem félags-
hyggjuflokkarnir eru nú við
völd í borginni væri upplagt
að nýta það tækifæri til að
við blaðinu og fylkja sér um
snua
stefnu friðar í stað stríðsæsingar.
Utanríkisráðuneytiö og bandaríski herinn á Miðnesheiði hafa sótt um afnot af húsnæði fyrir um 50 manns á Bláfjallasvæðinu næsta sumar vegna heræf-
inga NATO, Noröur-Víkings. Málinu hefur verið vísað til framkvæmdastjórnar vatnsverndarsvæða á höfuðborgarsvæðinu.
Laxaseiðin komast ekki nema örfá
fram hjá öllum þorskinum á grunn-
slóðinni. Þess vegna hækkar dánartala
laxaseiða mikið og lítið kemur til baka
sem fullorðinn lax í veiðiárnar, sbr.
litla laxveiði í sumar. Þorskurinn er að
snúa á gjafakvótamenn á stórtogurum
sem gera honum ekki vært úti á tog-
slóðinni með vélarhávaða og eyðilegg-
ingu á botngróðri. Meira er um
þorskseiði en áður. Skýringin gæti ver-
ið sú að þorskurinn, þó heimskur sé,
hafi loks lært að forðast gjafakvóta-
menn og rányrkju þeirra. Hann bjarg-
ar sér á grunnslóðina undan stórtogar-
anum.
Með þessum flótta undan ofveiði
bjargar þorskurinn sjálfum sér og um
leið þorskstofninum. Þorskurinn sjálf-
ur tryggir þessa góða hrygningu, eins
og raunar hefur verið síðustu 2-3 ár
(hver var að segja að þorskurinn væri
heimskur?). í leiðinni étur þorskurinn
á vorin og fram eftir sumri vlða flestöll
laxaseiðin á gnmnslóðinni þegar þau
ganga til sjávar og ætla á haf út. - Það
er því rétt sem stóð í upphafi þessarar
greinar aö -þorskurinn étur laxinn.
Þess vegna var mjög léleg laxveiði í
sumar.
Lúðvík Gizurarson
Ummæli
Jarðskjálftar og
hópslysaáætlanir
„Ýmsir hafa
velt því fyrir sér
hvort við séum
nægilega viðbúin
alvarlegri jarð-
skjálftum með
meiri skemmdum.
Hvernig væri um-
horfs á Sjúkrahúsi
Suðurlands ef upptökin hefðu verið
undir því og hvað hefði gerst ef
bæði brýrnar yfir Þjórsá og Ölfusá
hefðu lokast. Líta þarf nánar á
stöðu heilbrigðisþjónustunanr á
svæðinu í þessu sambandi.... Suður-
landsskjálftar minna okkur enn-
fremur á að hópslysaáætlanir heil-
brigðisstofnana út um land þurfa
stöðugrar endumýjunar við og
starfsfólk þarf að endurmennta."
Siguröur Guömundsson landlæknir í
forystugrein 7/8 tbl. Læknablaðsins.
Endurreisn mið-
borgar
„Miðborgarvandinn er ekki nýr
og ekki síst líður hún fyrir hversu
ósamstæð hún er að flestu leyti.
Segja má að hún endurspegli þá þró-
un sem orðið hefur á viðhorfi ís-
lendinga í gegnum árin.... Miðborg-
in er andlit Reykjavíkur jafnt gagn-
vart þeim sem þar búa sem þeim er
sækja hana heim. Það er því fagnað-
arefni, að nú skuli vera uppi áform
um að auka veg miðborgarinnar
með ýmsum framkvæmdum. Ekki
síst eru áform um hótelbyggingu í
gömlum stíl á homi Túngötu og Að-
alstrætis áhugaverð."
Úr forystugrein Mbl. 20. október.
Bættur hagur
bankanna
„Ég held að
þessi boðaði sam-
runi muni fyrst
og fremst koma
fram í bættum
hag bankanna.
Við höfum haft
vissar áhyggjur af
gengi bankanna
upp á síðkastið. Okkur hefúr fundist
að rekstur þeirra mætti skila betri
hagnaði. Til að mynda er eiginfjár-
staða bankanna ekkert óskaplega
góð á alþjóðlegan mælikvarða.... Það
er erfitt að tímasetja það hvenær
samruninn gæti farið að skila vaxta-
lækkun. Ég myndi slá á svona eins
og 3 ár.“
Birgir ísleifur Gunnarsson, aöalbanka-
stj. Seðlabankans, I Degi 20. október.
+
Olía eða gas á íslensk-
um hafsvæðum?
Nýlega var haldin hér ráðstefnan
„Landgrunnið og auðlindir
þess“ á vegum Hafréttar-
stofnunar Islands, utanríkis-
og iðnaðarráðuneytis. Þar
vora fulltrúar frá auðlinda-
stofiiunum í Noregi, Færeyja
og Grænlandi og íslandi, sem
fjölluðu um fyrirkomulag og
stöðu þessara mála. Einnig
vora erindi um landgrunn og
alþjóðlegan hafrétt.
Það féll f minn hlut að
reyna að svara spurningunni
hvort olíu eða gas sé að finna
á íslenskum hafsvæðum. Vit-
neskju skortir til þess að svara svara
þeirri spurningu afdráttarlaust, og ein-
ungis er hægt að meta líkur út frá al-
mennum jarðfræðilegum þáttum.
Fjör færist í Færeyinga
Það hefur sjálfsagt ekki farið fram-
hjá mörgum að fjör er tekið að færast
í olíuleit í Færeyjum. Ég hef heyrt
menn ámálga að sú tilhugsun fari illa
í fslenska þjóðarsál að Færeyingar
verði okkur fyrri til að verða olíuauð-
ugir. Þó stefnir í það að þeim bita
veröi að kyngja.
Bretar hafa nú um skeið unnið olíu
skammt frá mörkunum milli
Hjaltlands og Færeyja. Um leið og deil-
ur þjóðanna um mörkin voru útkljáðar
leituðu olíuleitarfélög á Færeyinga.
Við þessu mátti búast því komið hefur
í ljós að þau jarðlög ,sem eru upp-
spretta olíunnar við Hjaltland, teygja
sig í átt að Færeyjunum. Eins og Her-
álfur olíumálastjóri Færeyja sagði á
ráðstefnunni: „olíuleitarsvæði okkar
komu sér sjálfum á framfæri".
Ekki útilokað
Það mun vera óvíst hversu langt ol-
íusetlögin gangi inn undir sjálfar eyj-
amar, og fullvíst þykir að þau nái ekki
vestur til íslands. Þetta verður auð-
skiljanlegt ef haft er í huga að Atlants-
hafið á okkar slóðum hefur verið aö
opnast síðustu 60 milljón árin með
gliðnun og í geilina á milli hefur
myndast ný jarðskorpa úr bráðnu
bergi. Því er elsta berg á íslandi miklu
yngra en setlög þau frá Júratíma sem
era drýgst við að mynda olíu hjá ná-
grannaþjóðum okkar. Þetta er hið ein-
falda og klára grandvaOaratriði sem
við verðum að hafa í huga og veldur
því að ísland er nú lítt áhugavert í aug-
um olíuleitarmanna. - Þetta táknar þó
ekki það að útOokað sé að finna olíu á
íslenskum hafsvæðum, og til þess
koma tvenns konar ástæður.
Annars vegar gæti olía og gas mynd-
ast í ungum íslenskum setlögum, en
hins vegar viO svo tO að búta af meg-
inlandsskorpu er að finna
innan þeirra marka sem ís-
lendingar telja sig eiga nokk-
uð tilkaO tO. Þar á ég við Jan
Mayenhrygginn og Hatton-
RockaO svæðið. Þessi fjarlæg-
ari svæði era nú metin sem
líklegustu ollusvæði ís-
lendiga, og er ástæða tO að
segja séstaklega frá þeim síð-
ar.
„Landgrunn Norður-
lands“
í áliti starfshóps iðnaðar-
ráðherra (1998) eru 12% líkur
á að finna annað hvort olíu eða
gaslindir í setlögum undan Norður-
landi. Þó eru líkur á olíu eingögnu um
2%. Þetta er ekki nægjanlegt tO að laða
að olíuleitarfélög.
Þar sem engar beinar vísbendingar
hafa fundist um olíulindir, og rann-
sóknagögn era afar takmörkuð, var
beitt þeirri aðferð að meta líkur á að
þrjú framatriði væru fyrir hendi: móð-
urberg, geymisberg og þétt þakberg.
Þetta verður aOt að vera tO staðar svo
vænta megi olíulinda. Við vitum um
þykk setlög þar sem olía og gas hljóta
að myndast, svo framarlega sem lögin
geyma lífrænt efni af heppOegu tagi,
en fáar vísbendingar eru um slíkt. Aft-
ur á móti hefur fundist vottur af
gasuppstreymi á söndunum fyrir botni
Axarfjaröar, svo víst er að gasmyndun
á sér stað í einhverjum mæli.
Seflögin hafa safnast fyrir á svæðf*"
sem einkennnist af jarðskjálftum. Set-
lögin era því mikið sprungin, og verð-
ur það að teljast neikvæð vísbending
því hætt er við því að vökvi leki upp
um sprungur. Þessi staðreynd gefur
einnig möguleika á að meta hversu ol-
íugæf lögin era, þvl ef suða á olíu og
gasi stendur yfir, hlýtur mikið af því
að koma upp um sprangur.
Á könnu einkafyrirtækja
Starfshópurinn lagði til að opinberir
aðilar stuðluðu að rannsóknum sem
myndu leiða til að kanna mætti slíka
mögulega olíulekastaði. Jákvæðar vís-
bendingar af því tagi myndu auka að
mun gildi svæðisins. Nú er þegar unn-
ið að þessum málum á Orkustofnun.
Það viðhorf er nú almennt, að loka-
hnykkurinn á olíuleit hljóti að vera á
könnu einkafyrirtækja. Ef slíkt á að
ganga eðlilega fyrir sig verða aö vera
fyrir hendi skýrar reglur. Á ráðstefn-
unni kom fram, að í vetur verður lagt
fram frumvarp á Alþingi tO laga um
leit, rannsóknir og vinnslu kolvetnis.
Karl Gunnarsson
*
„Starfshópurinn lagði til að opinberir aðilar stuðluðu
að rannsóknum sem myndu leiða til að kanna mœtti
slika mögulega olíulekastaði. Jákvœðar vísbendingar af
því tagi myndu auka að mun gildi svæðisins. Nú er
þegar unnið að þessum málum á Orkustofnun. “ - Jarð-
vegsborun í Flatey á Skjálfanda. A
Karl Gunnarsson
jaröeötisfræöingur á
Orkustofnun