Dagblaðið Vísir - DV - 08.03.2001, Blaðsíða 10

10
FIMMTUDAGUR 8. MARS 2001
Hagsýni
DV
Aö koma myndunum sínum í stafrænt form:
Gamalt og gott:
Nokkrar leiðir færar
- en ekki allar jafn hagkvæmar
Filmur og framköllun hafa tekið
miklum breytingum undanfarið.
Margar gerðir af filmum hafa kom-
ið á markað og myndavélar verða
sífellt fullkomnari.
Nú verður sífellt vinsælla að láta
framkalla filmurnar og í stað þess
að fá útprent af myndunum á papp-
ír eru þær brenndar á diska þannig
að hægt er að skoða þær í tölvunni
heima. í dag eru a.m.k. tvö fyrir-
tæki hér á landi sem bjóða upp á
þennan kost. Þau eru Hans Peder-
sen og Framköllun á stundinni.
Verðið hjá þessum aðUum er svipað
en tæplega 2000 kr. kostar að fram-
kalla 36 mynda filmu og brenna
myndirnar á disk. Þennan kost er
einnig hægt að nýta sér með gamlar
myndir og kostar þá 150-205 kr. að
brenna hverja mynd á disk.
Lélegar myndir úr sögunni
Annar kostur er að kaupa sér
góða digital myndavél og
brennara. Verðið á þessum
tækjum er afskaplega mis-
jafnt og þar sem annars
staðar gildir sú regla
að greitt er fyrir
gæðin. Myndavél-
amar fást á verði
sem er á bUinu 15.0(
kr. til 100.000 kr. og meira.
Einn helsti kostur digital
myndavélanna er sá að
þegar búið er að fjárfesta
í einni slikri er engin
kostnaður við filmukaup eða
framköUun. Sá kostnaður getur
verið á milli 2 og 3 þúsund, eftir
því hvemig filma er keypt og
hvar er framkaUað. Því má segja að
kaup á mjög góðri digital myndavél
séu búin að borga sig eftir u.þ.b. 50
filmur. Annar kostur við þessar vél-
ar er sá að hægt er að eyða út öUum
lélegu myndunum sem enginn hefur
gaman af og aðeins geymt þær góðu
(sem e.t.v. nást ekki fyrr en eftir
margar tilraunir). Hins vegar má
benda á það að verð á digital vélum
fer sífeUt lækkandi og þær verða æ
fullkomnari. Sömu söguna er að
segja um digital myndavélar og
tölvubúnað, þ.e. þróunin er svo ör
að aUtaf er hægt að bíða í nokkra
Barnaleikur
Ekki er erfitt aö koma myndum í
stafrænt form ef réttu tækin eru
viö höndina.
Pappírinn út, geislinn inn
Æ fleiri láta framkalla myndir sinar
og brenna þær á diska.
mánuði og fá þá betri tækni á lægra
verði.
Upplausn og minni
Verð myndavélanna ræðst af
ýmsum hlutum, t.d. hversu stórar
myndir þær geta tekið (eða upp-
lausn), munur á linsum og síðan
hafa þær mismunandi möguleika á
fjölbreytUeika í myndatökum. Ódýr-
ustu myndavélarnar skila ekki
miklum gæðum þegar prenta á út
myndirnar en duga samt allvel ef
eingöngu á að hlaða þeim inn í
tölvuna og skoða þær þar. Vilji
menn hins vegar fá ljósmynda-
gæði í útprentun þarf dýrari
vélar (sem taka myndir með
stærri upplausn). Stærri upp-
lausn þýðir hins vegar að
hver mynd tekur meira pláss
á minniskubb vélarinnar og
sé hann lítiU getur farið svo
að aðeins 1-2 stórar myndir
komist fyrir á honum. Það
skal þó nefnt að hægt er að
stiUa upplausnina á digital
vélum og hægt er að stiUa hana fyr-
ir hverja mynd.
Svipuð gœði með digital?
Þegar rætt var við sölumenn digi-
tal myndavéla fengust þær upplýs-
ingar að góðar digital vélar geta
skUað prentuöum myndum af sömu
gæðum og venjulegar 35mm mynda-
vélar þegar prentaðar eru út mynd-
ir í venjulegri myndastærð (10x15).
Ekki nást þó sömu gæði og af film-
um, ef stækka á myndimar mikið
meira en það. Þó eru tU digital vél-
ar sem geta skilað meiri gæöum en
almenningur kaupir ekki mikið af
þeim þar sem þær eru mjög dýrar
og hafa hingað til eingöngu verið
notaðar af fagmönnum. Fagmenn
sem hafa notað digital vélarnar eru
ekki á sama máli og sölumennirnir.
Þeir segja að myndir sem teknar
eru á þessar vélar séu ekki sam-
bærilegar myndum úr 35mm vélum
og að þar sé stór munur á. Einn ljós-
myndari sem rætt var við gekk svo
langt að segja að myndir úr digital
vélum sem seldar eru almenningi
væru ónothæfar ef prenta ætti þær
út. „Þær eru kannski í lagi ef ein-
göngu á að setja þær á tölvuna, en
hvenær safnast fjölskyldan saman
og skoðar myndimar úr sumarfrí-
inu á tölvunni?“ spyr hann. Einnig
má geta þess að til að geta prentað
út þokkalegar myndir þarf mjög
góðan prentara og ljósmyndapappír
sem er mjög dýr þannig að þar leyn-
ist þó nokkur kostnaður.
Það kemur því ekki á óvart að
stærri minniskubbar eru meðal
þeirra fylgihluta sem eigendur digi-
tal myndavéla fjárfesta mest í. Verð
kubbanna ræðst af stærð þeirra og
hjá Hans Pedersen kosta þeir frá
6-40 þúsund eftir stærð.
Brennarar og diskar
í Elko fengust þær upplýsingar að
brennarar væru á verðbilinu
15-30.000 og ræðst verðiö af því
hversu hraðvirkir þeir eru. Auðir
80 mín. diskar kosta í kringum 100
kr. í stykkjatali (verð á diskum án
nýja STEF skattsins) en verðið get-
ur farið niður í tæpar 60 kr. ef
keyptir eru 25 diskar saman í
pakkningu.
Ljóst er aö tU að það verði fjár-
hagslega hagkvæmt að brenna
myndirnar sínar inn á disk sjálfur
þarf að brenna alveg gífurlegt magn
mynda áður en tækin eru búin að
borga sig. Fæstir taka og geyma svo
margar myndir. En því er ekki að
neita að digital myndavél og brenn-
ari gefur fólki mikla möguleika á að
leika sér með myndir, og alla þá
tækni sem nú býðst og ef íslending-
ar eru samir við sig er ekki að efa
að margir eru tilbúnir tU að greiöa
fyrir þann kost.
Tilboð verslana
Tllboöin gilda á meöan birgöir endast.
0 Chlcago Town pitsur, 3 teg. 447 kr.
0 Chicago Town pitsur, supre. 307 kr.
0 Chicago Town örbylgjupitsur 279 kr.
0 Franskar kartöflur 90 kr.
0 Stjörnu hrásalat 90 kr.
0 Gunnars kokkteilsósa 118 kr.
Q HS hrískökur m/súkkulaöi 111 kr.
0 KS sælusnúöar, 400 g 175 kr.
0 KS súkkulaöisnúöar 175 kr.
0 KS kanllsnúöar, 400 g 175 kr.
Tilboöin gilda til 11. mars.
0 Bayonesklnka (úr kjötb.) 699 kr. kg
0 Bosto rískökur, 90 g 69 kr.
0 Nestle fitness morgunkorn 199 kr.
0 Perur 129 kr.
0 Nóa kropp, 200 g 199 kr.
0 Fanta, 21 149 kr.
©
o
o
©

Skeliungur
Tilboöin gilda til 28. mars. j
0 Camembert ostur, 150 g 279 kr.
0 Florldana appelsínusafl, 1/4 59 kr.
0 Ftoridana eplasafi, 1/4 59 kr.
O Vínarpylsa, fransk., 0,51 gos 290 kr.
0 Always Ultra dömublndi 289 kr.
0 Mónu krembrauö 59 kr.
Q Crack a Nut hnetur 99 kr.
0 Sokkar *3 585 kr.
Q Barnabilstóll
0 Barnasessa
14900 kr.
2690 kr.
Fjaröarkaup ■
Tilboöin gilda til 10. mars. 1
0 Lambalæri, frosiö 695 kr. kg
Q 1/2 lambaskrokkur 398 kr. kg
0 S kg nautahakk 3475 kr.
0 Nautafille 1298 kr. kg
0 Rauövínsmarin. Iambalæri899 kr. kg\
0 Kartöflur í lausu 59 kr. kg
Q Myllu heimilisbrauö 1/1 149 kr.
0 Skyr.is, 4 teg. 69 kr.
o
©
pranssssEa
Tilboöln gilda í mars.
Q Seven-Up, 0,51 95 kr.
Q Diet 7-Up, 0,51 95 kr.
Q Örbylgjupopp, Orwille, 3 í pk. 150 kr.
8 kr.
150 kr.
299 kr.
320 kr.
Q Fílakaramellur
0 Prins Póló, 100 g
Q Vasaljós, Sonca m/spegli
Q Sámur 2000 túrbó, 11
Q Rafhlööur, Energ., 8 í pk.,
0 m/vasaljósi
©
495 kr.
Tilboöin gilda til 31. mars.
0 1944 kjötbollur í sósu 259 kr.
0 Sóma samlokur 189 kr.
© Trópí, 1/2 1 89 kr.
0 Sharps, blár og svartur 35 kr.
0 Nóa Pipp piparmyntusúkkulaöi55 kr. 1
0 Klt Kat, 4 flngra 49 kr.
Q Remi, 125 g 119 kr.
0 Arinkubbar, Optima 695 kr.
0 Lukt meö ásmelltu útvarpl 1695 kr.
0 Fingravettllngar, fleece 695 kr.
Tilboöln gilda á meöan birgölr endast. 1
0 Tex Mex læri m/legg 631 kr. kg
0 BBQ blandaölr hlutar 640 kr. kg
0 Ofnstelk m/dönskum blæ 899 kr. kg
0 Appelsínusafí, Food line 69 kr.
0 Dane Frost fransk. í ofn, 2 kg
o 333 kr.
0 Dane Frost, amerísk bl., 1 kg
o 187 kr.
o
|©

Samkaup
Tilboöln gilda til 11. mars. j
0 Appelsínur 139 kr. kg
0 Gular melónur 139 kr.
0 Bananar 139 kr. kg
0 Agurkur. islenskar 299 kr. kg
0 Tómatar 199 kr. kg
0 Epli, rauö 139 kr. kg
Q Perur 139 kr. kg
0 Kartöflur í lausu 49 kr. kg
0 Hvítkál 139 kr. kg
0 Merrlld kaffi, 103, 500 g 235 kr.
Tilboöin gilda tll 14. mars.
Billy's pizzur, 170 g 179 kr.
Frankie's plzzur, 180 g 220 kr.
Orlent Express núöluréttir 259 kr.
MS kókómjólk, 6 í pk„ 1,51 299 kr.
Tilboöin gitda til 14. mars.
0 Svínarúllupylsa 698 kr. kg
0 Svínahryggur m/puru 899 kr. kg
0 Svínarlfjasteik 289 kr. kg
0 Rauöar pylsur 588 kr. kg
0 Jakobs píta, 400 g 99 kr.
0 Danskur brjóstsykur 85 kr.
Q Pickwick te, 20 stk., 5 teg. 139 kr.
0 Sunfresh djús, 500 ml 99 kr.
0 Sun Lolly, 10 stk. 159 kr.
0 BKI kaffi, 250 g, 3 bragöt. 199 kr.
Þin verslun
Tilboöin gllda til 14. mars.
0 Lambalæri 889 kr. kg
Q Lambahryggur 899 kr. kg
0 4 stk. hamborgarar+brauö 299 kr.
0 Filippo Berio Olífuolía, 1/21 259 kr.
0 Easy Cook hrísgrjón 139 kr.
0 Tilda Tikka Masala sósa 249 kr.
Q Homblest, 200 g 119 kr.
0 Ballerina kex, 180 g Q 109 kr.
| ©

Sparverslun
Tllboöin gilda til 14. mars.
0 Epli, rauö 175 kr. kg
0 Epll, gul 175 kr. kg
0 Epli, græn 175 kr. kg
0 Epli, Jonagold 125 kr.
Q Daloon fárársruller m/oksek. 370 kr.
0 Daloon kínarúllur 442 kr.
Q Ritter sport, 100 g 122 kr.
Q 1 kg rauövínslegiö lambalæri frá
0 Kjarnafæöi og 6*21 kók © 1723 kr.
Allt verður
sem nýtt
í neysluþjóðfélagi nútímans er
það orðin lenska að kaupa nýtt frek-
ar en að gera við gamla dótið. En
auðvitað er ekki aUtaf þörf á að
fleygja hlutum þegar þeir eru farnir
að láta á sjá en sinna samt hlutverki
sínu með sóma. Margar leiðir eru tU
að gera þá upp, og þá oft á ódýran
hátt. Hér eru nokkrar aðferðir sem
nota má til aö hressa upp á tæki og
áhöld í eldhúsinu.
Brauðbrettið
Ef gamla brauðbrettiö er orðið
ljótt og farið að lykta er gott að
skera sítrónu í tvennt og nudda
brettið vel með sárinu. Einnig má
búa til mauk úr matarsóda og vatni
og bera á brettið. Maukið er látið
liggja á smástund áður en það er
skolað af. Matarsódi er einn besti
lyktareyöir sem finnst í eldhúsum
landsmanna.
Dósaupptakarinn
Þetta eldhúsáhald er eitt af þeim
tækjum sem hvað oftast er óhreint
því margir nota það og henda svo
ofan í skúffu. Til að hreinsa upptak-
arann er gott að láta hann liggja smá-
stund í volgu sápuvatni og nota síðan
gamlan tannbursta til aö ná óhrein-
indum sem sitja fóst í skorum.
Brauðristin
TU að losna viö gula slikju af
hvítum eldhústækjum er ráð að
reyna eftirfarandi: Blandið saman
1/2 bolla af bleikiefni, 1/4 bolla af
matarsóda og 4 bollum af heitu
vatni. Berið á með svampi og látið
bíða í 10 mínútur. Skolið og þurrkið
vel af. í staðinn fyrir bón má síðan
fægja tækin með sótthreinsunar-
spritti. Annað ráð til að losna við
gulu slikjuna er að nota blöndu af
vatni og ammoníaki á tækin. Ef eng-
in hreinsiefni eru til staðar má ein-
faldlega nota sódavatn. Það hreins-
ar og fægir um leið.
Steikarpannan
Hægt er að gera gömlu steik-
arpönnuna með fasta viðbrennda
matnum sem nýja með því að strá á
hana þurru þvottaefni á meðan hún
er heit. Rök pappírsþurrka er lögð
yfir þvottaefnið og þetta er látið
bíða smástund. Sé þetta gert er ekk-
ert mál að ná brunnum matarleifum
úr pönnunni.
Koparpottar
Nokkrar leiðir eru færar þegar
fægja á koparpotta. Til að mynda
má nudda þá með tómatsósu eða
Worchestersósu og eftir slíka með-
ferð verða þeir aftur gljáandi og fal-
legir. Einnig er hægt að nudda þá
með hálfri sítrónu sem dýft hefur
verið í salt eða úða á þá ediki sem
blandað hefur verið með salti (1-2
msk. af salti í 1 bolla af ediki). Lát-
ið blönduna bíða örlitla stund og
nuddið pottinn með hreinum klút
þar til hann er orðinn hreinn.
Blandarinn
Ef skrítin lykt er farin að finnast
úr gamla blandaranum má fylla
hann með heitu vatni og nokkrum
dropum af uppþvottalegi. Setjið lok-
ið á og látið hann ganga i nokkrar
sekúndur. Skolið hann síðan vel og
látið þoma. Dugi þetta ráð ekki til
að losna við lyktina má reyna að
nota matarsóda. Bæði má blanda
honum í vatn og láta standa í bland-
aranum en einnig má reyna að setja
1-2 msk af þurrum matarsóda í
hann, setja lokið á og láta standa
yfir nótt.
Svarta járnpannan
Utan á þessa gerð panna er best
að nota venjulegan ofnhreinsi.
Hann er látinn liggja á í 2 klst. og
síðan er hann þveginn vel af. Svarta
bletti má fjarlægja með ediki og
vatni. Eftir að pannan hefur verið
hreinsuð er gott að taka vaxpappír
og nudda hana að innan meðan hún
er heit. Það hindrar ryðmyndun.
Einnig má nudda hana að innan
með örlitlu af matarolíu til að halda
henni í lagi.