Dagblaðið Vísir - DV - 10.04.2001, Qupperneq 16

16
ÞRIÐJUDAGUR 10. APRÍL 2001
ÞRIÐJUDAGUR 10. APRÍL 2001
25
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aöstoóarritstjóri: Jónas Haraldsson
Fréttastjórí: Birgir Guómundsson
Auglýsingastjórí: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, augiýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritsfjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf.
Plótugerð: Isafoldarprensmiðja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuði 2050 kr. m. vsk. Lausasöluverð 190 kr. m. vsk., Helgarblað 280 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af jjeim.
Útboð á skólastarfi
Ljóst er aö minni áhugi er á útboðinu á grunnskóla-
kennslunni í Áslandsskóla í Hafnarfirði en menn höfðu
ætlað fyrir fram. Einungis einn aðili bauð í verkið, ís-
lensku menntasamtökin. Enn er nokkuð óljóst hvaða sam-
tök nákvæmlega þetta eru, hvort endanlega er búið að
stofna þau eða fyrir hvað þau standa. Þó er ljóst að þarna
eru á ferðinni áhugamannasamtök um skólamál sem tæp-
lega munu nálgast skólastarfið út frá viðskiptalegum for-
sendum eða einblína á hagkvæmni í rekstri. Raunar virð-
ast þessi samtök vera einhvers konar áhugahópur sem
tengist tiltekinni skólastefnu sem stundum er kennd við
„City Montessori“ og margir af okkar þekktustu skóla-
mönnum hafa haft fögur orð um. Skólinn á Hrafnagili í
Eyjafjarðarsveit hefur t.a.m. tileinkað sér margt úr þessari
stefnu með góðum árangri. Enda er það litla - og framan
af það eina - sem gefið hefur verið upp um íslensku
menntasamtökin verið listi yfir fólk sem skipar „ráðgjafa-
nefnd samtakanna" en þar má vissulega sjá fríðan ílokk
nafnkunnra skólamanna. Hvaða skuldbindingar eða hlut-
verk þessi „ráðgjafanefnd“ hefur á hins vegar eftir að
koma í ljós en eins og málið hefur verið kynnt er erfitt að
túlka þá upptalningu öðruvísi en að menn hafi talið list-
ann eins konar skrautfjöður til að styrkja tilboð samtak-
anna í skólastarfið. í útlöndum kalla menn slíkt gjarnan
„name-dropping“.
í öllu falli ber tilboðið í grunnskólakennsluna öll merki
þess að hafa verið sett saman á elleftu stundu. Þannig hafa
íslensku menntasamtökin enn ekki verið skráð og eins
mun tilboðið hafa borist of seint og þar er ekki að finna
ýmislegt af því sem óskað var eftir. Bæjarfulltrúar Sam-
fylkingar hafa enda gert athugasemdir við þetta tilboð og
bent á að það uppfylli ekki þær kröfur sem gerðar hafa
verið og telja því augljóst að nú beri að snúa sér að því að
koma Áslandsskóla í gagnið með heföbundnum hætti.
Erfitt er annað en taka undir með samfylkingarmönnum
í þessum efnum. Jafnvel þótt það kunni að vera áhuga-
verður kostur að fá íslensku menntasamtökin að starfsemi
Áslandsskóla - og hiklaust mun betri kostur en að fá ýmsa
þá aðila sem menn sáu fyrir sér að kynnu að senda inn til-
boð - þá er ljóst að tilraunin með útboðið gekk einfaldlega
ekki upp. Það getur aldrei orðið annað en klúður og hand-
arbakavinnubrögð ef menn ætla að breyta leikreglum út-
boðsins eftir á - sérstaklega í ljósi þess hve málið er um-
deilt. Slíkt myndi einfaldlega koma sér illa fyrir skólayfir-
völd í Hafnarfirði, íslensku menntasamtökin og nemendur
í Áslandsskóla.
En þrátt fyrir að þessi útboðsleið grunnskólakennslunn-
ar hafi ekki gengið upp er ekki þar með sagt að ekki geti
farið fram spennandi tilrauna- og frumkvöðlastarf í Ás-
landsskóla. Sjálfstæði skóla og skólastjórnenda hefur verið
að aukast og svigrúmið, sem er fyrir hendi gagnvart kenn-
urum, hefur aukist verulega með nýjum kjarasamningum.
Möguleikarnir til nýsköpunar í skólastarfi eru því fyrir
hendi innan almenna skólans og þeir eru að mörgu leyti
meiri nú en oft áður. Með því að hafa þetta í huga, þegar
ráðnir eru skólastjórnendur að hinum nýja skóla, geta
skólayfirvöld í Hafnarfirði hiklaust skapað grunninn að
áhugaverðu skólastarfi í nýja skólanum.
Að binda sig við að slík nýsköpun þurfi að gerast í gegn-
um útboð er því fullkomlega ónauðsynleg takmörkun sem
er til komin vegna ágengrar viðskiptatengdrar hugmynda-
fræði sem gjarnan er kennd við frjálshyggju. Hugtakið út-
boð er fyrst og síðast viðskiptalegt hugtak þar sem mark-
miðið er að fá sem mest af vöru eða þjónustu af tilteknum
gæðum fyrir sem lægst verð. Útboð eru ágæt og eiga víða
við í opinberum rekstri en slík sjónarmið eiga ekki við um
kennslu grunnskólabarna í almennum hverfisskóla. Þar
eiga uppeldis- og skólasjónarmið að ráða ferðinni.
Birgir Guðmundsson
DV
Skoðun
Hvað gerir okkur að þjóð?
„En vœrum við ekki ein þjóð þótt danska vœri töluð á
Vestfjörðum og á Norðurlandi (eins og gert var á
sunnudögum hér áður fyrr á ísafirði og Akureyri) ?“
Því hefur stundum verið
haldið fram - og ekki síst á
hátíðarstundum - að tilvera
íslensku þjóðarinnar hvíli á
grunni þrenningarinnar:
tunga, trú og land. Skoðum
það nánar. Tungan er okk-
ur kær og við leggjum
meira á okkur en margar
aðrar þjóðir til að halda
tungunni hreinni og ómeng-
aðri. Það er virðingarvert
að fámennri þjóð skuli
takast að halda tungu sinni
hreinni á öld vaxandi sam-
skipta og ásóknar enskunnar.
Hins vegar er þörf fyrir samskipta-
leiðir milli þjóða og tÚ þess þarf ein-
hvers konar alþjóðlegt mál, táknkerfi
til samskipta. Enskan gegnir því
hlutverki að minnsta kosti í okkar
heimshluta. íslenskan hefur dugað
okkur vel til að tjá allt milli himins
og jarðar og er eitt sterkasta þjóðar-
einkenni okkar. En værum við ekki
ein þjóð þótt danska væri töluð á
Vestfjörðum og á Norðurlandi (eins
og gert var á sunnudögum hér áður
fyrr á ísafirði og Akureyri)? Teljast
ekki Belgar ein þjóð þótt tvö tungu-
mál séu töluð þar í landi? Eða Finn-
ar? Eða Kanadamenn? Eða
Svisslendingar? Svarið við
öllum þessum spurningum
er:,jú“ - og því ætti fullyrð-
ingin um að tungan geri
okkur að þjóð að falla um
sjálfa sig.
En hvað þá um trúna?
Gerir sameiginleg trú okk-
ur að einni þjóð? Því er til
að svara að líklega gilda
sömu rök um tungu og trú.
Standist sú tilgáta þá gerir
trúin okkur ekki að þjóð.
Enda erum við ekki öll
sömu trúar þótt kristin kirkja (sem
greinist i margar kirkjudeildir) hafi
flesta fylgjendur sem stendur. Krist-
in kirkja hefur hins vegar skipt
veigamiklu máli í mótun sjálfsmynd-
ar þjóðarinnar. Hún hefur meðal
annars gefiö okkur sameiginlegan
gildagrunn.
Síðasti fulltrúi fyrrnefndrar þrenn-
ingar er landið. Gerir landið okkur að
þjóð, moldin sem við erum sprottin úr
og nærð af? Landið er máttugt og
mikilfenglegt. En gerir þaö okkur að
þjóð eitt og sér? Og hafið, er það ekki
hálft fóðuriandið eins og segir i sjó-
mannasálminum? Skiptir hafið
kannski mestu máli í þessu sambandi
þar sem það einangrar okkur frá öðr-
um? Hvað hefði orðið um okkur sem
þjóð ef við ættum landamæri að öðr-
um þjóðum og værum umkringd t.d.
Þjóðverjum, Pólverjum og Frökkum?
Er það kannski hafiö sem gerir okkur
fyrst og síöast að þjóð? Einangrunin?
Og munu þá auknar samgöngur og
upplýsingabyltingin leysa okkur upp
um síðir sem þjóð?
Hvað gerir okkur að þjóð? Varla er
það tungan eða trúin eða landið því
vissulega gætu tveir ólíkir hópar
búið í landinu við tvö eða fleiri
tungumál og trúarbrögð. Þrenningin,
tunga, trú og land, er þá öll gufuð
upp sem grundvöllur þjóðernis okk-
ar samkvæmt þessum þönkum. Hvað
situr þá eftir?
Þjóðir í nútímaskilningi þess orðs
urðu vart til fyrr en upp úr siðbót og
varla fyrr en eftir frönsku bylting-
una. Samkvæmt fræðibók um þjóðir
og þjóðernishyggju sem ég hef verið
að glugga í varð hugtakið eiginlega
ekki til eins og við þekkjum það fyrr
en á 18. öld. En hvað gerir okkur að
einni þjóð? Er það þá pólitíkin sem
gerir okkur að þjóð, sú staðreynd að
eitt Alþingi setur lög og reglur fyrir
íbúa landsins? Erum við þjóð af þvi
að við lútum einni stjórn? Það er ef
til vill hægt að skilgreina okkur út
frá því en mundu þá Evrópuþjóðirn-
ar verða að einni þjóð við það eitt að
Evrópusambandið yrði útfært sem
allsráðandi afl í álfunni? Varla.
Hvað gerir okkur þá að þjóð? Er
það sagan? Sú staðreynd að við erum
hópur með sameiginlega sögu og
uppruna (að vísu fjölbreyttari en
áður var talið), saman í glímu við
landið blíða og hamslausa eins og í
ofsafengnu ástarsambandi? Hópur á
leið um stræti sögunnar, hópur sem
stefnir að sameiginlegu markmiði?
Söguþjóð?
Örn Bárður Jónsson
Kalt stríð við Kína
Samskipti Bandaríkjanna og
kommúnistastjórnarinnar í Kína
hafa alla tíð mótast af gagnkvæmri
tortryggni sem síðustu Bandarikja-
forsetar hafa reynt að eyða og hefur
orðið mikið ágengt í að fá Kínverja
til samstarfs, ekki síst Clinton. En
Bush er annarrar gerðar. Hann og
hans menn draga enga dul á það að
þeir keppi við Kínverja um áhrif í
Asiu, en séu ekki samstarfsmenn
þeirra. Bush og hans menn stefna op-
inskátt að einhliða stefnumótun í ut-
anríkismálum með sína hagsmuni
eina að leiðarljósi, án samráðs eða
tillits til bandamanna sinna. Þetta
hefur valdið vaxandi ugg í Evrópu
og einkum í Rússlandi, og andrúms-
loftið i samskiptum Bandaríkjanna
við útlönd er þegar merkjanlega
kaldara en þaö var. Þeir hægri öfga-
menn sem áhrifamiklir eru hjá Bush
vildu kalt stríð við Kina - þó ekki
væri nema af hugmyndafræðilegum
ástæðum - og nú hafa Kínverjar af
sínum eigin ástæðum látið það eftir
þeim. Það er þegar ljóst, hvernig sem
málalyktir njósnaflugvélarmálsins
verða, að eðlileg samskipti þessara
stórvelda hafa beðið varanlega
hnekki.
Klofningur
Innan stjórnar Bush er mikifl
ágreiningur milli hinna hófsamari
valdamanna og rótttækra hægri
manna, og hafa hægrimenn
betur. Þeir sem lengst eru
til hægri eru meðal annarra
Rumsfeld varnarmálaráð-
herra og Cheney varafor-
seti, sem ásamt Condolezzu
Rice þjóðaröryggisráðgjafa
hafa mest áhrif á Bush.
Powell utanríkisráðherra er
maður frjálslyndur og víð-
sýnn og fjarri þeirri stæku
hugmyndafræði sem litar
hægri arm Repúblikana-
flokksins. Bush sjálfur er
ekki bógur til að taka sjálf-
stæðar ákvarðanir, og sagðist frá
upphafi mundu reiða sig á reyndari
menn. Þessir menn hafa fengið hann
til að stöðva viðræður við N-Kóreu
um kjarnavopnaafvopnun, hætta við
stuðning við Rússa til að eyða gjör-
eyðingarvopnum, reka rússneska
sendiráðsmenn úr landi, stefna að
harðari refsiaðgerðum gegn Kúbu og
írak, efla samskiptin við Taívan og
vopnasölu þangað, og hamra á
mannréttindamálum í Kína, ala á
tortryggni og standa að fordæmingu
á þeim í skýrslu til SÞ, auk ráðstaf-
ana í þágu stórfyrirtækja í umhverf-
ismálum heima fyrir og á alþjóða-
vettvangi, svo sem varðandi Kyoto-
bókunina. Þetta ásamt fleiru hefur
fengið suma bandaríska frétta-
skýrendur til að kalla stjórn Bush
róttækustu hægristjórn í manna
minnum, langt til hægri viö Reagan.
Kínverjar
Meðal Kínverja eru einnig tvær
fylkingar, þeirra sem setja viðskipta-
hagsmuni í fyrirrúm og hinna sem
upphafnir eru af þjóðrembu. Fyrir
dyrum standa valdhafaskipti í Kina,
og um þau hefur herinn og
hans fylgismenn mikið að
segja. Njósnaflug Banda-
rikjamanna síðustu hálfa
öld hefur lengi angrað Kín-
verja en þeir ekki fengið að
gert fyrr en nú. Af þeim
tóni sem sleginn var strax í
upphafi er ljóst að þjóðern-
issinnar hafa þar forræði.
Þeir heimta að Bandaríkja-
stjórn lúti í duftið og biðjist
fyrirgefningar, sem er
óhugsandi að Bush geri.
Njósnaflugið særir þjóð-
arstolt Kínverja, og var ekki á bæt-
andi eftir sprengjuárásina á sendi-
ráð þeirra i Belgrad 1999, auk ásak-
ana um njósnir í Bandaríkjunum
gegn mönnum af kínverskum upp-
runa, sem dæmi eru um, svo og fár
út af meintum gjöfum Kínverja i
kosningasjóði demókrata. Mikilli
hiti er í mörgum Kínverjum vegna
þessa máls.(Dæmi má sjá á vefslóð-
inni sina.com). En hitinn fer vaxandi
í Bandaríkjunum líka. Þar er þegar
farið að tala um áhöfn flugvélarinn-
ar sem gísla kommúnista, og berg-
mál frá gíslatökunni í Teheran 1978
heyrist. Hótað er viðskiptaþvingun-
um og útilokun frá alþjóðaviðskipta-
stofnuninni (WTO). Ekki má miklu
muna að bandarísk þjóðremba verði
allsráðandi og Bush grípi til ráðstaf-
ana sem ekki verða aftur teknar. Á
því munu báðir tapa og bandarískt
efnahagslíf gæti orðið enn harðar úti
en það kínverska. En um slíkt er
ekki spurt þegar þjóðarheiður er í
veði. Þjóðernissinnar beggja aðila
eru á góðri leiö með að láta eigin
hrakspár rætast í köldu stríði.
Gunnar Eyþórsson
„Ekki má miklu muna að bandarísk þjóðremba verði
allsráðandi og Bush grípi til ráðstafana sem ekki verða
aftur teknar. Á því munu báðir tapa og bandarískt efna-
hagslífgceti orðið enn harðar úti en það kinverska. “
Gunnar
Eyþórsson
fréttamaöur
Brjálæðislegt
oflæti
„Við erum að
farast úr minni-
máttarkennd
sem kemur fram
íbrjálæðislegu
oflæti og grobbi
og vitleysu. Við
kennum Dönum
um allt sem
aflaga fór fyrr á
öldum en það var ekki bara þeim að
kenna, það var allt eins okkur að
kenna. Við erum ótrúlega föst í
þeirri ímynd að hér sé fullkomið
fólk sem er náttúrlega fullkomin af-
neitun. Ég held að þjóðin sé bara
geðklofín.“
Siguröur A. Magnússon í viötali í
Tímariti Máls og menningar.
Loddarar og
barnaleg umræða
„Ég ætla ekki
að halda því
fram að for-
svarsmenn Sam-
keppnisstofnun-
ar séu glæpa-
menn, svo virðu-
legt heiti eiga
þeir varla skilið.
En þeir eru
loddarar sem
reyna að koma á barnalegri um-
ræðu um samráð garðyrkjubænda á
sama tima og nær öll smásöluversl-
un er að færast í hendur tveggja
risa sem hafa bundist því samsæri
aö hafa smásöluálagningu miklu
hærri hér heldur en tíðkast í siðuð-
um löndum.“
Bjarni Haröarson í grein í Sunnlenska
fréttablaðinu.
Spurt og svarað___Er þörf á þremur seðlabankastjómm?
Ágúst Einarsson
prófessor og samfylkingarmadur.
„Nei, það er engin þörf á
þremur seðlabankastjórum
eins og nú er. Meginmálið er þó
að seðlabankastjóra verður að
ráða á faglegum forsendum en
ekki pólítískum. Nýtt frumvarp
til laga um Seðlabanka íslands, sem kynnt hefur
verið og lagt fram á Alþingi, er sjálfsagt og þær
breytingar sem eiga samkvæmt því að ganga í
gegn hefði átt að framkvæma fyrir löngu, eins
og margoft hefur verið lagt til. Þar hefur hins
vegar ævinlega strandað á andstöðu Sjálfstæðis-
flokkins. En nú hefur flokkurinn snúið við blað-
inu og batnandi mönnum er best að lifa. Ég hef
enga trú á því að bankastjórunum verði fækkað,
það mun vísast ekki ganga eftir fyrr en ný rik-
isstjórn í landinu hefur tekið við völdum, undir
forystu Samfylkingarinnar."
Jón G. Hauksson
ritstjóri Frjálsrar verslunar.
„I seðlabanka sem hefur sjálf-
stæði og vald til að taka erfiðar
ákvarðanir í efnahagsmálum eru
þrír seðlabankastjórar síst of
mikið þannig að valdið sé dreift
og einn maður fái ekki ægivald. í
seðlabanka sem hefur hvorki sjálfstæði né vald til
aö taka miklilvægar ákvaðanir í efnahagsmálum
þarf ekki nema einn bankastjóra. Stjórnunarlega
er hins vegar erfiðara að hafa tvo seðlabankastjóra
en einn, því komi til ágreinings þeirra í milli þá
tefst ákvarðanataka - og mál geta stöðvast. Þrír
bankastjórar í seðlabanka ná hins vegar að mynda
meirihluta. í stjórnun viðskiptabanka, sem ekki
hafa jafn víðtæk áhrif og seðlabanki, er talið best
að hafa einn bankastjóra. Seðlabanki Islands fékk
á dögunum aukið sjálfstæði og völd og þvi eru þrír
bankastjórar þar í lagi.“
Jón Kristjánsson
þingmaður Framsóknarflokks.
„í flestum tilvikum tel ég
heppilegra að hafa einn skip-
stjóra á skútunni en í þessu tU-
viki ber þó að geta þess að
ákvarðanir sem teknar eru á
þessum vettvangi um efnahags-
málin eru það veigamiklar aö það getur verið
hæpið að hafa slíkt vald í höndum eins manns.
Niðurstaða mín er því sú að það geti veriö rétt-
lætanlegt að nefnd bankastjóra, þriggja manna
nefnd með víðtækt umboð, taki þessar víðtæku
ákvarðanir - en að sjálfsögðu er þá einn banka-
stjórinn tilnefndur til að stýra þeirri vinnu eins
og nú er. Ég mæli því ekki með breytingum. Ég
styð nýtt frumvarp sem eykur sjálfstæði Seðla-
bankans en það gerir það að verkum að ákvarð-
anir sem þar innandyra eru teknar verða enn
mikilvægari en áður hefur verið.“
Sigurður G. Guðjónsson
lögmadur.
„Það held ég ekki. Að minnsta
kosti er engin þörf á sliku eigi
bankinn á áfram að verða stoppi-
stöð fyrir útbrunna stjómmála-
menn. Slikum mönnum er afltaf
verið að umbuna og mörgum hef-
ur verið komið fyrir í bönkunum - og má þar.nefna
til dæmis Lárus Jónsson, Steingrím Hermannsson,
Tómas Árnason og Sverri Hermannsson, svo ein-
hverjir séu nefndir. En sjálfsagt er ekki vilji til
svona breytinga, menn vilja áfram eiga matarhol-
ur. Nú stendur til að auka sjálfstæði Seðlabankans
og í slíku umhverfi væri ágætt fyrirkomulag að
hafa einn bankastjóra. Mann sem hefur víðtæka
þekkingu á efnahagsmálum og getur sett fram
kenningar og rök í því sambandi. Maður eins og
Már Guðmundsson hagfræðingur kæmi þar vel til
greina, eða einhver af hans kalíberi."
• Forsætisráöherra mælti fyrir helgina fyrir nýju lagafrumvarpi um bankann þar sem áfram er miðað viö að bakastjórarnir séu þrír.
Sveppagreifar
og olíufurstar
Fólki hefur verið talin trú um að
einhverja verstu skúrka landsins sé
að flnna í hópi hinna svokölluðu sæ-
greifa, sem með fulltingi stjórnvalda
og lagalegum útúrsnúningum á eign-
arréttarákvæði stjórnarskrárinnar,
hafi sölsað undir sig lönd og lausa
aura, en þó einkum og aðallega líf-
ríkið sjóinn sem þó ku vera, að sögn
sannsögulla sanngirnismanna, sam-
eign þjóðarinnar.
Mörgum kvótakónginum og sæ-
greifanum hefur auðvitað sárnað
svoddan áburður og liðið önn fyrir
að vera svo millum tanna á fólki sem
raun ber vitni og nánast stöðugt í
steinbítskjafti almenningsálitsins.
En nú sjá útgerðarjarlar fram á
bjartari tíð með blóm, eða öllu held-
ur kál og rófur í haga, því um þess-
ar mundir er verið að svæla upp úr
jarðhýsum og moldvörpuholum þá
kóna sem strax eru dagstimplaðir af
almenningsálitinu hálfu verri en sæ-
greifarnir, sem sé horngrýtis sveppa-
greifana sem hafa það helst að iðja
að hlunnfara almenning með subbu-
legum samráðsaðgerðum af ýmsum
toga.
Samráðabruggið
Sveppagreifarnir hafa sem sé
stolið glæpnum, a.m.k um stundar-
sakir og meintar ávirðingar sægreif-
anna hverfa á meðan í skuggann.
Þess vegna mynda sægreifar líkast
til eina hópinn á landinu sem fagnar
stóra bananasamráðsmálinu, því nú
standa spjótin á öðrum en þeim.
Hitt er svo annað mál að það er í
raun algjör óþarfi fyrir almenning
að hneykslast á samráðsatferli græn-
metishaukanna. Það er sem sé engin
ástæða til að ætla að paprikusamráð-
ið sé einsdæmi í íslensku viðskipta-
lífi. Þvert á móti má gera því skóna
að þar sé samráði einatt og iðulega
beitt og í öllum tilfellum þegar menn
telja sig græða á samráðabrugginu.
Og það væri auðvitað óráð að hafa
ekki samráð þegar samráð gefur
meira í aðra hönd en samkeppni.
I viðskiptum vinnur nefnilega
enginn vísvitandi gegn eigin hags-
munum og því verða hagsmunir
neytenda oft afgangsstærð.
Stórfiskaleikur
Það er því algjör óþarfi að sprok-
setja sveppagreifana fyrir samráð og
meint samsæri um vísvitandi verð-
hækkunaratferli og aðfór að holl-
ustuháttum landsmanna. Eða halda
menn að t.d. olíufurstar og
tryggingahertogar hafi
aldrei iðkað samráð í gegn-
um tíðina þegar þeir hafa
talið óhefta samkeppni
koma sér í kofl?
Raunar hefur samráð
aldrei verið opinberlega
sannað á þessa aðila, en
ástæða þess er auðvitað aö-
eins dæmalaus slóðaskapur
eftirlits- og rannsóknarað-
ila. Þannig hefur simahler-
unum aldrei verið beitt á
þessa aðila og þó er vitað að
lögreglan fær utantekningarlítið
leyfi til símahlerana þegar talið er
líklegt að afls konar smákrimmar og
Jóhannes
Sígurjónsson
skrifar
sjoppuræningjar muni tala
af sér í tólin. Eða hvað
halda menn að kæmi í ljós
ef símar olíufurstanna
yrðu hleraðir? Að þeir
væru að tala um enska
boltann sín á milli á
sunnudeginum fyrir olí-
verðshækkun mánudags-
ins sem reynist upp á eyri
sú sama hjá öllum?
Nei, samráð hákarlanna
er örugglega regla frekar
en undantekning í íslensku
viðskiptalífi, eftir að allir
smáfiskarnir hafa verið gleyptir í
samkeppninni. Samráð er stórfiska-
leikur bisnessbarna.
Hitt er svo annað mál að það er í raun algjör óþarfi
fyrir almenning að hneykslast á samráðsatferli grœn-
metishaukanna. Það er sem sé engin ástœða til að œtla
að paprikusamráðið sé einsdœmi í íslensku viðskipta-
lífi. Þvert á móti má gera því skóna að þar sé samráði
einatt og iðulega beitt og í öllum tilfellum þegar menn
telja sig grœða á samráðabrugginu.