Dagblaðið Vísir - DV - 11.07.2001, Blaðsíða 13

13
MIÐVIKUDAGUR 11. JÚLÍ 2001
DV
Lifandi tónlist á bók
Það er auðvitað ekki tónlist-
in ein sem selur geislaplötur;
útlitið á plötunum hefur tölu-
vert að segja, auk þess sem það
gefur vísbendingu um menn-
ingarlegan ásetning útgáfunn-
ar. Til þessa hefur fyrirtæki ís-
landsvinarins Manfreds
Eichers, ECM, verið í miklum
metum meðal áhugafólks um
óvenjulega tónlist, ekki sist
nútímadjass, nýja tónlist eftir
virt tónskáld og ýmiss konar
tónlistarbræðing, ekki einasta
vegna gæða tónlistar og flytj-
enda hennar, heldur einnig
fyrir stílhreint útlit á plötun-
um - sérstök bók hefur verið
ara, rafurtónlist, rappara og
bigband-spilara til að túlka
Goldberg-tilbrigði Bachs
(910 054-2).
gefm út um grafíska hönnun
Eichers og spennandi hugleið-
ingar um tónlistina í fylgirit-
um. „Týpísk" ECM-geislaplata
er til dæmis „In cerca di cibo“
þar sem klarínettuleikarinn
Gianluigi Trovesi og harm-
oníkuleikarinn Gianni Coscia
leika saman gömul þjóðlög og
nýja tónlist en plötunni fylgt
úr hlaði af menningarvitanum
Umberto Eco. Og það þarf vart
að taka fram aö bæði tónlistar-
mennirnir og Eco eru í fínu
formi.
Heimatilbúnir
tónlistarkokkteilar
Útlit á geislaplötum er mér
ofarlega í huga vegna þess að
ég hef um nokkurt skeið haft
undir höndum úrval af plötum frá nýrri útgáfu,
Winter & Winter, sem er einnig heimilisföst í
Múnchen. Japis er dreifingaraðili hennar hér á
landi. Til þessa hefur útgáfan sent frá sér um 60
plötur þar sem róið er á svipuð mið og Eicher:
gömul klassík, ný klassík, nútímadjass, sjald-
heyrð þjóðlagatónlist og heimatilbúnir tónlistar-
kokkteilar. Útlit á þessum plötum Winters &
Winters er hins vegar allt annað en á ECM-plöt-
unum. Sérhver plata er eins og lítil innbundin
bók eða listrænt bókverk með drifverki í bak og
fyrir. Útskorið plötuhulstur er fremst í hverri
„bók“ og innfelldri plötu fylgir bæklingur þar
Óformlegt „
Villa
Skjaldarmerki geislaplatnanna
lógó“ Winter& Winter-útgáfunnar, skjaldarmerki Medici-fjölskyldunnar í
Medici, eftir 16. atdar málarann Pontormo, en í þeirri villu hafa
margar plötur útgáfunnar veriö teknar upp.
sem meira er lagt upp úr ljósmyndaefni og graf-
ískum þáttum heldur en beinhörðum upplýsing-
um. Hafandi meðhöndlað um tylft þessara
„bóka“ fann ég raunar hvergi útskýringar neins
staðar, til dæmis vegna hvers ein plata er helguð
fremur slæmri „lifandi“ upptöku á tónlist
Wagners, leikinni af danshljómsveit á San
Marco-torgi í Feneyjum (910 013-2). Eða hvers
vegna harmoníkuleikarinn Teodoro Anzellotti
var fenginn til að taka upp tónlist eftir Erik
Satie (910 031-2). Eða þá af hvaða hvötum Uri
Caine, afkastamikill útsetjari og tónlistarflytj-
andi hjá útgáfunni, kaus að nota gospelsöngv-
upptökum frá tangóbúllum
í Buenos Aires (910 011-2) og
Wagner-plötunni sem áður
er nefnd. Nýjar upptökur á
gömlum „Tin Pan Alley“
dægurlögum frá New York
(910 038-2) eru líka helst til
gassalegar fyrir minn
smekk. í öllum tilfellum er
einum of miklu af sjálfri
tónlistinni fórnað fyrir
„stemningar", þ.e.
frammiköll og umhverfis-
hljóð. En því verður ekki á
móti mælt aö allar eru þær
augnayndi og fara vel í
hillu.
Aðrar plötur frá Winter &
Winter auka verulega á
þekkingu og skilning sæmi-
legra upplýstra tónlistará-
heyrenda. Mér fannst fengur að upptökum af
„tenórasöng" gamalla Sikileyjarbúa sem er
merkileg en næstum útdauð tónlistarhefð (910
021-2). Og plata með upptökum orgelleikarans
Lorenzo Ghielmi á verkum eftir 16. aldar tón-
skáld og Arvo Párt, í bland við bjölluhljóm (910
055:2), er áhrifamikil, jafnvel fyrir þá sem ekki
hafa smekk fyrir orgelleik. Loks skal fúslega við-
urkennt að áðumefnd Goldberg-plata Uri Caine,
með öllum sínum skavönkum, er á köflum stór-
skemmtileg.
Aðalsteinn Ingólfsson
Gleðja og pirra
Ekki það að þessar mús-
íktilraunir geri ekki í blóð-
ið sitt; sumar þeirra gera
það vissulega. Hugleiðingar
eða útskýringar þátttak-
enda hefðu einfaldlega auk-
ið á ánægju þess sem þetta
skrifar. Þessar plötur frá
Winter & Winter gera því
hvort tveggja að gleðja og
pirra. Sjálfur hef ég tak-
markaða ánægju af „lif-
andi“ plötum útgáfunnar,
til dæmis hávaðasömum
Geislaplötur
Mozart treysti sér
ekki í giíarútsetningar
Gítarleikararnir Símon H. ívarsson og Jörgen Brllling
Þeir leika m.a. verk sem koma úr smiöju Gunnars Reynis Sveinssonar tón-
skálds. „Gunnar er svo magnaður aö hann dreymir verk sín, “ segir Símon. „Á
hverjum morgni vaknar hann meö lag í kollinum og parf aö laumast inn í vinnu-
herbergi til þess aö ná aö skrifa þaö niöur áöur en hann gleymir því. Helst má
ekki yröa á hannfyrren eftir hádegi. “
Á næstu dögum munu gítarleik-
ararnir Símon H. ívarsson og
Jörgen Brilling frá Þýskalandi
halda nokkra tónleika um landið en
þeir spiluðu saman víða um Þýska-
land á síðastliðnum vetri við góðar
undirtektir.
Á efnisskránni eru verk frá ólík-
um tímabilum, m.a. eftir W.A. Moz-
art og L. von Beehtoven, sem aðrir
hafa útsett fyrir tvo gítara.
„Mozart og Beethoven hafa senni-
lega ekki treyst sér í það að útsetja
verk sín fyrir gítar," segir Símon og
hlær. „Það voru bara gítarleikarar
sem það gerðu, vegna þess að hljóð-
færið er svo merkilega rammflókið
í sínum einfaldleik."
Símon og Brilling leika einnig lög
eftir Gunnar Reyni Sveinsson og ís-
lensk þjóðlög í útsetningu Jóns Ás-
geirssonar. í ár fagna þeir Simon og
Gunnar Reynir Sveinsson tíu ára
farsælu samstarfi en í samvinnu
þeirra hafa orðið til mörg verk fyr-
ir einleiksgítar sem munu verða
hljóðrituð á næstunni. Á tónleikun-
um þeirra Símonar og Jörgens gefst
áheyrendum tækifæri til að kynnast
tveimum verkum eftir Gunnar
Reyni sem hafa orðið til í þessu
samstarfi. Símon er spurður að því
hvernig slík gítarverk verða til.
„Gunnar er eitt atkvæðamesta
tónskáld okkar og hann er svo magnaður að
hann dreymir verk sin,“ segir Símon. „Á hverj-
um morgni vaknar hann með lag í kollinum og
þarf að laumast inn í vinnuherbergi til þess að
ná að skrifa það niður áður en hann gleymir þvi.
Helst má ekki yrða á hann fyrr en eftir hádegi,
svo maður eigi það ekki á hættu að skemma
snilldarverkin. Siðan er hann að útfæra lögin
fram eftir degi og stundum kem ég þar inn í ef
hann ákveður að verkið skuli leikið á gítar."
Símon hefur siðastliðin 20 ár
kennt við Tónskóla Sigursveins D.
Kristinssonar en auk þess að
kenna á hljóðfærið sitt kennir
hann kennslufræði og kamm-
ermúsík. Hann hefur og leikið inn
á þrjár hljómplötur. Hann kynntist
Jörgen Brilling hér á landi fyrir
nokkrum árum og hófst þá þeirra
samstarf. Brilling hefur leikiö með
Sinfóníuhljómsveit Hamborgar,
ýmsum kammersveitum og komið
fram á mörgum tónlistarhátíðum,
m.a. í Eutin og i Hustum. Þá hefur
hann verið ötull við að flytja verk
nútímatónskálda og hefur auk
þess leikið inn á þrjár hljómplötur
við mikið lof gagnrýnenda.
En hvað er unnið með því að
fara út á land að spila?
„Það er allt unnið með því,“
svarar Símon. „Það er lífsnauðsyn-
legt að hitta annað fólk og finna
nýja strauma. Ég á marga vini sem
ég hef kynnst í þessum lands-
byggðarreisum og við þá hef ég
samskipti sem eru mér mjög dýr-
mæt.“
í kvöld kl. 20.30 spila þeir Símon
og Brilling í Deiglunni á Akureyri
og eru tónleikamir í samvinnu við
Listasumar. Á laugardaginn verða
tónleikar í Reykjahlíðarkirkju kl.
21 og á sunnudaginn leika þeir fé-
lagar á Húsavik í sal Borgarhólsskóla kl. 20.30.
Að lokum mun gitardúettinn leika í Reykjavík í
Listasafni Sigurjóns Ólafssonar og eru tónleik-
arnir þriðjudaginn 17. júlí kl. 20.30.
__________________Menning
Umsjón; Þórunn Hrefna Sigurjónsdóttir

Stjörnur í Fálkanum
Nýr Fálki, sem ber
undirtitilinn Frjó
hugsun - fleyg orð, er
kominn út. Blaðið
sækir útlit sitt að
nokkru í hinn fyrri
Fálka, sem kom út á
árunum 1928 til 1966,
stofnaður af Skúla
Skúlasyni og Vilhjálmi Finsen.
Fálkinn er stjörnum prýddur; Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir skrifar inn-
gang og óskar nýju blaði allra farar-
heilla, myndlistarmaðurinn vinmargi,
Erró, skrifar frá París og íjallar um
flugu í höfði vinar síns - sem hélt sýn-
ingu á erótískum verkum Picassos,
Matthias Johannessen skrifar um það
sem hann þekkir best,
ljóðlistina, og Vigdís
Finnbogadóttir fjallar
um hina nýju tíma í
skemmtilegri grein.
í ritstjórarabbi
Ragnars Halldórsson-
ar er upplýst hvað það
er sem ritstjórn
Fálkans hyggst beita
sér fyrir með útgáfu blaðsins. Ragnar
segir að hin ráðandi menning samtím-
ans sé „kílómetri á breidd en aðeins
sentímetri á dýpt“ og að allir mæli-
kvarðar á sannleika og fegurð virðist
horfnir. Úr þessu ætli Fálkinn að bæta.
„ Vió viljum örva feguróarskynió meö
því að benda á þaó sem er fallegt og fag-
urfrœóilega athyglisvert, meó hjálpfólks
sem hefur nœmt auga fyrir slíku. í vió-
leitni blaösins til þess að fjalla um
menningar- og listvióburói veróur þetta
haft í huga. Viö viljum heyra hvaó hefur
snortiö eóa heillaó fólk. Ef menningar-
eóa listviöburöur hefur hrifió einhvern
finnst okkur spennandi að heyra hvers
vegna. Ef einhver er djúpt snortinn yfir
einhverju langar okkur aó heyra frá því.
En blaöiö mun sleppa því aó fjalla um
þaö sem er síóra í staö þess aö gagnrýna
þaó. “
Fleiri stjörnur eiga sér stað í Fálkan-
um. Ari Magg segir frá baklandi nokk-
urra Ijósmynda sinna, Anita Briem
spjallar um harðan heim leikaranema í
London og Hallgrímur Helgason rithöf-
undur fer á veitingahús stjörnukokks-
ins Sigga Hall og borðar einn með
gemsanum sínum.
Didda og
Höfuð konunnar
Undanfamar vikur
hefur skáldkonan
Didda kynnt þekktar
djass og soulsöngkon-
ur frá síðustu öld í
þættinum Stakir
sokkar á Rás 1. Söng-
konurnar eru Bessie
Smith, Ethel Waters,
Billie Holiday, Nina
Simone og Tina Turner.
Didda hefur valið lög sem fjalla um
kvenleg málefni. Konur að syngja um
konur, konur að syngja um ástarsorg
o.s.frv. Undirtitill þáttarins í dag er
Höfuð konunnar. Flutt eru pólitisk lög
með skuggalega skynsamlegum skila-
boðum, eins og segir í dagskrárkynn-
ingu.
Þátturinn var á dagskrá í morgun kl.
10.15, en þeir sem misstu af honum þá,
skal bent á að hann verður endurflutt-
ur í kvöld kl. 20.30.
Náttúrusýn
Sex myndlist-
arkonur, þær
Dröfn Guð-
mundsdóttir,
Freyja Önundar-
dóttir, Gunnhild-
ur Ólafsdóttir,
Jóhanna Sveins-
dóttir, Sigríður
Helga Olgeirsdóttir og Sesselja Tómas-
dóttir standa fyrir samsýningu að Hótel
Eldborg í Kolbeinsstaðahreppi í sumar.
Þessi sýning nefnist Náttúrusýn, en
hún samanstendur af landlags- og fugla-
myndum ásamt leirskúlptúrum. Á sýn-
ingunni eru myndir unnar með; grafik-
tækni, olíulitum á striga og tré, gler-
myndir og skúlptúrar mótaðir með leir.
ÖÚ verkin eru til sölu.
Listakotskonur eru hópur af listakon-
um sem um árabil ráku Gallerí Listakot
á Laugavegi 70 í Reykjavík en að sam-
sýningunni stendur aðeins hluti þeirra
kvenna.
Sýningin stendur til 15. ágúst.