Dagblaðið Vísir - DV - 25.09.2001, Blaðsíða 13

ÞRIÐJUDAGUR 25. SEPTEMBER 2001
13
DV
,í bókum
Viðurkenning
ævintýri allra
fyrir
tíma
- segir handhafi íslensku barnabókaverðlaunanna 2001
V gleði, spenna og af-
þreying, svo auk þess að efla tilfinnir.gu fyrir
málinu hafa þœr ótvírœtt skemmtigildi, “ seg-
ir Gunnhildur Hrólfsdóttir rithöfundur. Hún
bœtir því vió að nauósynlegt sé aó hvetja börn
til aó lesa bœkur enda sé lestur undirstaóa
velgengni í námi á flestum sviðum og í lífínu
sjálfu. Sjálfhefur hún átt þátt í aó efla áhuga
barna á lestri meó því aö skrifa góðar sögur
fyrir þau. Sú nýjasta, Sjáumst aftur, þótti
bera af þrjátíu handritum sem þátt tóku í
samkeppni Verðlaunasjóðs íslenskra barna-
bóka. Gunnhildur hlaut því íslensku barna-
bókaverólaunin 2001 og kveðst mjög stolt af
þeim. „Ég lít á þau sem viöurkenningu fyrir
œvintýri allra tima. “
Gunnhildur hefur skrifað margar barna- og
unglingabækur og auk þess liggja eftir hana
leikrit, smásögur og sagnaþættir fyrir útvarp.
Hún hóf rithöfundarferilinn með stæl. Fyrsta
bók hennar, Undir regnboganum, hlaut 1. verð-
laun í sagnasamkeppni sem Ríkisútgáfa náms-
bóka efndi til á barnaári, 1979, og kom út árið
eftir. Bókin var notuð sem ítarefni i skólum
vegna þess að þar var komið skemmtilega inn
á umræðuna um jafnrétti kynjanna á heimil-
um. Einnig hlaut Gunnhildur viðurkenningu
IBBY-samtakanna 1997 fyrir framlag sitt til
barnamenningar. Hún hefur nú gefið út alls
tólf bækur handa börnum.
Sjáumst aftur kom út á vegum Vöku-Helgafells
daginn sem Islensku barnabókaverðlaunin 2001
voru afhent og höfundurinn tók stoltur við fyrsta
eintakinu við það tækifæri. Bókin segir frá Kötlu,
12 ára, sem flytur með foreldrum sínum til Vest-
um. Hún hefur áður notað það sögusvið í
bókinni Óttinn læðist (1992).
Öll framþróun tekin í skrefum
Á síðustu árum hefur fjölgað mikið
þeim bókum sem ætlaðar eru börnum og
unglingum og það finnst Gunnhildi fagn-
aðarefni. Hún kveðst þó vona að í fram-
tíðinni verði íslenskum barna- og ung-
lingabókahöfundum gert enn hærra und-
ir höfði en hingað til. „Við erum enn að
glíma við það viðhorf í samfélaginu að
við séum „bara“ að skrifa fyrir börn með-
an aðrir eru höfundar fagurbókmennta
og fræða,“ segir hún. Þó finnst henni út-
hlutun íslensku bókmenntaverðlaunanna
árið 2000 til Andra Snæs Magnasonar fyr-
ir Söguna af bláa hnettinum hafa verið
sigur fyrir alla sem skrifa fyrir böm og
unglinga. „Það var mikilvægt skref á
þeirri leið okkar að teljast alvöruhöfund-
ar og öll framþróun er tekin í skrefum,"
segir hún.
Að sjálfsögðu ætlar Gunnhildur Hrólfs-
dóttir að halda áfram að skrifa enda seg-
ir hún nýfengin verðlaun verulega hvatn-
ingu til dáða. Stundum kveðst hún hafa
staidrað við og efast. „Þegar góðar bækur
falla 1 skuggann af því þær eru ekki aug-
lýstar og fá hvorki að fylgja pylsunum í
Bónus né sjást á skjánum þá geta höfund-
ar fyllst miklu vonleysi," segir hún. Bætir svo við
og brosir um leið: „En eftir að við fórum að fá
greitt fyrir fjölda útlána á bókasöfnum þá lyftist
heldur á okkur brúnin."
-Gun.
Gunnhildur Hrólfsdóttir rithöfundur
Þegar góðar bækur falla í skuggann af því þær eru ekki auglýstar
og fá hvorki aö fylgia pylsunum í Bónus né sjást á skjánum þá
geta höfundar fyllst vonjeysi.
mannaeyja og lendir þar í ýmsum ævintýrum.
Meðal annars sækja á hana dularfullar sýnir og
sérkennilegir draumar... Efniviðinn kveðst Gunn-
hildur hafa sótt í eigin sjóði og sviðið er henni líka
kunnuglegt því sjálf er hún fædd og uppalin í Eyj-
Nútímauppfærsla á gamla ævintýrinu:
Þyrnirós sprautufíkill
„Hann er ekki raunverulegur prins í þessari út-
fœrslu, hann er bara kallaöur prins, “ segir ungi
ballettdansarinn Kári Freyr Björnsson, sem var
valinn til að dansa „prinsinn“ í nútimaupp-
fœrslu á Þyrnirósu eftir Mats Ek hjá Norska
þjóðarballettinum núna í haust. Mats Ek er eitt
stœrsta nafnið í nútímaballett á Noróurlöndum,
enda er hann sonur hinnar þekktu sœnsku ball-
erínu, danshöfundar og ballettmeistara Birgit
Cullberg. Mats Ek setur sjálfur ballettinn sinn á
sviö í Noregi og valdi Kára í hlutverk bjargvœtt-
arins.
Ævintýrið gerist í nútímanum. Áróra „prins-
essa“ fæðist og á hamingjuríka æsku. „En þegar
hún er sextán ára kynnist hún Carabos, spennandi
náunga sem lifir býsna hættulegu lífi. Hún fer að
neyta eiturlyfja með honum, stingur sig á sprautu-
nál og finnst hún sofa í hundrað ár. Þá kemur
„prinsinn" og vekur hana. Hann er alger andstæða
dílersins," segir Kári.
- Eins konar meðferðarfulltrúi, kannski?;
„Nei, nei,“ segir Kári hlæjandi, „bara venjulegur
strákur sem hjálpar henni upp úr eiturlyfjafeninu.
Tónlist
Kári Freyr Björnsson ballettdansari
Dansar prinsinn í Þyrnirósu eftir Mats Ek í Ósló.
Tónlist Tsjaíkovskís við klassíska ballettinn er
notuð í sýningunni, en sporin eru gerólík," heldur
Kári áfram. „Það er rosalega gaman að dansa í
þessu verki og ótrúleg heppni að fá að vinna með
svona manni.“
Mats Ek starfar aðallega í heimalandinu Svíþjóð
en setur lika upp ballettsýningar um allan heim.
Þyrnirósarballettinn hans hefur þegar verið settur
upp í Svíþjóð og Þýskalandi og frumsýningin í Nor-
egi verður 6. október.
Kári er að hefja annað ár sitt hjá Norska þjóðar-
ballettinum og þetta er stærsta sólóhlutverk hans
til þessa. Flokkurinn sýnir i Norsku óperunni og
frumsýnir 6-8 verk á ári. Það verða að minnsta
kosti 13 sýningar á Þyrnirósu í haust og vetur.
Kári er ánægður í Noregi en þýðir það að hann
staðnæmist þar?
„Já, allavega út þetta starfsár, en þá er spurning
hvað maður gerir.“
- Hvert langar þig til að fara?
„Það væri gaman að skoða heiminn svolítið, fara
kannski til Englands, þar eru mjög góðir flokkar.
En í augnablikinu er ég ekkert að hugsa mér til
hreyfmgs!"
Risið úr sætum
Tónleikaröð Ýmis fer vel af stað en aðrir tónleik-
arnir í röðinni voru haldnir nú á sunnudag. Að
þessu sinni var það sópransöngkonan Elín Ósk
Óskarsdóttir sem heillaði tónleikagesti svo upp úr
skónum meö söng sínum að þeir risu úr sætum í
tvígang í lok tónleikanna og hylltu söngkonuna og
meðleikara hennar, Gerrit Schuil píanóleikara,
ákaft. Söngkonan þakkaði fyrir sig með þvi að
syngja aukalag eins og vera ber og endaði aríuna á
hnjánum fremst á sviðinu - var þetta sannarlega
tilkomumikill endir á glæsilegum tónleikum.
Þrjár klassískar aríur voru fyrstar á dagskrá og
var arían Nun beut die Ffur úr óratoriunni Die
Schöpfung eftir Haydn blíðlegust af því sem Elín
Ósk söng, en hún er dramatískur sópran og valdi
sér verkefni í samræmi við það. Arían var fallega
sungin, röddin ljúf og þýð og vel til fundið að byrja
á þessum söng um þriðja dag sköpunarinnar. Tvær
gustmeiri aríur fylgdu, konsertarían Ah Perfido
opus 65 eftir Beethoven og Höre Israel úr óratorí-
unni Elíasi eftir Mendelssohn. Báðar aríurnar
voru mjög vel fluttar og sveiílaði Elín Ósk sér fyr-
irhafnarlaust allan tilfmningaskalann með tilþrif-
um í raddbeitingu og túlkun. I Höre Israel grát-
bænir trúkona ísraelsmenn um að hlýða rödd
Guðs. Arían hljómaði átakanlega á þessum síðustu
og verstu tímum og áhrifaríkt að enda á henni fyr-
ir hlé.
En það var í rómantísku og dramatísku aríunum
eftir hlé sem Elín Ósk varð svo mögnuð að bravó-
hróp áheyrenda tóku að hljóma í salnum. Aríurn-
ar sem Elín Ósk söng eftir Verdi, Ponchielli, Boito
og Cataláni fjalla allar um svipað efni, ólgandi til-
finningar kvenna sem sviknar hafa verið í ástum
og/eða elska í meinum. Kannski hefði mátt ætla að
þær væru fullkeimlíkar að efni og stíl til að stilla
þeim upp hverri á eftir annarri, en einbeiting Elín-
ar Óskar og smitandi innlifun gerði hverja aríu
fyrir sig að heilum heimi, og oft var eins og söng-
konan stæði á mun stærra sviði í fullum herklæð-
um i miðri tilbúinni óperuuppsetningu. Aldrei fór
hún þó yfir strikið í túlkun sinni og látbragði eins
og oft vill verða um söngvara sem ekki hafa notið
leikstjórnar á slíkum söngtónleikum, hún gerði allt
smekklega og á sannfærandi hátt. Elín Ósk hefur
frábært vald á rödd sinni, beitir henni jafn hátt
sem lágt af miklu öryggi og var túlkun hennar á
þessum harmrænu persónum ógleymanleg.
Píanóleikarinn Gerrit Schuil skilaði sinu sérlega
vel, var á köflum eins og heil hljómsveit og átti oft
stórglæsilegan leik, t.d. í forspilinu að Tu che la
vanitá úr Don Carlo eftir Verdi og aríunni eftir
Cataláni svo eitthvað sé nefnt. Hér var um einstaka
tónleika að ræða sem verða án efa lengi í minnum
hafðir af þeim sem sóttu.
Hrafnhildur Hagalín
_______________________Menning
Umsjón: Silja A&alsieinsdóttir
Tilnefnd til IMPAC-
verölaunanna
Slóð fiðrildanna eft-
ir Ólaf Jóhann Ólafs-
son hefur verið til-
nefnd til IMPAC-bók-
menntaverðlaunanna
sem veitt eru árlega
fyrir skáldverk á
ensku, frumsamið eða
í þýðingu. Verðlauna-
féð nemur 100.000 írsk-
um pundum eða tæplega 12 milljónum
króna og eru þetta hæstu peningaverð-
laun sem veitt eru fyrir bókmenntaverk
í hinum enskumælandi heimi. Verð-
launin voru fyrst veitt árið 1996 og
ákveður alþjóðleg dómnefnd hver hlýt-
ur þau hverju sinni en bókasöfnum víða
um heim er heimilt að leggja fram bæk-
ur til verðlaunanna. Dublinarborg
stendur að verðlaununum ásamt fyrir-
tækjunum Dublin Corporation og
IMPAC en Borgarbókasafnið i Dubiin
sér um framkvæmdina.
Útgefandi Ólafs í Bandaríkjunum,
Pantheonforlagið, á tvær bækur í viðbót
í pottinum og er því kátur þessa dagana.
í mars verður birtur stuttlisti yfir þær
bækur sem helst koma til greina en
verðlaunin verða afhent í júní. I dóm-
nefnd eru rithöfundar víðs vegar að úr
heiminum.
Medúsa Oddnýjar
Oddný Sen, kvik-
myndafræðingur og
rithöfundúr, lætur sér
ekki nægja að halda
Wim Wenders-hátíð í
Bæjarbíói í Hafnar-
firði 24.-28. október og
tvenna kvikmyndatón-
leika í Háskólabíói í
nóvember - þar sem
Sinfóníuhljómsveit íslands leikur undir
Beitiskipinu Potemkin annars vegar og
Sirkusi Chaplins hins vegar - heldur
gefur hún einnig út sína fyrstu skáld-
sögu.
Medúsan heitir saga Oddnýjar og
fjallar að sögn um leiðina frá niðurrifi
til sköpunar og er sambland af endur-
minningum og skáldskap. Söguhetjan
býr yfir dulrænum kröftum og sagan
gerist í raunheimi, draumheimi og á
himneskum svæðum ...
Drauma-
leikhúsið mitt
í kvöld kl. 20 hefst
umræðufundurinn
„Draumaleikhúsið
mitt“ á 3. hæð Borgar-
leikhússins. Þrír
frummælendur tala
um þá dagskrá sem
leikhúsin í Reykjavík
hafa kýnnt þetta leik-
árið, segja kost og löst
á henni og ljúka máli sínu með því að
lýsa draumaleikhúsinu sínu. Að fram-
söguerindum loknum eru allir hvattir
til að taka til máls og lýsa draumaleik-
húsinu sínu: Að leiðarljósi skal fólk
hafa fimm verkefni, aðferðir við upp-
setningu þeirra og ástæður fyrir þessu
öllu saman.
Frummælendur verða Halldóra Frið-
jónsdóttir, blaðamaður og gagnrýnandi
á DV, Vigdís Jakobsdóttir leikstjóri og
Harpa Arnardóttir, leikkona og leik-
stjóri.
Aðgangur er ókeypis.
Hneyksli
Aðalfundur Leikskáldafélags íslands
lýsir furðu og vandlætingu á því að nú
sé hvergi hægt að leita eftir styrkjum til
handritsgerðar, þróunar eða framleiðslu
á leiknu íslensku sjónvarpsefni og krefst
þess að úr verði bætt nú þegar.
Samkvæmt áhorfskönnunum er leik-
ið innlent efni vinsælasta sjónvarpsefni
á íslandi og ekkert sjónvarpsefni er
mikilvægara í menningarlegum skiln-
ingi vegna gríðarlegs framboðs á er-
lendu efni af þvl tagi. Þrátt fyrir þetta
hefur Menningarsjóöur útvarpsstöðva
nú verið lagður niður án þess að nokk-
ur sjóður tæki við hlutverki hans hvað
varðar leikið sjónvarpsefni. Það er fagn-
aðarefni að styrkir til allrar annarrar
kvikmyndagerðar hafa verið stórauknir
en um leið ekkert annað en hneyksli að
jafn mikilvægum þætti í menningar-
legri sjálfstæðisbaráttu þjóðarinnar og
leiknu íslensku sjónvarpsefni skuli nú
hvergi ætlaður fjárhagslegur stuðning-
ur.