Dagblaðið Vísir - DV - 01.10.2001, Blaðsíða 12

12
Menning
Tvist og
bast um list Erros
Erró ásamt einu listaverkanna á sýningunni dvmvnd þök
Ef rétt er á hatdiö má nota verk Errós tii aö draga upp ótalmargar heillegar myndir af liststefnum
í Evrópu á seinni hluta 20. aldar.
Nú er vísast kominn í hús lunginn af þeirri
miklu gjöf sem Erró færði íslensku þjóðinni.
Þó hefur þessi geðfelldi vinnuþjarkur látið að
því liggja aö hann muni áfram slaka til þjóð-
arinnar mynd og mynd, svona eftir því hvern-
ig hann er upplagður. Og þótt hann sé illa
upplagður akkúrat nú er ekki að efa að hann
verður bráðlega búinn að ná fyrri kröftum og
afköstum.
Það þarf ekki að fara mörgum orðum um
gildi þessarar gjafar listamannsins fyrir is-
lenskar sjónmenntir. Ef rétt er á haldið má
nota verk Errós til að draga upp ótalmargar
heillegar myndir, ekki aðeins af myndlistar-
þroska hans sjálfs heldur einnig af flestum
þeim myndlistarstefnum og heimspekilegu
viðhorfum til myndlistar sem grasserað hafa
á Vesturlöndum frá því seinni heimsstyrjöld
lauk, afstraktlistinni, síðsúrrealisma, popp-
list, frásagnarmálverkinu, uppákomum
o.s.frv.
Myndlist
Menn biðu því með nokkurri eftirvæntingu
„stóru sýningarinnar" á verkum Errós sem
rætt var um að setja upp í þar til gerðum söl-
um Hafnarhússins þar sem hún mundi gefa
vísbendingu um það hvernig Listasafn
Reykjavíkur ætlaði sér að hagnýta þessa lista-
verkaeign í bráð og lengd. Nú þegar þessi sýn-
ing hefur hangið uppi samfleytt í þrjá mánuði
ætti engum að vera vorkunn að mynda sér
skoöun á henni. Og þá er sá sem þetta skrifar
örugglega ekki einn um þá skoðun að í litlu
samfélagi reyni þriggja mánaða myndlistar-
sýningar um of á þolinmæði áhorfenda.
Yfirlit skortir
En mest veltur auðvitað á samsetningu sýn-
ingarinnar. í tilefni formlegrar opnunar á
Erró-sölum bjóst maður við að fá skilvirkt yf-
irlit yfir gjörvallan myndlistarferil lista-
mannsins; við slíkt yfirlit mætti síðan prjóna
margvíslega útúrdúra á næstu mánuðum og
árum. Skipuleggjendur kjósa hins vegar að
fara tvist og bast um þennan feril: leggja einn
sal undir stórbrotna fleka af teiknimynda-
fígúrum, annan undir myndirnar frá sjötta og
sjöunda áratugnum, þann þriðja eingöngu
undir gjörninga, fjórða salinn undir seríur frá
ýmsum tímum og þann fimmta undir saman-
tekt á aðskiljanlegri tækni sem Erró hefur
Tónlist
beitt um dagana. Heildstæðastir eru tvímæla-
laust salirnir með teiknimyndaflgúrunum og
eldri málverkunum.
Þessi vinnubrögö eru auðvitað réttlætanleg
ef reynt er að gera grein fyrir því sem er að
gerast i hverjum sal og tengslum salanna inn-
byrðis í formi vísbendinga eða prentaöra upp-
lýsinga. Hins vegar er allur gangur á upplýs-
ingamiðluninni. Leiðandi textar á íslensku og
ensku eru óþjálir; hvað er t.d. „mögnun" lista-
manns?
Upplýsingatextar við einstakar myndir eru
allt of oft menntaskólaþýðingar á gagnslausu
froðusnakki einhverra blaðamanna úti í
Frans, meðan forsómað er að gera grein fyrir
einföldustu staðreyndum. I salnum með eldri
myndum Errós hefði til dæmis mátt vísa til
sterkra áhrifa ítölsku eftirstríðsmálaranna
Birolli og Sironi, jafnvel að birta ljósmyndir
til samanburðar.
Aðalsmerki: fagmennska
Síðan er hreinn og klár viðvaningsbragur á
salnum sem helgaður er listmiðlum Errós
(tönnlast er á „artistic media“, en venjan er
að tala einfaldlega um „media“ þegar „artist"
á klárlega í hlut). í fyrsta lagi virðast verkin
í salnum valin af fullkomnu handahófi, sjálf
upphengingin er allt of þétt; auk þess sem
ekki er stafkrók að finna um þau „media“
sem notuð eru í hverju verki. Raunar er alls
engar upplýsingar um efnivið verkanna að
fmna á gjörvallri sýningunni. Loks eru i saln-
um teikningar frá ca 1958 af tættum hálf-
beinagrindum og eru þær sagðar „nafnlaus-
ar“ (untitled). Þær eru í rauninni hluti af
myndröð sem nefnist „Sur-atom“ (I skugga
atómsprengjunnar?) sem stökkbreytir merk-
ingu þeirra.
í framtíðinni verður Listasafn Reykjavíkur
að gera upp við sig hvað það vill segja þjóð-
inni með verkum Errós, meðhöndla þau síð-
an af þeirri fagmennsku sem er aðalsmerki
hans sjálfs.
Aðalsteinn Ingólfsson
Sýning Errós er í öllum sölum Hafnarhússins til 7. október.
Opið alla daga kl. 11-18 en til kl. 19 á fimmtudögum.
Illmenni og kjáni
Kóngur, kjáni, illmenni var yfirskrift tón-
leika sem haldnir voru í Salnum í Kópavogi
á fimmtudagskvöldið. Þar komu fram Bjarni
Thor Kristinsson bassi og Austurríkismað-
urinn Franz Carda píanóleikari og leyfðu
þeir áheyrendum að kynnast hinum fjöl-
breyttu hlutverkum sem bassinn gegnir á
óperusviðinu. Það er ekki vanþörf á því,
flestir taka bara eftir prímadonnunni eða
hetjutenórnum og þá feflur bassinn í skugg-
ann. Bjarni Thor myndi þó sennilega valta
yfir flestar skærari raddir, hann er einstak-
ur söngvari með mjög dimma rödd, nánast
svarta, afar kraftmikla og vel mótaða. Hin
ólíkustu gervi birtust manni ljóslifandi á
tónleikunum: þarna var Heinrich konungur
í Lohengrin Wagners, presturinn Sarastro i
Töfraflautu Mozarts, öryrkinn Porgy í „al-
þýðuóperunni" Porgy og Bess eftir Gershwin
og afls konar aðrar skrautlegar persónur.
Ólafur Kjartan Sigurðarson óperusöngvari
kynnti hverja aríu og gerði það sérlega líf-
lega, enda var létt andrúmsloft á tónleikun-
um. Eitt skemmtilegasta atriðið var þegar
Bjarni Thor brá sér í hlutverk kjána nokk-
urs í aríunni Solche hergelauflne Laffen úr
óperunni Brottnámið úr kvennabúrinu eftir
Mozart. Áður en atriðið byrjaði var stillt upp
nótnastatífl með pappirsspjaldi og merkti
söngvarinn við í hvert skipti sem hann söng
setninguna „Ich habe auch Verstand" eða
„ég skil þetta líka“. Fyrst voru þó áheyrend-
ur spurðir hvort einhver þeirra vissi hversu
oft setningin kæmi fyrir i aríunni en enginn
gat svarað því. í ljós kom að það var hvorki
meira né minna en fjórtán sinnum og samt
var ekki dauðan punkt aö flnna i tónlistinni.
Enda var túlkun Bjarna Thors svo litrík og
fyndin að margir áheyrendur réðu sér ekki
fyrir hlátri.
Lagið Ich bin ein Bass eftir Edmund
Kötscher var sömuleiðis mjög skondið. Þar
geröi söngvarinn grín aö sér óæðri mönnum
og hélt því fram með skrækum rómi að ten-
órar syngi eins og böm en ekki eins og full-
tiða karlmenn. Illmennin á tónleikunum
voru einnig
kostuleg og
geðveikislegur
hlátur Kölska í
ariu úr Fást
eftir Gounod
hefði sómt sér
ágætlega í
hvaða B-mynd
sem er.
Dægurlögin
sem flutt voru
á tónleikunum
voru frábær,
þar var Bjarni
Thor ósköp
blátt áfram og
ekki í þessum
DV-MYND GVA
Bjami Thor Kristinsson óp-
erusöngvari
Einstakur söngvari meö mjög
dimma rödd, nánast svarta,
afar kraftmikla og vel mótaöa.
tilgeröarlegu stellingum sem óperusöngvar-
ar setja sig gjarnan í. Ber þaö gáfum söngv-
arans fagurt vitni að hann leyfði tónlistinni
að flæða eðlilega án þess að upphefja sjálfan
sig í leiðinni.
Eins og áður sagði lék Franz Carda á pí-
anóið sem var hinn nýi Steinwayflygill Sal-
arins. Hann var opinn til fulls alla tónleik-
ana, enda aríur á efnisskránni þar sem pí-
anóið gegnir hlutverki heillar hljómsveitar.
En hljómurinn var dálitið hvass hér og þar,
eins og Carda hafi ekki alltaf verið að passa
sig. Hann gerði þó margt afar vel, fylgdi
söngvaranum fullkomlega, hreyfði úlnliðinn
ótrúlega hratt i La Calunnia úr Rakaranum
frá Sevilla eftir Rossini og ásláttur hans var
silkimjúkur í dægurlögunum.
í stuttu máli sagt voru þetta frábærir tón-
leikar og með þeim betri sem undirritaður
hefur farið á.
Jónas Sen
mannsgaman

Með fullri ljóðrænu
Mánuðir ársins eru misjafnlega rænumiklir.
Sumir líða hjá án þess að eftir þéim verði tek-
ið. Aðrir líða eins og örskot og enn aðrir kom-
ast varla úr dögunum. Marga mánuði sér mað-
ur ekki fólk. Og suma sér maður ekki sól. Loks
eru þeir mánuðir sem maður hefur sérstaklega
mikiö dálæti á og telur sig elska.
Ég hef alltaf dáðst að október. Hann er svip-
mikill mánuður að minu viti og fellir heila árs-
tíð með svo tilkomumiklum hætti að ljósmynd-
arar missa tár á bökkum Þingvallavatns. Eins
hafa listmálarar lagst út á þessum tíma árs
þegar rauði litur náttúrunnar verður svo
ástriðufullur að andinn mælist einn á Ríkter.
Svo eru þaö ljóðskáldin sem vilja helst ekki
yrkja um annað en haustið. Þau klæðast
haustinu og eiga þar sitt heimili og varnar-
þing. Þeim líður aldrei betur en í október.
Fátt er nefnilega ljóðrænna en október með
flognum fuglum og fólki með axlir upp í tungl.
Það er eins og skáldin eigi þessa árstíð þegar
hauströkkrið hellist yfir þau. Það fellur eins og
fullskrifuð blöð af trjánum.
Ég elska október og tek eftir því að hann er
nokkuð hændur að mér. í október fær maður
aftur myrkrið sitt sem er svo mikilvægur part-
ur af því að skilja birtuna. í október er eins og
lífð hrífi mann með sér. Allt fari af stað og opn-
ist upp á gátt; listhús og búðir og leikhús og
námskeið. Allt samfélagið byrji að undirbúa
veislu sína sem varir veturinn á enda.
Október skiptir sköpum. Hann breytir fólki.
Og um hann verður áfram ort.
-SER
MÁNUDAGUR 1. OKTÓBER 2001
________________DV
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir
Arndís Halla
næturdrottning
í stað Sigrúnar Hjálmtýsdóttur, sem vera
átti gestur Óperunnar i hlutverki nætur-
drottningar-
innar á sýning-
unum 26. og 28.
október, kem-
ur Arndís
Halla Ásgeirs-
dóttir - sem
einmitt þessa
dagana syngur
hlutverk næt-
urdrottningar-
innar við óp-
eruhúsið í
Neustrelitz í
Þýskalandi.
Tónlistarunn-
endur minnast áreiðanlega glæsilegs söngs
hennar á Vínartónleikum í byrjun þessa árs.
Orðrómur hefur borist um að Diddú hafl
fengið spennandi tilboð frá útlöndum eftir
stórfenglega frammistöðu á tónleikunum
með Carreras í Laugardalshöllinni 17. sept-
ember og það sé ástæðan fyrir því að hún get-
ur ekki sungið í Töfraflautunni hér heima...
Lukkunúmer
Jazzhátíð Reykjavíkur er ekki alveg lokið
enn. Eins og getið var um við kaup á að-
göngumiðum og í kynningum á tónleikum
voru allir aðgöngumiðar hátíðarinnar núm-
eraðir og fólk hvatt til þess að geyma þá. Nú
er verið að safna miðunum saman og er fólk
beðið um að senda þá í pósti á eftirfarandi
heimilisfang: Jazzhátíð - Lukkunúmer, Póst-
hólf 8955, 128 Reykjavík. Látið fylgja nafn,
kennitölu, heimilisfang, símanúmer og net-
fang. Frestur til að skila miðum hefur verið
framlengdur til 10. október. Þá veröur dregið
úr öllum innsendum nöfnum sem fylgja full-
gildir miðar og umbeðnar upplýsingar.
Sendu alla miöana þína, því þú hefur eins
marga möguleika og miðarnir eru margir.
Ef þið viljið líta á vinningana er slóðin
www ReykjavikJazz.com og smellt á
„Lukkunúmer" krækjuna á aðalsíðunni.
Birgir og Ágústa
fyrirlesa
Birgir Snæbjörn Birgisson, myndlistar-
maður og kennari við Listaháskóla íslands,
heldur opinn fyrirlestur um verk sín í fyrir-
lestrasal Listaháskólans, Laugarnesi, í dag
kl. 12.30 i stofu 024. Birgir mun fjalla um frá-
sögnina sem er rikur þátt-
ur í verkum hans og mikil-
vægi þátttöku og nærveru
áhorfandans. Skoðuð verð-
ur þróunin sem hefur orð-
ið á verkum Birgis síðast-
liðin ár. Ljóst og loftkennt
yflrbragð er orðið allsráð-
andi og lýsir listamaður-
inn því sjálfur sem svo að
hann sé að hvisla að áhorfandanum.
Á miðvikudaginn kl. 12.30 heldur Ágústa
Kristófersdóttir, safnvörður á Kjarvalsstöð-
um, fyrirlestur í LHÍ í Skipholti 1, stofu 113,
sem hún nefnir: „Þegar hugmyndafræði verð-
ur tíska.“ Fjallað verður um þær breytingar
sem funktionalisminn tók frá því hann varð
til sem hugmyndafræði í Evrópu á þriðja ára-
tugnum þar til íslenskir múrarar og smiðir
teiknuðu hús í anda hans og byggðu þau í
Norðurmýrinni i Reykjavik.
Tölvur og
tónlistarkennsla
Námskeið um tölvur og tónlistarkennslu
hefst 5. október við Opna listaháskólann. Það
er ætlað tónlistarkennurum og fjallar um
notkun tölvutækni við tónlistarkennslu.
Gengið er út frá að þátttakendur hafi grunn-
þekkingu á tölvuvinnu. Kennarar eru Jón
Hrólfur Sigurjónsson tónlistarkennari og
Hilmar Þórðarson tónskáld, og kennt verður
í tölvuveri LHÍ, Skipholti 1, stofu 305.
Er ævintýrið úti?
Annað kvöld kl. 20 verður haldið Bókakaffi
í Gunnarshúsi, Dyngjuvegi
8. Þá tilkynnir íslandsdeild
IBBY hverjir verði til-
nefndir til H.C. Andersens
verðlaunanna og á heið-
urslista IBBY-samtakanna
árið 2002. Síðan veltir Dag-
ný Kristjánsdóttir upp
spurningunni „Er ævintýr-
ið úti?“ sem allir taka þátt í að ræða fram eft-
ir kvöldi.
Allir velkomnir meöan húsrúm leyfir.