Dagblaðið Vísir - DV - 28.11.2001, Síða 15

14
MIÐVIKUDAGUR 28. NÓVEMBER 2001
MIÐVIKUDAGUR 28. NÓVEMBER 2001
27 <
Útgáfufélag: Útgáfufélagið DV ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Framkvæmdastjóri: Hjalti Jónsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aðstoðarritstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.netheimar.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.visir.is
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Strandgata 31, sími: 460 6100, fax: 460 6171
Setning og umbrot: Útgáfufélagið DV ehf.
Plötugerð: ísafoldarprensmiðja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuöi 2200 kr. m. vsk. Lausasöluverð 200 kr. m. vsk., Helgarblaö 300 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaösins I stafrænu formi og I gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Viðhald stöðugleika
Varla er ágreiningur um þaö aö aðilar vinnumarkaöar
og stjórnvöld verða að fara í þríhliða viðræður til þess að
koma í veg fyrir þá upplausn sem yrði á vinnumarkaði
kæmi til uppsagnar launaliðar kjarasamninga í febrúar.
Stjórnvöld hafa viðurkennt vandann, einstök aðildarfélög
Alþýðusambandsins telja að segja verði launaliðnum upp
að óbreyttu. Rafiðnaðarsambandið hefur ályktað og bent á
að enn stefni í það að launafólk verði í þeirri stöðu að þurfa
að velja á milli stöðugleika eða réttmætra launaleiðrétt-
inga. Sambandið bendir stjórnvöldum á að ekki sé nægilegt
að launafólk eitt beri ábyrgð á stöðugleikanum. Eigi að ná
markmiðum kjarasamninga verði það einungis gert með
sameiginlegu átaki aðila vinnumarkaðarins og stjórnvalda.
Formaður Samtaka atvinnulífsins deilir áhyggjum af
verðlagsþróun í landinu með viðsemjendum. Hann bendir
á að aðalástæða þess að verðlag hefur farið úr böndunum
sé gengislækkun krónunnar. Því sé mikilvægt að stjórn-
völd nái að hemja útgjaldaaukningu. Þau verði að sýna að-
hald í rekstri og afgreiðsla Qárlaga taki mið af því. Haldi
samningarnir, segir formaðurinn, auki það tiltrú á gengið
og treysti þannig kaupmátt launa til lengri tíma.
í þessu ljósi eru niðurskurðartillögur á fjárlögum ekki
aðeins eðlilegar heldur brýn nauðsyn þótt hugmyndir um
þær hafi ekki komið fram fyrr en komið var að 2. umræðu
um fjárlögin. Breytingartillögur meirihluta fjárlaganefndar
gera ráð fyrir nær 2,3 milljarða króna útgjaldaauka sem
hefði að mestu étið upp áætlaðan tekjuafgang ríkissjóðs á
næsta ári. Nauðsynlegt er að halda forsendum fjárlaga um
tekjuafgang. Hann næst ekki nema til niðurskurðar komi.
Forsætisráðherra hefur boðað 3-4 milljarða króna niður-
skurð við lokaafgreiðslu fjárlaga og nái hann til allra ráðu-
neyta. í sama streng tekur utanríkisráðherra þegar hann
bendir á að þegar tekjur séu ekki í samræmi við áætlanir
verði að minnka útgjöldin.
Vinnuhópur formanns og varaformanns fjárlaganefndar
hefur skilað tillögum sínum um niðurskurð. Þær verða til
skoðunar hjá ríkisstjórn og þingflokkum næstu daga. For-
maður nefndarinnar segir þar allt til skoðunar en þó nái
niðurskurðurinn ekki til fatlaðra og aldraðra, líknar-, vel-
ferðar- eða heilbrigðismála.
Það er hlutverk stjórnvalda að fara fyrir og sjá til þess
að ríkisfjármálin fari ekki úr böndunum. í framhaldinu
hljóta að koma til umræðu, milli þeirra og aðila vinnu-
markaðarins, önnur atriði til þess að koma í veg fyrir þann
óstöðugleika á vinnumarkaði sem óhjákvæmilega fylgdi
uppsögn launaliðar kjarasamninga.
Tímaskekkja
Rétt er hjá Samtökum verslunar og þjónustu að engin
rök eru fyrir því að ákvarðanir um verð á mjólkurvörum á
heildsölustigi séu í höndum opinberrar nefndar á meðan
lög kveða á um að að almennt skuli verðlag vera frjálst.
Samtökin hafa sent Samkeppnisstofnun beiðni um að
skera úr um hvort opinber verðákvörðun á landbúnaðar-
vörum standist samkeppnislög. Ástæða þessa er nýlegt
samkomulag landbúnaðarráðherra og Bændasamtakanna
um framlengingu á starfsemi verðlagsnefndar fram á sum-
ar árið 2004 og ákvörðun nefndarinnar um hækkun á
mjólkurvörum frá áramótum.
Opinber verðstýring mjólkurvara á heildsölustigi er
tímaskekkja, eins og samtökin benda á, með tilliti til sam-
keppnislaga, almennra viðskiptahátta og með tilliti til hags-
muna neytenda.
Jonas Haraldsson
DV
Skoðun
Vatnaskil í umræðu um fíkniefni
Samþykkt Samfylkingar-
innar í fíkniefnamálum á
nýliðnu ílokksþingi sætir
tíðindum. Þar kveður við
nýjan tón i þaráttunni við
fikniefni og i takt við nýja
strauma. Hvarvetna hefur
refsivendinum verið beitt af
festu en fátt bendir til að sú
leið skili tilhlýðilegum ár-
angri. Óvíða á Vesturlönd-
um er meiri útbreiðsla ólög-
legra fíkniefna en í Banda-
ríkjunum og í Bretlandi og
hvergi er beitt eins hörðum
viðurlögum og þar. Ekki
þarf því að koma á óvart að leitað sé
nýrra leiða til að takast á við vand-
ann.
í fyrra kom út skýrsla í Bretlandi
kennd við Lady Runciman þar sem
fram koma tillögur um endurskoðun
á fikniefnalöggjöfinni frá 1971.
Skýrslan var unnin að tilstuðlan lög-
reglunnar þar í landi og var nefnd-
inni, sem samanstóð af hópi sérfræð-
inga á sviðinu, ætlað að meta árang-
ur núgildandi flkniefnalöggjafar.
Greinarmunur verði gerður
I stuttu máli beindust tillögur
nefndarinnar að því að breyta skil-
Helgi
Gunnlaugsson
afbrotafræðingur og
dósent í félagsfræöi
viö Hl.
greiningu og viðurlögum á
meðferð ýmissa fíkniefna
og gera skýrari greinarmun
á neytendum veikari fikni-
efna og sölumanna harðari
fikniefna. Nefndin leggur til
að kannabisefni verði flokk-
uð með efnum á borð við ró-
andi lyf og verkjatöflur.
Þótt skaðsemi þeirra sé óve-
fengjanleg eru þau samt
sem áður ekki skaölegri en
lögleg efni á borð við tóbak
og áfengi. Núverandi löggjöf
um kannabis skapi i raun
meiri vanda en efnin sjálf,
taki of mikinn tíma frá löggæsluaðil-
um og geri stóran hóp ungmenna,
sem að öðru leyti sé löghlýðinn, að
glæpamönnum með öllum þeim af-
leiðingum sem það getur haft á fram-
tíð þeirra. Nefndin leggur til að tekn-
ar verði upp einfaldar viðvaranir
vegna neyslu þeirra og eða sektar-
greiðslur og að mál af þessu tagi leiði
að jafnaði ekki til handtöku, ákæru
né fangelsunar.
Nefndin leggur til að skýrari
greinarmunur verði gerður á þeim
sem dreifa fikniefnum í hagnaðar-
skyni og þeim sem neyta þessara
efna eða neyta og dreifa veikari efn-
um meðal vina og kunningja.
Dreifing sterkari efna á borð
við heróín og kókaín í hagn-
aðarskyni eigi að fela í sér
þung viðurlög og ætti að vera
megináhersla réttarvörslu-
kerfisins. Löggæsluaðilar
ættu því að draga úr þeirri
viðleitni sinni að uppræta
neyslu veikari efna en beina
kröftum sínum frekar að inn-
flutningi og dreifmgu harðari
fíkniefna. Misnotkun fíkni-
efna sé fyrst og fremst félags-
og heilbrigðismál en að litlu
leyti mál sem eigi að heyra
undir refsilögin.
Út úr réttarkerfinu
Mikil umræða hefur farið
fram í Bretlandi vegna þessar-
ar skýrslu og er athyglisvert
að lögreglan hefur verið fram-
arlega í flokki þeirra sem vilja
sjá endurskoðun á núverandi
löggjöf. Svipaðar raddir hafa
heyrst víðar, eins og í Sviss,
Kanada, Nýja-Sjálandi og Ástralíu.
Ekki er ósennilegt að málaflokkur
fikniefna muni í auknum mæli fær-
ast út úr réttarkerfinu inn í aðrar
stofnanir samfélagsins og einstak-
„Með því að gera fíkniefnaneyslu að glœp
erum við í raun að hrekja hana út í
skúmaskot spennunnar og hörkunnar og
ungt fólk sem neytir þessara efna gerum
við að glæpamönnum.“ - Lögregla við
handtöku í fíkniefnamáli.
lingurinn um leið verða gerður
meira ábyrgur fyrir lífi sínu og
heilsu. Með þvi að gera fikniefna-
neyslu að glæp erum við í raun að
hrekja hana út í skúmaskot spenn-
unnar og hörkunnar og ungt
fólk sem neytir þessara efna
gerum við að glæpamönnum.
Enginn töfralausn
Fíkniefni virðast hvarvetna
komin til að vera og stjórn-
völdum hefur ekki enn tekist
að koma í veg fyrir útbreiðslu
þeirra þrátt fyrir mikinn við-
búnað löggæsluaðila. Rann-
sóknir, bæði hér á landi og er-
lendis, sýna að þeir sem hafa
áhuga á að nálgast þessi efni
segjast geta það hindrunar-
laust þrátt fyrir bann.
Ljóst er að engin töfralausn
finnst á fikniefnavandanum,
en almennt verða stjórnvöld
að setja sér raunhæf markmið
og leitast við að draga úr þeim
skaða sem vímu- og fikniefni
óneitanlega valda án þess þó
að valda neytendum þeirra
meira tjóni en skaðsemi efn-
anna gefur tilefni til. Jafn-
framt verður stefna stjórn-
valda að vera sjálfri sér samkvæm og
byggjast á víðtækum rannsóknum
sem taka á ólikum áhrifaþáttum
neyslunnar.
Helgl Gunnlaugsson
Umhverfisvænni sorphirða
Á undanförnum árum hefur
Reykjavíkurborg unnið að uppbygg-
ingu sorphirðukerfis sem stuðlað
gæti að aukinni endurnýtingu og
minnkun sorps. í þessu augnamiði
var ráðist í viðamiklar tilraunir með
mismunandi aðferðir við sorphirð-
una í þremur stórum hverfum borg-
arinnar. í Árbæjarhverfi var 10 daga
hirða könnuð en í Breiðholtshverf-
um var annars vegar vigtað sorp en
hins vegar reynt svokallað rúmmáls-
kerfi, þar sem íbúar gátu ráðið því
sjálfir hvort sorpið var hirt á 7 eða
14 daga fresti. Á sama tíma hefur
grenndarstöðvum þar sem tekið er á
móti blöðum og fernum til endumýt-
ingar verið flölgaö umtalsvert og
borgarbúum verið gefinn kostur á
vönduðum jarðgerðartunnum til
endurvinnslu lífræns heimilisúr-
gangs.
Aukin endurnýting - minna sorp
Árangur þessara aðgerða sýnir
ótvírætt að mikill fjöldi Reykvíkinga
er tilbúinn til umhverfisvænni lifs-
hátta og að með aukinni þjónustu
borgarinnar má ná verulegum ár-
angri í að minnka sorp og auka end-
urnýtingu. Þannig jukust
t.d. skil í blaða- og
fernugáma um 47% á milli
ára í tilraunahverfunum á
sama tíma og þau jukust
aðeins um 4% í borginni i
heild og allt að 40% minnk-
un sorps varð hjá þeim
heimilum sem nýttu sér
heimajarðgerð fyrir lífræn-
an úrgang. Niðurstöður til-
raunaverkefnisins sýna
einnig að rúmmálskerfið
hentar best þeirra aðferða
sem reyndar voru í áfram-
haldandi þróun umhverfis- —
vænni sorphirðu í Reykjavik.
inu frá
2002/2003.
áramótum
Hrannar Björn
Arnarsson,
borgarfulltrúi
Reykjavíkurlista
„Árangur þessara aðgerða sýnir ótvírœtt að mikill fjöldi
Reykvikinga er tilbúinn til umhverfisvœnni lifshátta og
að með aukinni þjónustu borgarinnar má ná verulegum
árangri í að minnka sorp og auka endurnýtingu. “
Brotiö blað
í sorpmálum
í samræmi við þá stefnumörkun
sem fram kemur í Umhverfisáætlun
Reykjavíkur - Staðardagskrá 21, um
að minnka eigi sorpmagn og auka
hlut endurnýtingar og endurvinnslu,
og á grundvelli niðurstaðnanna úr
þeim tilraunaverkefnum sem fram
hafa farið hefur Reykjavíkurborg því
ákveðið að taka upp breytt fyrir-
komulag i sorphirðu borgarinnar.
Rúmmálskerfi, þar sem ibúar geta
ráðið því sjálfir hvort sorpið er hirt
á 7 eða 14 daga fresti, verður tekið
upp í áföngum í öllum hverfum borg-
arinnar árið 2002 og verður þegar
hafist handa í þeim tilraunahverfum
sem höfðu vigtun og 10 daga hirðu.
Samhliða innleiðingu kerfisins
verður grenndarstöðvum til flokkun-
ar á endurnýtanlegu sorpi fjölgað,
þjónusta þeirra aukin og stefnt að
því að vegalengd að stöðvunum verði
hvergi meiri en 1000 m. Stefnt er að
innheimtu samkvæmt rúmmálskerf-
Kostir rúmmálskerfis
í rúmmálskerfinu ákveða
íbúar sjálfir hvort tunnan
er tæmd vikulega eða aðra
hverja viku. Tunnurnar
verða tæknivæddar, með
tölvukubbum og sérstöku
spjaldi, sem gefur til kynna
hvort tunnuna eigi að tæma
eða ekki. Gert er ráð fyrir
því að húseigendur greiði
sérstakt gjald fyrir hverja
losun og því munu þeir sem
stunda umhverfisvænni lifnaðar-
hætti njóta umbunar í formi lægri
gjalda. Rúmmálskerfið er því einfalt
og kostnaður notenda er tengdur
þeirri þjónustu sem þeir óska. Þeir
sem það kjósa geta haldið í eldra
þjónustustig með vikulegri losun en
kerfið hvetur til aukinnar flokkunar
sem leiðir til færri losana og minna
sorpmagns til urðunar. Færri losan-
ir leiða síðan til þess að hægt verður
að stækka það svæði sem hver sorp-
bíll þjónar og draga þannig úr kostn-
aði við sorphirðuna.
Árangur ræðst af borgarbúum
Með upptöku rúmmálskerfis í öll-
um hverfum borgarinnar auk veru-
legrar fjölgunar grenndarstöðva verð-
ur brotið blað i sorpmálum Reykvík-
inga og niikilvægt skref stigið til að
auðvelda borgarbúum umhverfis-
vænni lifnaðarhætti. Árangurinn
ræðst hins vegar fyrst og síðast af
viðbrögðum og þátttöku borgarbúa
sjálfra. Nú getum við öll sýnt í verki
umhverfisvininn sem í okkur býr.
Hrannar Björn Arnarsson
Flugbann á stjórnvöld
„Við erum komin í
þá stöðu; hverju sem
um er að kenna, að
allir verða að taka
höndum saman,
launamenn, stjórnvöld
og atvinnurekendur,
um að finna í samein-
ingu leið út úr þeim vanda sem við
blasir með stöðugleikaútspili og áætl-
un til næstu þriggja ára. Við blasir sú
skelfilega staðreynd að það eru nefni-
lega að renna upp tvö mjög hættuleg
ár. Á næsta ári verða sveitarstjómar-
kosningar og 2003 verða alþingiskosn-
ingar. Það er beinlínis þjóðarnauðsyn
að setja á stjórnvöld flugbann. Styrkja
verður stöðu krónunnar, ná niður
verðbólgu og skapa með því mögu-
leika til enn frekari vaxtalækkana.
Við verðum einnig að koma á fram-
kvæmdum hér á landi sem leiða til
innstreymis erlends fjármagns í ís-
lenskt hagkerfi."
Guömundur Gunnarsson á heimasíöu
Rafiönaöarsambandsins.
Ofurkonur og súpermenn
„Það er ástæða til þess að við velt-
um þeirri spurningu fyrir okkur
hvort að við séum almennt nógu góðir
foreldrar og hvernig fyrirmyndir við
erum í hinu daglega lífi. Margur býr
að fyrstu gerð og i dag er það því mið-
ur allt of algengt að börnin horfi á
okkur í hinu harða lífsgæðakapp-
hlaupi og telji það vera hið eðlilegasta
mál. í dagsins amstri erum við sérlega
upptekin, lítum á okkur sem ofurkon-
ur og súpermenn, og gefum ekki mik-
ið af okkur sem foreldrar. Of mörg
börn eru látin eiga sig. Fá kviðfylli af
pizzum, hamborgurum og kóki. Leik-
og grunnskólum er svo ætlað að sjá
um afganginn af uppeldinu."
Páll Pétursson á málþingi Jafnréttisstofu
Spurt og svarað
Um hvað munu borgarstjórnarkosningar í Reykjavík í vor snúi
ÉÍlÍÉÉ£
Hanna Bima Kristjánsdóttir,
aðstframkvstj. Sjálfstflokksins:
Borgin öðlist
verðskuldaðan sess
„Borgarstjórnarkosningarnar í
vor snúast um það að tryggja
Reykjavík það forystuhlutverk sem
henni ber. Núverandi meirihluta
hefur tekist afar illa við stjórn borgarinnar og enda-
lausar málamiðlanir þeirra mörgu pólitisku afla sem
mynda R-listann hafa bitnað illa á Reykjavík. Þessu
þarf að breyta og því munu kosningamar i vor m.a.
snúast um nýja forgangsröðun verkefna; lækkun
skatta og skulda; öflugt leik- og grunnskólastarf; bætt-
ar samgöngur og skýrari áherslur í skipulagsmálum,
svo aö eitthvað sé nefnt. Fyrst og síðast munu þessar
kosningar þó snúast um það að blása til nýrrar sókn-
ar í Reykjavík og að borgin öðlist á ný þann sess sem
hún verðskuidar í hugum fólks og fyrirtækja."
Sigurður G. Guðjónsson
lögmaður:
Hafa ekkert
fram að fœra
„Sjáifstæðisflokkurinn mun kapp-
kosta að láta kosningamar snúast um
málefni Línu.Nets og bílastæðagjöld í
miðborginni, enda heíúr sá flokkur
ekkert fram að færa í borgarmálunum. Ef borgarstjórnar-
flokki sjálfstæðismanna lægi eitthvað á hjarta ættu liðs-
menn hans að vinna í samræmi við þær hugsjónir sem
þeir segjast standa fyrir og leggja fram til dæmis tillögur
um spamað í borgarkerfmu meö fækkun starfsmanna og
einkavæðingu. Leggja mætti niður hreinsunardeild borg-
arinnar. Ugglaust mætti svo hið sama gilda um starfsemi
skóla og leikskóla, auk þess sem mér heyrist á sumum af
talsmönnum sjálfstæðismanna að ríki og borg eigi ekki
að standa fyrir rekstri menningarstofnana. Því ætti að
selja Kjarvalsstaði og Listasafn Reykjavíkur."
Kristján Þorvaldsson,
ritstjóri Séð og heyrt:
Fókusinn
á foringjana
„Spurningin er hvort sjálf-
stæðismenn luma á einhverju
bitastæðara vegna Línu.nets.
Þeir þurfa að koma fram með
nýjar upplýsingar ef þeir ætla að láta kné fylgja
kviði í því máli. Skipulagsmálin verða eflaust of-
arlega á baugi og frumkvæði eða frumkvæðis-
leysi borgarinnar í uppbyggingunni á höfuðborg-
arsvæðinu. Þegar upp verður staðið munu kjós-
endur hins vegar fókusera á borgarstjóraefnin
og forystumenn listanna. Slagurinn gæti orðið
fjörugur ef sjálfstæðismenn ná að sameinast um
foringja gegn Ingibjörgu Sólrúnu. Hvort Bjöm
Bjarnason tekur slaginn, Bolli í Sautján eða Inga
Jóna verður að koma í ljós.“
Sverrir Hermannsson,
formaður Frjálslynda flokksins:
Sparðatíningur í
innansveitarkróníku
„í þeirri innansveitarkróníku
sem borgarmálin eru stendur margt
upp úr. Skóla-, heilbrigðis- og skipu-
lagsmál - og auðvitað fjármál borg-
arinnar, þar á meðal mál Línu.Nets sem mér finnst
nokkuð glannafengið. Einnig finnast mér fráleitar hug-
myndir manna að láta sér detta í hug að byggja hótel
yfir fomar rústir í Kvosinni, sem jafnvel kunna að vera
rústir landnámsbæjar Ingólfs Arnarsonar. Frjálslyndi
flokkurinn mun kynna sína stefnu og lista i borginni
fljótlega eftir áramót. Helstu kosningamálin munu ann-
ars myndast milli þeirra tveggja póla sem Reykjavikur-
listinn og Sjálfstæðisflokkurinn eru, þó mér finnist
annars margt af því sem minnihlutinn hefur verið að
gagnrýna vera háífgerður sparðatíningur."
Ættjarðarástin
þar og hér
Mannkynsfrelsarar hafa
það hver eftir öðrum að
þjóðríkið sé dautt. Gáfu-
menn sem voru að springa
utan af smitandi sjálfsáliti
héldu hinu sama fram um
skáldsöguna á liðinni öld.
Um þá skoðun má segja
svipað og Galileo um sína
kenningu þegar dómstóll
fyrirskipaði að hann
skyldi éta hana ofan í sig:
„Hún snýst samt“. Svo
rammt kveður að áróðrin-
um um ótímabæran dauða
þjóðríkisins að jafnvel er talið að það
hafi aldrei verið til. Samkvæmt því
hefur aldrei nein sjálfstæðisbarátta
þjóða verið háð. Marx-Lenínistar
kunna góð skil á þessum fræðum og
skal vísað til þeirra um nánari skýr-
ingar.
Húgsjónin um afnám
landamæra og mjúkt hernám
markaðsins er fögur og
tælandi og á sér hljómgrunn
meðal þeirra sem betur mega
og hafa aldrei nóg lífsrými. En
svo undarlega sem það kann
að hljóma kæra markaðsmenn
sig aldrei um að eiga viðskipti
við eða fjárfesta nema í ríkj-
um með strangt afmörkuð
landamæri og styrka stjórnar-
hætti.
Skáldsagan um að þjóðríkið
sé dautt er furðu lífseig þótt í
henni séu þversagnir sem
liggja í augum uppi en kalla
ekki á umræðu. Ástæðan er sú
að pólitisk rétthugsun hefur
ákveðið að svo sé, rétt eins og
dómstóllinn sem vissi miklu
betur um gang himintungla en
rugludallurinn Galileo sem af-
neitaði fullvissu mestu gáfu-
og menntamanna síns tíma
um eðli heimskringlunnar
sem löndin og rikin hvila á.
Risaveldið Bandaríkin er
hin mikla fyrirmynd allra sem
aðhyllast lýðræði og alfrjálsan
markað. Þar búa kynþættimir
í sátt og samlyndi, á yfirborð-
inu að minnsta kosti, og þjóða-
brotin sem þangað fluttu brut-
ust undan nýlendukúgun og
sameinuðust um sína góðu
stjórnarskrá og. fána.
Oddur Olafsson
skrifar:
uppi að þjóðremban er
meira áberandi þar vestra
en sæmilegt þykir í sið-
menntuðum löndum. Banda-
ríkjamenn guma af yfirburð-
um sínum á öllum sviðum
og heimta leynt og ljóst að
aðrar þjóðir taki þá til fyrir-
myndar, enda vantar ekki
auðmýktina gagnvart þeim
af viðhlæjendum.
Fánadýrkun Ameríkana
er með þeim eindæmum að
leita verður til traustra fá-
stjórnarríkja til samanburð-
ar. En þar þurfa þegnarnir sí og æ að
sýna stjórn og þjóð hollustu sína
með merkjanlegum hætti. Þjóðholl-
ustan sem gaus upp eftir 11. sept. á
sér miklu dýpri rætur en árásin á
Bandaríkin olli. Að vera sannur föð-
urlandsvinur er þegnleg skylda
Minnlhlutinn í borgarstjórn beinir spjótum sínum aó meirihlutanum vegna málefna Línu.Nets en búast má vió aö mörg fleiri mál verði í brennidepli. Hver gætu þau helst oröiö?
Lofleg þjóðremba
Hvort sem litið er á Banda-
ríkin sem þjóðríki eða eitt-
hvað annað liggur í augum
Fánadýrkun Amerikana er með þeim ein-
dœmum að leita verður til traustra fá-
stjómarrikja til samanburðar. En þar þurfa sem nú eru orðin voidug
þegnarnir sí og æ að sýna stjóm og þjóð
hvers Bandaríkjamanns og er oft til
þess vísað í pólitískum áróðri, kvik-
myndum og hvers kyns umræðu. Af
sjálfu leiðir að Bandaríkin eru fyrir
Bandaríkjamenn, hvaðan sem þeir
eru ættaðir að langfeðratali.
Að kyrja að Þýskaland sé öllu
æðra er fyrirlitlegt, enda bannað. En
að Bandaríkin séu öðrum ríkjum
meiri og betri er sjálfsögð skoðun og
ekkert er eðlilegra en að halda henni
fram af heilum hug og djörfung.
í Evrópu er þjóðerniskennd talin
vottur um sjúklegt hugarfar og ætt-
jarðarsást er úrelt hugtak sem engin
óbrengluð og meðvituð manneskja
lætur í ljósi.
í Bandaríkjunum aftur á móti slá
allir pólitíkusar sér á brjóst og út-
hrópa ást sina og tryggð við fóður-
landið og það er óhugsandi að fara í
framboð hvort sem er til skólanefnd-
ar eða forsetaembættis
nema veifa þjóðfánanum
og sýna og sanna að við-
komandi sé sannur „pat-
riot“.
Lýöræöisást
Hver evrópskur stjórn-
málamaður sem vísar vel-
vilja til ættjarðar sinnar
og telur sig eiga einhvers
konar frumburðarrétt til
gæða hennar er úthrópað-
ur sem óvinur mannkyns-
ins og ekki í húsum hæf-
ur. Þegar danskir kjósend-
ur veita flokkum sem
vilja þrengja innflytjenda-
löggjöf brautargengi ær-
ast sænskir ritstjórar og
vísa Danmörku umsvifa-
laust úr samfélagi þjóð-
anna.
En ekki eru gerðar at-
hugasemdir við enn
strangari reglur í Banda-
rikjunum um sama efni -
eða vel vopnaða
landamæravörslu og að
fólk er rekið nauðugt í
stórum stil út fyrir banda-
ríska lögsögu. Og í þokka-
bót fá Bandaríkjamenn að
virða og elska ættjörðina.
Hvers vegna Evrópu-
menn mega hvorki til-
heyra þjóðum né eiga ætt-
jörð vita blómabömin ein
og einoka alla skoðana-
myndun í anda pólitískrar ^
hollustu sína með merkjanlegum hœtti. rétthugsunar.