Dagblaðið Vísir - DV - 10.08.2002, Qupperneq 36

4-*
HeIqqrblað H>’Vr LAUGARDAGUR IO. ÁGÚST 2002
-4
Sakamál
Maðurinn sem
myrti út af nafninu sínu
Ronald Gay var reiður maður. Hann var
hundleiður á að fólk strfddi honum á nafni
sínu, sem á ensku þýðir einnig að vera sam-
kynhneigður, eins og kunnugt er. Synir hans
höfðu skipt um nafn, hann var hættur á
þunglyndislyfjunum, konan farin frá honum
og eitt kvöldið ákvað hann að einhver
skyldi fá að gjalda þessa.
Ronald Gay, ungur liðsmaður bandaríska hersins í Ví-
etnam, var að undirbúa sig undir reglubundna ferð flokks
síns með birgðir til hermanna nær víglínunni. Þetta var
venjulega auðveld ferð og Ronald sá um að manna 50 millí-
metra fallbyssuna á fremsta vörubílnum, reiðubúinn að
. bregðast við skothríð óvina ef bílalestin lenti í bardaga. En
þennan fimmtudag, 15. júní 1967, gerðist nokkuð óvenjulegt.
Annar hermaður bað Ronald að skipta um stað við sig. Gay
neitaði í fyrstu en hinn þrábað. Að lokum lét hann undan og
tók sér stöðu við fallbyssuna á öðrum vörubílnum í röðinni.
Nokkrum mínútum eftir að bílalestin lagði af stað keyrði
fremsti vörubillinn yfir jarðsprengju. Bíllinn og mennimir
átta um borð sprungu í tætlur. Gay sá þetta allt gerast og
hjálpaði við að tína saman sviðnar líkamsleifar hermannsins
sem venjulega hefði verið hann sjálfur. En það geisaði stríð
og enginn tími var til að velta sér upp úr hlutunum. Menn-
imir átta vom settir í líkpokana og lestin hélt áíram.
Þessa sögu átti Ronald Gay eftir að segja hverjum sem
-- heyra vildi næstu 33 árin. Margir telja hana það fyrsta 1 röö

atvika sem að lokum gerðu það að verkum að hann gekk af
göflunum. Meðal þess sem átti sér stað meðan líf hans og
heilsa hrundi vom skemmdar bibllur, skringileg skilaboð til
nokkurra Bandaríkjaforseta, dvalir á nokkmm hermanna-
sjúkrahúsum, landamerkjadeila við kanadísk yfirvöld, þrír
synir sem breyttu fóðumafni sínu og sex brokkgeng hjóna-
bönd, þar á meðal eitt við konu sem átti sér lesbíska fortlð.
Danny Overstreet: Fórnarlamb af einskærri tilviljun
Grátt skegg, svört úlpa, stór byssa
Þetta var hinn tiifmningalegi farangur sem Ronald Gay
rogaðist með fóstudagskvöldið 22. september 2000. Hann bar
einnig á sér 22 kalíbera Ruger skammbyssu þar sem hann ráf-
aði um stræti Roanoke, í Suðvestur-Virginíu. Klæddur í
stóra, svarta hettuúlpu með byssuna við mjöðm sér stoppaði
hann á veitingastað og næturklúbbi og spurði þjón hvar hann
fyndi hommabarina í bænum. Táningurinn lagði til að hann
liti við á The Park, stað í töluverðri fjarlægð.
„Takk,“ sagði Gay og hneppti lítið eitt frá úlpunni þannig
að byssan sást. „Ég ætla að drepa nokkra hommatitti."
Byssur era tæpast óvenjuleg sjón í Virginíu og því lét
þjónninn sér ekki bregða mikið. Hann taldi Gay vera að grín-
ast og áleit hann drukkinn. Samt sem áður sagði hann yfir-
manni sínum frá atvikinu og rétt fyrir miðnætti var hringt í
lögreglu og henni tjáö að einkennilegur gráskeggjaður maður
í svartri hettuúlpu stefndi vopnaður áleiðis á The Park. Lög-
' s reglubill var þegar sendur á staðinn til að leita að honum.
En örlögin tóku í taumana og Gay kom aldrei á The Park.
Á leiðinni kom hann auga á annan stað, Backstreet Café, og
fór þangað inn í staðinn. Staðurinn er lítt áberandi samkomu-
staður bæði sam- og gagnkynhneigðra og ekkert á ytri um-
búnaði bendir til að hann sé sérstakur samkomustaður
homma. Staðurinn er ekkert ólíkur þúsundum ámóta pöbba
í Bandaríkjunum.
Backstreet Café var þétt setinn þetta fostudagskvöld. Tví-
tugur piltur, Gene Flowers, hafði komið um klukkustund fyrr
til að spila pool og skemmta sér í spilakössum. Hann sá kunn-
ugleg andlit og tyllti sér á borð við útidymar. Skömmu eftir
Flowers kom inn á staðinn Danny Overstreet, 43 ára starfs-
maður simafyrirtækis, og þeir Flowers byrjuðu að spjalla
saman. í hópinn bættist svo John Collins, 39 ára sölumaður
hjá Chevrolet-umboðinu í borginni.
Flowers tók eftir skeggjaða aðkomumanninum um leið og
hann gekk inn og sá á hegðun hans að hann var ókunnugur
á bamum. Gay keypti sér bjór og settist við borð úti í homi
án þess að fara úr úlpunni. Um þrjátíu viðskiptavinir vom á
staðnum og margir famir að hugsa sér til hreyfmgs enda
Roanoke ekki mikil partíborg þó svo kvöldið væri ungt og
helgin gengin í garð.
Gay kom að borði þremenninganna og spurði hvort hann
mætti setjast hjá þeim. Þeir kinkuðu kolli og hann settist nið-
ur en sneri frá þeim og virti fyrir sér pool-borðiö án þess að
gera tilraun til að taka þátt í samræðunum.
Þegar Collins stóð á fætur og sýndi á sér fararsnið dokaði
hann við, faðmaði Overstreet og kyssti hann góða nótt.
Þá lét Gay til skarar skríða.
Skothríð kunnáttuinanns
Hann stóð upp, stakk hendinni inn undir úlpuna og dró
upp byssuna. Síðan tók hann skref afturábak og skaut þvert
yfir borðið í átt að Overstreet. Skotið hitti hann nálægt hjart-
anu og hann féll í gólfið. Sjónarvottar báru að eftir fyrsta
skotið hefði verið dauðaþögn örskotsstund og allt virst óraun-
verulegt. Svo skaut Gay á ný, í þetta skipti á Collins. Kúlan
fór inn um magann og spændi sig gegnum ristilinn áður en
hún fór út um hægri mjöðmina. Flowers fleygði sér í gólfið á
bak við Gay, sem sneri sér við og hóf tilviljanakennda skot-
hríð á aðra gesti staðarins. Þriðja og fjórða kúlan hitti löngu-
töng og öxl konu nokkurrar. Flowers segir Gay hafa verið
sallarólegan og augljóslega vel kunnað að fara með skotvopn:
„Hann fór mjög kerfisbundið að. Ég held ekki að ein ein-
asta kúla hafi farið til spillis hjá honum,“ sagði hann.
Næstu fjórar kúlur Gay hittu gesti staðarins á ýmsa staði
líkamans en þá varð hann uppiskroppa með skotfæri. Hann
setti þá byssuna aftur í hulstrið, fékk sér bjórsopa og yfirgaf
staðinn. Danny Overstreet lá dáinn á gólfi staðarins og aðrir
gestir, þeirra á meðal John Collins, vom alvarlega særðir,
sumir í lífshættu.
Lögregla og sjúkrabílar komu á staðinn örfáum andartök-
um eftir að Gay fór út og þegar hófst leit að morðingjanum.
Gay hafði gengið áleiðis niður í miðbæ Roanoke þar sem
hann gisti á mótelherbergi og á leiðinni farið úr jakkanum,
vafið honum utan um byssuna og sett hvort tveggja í
ruslagám. Áður en hann komst langt ók lögreglubíll upp að
hliðinni að honum og lögreglumaður hrópaði á hann að leggj-
ast með andlitiö niður á gangstéttina með handleggina út-
rétta. Þjálfun Gays sem hermaður gerði honum ljóst að hann
ætti enga möguleika og hann hlýddi.
Á leiðinni á lögreglustöðina tjáði hann lögreglumönnunum
nafn sitt og sagðist hafa fengið nóg af því að fólk gerði grín
að því.
Hver er Gay?
Þegar Ronald Gay var leiddur fyrir rétt vildu allir fá að
vita eitt. Var virkilega hægt að vera svo veikur að morðæði
rynni á mann aðeins vegna þess að fólk gerði grín að nafni
hans?
Gay fæddist í Kanada árið 1945 og átti venjulega bamæsku.
Árið 1966 stakk frændi hans upp á að hann gengi til liðs við
landgöngulið flotans og þá fyrst fékk Gay að heyra brandara
á sinn kostnað vegna nafnsins.
„Hver er Gay?“ öskraði liðþjálfinn.
„Ég, herra," hrópaði Gay á móti.
Samt sem áður hafði Gay gaman af hermennskunni og
hann var sendur til Víetnam skömmu eftir dauða fóður hans
sem hafði átt í langri landamerkjadeilu við kanadísk yfirvöld.
Á rúmu ári í Víetnam tók Gay þátt f nokkmm alræmdustu
og stærstu bardögum strfðsins, varð vitni að mörgum
grimmdarverkum og sá félaga sína stráfellda.
„Ég held þetta hafi hrist upp í honum fyrir lffstíð," sagði
eldri bróðir hans, Bill. „Ég hef afltaf sagt að líkami Rons hafi
komið aftur heim en hugur hans aldrei.“
Gay kom heim aftur árið 1968 og í fyrstu virtist allt ganga
vel. Hann gifti sig og eignaðist son, sem skírður var í höfuð-
iö á honum. En ári síðar yfirgaf hann konu sína og hélt aft-
ur til Kanada til að fylgja eftir landamerkjadeilu fjölskyld-
unnar. Árið 1978 eignaðist hann annan son með kæmstu
sinni, Jeannie, og þau giftu sig tveimur árum síðar. Þá segir
hún að djöflar fortíðarinnar hafi farið að taka völdin. Hann
hvarf svo mánuðum skipti og birtist svo aftur við kvöldmat-
arborðið eins og ekkert hefði í skorist. Jeannie óttaðist um líf
sitt og áttaði sig á því að maður hennar var fárveikur á geði.
Árið 1986 innritaði Gay sig inn á sjúkrahús og greindist með
geðveilu eða áráttu sem rakin var til áfalls í fortíðinni. Hann
fékk tíu prósent örorkubætur og hjónin fluttu til Virginiu.
Ronald Gay: Leiður á nafnabröndurum.
Hjónabandið entist þó ekki og lauk þegar Jeannie kom að
honum að sturta lyfjunum sínum niður í klósettið. Hún skildi
við hann, sonur þeirra breytti um fóðumafn og Gay hóf að
ráfa um landið áður en hann giftist aftur í Tennessee. Eftir
aðra sjúkrahúsdvöl fluttist hann til Flórída og hafði gifst og
skilið við fjórðu konu sína áður en hann kynntist fimmtu
konu sinni, Laura Ramsey, sem fæddi honum son árið 1995.
Laura hafði áður búið með lesbíu og sagðist hafa heyrt Gay
kvarta yfir því að hommar „tækju“ nafnið hans en aldrei
heyrt hann segjast hata þá.
Kallið mig bara Ron
Árið 1997 fór hann
frá konu og syni og
flutti til Roanoke-
sýslu. Tveimur ámm
síðar heimsótti Gay f
fyrsta sinn minnis-
merkið um Víetnam-
stríðið í Washington
DC. Sú reynsla skók
hann mjög. Eftir
þetta tók hann aftur
saman við Jeannie
og hlutimir virtust
ganga vel. Þá keypti
hann sér byssu og fór
að ganga með hana
að staðaldri. Hann
hætti að tala við
konu sína og borðaði
lítið sem ekkert.
Jeannie reyndi að
hafa skipulag á lyfjagjöf hans en hann drakk mikið viskí og
gat ekki notað lyfin með því. Hún gafst upp, yfirgaf hann og
flutti til Flórída því hún gat ekki tjónkað við hann þegar
hann hætti að nota þunglyndislyf sfn. Hún var orðin hrædd
við mann sinn og varð að komast í burtu.
Vorið 2000 brann hús Gay og þegar lögregla kom að sat
hann á verönd nágranna síns með ferðatösku í annarri hendi
en flösku í hinni. Ekki kviknaði grunur um íkveikju og elds-
upptök reyndust vera ffá biluðum þurrkara. Gay flutti inn á
mótel og lifði á bótum sínum. Hann keypti Ruger-byssuna f
byssubúð í Roanoke stuttu áður en morðæðið rann á hann.
En hvemig gat nokkrum með slíka geðræna veilu verið
leyft að kaupa sér byssu? Ástæðan fyrir þvf var sú að f lög-
um í Bandaríkjunum er þeim bannað að eiga byssu sem hafa
verið lagðir inn á geðsjúkrahús. Gay innritaði sig sjálfur að
eigin fmmkvæði. Þannig náðu lögin ekki yfir hann.
Sagt var frá skotárásinni í fjölmiðlum um gervöll Banda-
ríkin og vakti hún mikla reiði og sorg meðal samkynhneigðra
sem fiölmenntu til bæjarins hvaðanæva að af landinu til að
sýna samstöðu, syrgja og fordæma hatursglæpinn og fordóma
þjóðarinnar. En fáir vissu hvað átti sér stað í huga Ronalds
Gay.
„Hann var frekar hreinskilinn með það,“ sagði einn lög-
reglumannanna sem yfirheyrði Gay eftir handtöku hans.
„Hann sagðist vera hundleiður á bröndurum á kostnað nafns
síns. Hann þoldi ekki að böm hans höfðu breytt fóðumafni
sínu. Ég segi ekki að þetta séu einhverjar málsbætur en
svona sagðist honum líða og ég trúði honum.“
John Coflins gekkst undir skurðaðgerð og var á spítala í
tvo mánuði. Hann þarf að ganga með stómapoka það sem eft-
ir er. Aðrir sem særðust hafa jafnað sig líkamlega að minnsta
kosti þó ekki sé hægt að fuflyrða með andlegu hliðina.
Tvö hundmð manns frá öllum landshomum sóttu minn-
ingarathöfh um Danny Overstreet en Gay fékk fjórfaldan lífs-
tfðardóm fyrir morðið og hinar árásimar.
f fangelsinu les hann biblíuna og biður fólk að kafla sig
bara Ron. -fin
Kransar og blóð á dyrum
Baekstreet-kaffihússins þar sem
skotárásin átti sér stað. Fyrir
neðan sést frá minningarathöfn-
inni.