Dagblaðið Vísir - DV - 24.08.2002, Blaðsíða 10

10
LAUGARDAGUR 24. ÁGÚST 2002
Útgáfufélag: Útgáfufélagið DV ehf.
Framkvæmdastjórí: Hjalti Jónsson
Aðalritstjóri: Óli Björn Kárason
Ritstjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson
Aðstoöarritstjóri: Jónas Haraldsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift:
Skaftahlíð 24, 105 Rvik, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Kaupvangsstræti 1, sími: 462 5000, fax: 462 5001
Setning og umbrot: Útgáfufélagið DV ehf.
Plötugerð og prentun: Árvakur hf.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiöir ekki viðmælendum fyrir viðtöl viö þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Vegamót og arðsemi
Á Suðurlandsvegi, skammt austan Reykjavíkur, hefur
tveimur bifreiðum verið komið fyrir uppi á stórum trön-
um til að minna vegfarendur á að akstur er dauðans al-
vara. Á miðjum trönunum getur að líta skilti með tölu-
stöfum sem skipt er um með nokkurra daga millibili.
Vegfarendur setur gjarna hljóða þegar þeir gjóa augum á
þetta skilti, enda ber það með sér dauðann og sýnir svart
á hvítu hvað tiðni banaslysa í umferðinni á íslandi er að
aukast mikið frá einum tíma til annars.
Vegfarendur sem aka þessa leið fyrir austan höfuð-
borgina eru að fara um einn allra hættulegasta vegar-
kafla á landinu, ef ekki þann hættulegasta. Lengi vel hafa
menn horft til Reykjanesbrautarinnar og talið vegarkafl-
ann á milli Hafnarfjarðar og Keflavikur vera varhuga-
verðasta kaflann á aðalþjóðvegi landsins. Þegar að er gáð
er Suðurlandsvegurinn liklega enn verri. Allt þar frá sem
Árbænum sleppir og austur á slóðir Njálu er að finna
hræðilegar slysagildrur sem valdið hafa fjölda banaslysa.
Svörtu punktarnir á þessari leið eru margir og stórir.
Á þessum vegarkafla, þar sem umferð er gjarnan þung og
hröð, er að finna fjölda svokallaðra T-vegamóta þar sem
umferð úr uppsveitum og strandbyggðum liggur inn á
þjóðveginn. Þessi vegamót hafa mörg hver verið afar illa
merkt og koma vegfarendum iðulega í opna skjöldu.
Dauðaslysið sem kostaði þrjár konur lífið á miðvikudag,
á mótum Suðurlandsvegar og Landvegar, er aðeins hluti
af skelfilegri slysasögu Suðurlandsvegar.
Margsinnis hefur verið bent á mikilvægi þess að lag-
færa illa hönnuð gatnamót á þessum vegarkafla og með-
al annars hefur oftsinnis verið bent á slysagildrurnar á
þessum slóðum í leiðurum DV á síðustu árum. Oft hefur
þeim sjónarmiðum verið haldið á loft að breyta verði for-
gangsröðun i vegagerð og setja endurbætur á verstu
slysagildrunum efst á listann, þar á meðal einbreiðar
brýr og illa hönnuð vegamót. Nokkuð hefur verið aðhafst
en því fer flarri að nógu hratt sé unnið.
í þessum efnum er ekki verið að tala um svimandi fjár-
hæðir. Arðsemin er víðast hvar svo augljós og margfald-
lega útreiknuð að með ólíkindum er að ekki skuli vera
búið að ráðast i aðkallandi endurbætur á allra verstu
vegaköflunum á aðalþjóðvegi landsins. Hér nægir að
nefna skýrslu sem Línuhönnun og Vegagerðin gerðu 1999
um lagfæringu slysastaða á þjóðvegum. Ástandið á vegin-
um þar sem slysið veirð á miðvikudag er samt enn að
mestu óbreytt þótt umferð hafi aukist þar að mun.
í frétt DV í gær um þennan vegarkafla segir að tiltölu-
lega einfaldar endurbætur á honum, með umferðareyjum
og köntum, hafi 165 prósenta arðsemi ef mið er tekið af
fækkun slysa og forsendum þeirra á árabilinu 1991 til
1995. Banaslysið á miðvikudag hefur væntanlega marg-
faldað arðsemishlutfall lagfæringa á þessum vegamótum
en hitt er óvíst sem fyrr hvort það dugir til að ýta við
ráðamönnum. Þvi er mikilvægt að almenningur láti vel í
sér heyra. Um líf og heilsu er að tefla.
Fyrir örfáum árum var komið fyrir hringtorgi á vega-
mótunum við Hveragerði. Það var gert eftir öldu slysa á
þeim fjölfarna vegi. Nýlega hófust framkvæmdir við
hringtorg á gatnamótunum við Rauðavatn. Þar hafa
margir landsmenn tapað lífi og heilsu. Hringtorgið við
Hveragerði hefur þegar dregið úr hraða og fækkað slys-
um. Allar líkur eru á að sú verði einnig raunin með nýja
torgið við Rauðavatn. Talan á trönunum á ekki að þurfa
að hækka meira til þess að tekið verði víðar til hendi.
Sigmundur Emir
DV
Þrjár meyjar og þyrla
„Ég vil konu,“ sagði norski millj-
arðamæringurinn og í augum hans
var glampi sem sagði aUt um þrá
hans eftir þeirri einu fuilnægju
sem kona getur veitt manni sem
hefur að hætti karla allra tíma stað-
ið úti í náttúrunni daglangt við að
veiða. Sá norski var brattur og
vildi strax fá sína konu og engar
refjar. íslenskur aðstoðarmaður,
sem að öllu jöfnu hafði það hlut-
verk að passa upp á ánamaðkabox
millans, gekk strax til þess verks að
fullnægja ósk hans.
Þrír á þotu
Þeir komu þrír saman á einka-
þotu til eyjarinnar í norðri sem að-
allega var þekkt fyrir laxveiði og
fagrar konur sem gjaman dönsuðu
naktar í kringum þar til gerðar súl-
ur. Orðspor eyjarinnar í stærri
löndum var gott. Gjarnan var
brugðið upp mynd af íðilfógrum
meyjum að dansa umhverfls þar til
gerð stálslegin rör í bjartri sum-
amótt. Þetta var sú mynd sem
Norðmennimir höfðu hugfasta þeg-
ar þeir pökkuðu niður veiðigræjum
sínum og héldu til íslands og lentu
í Reykjavík. Þeir höfðu aldrei heyrt
minnst á Gullfoss eða Geysi og
þeim var alveg sama um öll önnur
náttúruundur en þau sem voru lif-
andi og syntu eða dönsuðu.
Eftir stutta viðkomu í áfengis-
verslun ríkisins til að kaupa orku-
ríka svaladrykki var haldið áleiðis
út á land. Farartæki Norðmann-
anna þriggja var öflug jeppabifreið
en á eftir kom sendibifreið hlaðin
svaladrykkjum.
Áfangastaðurinn var veiðihús
við eina gjöfulustu veiðiá landsins,
um tveggja tíma akstur frá Reykja-
vík. Þegar dúettinn renndi í hlað í
veiðihúsið var sendibifreiðinni
stefnt baka tii og henni síðan bakk-
að að opnum dyrum. Þannig varð
hún eins konar viðbygging við hús-
ið; bar á hjólum en munurinn frá
hefðbundnum bar var sá helstur að
þar var enginn barþjónn og þeim
sem þyrsti var velkomið að sækja
sér guðaveigar úr kössum. Þar
skipti þjóðemi eða stétt engu máli.
Eftir að bílstjóri sendibifreiðarinn-
ar hafði lagt henni sem viðbygg-
ingu var honum sagt að slaka á
næstu fjóra dagana á meðan veiði-
ferðin stæði og láta gjaldmælinn
ganga. Norðmennimir yfirfóru
veiðigræjur sínar og dreyptu á
nokkrum bjórkössum áður en þeir
ultu til hvílu.
Heildsali og hestar
Þetta var fyrsta ferð Norðmann-
anna til íslands. Þeir áttu íslenska
kunningja sem höfðu sagt þeim
magnaðar veiðisögur frá landinu
handan hafsins þar sem fiskur lá
undir næstum hveijum steini eða
við hlið hans. Samfélag laxveiði-
manna átti sér stnar hetjur og
margar sögur höfðu þeir heyrt af
heildsalanum sem hafði heilu fiski-
stofnana á valdi sinu. Sérstaklega
voru þeir hrifnir af sögunni af
heildsalanum og helsta keppinauti
hans við veiðamar, rafvirkjanum.
Þessi tvö heljarmenni laxveiða á ís-
landi höfðu marga hildina háð og
kepptu grimmt um þaö hvor þeirra
veiddi fleiri laxa. Eitt sinn lentu
þeir saman í holli sem átti aðgang
að svonefndri Kjarrá. Þar var mál-
um svo háttað að ófært var að ánni
með bifreiðum og veiðimenn þurftu
annaðhvort að ganga dagleið elleg-
ar að leigja hesta af eina hrossa-
bóndanum í grenndinni. íslenski
hesturinn bar þá fljótt og vel á
áfangastað. Hrossabóndinn var fyr-
ir löngu orðinn stórríkur af þvi að
leigja út bústofn sinn undir fóta-
fúna laxveiðimenn. Tveimur dög-
um áöur en holl heildsalans og
keppinautar hans áttu bókað í
veiðihúsinu sem tilheyrði Kjarrá
birtist heildsalinn veiðibráði á
hlaði hrossabóndans. „Ég þarf að
leigja hesta,“ sagði hann þar sem
hann hafði stigið út úr jeppa sínum
á hlaðinu. Bóndinn tók því að
vanda afskaplega vel og spurði hve
marga hesta hann vildi.
„Hvað áttu marga hesta?" spurði
heildsalinn á móti. Bóndinn lýsti
stóðinu sem var um 30 hestar. „Ég
ætla að leigja þá alla í viku,“ sagði
heildsalinn. Hestaeigandinn varð
forviöa. Hann hafði aldrei leigt ailt
stóðið í einu.
„Eru svona margir að fara í
Kjarrá?" spurði hann forviða.
Veiðimaðurinn glotti svo skein í
röð af hvítum tönnum.
„Það skiptir þig engu máli. Hest-
arnir eru mínir í viku,“ sagði hann
og vippaði sér upp í jeppann. Þegar
hann tók hringinn á hlaðinu
spólaði hann svo forviða bóndinn
stóð eftir í rykmekki.
Þetta var uppáhaldssaga Norð-
mannanna og í veiðihúsinu um
kvöldið var hún sögð þrisvar. Ekki
af því að hún væri flókin heldur
vegna þess að áheyrendumir voru
norskir og frekar lengi að skilja
sögu þar sem hestar og lax voru
saman en konur voru hvergi nærri.
Ljós rafvirkjans
Daginn áður en hollið átti að
hefja veiðar mættu þeir einn af öðr-
um. Heildsalinn var óvenju glað-
beittur þegar hann heilsaði keppi-
nauti sínum. Raunar lék hann við
hvern sinn fingur og hann hafði
ekki verið eins glaður síðan hann
komst í fóst viðskipti við Þjóðleik-
húsið. Keppinauturinn skildi
minnst í gleðilátunum fyrr en hann
skrapp á hestabæinn til að leigja
hross. Þá rann upp ljós fyrir raf-
virkjanum og hann ætlaöi að
bregðast ókvæða við en
náði svo stjóm á
skapsmunum sínum.
Rafvirkinn var
stöndugur fiár-
hagslega svo að
hann hefði getað
leigt sér hrossa-
stóð ef það bara
væri fáanlegt. Á
leiðinni heim í
veiðihúsið velti
hann þessu fyrir
sér. Keppinautur-
inn beið á hlaðinu,
svona eins og hann
væri að fá sér frískt loft.
Þótt rafvirkinn væri kominn
í hlað kom hann ekki út úr bíln-
um. Heildsalinn sá að hann tók
upp símann og hringdi eitthvað.
„Hann er ábyggilega að klaga mig i
kellinguna stna,“ hugsaði heildsal-
ann og vömb hans gekk upp og nið-
ur af ólgandi, innibyrgðum hlátrin-
um.
Rafvirkinn lét ekki á neinu bera
þegar hann kom út úr bifreiðinni.
Hann heilsaði heildsalanum eins og
þeir væru aldarvinir sem öllu
skiptu jafnt með sér. Þessi yfirveg-
un varð hinum áhyggjuefni um
stund en hann jafnaði sig á því. Um
kvöldiö var gleði og glaumur í
veiðikofanum og sögumar runnu
fram ein af annarri. Það vakti
stööugt undrun heildsalans hve
kátur rafvirkinn var.
„Vitiði hvað þarf marga heild-
sala til að skipta um pem í ljósa-
staur?“ spurði rafvirkinn á ellefta
glasi. Félagar hans héldu að einn
ætti kannski að duga.
„Nei, þaö þarf sjö heildsala til
þess,“ sagði rafvirkinn grafalvar-
legur. Félagamir héldu að það væri
nokkuð of í lagt en rafvirkinn sat
fastur við sinn keip.
„Það þarf einn til aö halda per-
unni en sex til að snúa staumum,"
sagði hann og hreinlega öskraði af
hlátri svo að þakið ætlaði að rifna
af kofanum. Heildsalinn var að
hugsa um að móðgast en ákvað að
láta kyrrt liggja. „Hann verður ekki
svona brattur þegar ég held af stað
í Kjarrá. Hann getur eytt deginum í
að leggja kapal í kofanum," hugsaði
heildsalinn með sér.
„Orðspor eyjarinnar i
stærri löndum var gott.
Gjaman var brugðið
upp mynd af íðilfögrum
meyjum að dansa um-
hverfis þar til gerð
stálslegin rör í bjartri
sumarnótt. “
Nokkuð var liðið á nótt þegar
kyrrð færðist yfir kofann og menn
gengu til náða. í bland við hrotur
veiðimannanna mátti heyra
lambsjarm i fiarska og tófa gaggaði
við greni sitt. íslensk náttúra skart-
aði sínu fegursta og áður en síðustu
daggardropar næturinnar höfðu
tyllt sér á strátoppa var ró veiði-
mannanna raskað með afgerandi
hætti. Úr lofti heyrðist dynur mik-
ill og ókyrrð komst á jafnt villt dýr
og aðrar skepnur.
Reiður heildsali
Dynjandi hávaði barst um kof-
ann og mennimir spruttu skelfmgu
lostnir fram úr rúmum sínum. „Er
þetta snjóflóð?" æpti heOdsalinn
þar sem hann stóð á brókinni en á
sömu stundu áttaði hann sig á því
að það var hásumar og aukinheldur
vantaöi bratta fiallshlíð við kofann.
Að utan barst hvinur og taktfast
hljóð: „Klapp, klapp, klapp“ heyrð-
ist þar sem fimm manns þustu út
í glugga. Örskammt ffá hús-
inu stóð þyrla. Aðeins
rafvirkinn var ekki í
glugganum.
Veiðifélag-
amir
vom
undr-
andi þar
sem þeir sáu
að hann gekk al-
klæddur að þyrl-
unni, íklæddur vöðlum
og vopnaður veiðbúnaði
sínum.
Heildsalanum féllust hend-
ur. Hann hugsaði til hrossa-
stóðsins sem beið friðað innan
girðingar. Það tæki hann tvo tíma
að ríða að Kjarrá en þyrlan yrði
fimm mínútur að komast sömu
leið. Hann nötraði af reiöi þar sem
þyrlan hóf sig til lofts. Þar sem hún
tók sveig yfir kofann sáu félagamir
rafvirkjann veifa ákaft og ekki sáu
þeir betur en hann væri skellihlæj-
andi. „Þaö er best að ná í hestana,"
sagði heildsalinn mjórri röddu og
andlit hans var gráhvítt. Þetta varð
síðasta laxveiðiferð heildsalans
sem þar eftir sneri sér að golfi.
Súla við Myrkhyl
Rafvirkinn staðfesti viö Nc
mennina að sagan væri
sönn. Ekki var að sjá að
honum leiddist ævintýr-
ið og hann sagðist hefði
glaðm- greitt þá sekt sem hlaust af
því að þvælast á þyrlu á bökkum
Kjarrár, þvert á náttúruvemdarlög.
Norömennimir lýstu reyndar undr-
un sinn á þeirri viðkvæmni sem
var á íslandi gagnvart náttúm-
vemd. Einn úr hópnum hafði kom-
ið að málum norsks álrisa sem átti
sér þann draum æðstan að sökkva
stærstum hluta hálendis íslands